CERN en TU Eindhoven werken aan compact synchrotron

Verschillende Nederlandse instituten en CERN werken samen aan een kleine deeltjesversneller die gemakkelijk inzetbaar is voor onderzoek. Op dit moment maken veel bedrijven en onderzoeksinstituten gebruik van het synchrotron in Grenoble, maar daar is een lange wachtlijst.

Dat meldt het Brabants Dagblad maandag op zijn site. De komst van een deeltjesversneller is interessant voor universiteiten en bedrijven in verschillende chemietakken, zoals oliebedrijven of geneesmiddelenproducenten. Het kleine synchrotron moet tussen de vijf en tien miljoen euro gaan kosten.

Het mini-synchrotron is vooral bedoeld voor deelonderzoek. Dit soort onderzoek kan relatief snel gedaan worden, waarna bepaald kan worden of het nuttig is om een grotere onderzoeksfaciliteit te gebruiken, zoals het synchrotron in het Franse Grenoble.

Het technologiebedrijf VDL heeft een overeenkomst gesloten met CERN en PSI om de versnellers met de naam SmartLight te gaan bouwen. "PSI en CERN doen allerlei kennis op tijdens hun wetenschappelijk onderzoek. Die onderzoeksinstellingen willen een deel van die kennis graag verkopen", zegt Hans Priem van VDL op de site van het Brabants Dagblad. "Wat de Zwitserse bollebozen bedenken, kunnen onze bollebozen maken", zo stelt hij.

Reacties (35)

[AntonH]

Ter informatie: het ESRF in Grenoble is een synchrotron voor alléén elektronen, geen protonen en andere geladen deeltjes zoals bijvoorbeeld de LHC. Door de elektronen naar zeer hoge snelheden te brengen en af te buigen in een magneetveld komt er röntgenstraling van een erg hoge intensiteit vrij (Bremsstrahlung). Deze straling kan vervolgens gebruikt worden diverse soorten metingen in de chemie, materiaalkunde en natuurkunde of voor medische toepassingen.

Dit type metingen kan ook worden gedaan op labniveau, maar door de hoge intensiteit in een synchrotron kun je in een veel korte tijd dezelfde kwaliteit data opnemen. Daarnaast kun je hierdoor ook experimenten uitvoeren die gewoonweg niet mogelijk zijn op een gewoon instrument.

Meettijd krijgen in het ESRF is trouwens niet zo moeilijk voor onderzoeksinstituten (gewoon een goed voorstel schrijven), maar voor bedrijven is dit een dure en dus vrijwel onmogelijke aangelegenheid. Vandaar dat er ongetwijfeld interesse voor een compacte synchrotron zal zijn.

[Denni]

Meettijd krijgen in het ESRF is trouwens niet zo moeilijk voor onderzoeksinstituten (gewoon een goed voorstel schrijven), maar voor bedrijven is dit een dure en dus vrijwel onmogelijke aangelegenheid. Vandaar dat er ongetwijfeld interesse voor een compacte synchrotron zal zijn.

Dat valt trouwens ook wel mee; als je als bedrijf aangeeft de informatie die je vindt gewoon als wetenschappelijk artikel vrij te geven dan kun je prima gratis meettijd krijgen. Wil je de data als bedrijf echter zelf houden dan wordt het inderdaad duur, maar ik weet niet of dat bij deze nieuwe synchrotron ook het geval wordt. Voor veel bedrijven is echter een wat lagere intensiteit prima en ik kan me voorstellen dat dit dan wel een goedkoper alternatief gaat worden.

Het is natuurlijk niet zo'n spannend apparaat als waar je bij CERN direct aan moet denken (LHC), maar het is voor Nederland wel een mooie toevoeging.

[BtM909]

Hoe is TU Eindhoven er verder bij betrokken? Of is VDL een bedrijf van TU Eindhoven?

