Sterrenkundige Kees de Jager is op honderdjarige leeftijd overleden

Sterrenkundige Cornelis 'Kees' de Jager, oprichter van het Laboratorium voor Ruimteonderzoek en bedenker van het Nederlandse woord oerknal, is overleden. De Jager overleed in zijn geboorteplaats Den Burg op Texel op honderdjarige leeftijd.

Kees de Jager was astronoom en onder meer oprichter van het Laboratorium voor Ruimteonderzoek, dat later het SRON Netherlands Institute for Space Research werd. De sterrenkundige promoveerde in 1952 op onderzoek naar de waterstoflijnen in het zonnespectrum. Daarna deed hij jarenlang onderzoek naar zonnevlammen en sterrenvlammen.

In 1961 richtte De Jager het toenmalige Laboratorium voor Ruimteonderzoek op. De opvolger van het laboratorium, SRON, stuurde onder meer de eerste Nederlandse satelliet de ruimte in. De Jager was van 1964 tot 1977 directeur van de Utrechtse sterrenwacht Sonnenborgh, waar hij tijdens de oorlog samen met een medestudent ondergedoken gezeten heeft, omdat hij weigerde een loyaliteitsverklaring te tekenen van de Duitsers.

Onderzoeker en directeur

Vanaf 1980 deed De Jager onderzoek naar superreuzen, tot hij in 1986 met emeritaat ging. Zijn voornaamste onderzoek was gericht op het voorspellen van zonnevariatie om de impact van de zon te voorspellen op het klimaat op aarde. Hij ontdekte het poloïdale magnetisch veld van de zon, dat diens twee polen verbindt.

Tot 2003 woonde hij bovendien op de sterrenwacht, toen verhuisde hij naar zijn geboorteplaats Den Burg op Texel. Hij was naast directeur van de sterrenwacht en het Laboratorium voor Ruimteonderzoek onder meer ook oprichter van het Astrofysisch Instituut van de Vrije Universiteit Brussel, secretaris-generaal van de Internationale Astronomische Unie en oprichter van de tijdschriften Space Science Reviews en Solar Physics.

In zijn vrije tijd bestreed hij fanatiek pseudowetenschap, in het bijzonder numerologie. De Jager werd 29 april dit jaar honderd jaar oud. Hij was al enige tijd ziek. In 2011 maakte het SRON een videoportret van De Jager.

Reacties (29)

[The Jester]

Bepaald niet "in de wieg gestorven".
100 jaar: veel meer dan de meeste mensen mogen hopen te bereiken.

Het sluit tevens een tijdperk af: dat van grote Nederlandse astronomen.
Nederland was altijd een voorloper. De Jager was zo ongeveer de laatste van de grootheden.
Jan Oort (bekend van de Oortwolk) was er ook zo een. En ook hij liet zich bepaald niet onbetuigd tijdens de bezetting. Geeft toch te denken, hè. Grote geesten, groot hart, grote morele waarden.

Grote mannen. In meerdere opzichten. We zullen hem niet vergeten.

[hooibergje]

De Grote Drie waren inderdaad Oort, De Jager, en Minnaert.
Van de tijd dat Minnaert college gaf staat er nog een door een studenten in een bank gekraste karikatuur van Minnaert in de sterrenwacht Utrecht.

[Pep7777]

Je mag er van mij ook 4 van maken, Hendrik Antoon Lorentz was ook zo'n kanjer.

[Prozpect]

Je mag er van mij ook 4 van maken, Hendrik Antoon Lorentz was ook zo'n kanjer.

Lorentz is geen astronoom toch?

[Pep7777]

Nee inderdaad geen astronoom, al had hij wel invloed op de theoretische kant ervan.
(Lorentz transformaties, https://nl.wikipedia.org/wiki/Lorentztransformatie)

Dus in die zin inderdaad niet een van de 3 grote astronomen, maar nog steeds een kanjer

Oort kwam trouwens na zijn "pensioen" nog afentoe langs op de sterrenkunde faculteit in Leiden.
Maar ik heb daar nooit met hem gesproken.
Mooie van deze mannen is toch vooral dat ze hun nieuwsgierigheid nooit verliezen.

