Wetenschappers van de NASA en MIT hebben een nieuwe vleugelontwerp getoond dat flexibel is en tijdens de vlucht van vorm kan veranderen. Het concept zou relatief eenvoudig te produceren zijn en moet bijvoorbeeld de hedendaagse vleugelkleppen, hydraulica en kabels overbodig maken.
De vleugel bestaat uit honderden kleine, identieke stukjes en de werking is getest in een windtunnel. De conceptvleugel kan van vorm veranderen om de vlucht te controleren, zodat bewegende oppervlakken zoals rolroeren niet meer nodig zijn. Volgens de onderzoekers kan dit ontwerp de vliegtuigproductie versnellen, het vliegen zelf verbeteren en de efficiëntie verhogen.
Om de gehele vleugel of delen ervan van vorm te laten veranderen, wordt er een mix van stijve en flexibele componenten toegepast die in een structuur worden geplaatst. Deze kleine, identieke, driehoekige onderdelen worden aan elkaar gekoppeld in een open, lichtgewicht raamwerk, waar een dunne laag polymeer overheen gaat.
Volgens de onderzoekers is het resultaat hiervan dat de vleugel veel lichter is. Dat maakt dat vliegtuigen die hiermee worden uitgerust, ook veel energiezuiniger zullen zijn dan de relatief zware vleugels van hedendaagse vliegtuigen. Omdat het ontwerp uitgaat van een structuur die te vergelijken is met een structuur gemaakt van luciferhoutjes, bestaat de vleugel voornamelijk uit open ruimte. De onderzoekers spreken op basis daarvan van mechanisch metamateriaal dat de structurele stijfheid van rubberachtig polymeer combineert met de extreme lichtheid en lage dichtheid van aerogel.
In principe is het mogelijk om motors en kabels in het ontwerp te integreren om het vervormen van de vleugel mogelijk te maken, maar de onderzoekers hebben in plaats daarvan een systeem ontworpen dat automatisch reageert op de veranderingen in de aerodynamische omstandigheden van een vlucht door de vorm aan te passen. "We zijn in staat om exact hetzelfde gedrag te produceren dat piloten nu actief doen, maar wij deden het passief", zegt hoofdonderzoeker Nicholas Cramer.
Het ontwerp van de wetenschappers zou de traditionele vorm en het concept van hedendaagse verkeersvliegtuigen kunnen veranderen, omdat de vleugels uit het concept niet voor alle fasen van de vlucht eigen parameters nodig hebben. Dat betekent dat het vleugelconcept geen compromis hoeft te zijn, zoals dat bij huidige vleugels wel het geval is.
Het onderliggende concept is enkele jaren geleden al eens gedemonstreerd in de vorm van een vleugel van een meter lang. Het huidige concept is een vleugel van vijf meter lang, waarmee het vergelijkbaar is met de vleugel van een eenpersoonsvliegtuig. Het samenstellen van de vleugel gebeurde nu nog met de hand, maar dat kan volgens de wetenschappers op termijn vrij eenvoudig autonoom door robots worden gedaan.
Bij het vorige concept werden de individuele onderdelen in stukken 'geknipt' met een systeem voor watersnijden, waarmee het maken van elk onderdeeltje enkele minuten duurde. Bij het nieuwe concept wordt spuitgieten en polyetheen ingezet in een complexe 3d-mal. Elke onderdeeltje wordt hiermee in 17 seconden geproduceerd. Dat is beduidend sneller dan bij het vorige concept, zodat de onderzoekers spreken van een 'fabricagemethode'. De onderdelen zijn goedkoop, zodat het concept in theorie goed bruikbaar is voor massaproductie.
Het onderzoek is gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Smart Materials and Structures onder de titel Elastic shape morphing of ultralight structures by programmable assembly.