[LDVC]

VDL is geen onderdeel van TU/e, maar wat dan wel de rol van de TU is, wordt me niet duidelijk

[BtM909]

Kijk, de bron maakt het al wat duidelijker:

VDL en de Technische Universiteit Eindhoven werken samen met de TU Delft, CERN en het Nederlands instituut voor subatomair onderzoek aan de ontwikkeling van zo'n 'mini-synchrotron'.

[armageddon_2k1]

Wel vreemd dat de TU Eindhoven er dan speciaal uitgelicht wordt in de titel.

[Jeroen]

Raar inderdaad, mogelijk wordt hij bij de TU/e gebouwd of zo? Aangezien dat nergens uit blijkt kan het ook zijn dat de titel zo is omdat die is afgeleid van de titel van het Brabants Dagblad, en daar zal hij zo wel in staan omdat de TU/e in Brabant ligt.

[Stoney3K]

Raar inderdaad, mogelijk wordt hij bij de TU/e gebouwd of zo? Aangezien dat nergens uit blijkt kan het ook zijn dat de titel zo is omdat die is afgeleid van de titel van het Brabants Dagblad, en daar zal hij zo wel in staan omdat de TU/e in Brabant ligt.

VDL is ook in Brabant gevestigd en de TU/e is op dit moment een grote campusrenovatie aan het doen.

Er stond ooit al een cyclotron op het TU/e terrein, maar die is uit bedrijf genomen. Ergens logisch dat ze (ook omwille van prestige) een versneller terug willen hebben.

[Verwijderd]

Vdl etg heeft ook een dependance op het tu delft terrein. De etg tak is blijkbaar waar het ook om gaat (zie onder).

[Naj_Geetsrev]

Wat ik nog minder snap: Is dit de VDL die ook bussen maakt, of een compleet andere VDL?

[BtM909]

Het is iig deze VDL (ETG): http://www.vdletg.com/

[Boppo84]

En deze Enabling Technologies Group was tot 2006 nog van Philips. Hier worden onder andere veel van de hardware componenten gemaakt voor de chips-machines van ASML. Zeer logische partner dus voor deze categorie activiteiten. Mooi dat er meer Nederlanders aan dit prestigeproject kunnen meewerken op deze manier.

http://www.vdlgroep.com/?page/2021/Geschiedenis.aspx

[EmilioC]

VDL is het familiebedrijf en bestaat uit een groot scala aan takken. VDL ETG, wat staat voor Enabling Technologies Group volgens mij, werkt aan dit project; dit onderdeel is gericht op mechatronische systemen en modulebouw.

[Stoney3K]

VDL is het familiebedrijf en bestaat uit een groot scala aan takken. VDL ETG, wat staat voor Enabling Technologies Group volgens mij, werkt aan dit project; dit onderdeel is gericht op mechatronische systemen en modulebouw.

VDL is vooral een holding die een aantal dochterbedrijven bevat in de mechatronica en auto-industrie.

VDL ETG en VDL Bus Chassis zijn misschien de bekendste, beide in Eindhoven. Daaromheen heb je bijvoorbeeld nog VDL Steelweld in Breda (fabricage van productiemachines), VDL BOVA in Valkenswaard (carrosseriebouwer) en VDL NedCar in Born.

De core-business van het bedrijf 'VDL' is niks anders dan al die bedrijven (financiëel) omkaderen.

[Karter]

VDL is een miljarden bedrijf met vele divisions. Waaronder VDL bussen.

Hier gaat het vooral om VDL ETG
Die produceren al jaren onderdelen voor de LHC van cern. Denk aan high tolerance and finished onderdelen. Shiny koperen conductor ringen.

[Dragunov]

Is een andere VDL, VDL maakt inderdaad ook bussen

[iceblink]

De VDL groep is een samenraapsel machinebouwbedrijven die waarschijnlijk het meest bekend zijn van de overname van Nedcar, en van de bussen die ze bouwen. Maar ze maken bv ook portalen voor wegwijzers en allerhande mechanische en mechatronische componenten. Inmiddels toch zo'n 10000 man in dienst, dus dat doet de familie Van Der Leegte niet slecht.