[Prozpect]

En het lijkt me ook lastig om altijd op zo'n hoog niveau bezig te zijn geweest en daarna ineens thuis te zitten.
Dan is het toch mooi om terug te komen op de plek waar je je respect verdiend hebt.

[Znorkus]

Jammer dat het tegenwoordig niet meer goed mogelijk is op zon manier. Het universitair onderwijs wordt in toenemende mate gegeven door jong wegwerppersoneel,de zgn flexibele schil (een schil van 80/90%), wat al heel blij mag zijn als ze vier jaar mogen blijven ipv twee.

Hoogleraren hetzelfde, is hun zelfmeegebrachte subsidie op, opgerot aub.

Tempel der wetenschap is aan een ernstig uithollingsproces onderhevig momenteel.

Dan is het ook een beetje afgelopen met het tijdperk der grote geesten, ja.

[Prozpect]

Het is ook een andere tijd, in de vorige eeuw viel er nog een hoop te pionieren en was er dus ook meer kans om grote te worden.
De mensen zijn niet dommer geworden, er valt minder te pionieren. De kans op een groot succes is kleiner geworden.

[blobber]

Gerard Kuiper niet te vergeten

[FrancisHendriks]

Hij was de prof op de introductiedag voor mij (en mijn ouders) begin jaren 70 vorige eeuw toen ik begon met de studie (wis- natuur- en sterrenkunde, A0) in Utrecht. Echt een klassieke prof die heel goed kon uitleggen, er ook alle tijd voor nam zodat je begreep hoe men op dat moment dacht dat de structuur en evolutie van de sterren was. Hij kon je enorm enthousiast maken, zodat je met plezier 's nachts in de winter bibberend in de kou in de Uithof bovenop een van de transitoria je sterrenkunde practicum deed om die de volgende dag op het Servaasbolwerk uit te werken.
Wat ik (achteraf) jammer vond is dat, nadat we het kandidaats hadden gehaald, hij adviseerde om toch iets anders te gaan doen dan sterrenkunde. In die tijd was er gemiddeld een baan per jaar beschikbaar voor sterrenkundigen. Later werd er meer geld gestopt in de astronomie, maar dat kon hij toen niet weten. Dus wij gingen allemaal de natuurkunde kant op. Maar iedereen bleef sterrenkunde als hobby omarmen. In het tijdschrift Zenit lazen we zijn bijdragen, altijd weer nieuwe, leuke en originele artikelen.
We zullen hem missen.

[WhatsappHack]

Rust in vrede, hopelijk zoals ze zeggen: tussen de sterren.

[Azerox]

Gecondoleerd! Ik teken voor die leeftijd.

[ruftman]

Ligt eraan op welke manier ik die leeftijd bereik. Als ik zwaar ben afgetakeld ( fysiek en/of mentaal), dan hoeft het niet zo nodig van mij.
Mijn oma is ook 100 geworden, maar al haar vrienden en een aantal kinderen waren reeds overleden. Na haar verjaatdagsfeest is ze dan ook simpelweg gestopt met eten en drinken omdat ze geen zin meer had in het leven.

[slijkie]

Rip, veel betekend voor de wetenschap!

En één van de 20 die de honderd haalt.

[Inflatable]

De 100 jaar gehaald, dat is best wel mooi.. Ik kende hem verder niet, maar hij deed wel interessant werk zo te zien..

[Matten]

RIP bedankt voor je bijdrage aan de mensheid.

[Anonymoussaurus]

Mooie leeftijd om een succesvol leven te hebben gehad. RIP.

[dakari]

Hele mooie leeftijd. Ik kon zijn stukjes in de rubriek Terugblik van het tijdschrift Zenit altijd erg waarderen.

[n00bs]

Heeft hij net niet de nieuwe vestiging van SRON mee mogen maken: https://www.sron.nl/sron-leiden-delft
Wel een mooie leeftijd! wat je overigens vaker ziet bij hoogbegaafden.

[gp500]

Liever gezien dat het merendeel naar Groningen ging.

[armageddon_2k1]

Wat heeft die man allemaal meegemaakt....
19 jaar zijn en een wereldoorlog meemaken.
48 zijn en de maanlanding meemaken.

En dan komt er nog een hoop....