De rechtbank in Den Haag heeft bepaald dat ASML met immersielithografie voor de productie van chips geen inbreuk heeft gemaakt op een bepaald patent van Nikon. Volgens de rechter is het patent nietig en kan er dus geen sprake zijn van een inbreuk door ASML.
Het gaat in deze zaak om een patent dat Nikon in 2004 heeft aangevraagd en op 27 mei 2015 heeft verkregen. Dit bewuste Nikon-octrooi betreft een belichtingstechnologie die reticlepatronen met verschillende onderlinge afstanden in het patroon in één keer met hoge precisie en contrast kan overbrengen op een wafer. Volgens de rechter is dit octrooi niet inventief in het licht van twee andere, oudere octrooien, waarvan er een van ASML is en het andere in het bezit van Carl Zeiss. Daarom is het octrooi nietig verklaard. ASML maakt bij de immersielithografie gebruik van optische onderdelen van het Duitse bedrijf. Nikon eiste een schadevergoeding, en een stop op de verkoop en levering van de machines, maar die eis is dus afgewezen.
Specifiek gaat het bij het Nikon-patent over een afbuigelement voor het genereren van een aantal lichtstralen via een diffractierooster. Volgens Nikon wordt een verbeterde belichting bereikt door het licht met het afbuigelement af te buigen, waarbij verschillende lichtstralen worden gegenereerd die naar een pupilvlak worden geleid. Een pupilvlak is een vlak voor of achter een lens waarop de lichtstralen samenkomen. Dat maak het mogelijk om tegelijkertijd patronen over te brengen met zowel fijne als grovere structuren.
De rechter gaat niet mee in de bewering van Nikon dat een patent van Carl Zeiss inbreuk maakt op het patent van Nikon, omdat in het patent van Carl Zeiss ook sprake zou zijn van een afbuigelement. Het gaat bij het patent van Carl Zeiss om een aperture stop en volgens de rechter is niet hard gemaakt dat dat niet als afbuigelement is te beschouwen. Ook het patent van ASML voorziet volgens de rechter al in de technologie om verschillende patronen, zowel grove als fijne, tegelijk met hoge resolutie op een wafer aan te brengen. Dat maakt dat het Nikon-patent door de rechter wordt gezien als niet inventief en dus nietig, waarmee geen sprake kan zijn van een inbreuk op de intellectuele eigendom van Nikon.
Hiermee is de juridische strijdbijl nog niet begraven. Het begon al in 2001 toen Nikon ASML in de VS aanklaagde. Deze zaak werd in 2004 geschikt, waarbij patenten onderling in licentie werden verstrekt. Er werd ook afgesproken elkaar niet aan te klagen tot 31 december 2014. Nikon claimde in 2017 dat ASML inbreuk maakt op elf patenten en heeft toen ook een zaak aanhangig gemaakt in Tokio. Daarnaast is Nikon in Duitsland een zaak gestart tegen Carl Zeiss. ASML zei in 2017 dat Nikon geen serieuze stappen heeft ondernomen om over de licentieovereenkomsten te onderhandelen.
Tegenover het Eindhovens Dagblad zegt een woordvoerder van ASML dat de uitspraak in lijn is met de verwachtingen en dat het bedrijf vertrouwen heeft in het verloop van de resterende patentzaken. Nikon zegt dat het in beroep gaat tegen de uitspraak van de Haagse rechtbank.