[yPop]

ELI5: Welke commerciele toepassingen heeft een deeltjesversneller?

[spartacusNLD]

kijk dit : https://www.youtube.com/watch?v=7BHQIasisqY (Stephen Colbert Interviews Neil deGrasse Tyson) Alle wetenschap brengt de mensheid verder en heeft op termijn enorme commerciële kansen

[Reactie gewijzigd door spartacusNLD op 23 juli 2024 23:49]

[yPop]

Ja heel mooi en daar sta ik ook achter. Mààr in dit geval willen ze de deeltjes versneller commerciaal aanbieden aan bijvoorbeeld een oliemaatschappij. Mijn vraag is dan, wat gaat die er mee doen?

[spartacusNLD]

Het is niet de deeltjesversneller zelf die commerciële kansen bied maar de resultaten van het onderzoek dat met de deeltjesversneller gedaan worden. Een voorbeeld in een ander veld van wetenschap is bijvoorbeeld de fusiereactor: http://www.scientias.nl/n...kan-de-wereld-veranderen/. Het moeilijke aan het onderzoek met de deeltjesversneller is dat ze denk ik nog weten wat ze allemaal gaan ontdekken en dat het daarom moeilijk te zeggen is hoe het gaat zorgen voor commerciële kansen.

[Reactie gewijzigd door spartacusNLD op 23 juli 2024 23:49]

[quarkstar]

Bijvoorbeeld deze:
http://nl.wikipedia.org/wiki/Protonentherapie

[Sir Isaac]

Ze worden overwogen als EUV bron voor ASML wafersteppers. Het huidige concept blijft problematisch.

[kevinbog]

Voor Belgische en Nederlandse universiteiten is het helemaal niet zo moeilijk om beamtime te krijgen in het ESRF in Grenoble (je moet enkel een project goedgekeurd krijgen). Voor bedrijven ligt dat wel anders en is dat een dure aangelegenheid.
Nuja het is altijd wel goed dat de drempel voor zulk onderzoek kleiner wordt.

[Jeroen]

Ook universiteiten zouden er baat bij hebben als je een soort vooronderzoek kunnen doen om te kjijken hoe nuttig het is om het groter onderzoek in Grenoble te doen, aangezien ze dan kosten besparen en meer nuttiger onderzoek wel in Grenoble kunnen doen.

[kevinbog]

Ja dat klopt wel, alhoewel dat vaak ook al kan met 'gewone' x-stralen apparatuur die nog beter beschikbaar is.
Maar zoals ik al zei is het sowieso positief hoor, dus ook voor universiteiten en onderzoeksgroepen die snel een bepaald onderzoek willen doen waarvoor ze niet zo'n krachtige stralen nodig hebben als in het ESRF.

[itcouldbeanyone]

en in de toekomst heb je een desktop model,

prachtig dat er geïnvesteerd wordt om deze techniek kleiner te maken en vooral goedkoper, waardoor strax meer mensen toegang kunnen krijgen tot deze techniek

[Stoney3K]

en in de toekomst heb je een desktop model.

Desktop-model deeltjesversnellers bestaan al heel lang. Sterker nog, tot ongeveer 2005 had bijna iedereen een lineaire elektronenversneller op zijn bureau staan. Meestal in het formaat 14 tot 21 inch.

Tegenwoordig staan er nog genoeg mini-synchrotrons (of eigenlijk, vrije-elektronenlasers in het microgolf-gebied) in keukens.

Het is wel zo dat, vooral door betere materialen en miniaturisering, vooral de 'grote' versnellers steeds kleiner en krachtiger kunnen worden gemaakt.

[svennd]

Er zijn toch al deeltjesversnellers ? CERN is gewoon de grootste, vb : Fermi National Accelerator Laboratory. En klein zijn ze ook, de oorspronkelijke (1929) was vast geen kilometers lang ... Wat elektromagneten aan een circkel hangen en de deeltjes iedere keer een nieuwe impuls geven is toch voldoende om van een deeltjesversneller te praten ? Goed dat er samengewerkt wordt voor de industrie, maar aan wat ze samen werken weet ik niet.

[Aial0n]

Soms maak je zelf wat domotica en heb je een klein beetje rekenkracht nodig. Waarom koop je dan een arduino en gebruik je niet een computer uit 1980 (die je nog hebt liggen)?

Je kan voor een schijntje (5-10 miljoen vergeleken met tientallen of zelf honderden miljarden voor de LHC) een apparaat maken wat ordegroottes betere prestaties levert dan zo'n ding uit 1929. Dan heb ik het nog niet eens over onderhoud(skosten).

[walteij]

Ik denk dat de tweede paragraaf in dit artikel vooral erg belangrijk is.

De mini-synchrotron is vooral bedoeld voor deelonderzoek. Dit soort onderzoek kan relatief snel gedaan worden, waarna bepaald kan worden of het nuttig is om een grotere onderzoeksfaciliteit te gebruiken, zoals het synchrotron in het Franse Grenoble.

Er is op dit moment al een behoorlijke wachtrij voor het Synchrotron in Grenoble.
Als deze mini-versie (goedkoper, kleiner, relatief eenvoudiger te maken en te bouwen) dus gebruikt kan worden voor het eerste onderzoek, kunnen de gegevens uit die tests gebruikt worden voor enkele eerste bevindingen, waarna voorlopige conclusies kunnen worden genomen, namelijk:
"De resultaten van dit onderzoek bieden wel of geen aanleiding tot het voortzetten van het onderzoek op grote schaal"
"De resultaten van dit onderzoek leveren andere gegevens op dan we verwachtten, dus gaan we op basis van deze gegevens onze theorie onderzoeken op fouten"
"Dit eerste onderzoek is dusdanig interessant dat we dit onderzoek een hogere prioriteit willen geven, zodat we sneller resultaten op grote schaal kunnen produceren."

Waarmee dus de wachtrij in Grenoble verkort kan worden, maar ook de meest interessante onderzoeken prioriteit kunnen krijgen op basis van feiten.

[imdoctorbob]

Waarom ze er meer willen? Staat gewoon in de tekst. Er zijn een aantal full-purpose synchotrons, maar omdat het er niet heel veel zijn heb je wachtrijen als je deze wilt gebruiken. Zeker als je nog geen data hebt, of je wilt eerst wat kleinere experimenten wilt doen, dan sta je helemaal niet hoog op de prioriteitenlijst.
Met deze "kleinere" synchotrons kun je al eerder data generen, of gebruiken waar je niet per se de grotere voor nodig hebt.
Is dit nuttig? Het lijkt me wel want er is vraag naar.

[ddbc]

Ik vraag mij echt af waar deze mindset vandaan komt, je komt hetzelfde constant tegen als je bezig bent met een webapp of website of wat dan ook: "Het bestaat al, waarom maak je het?" Het antwoord is toch gewoon waarom zou je het niet doen? Je maakt het bestaand idee mss beter, je leert bij, je kan het zelf verkopen,...

[gekkie]

Beetje onduidelijk of ze alleen samenwerken om het concept te ontwikkelen, of om er ook daadwerkelijk eentje te bouwen voor gebruik door de TU/e als aanvulling op het bestaande cylcotron op de TU/e

[fre0n]

Waarom wordt de TU Eindhoven expliciet genoemd in de titel? Volgens het artikel zelf zijn 'Verschillende Nederlandse instituten' erbij betrokken. de TUe wordt verder niet eens genoemd in het artikeltje...?