Eerste IBM-pc 5150 bestaat veertig jaar

Die grote kast die je nu op of onder je bureau hebt staan of juist die minilaptop die je elke dag in je rugtas stopt, allemaal zijn ze terug te voeren op de eerste computers van vroeger. Een van de eerste en bekendste pc's, de IBM 5150, viert vandaag zijn veertigste verjaardag.

De IBM 5150 kwam op 12 augustus 1981 op de markt. Het was beslist niet de eerste personal computer, want de Apple II kwam vier jaar daarvoor al uit, maar wel de eerste pc met componenten die niet van de fabrikant zelf afkomstig waren. Het apparaat kostte 1565 dollar.

IBM bouwde de 5150 met het doel een eenvoudige en relatief goedkope thuiscomputer te kunnen aanbieden. In de computer zaten voor het eerst componenten die IBM niet zelf had gebouwd, zoals de processor die van Intel kwam. De 8088-chip had een kloksnelheid van 4,77MHz en de computer kon worden geleverd met 16 of 64KB ram. De computer had geen harde schijf, maar werkte met floppydisks.

IBM 5150

Het bedrijf had voor de verkoop een deal gesloten met Microsoft voor het gebruik van een besturingssysteem. De computer werd daarmee ook meteen heel praktisch voor de gemiddelde gebruiker. Microsoft had het besturingssysteem kort daarvoor overgenomen van een bedrijf genaamd Seattle Computer Products. De IBM 5150 bleek ook een belangrijke stap te zijn voor de populariteit van Microsoft-software.

Ook uniek aan de computer was dat de specificaties openbaar werden gemaakt. Ook andere fabrikanten konden daardoor relatief simpel computers maken en er onderdelen voor ontwikkelen; waar IBM een paar jaar over de ontwikkeling deed kwamen er binnen een jaar tientallen concurrerende varianten op de markt. Dat maakte de IBM 5150 tot een nieuwe standaard in personal computing. Mede door de populariteit van andere fabrikanten kon IBM de markt maar moeilijk bijhouden. In 1987 stopte IBM met de verkoop van de pc. In 2005 verkocht het zijn pc-divisie aan Lenovo.

IBM Personal Computer 5150

Door Tijs Hofmans

Nieuwscoördinator

12-08-2021 • 15:40

71

Reacties (71)

71
71
55
8
0
13
Wijzig sortering
Men denkt dat dit oud is, maar met de nodige upgrades (geheugen, Sound Blaster voor geluid) kan je er gewoon video mee afspelen. ;)

[Reactie gewijzigd door The Zep Man op 23 juli 2024 15:24]

quote: The Zep Man
Men denkt dat dit oud is, maar met de nodige upgrades (geheugen, Sound Blaster voor geluid en timing) kan je er gewoon video mee afspelen.
Een van de commenters aldaar slaat de spijker op zijn kop:

O+ "In the age of abstraction, we're starting to forget the art of optimization. This video is a reminder."

;)

[Reactie gewijzigd door John Stopman op 23 juli 2024 15:24]

knap op een 25 x 80 monochroom beeldscherm,
was ook niet mijn eerste computer
https://archive.org/detai...n79/mode/2up?view=theater

[Reactie gewijzigd door Jermak op 23 juli 2024 15:24]

De 5150 werd geleverd met een MDA of met een CGA videokaart. CGA staat voor Color Graphics Adapter, en die had grafische modes waarin het kon werken. Een deel van de gelinkte video is bijvoorbeeld in de resolutie 640x200 (zwart/wit). Het kleurendeel is in 160x200, maar nog steeds grafisch.

De meeste mensen herinneren CGA als iets met twee lelijke kleuren (in twee variaties) naast zwart en wit, maar CGA kan 16 kleuren (meer met wat trucs) tonen via de TV uitgang in hogere resoluties d.m.v. NTSC artifacting. Uiteraard was dit niet zo populair/bekend in PAL regio's.

8-Bit Guy heeft een goed stukje over CGA.

[Reactie gewijzigd door The Zep Man op 23 juli 2024 15:24]

Ik vond cga een verademing tov de monochrome schermen in groen of amber

Ik heb ook nog een vga scherm gehad dat meerdere grijstinten kon weergeven, dat zag er toendertijd eigenlijk best heel goed uit.
Ik heb ook nog een vga scherm gehad dat meerdere grijstinten kon weergeven, dat zag er toendertijd eigenlijk best heel goed uit.
VGA ondersteunt t/m 256 kleuren, met daarin wat tinten grijs. Zo bijzonder was dat niet. :+

[Reactie gewijzigd door The Zep Man op 23 juli 2024 15:24]

Je begrijpt me wellicht verkeerd, dit scherm had een vga aansluiting maar kon alleen grijstinten weergeven.
Later kwamen er schermen die dat ook in kleur konden.
Ja zo een heb ik er ook nog gehad, was inderdaad een ding, zwart/wit VGA schermen bestonden gewoon.

Het was lastig met sommige spellen omdat die kleuren gebruikten van precies dezelfde helderheid en die kon je dan niet onderscheiden. Toen heb ik zelf een tussenkabel gemaakt met draairegelaars zodat ik de helderheid van elke kleur (R,G,B) apart in kon stellen zodat ik het verschil beter kon zien bij elk spel. Want een kleurenscherm was gewoon onbetaalbaar als scholier :')

Sommige goedkopere schermen gebruikten zelfs alleen de groene ingang en dat was nog vervelender want dan zag je rode en blauwe dingen helemaal niet.

[Reactie gewijzigd door GekkePrutser op 23 juli 2024 15:24]

Ja zo een heb ik er ook nog gehad, was inderdaad een ding, zwart/wit VGA schermen bestonden gewoon.
En zwart/groen, zwart/oranje ('amber')...

[Reactie gewijzigd door The Zep Man op 23 juli 2024 15:24]

Ja ik bedoelde met zwart/wit eigenlijk 'monochroom' in het algemeen.

In de CGA tijd had ik inderdaad amber. In de VGA tijd wel paperwhite (zwart/wit TV kleur zegmaar)
Ja zo een heb ik er ook nog gehad, was inderdaad een ding, zwart/wit VGA schermen bestonden gewoon.
Die waren vooral ook veel gebruikt in de grafische industrie, want zwart-wit schermen zijn scherper dan kleurenmonitoren omdat ze geen schaduwmasker hebben. Veel grafische studio's werkten (voor drukwerk) ook uitsluitend in zwart-wit.

Dat is bijvoorbeeld ook waarom video-monitoren in televisiestudio's (met name bovenop camera's) nog heel lang zwart-wit waren want daardoor kon je als cameraman de scherpte beter inschatten.

[Reactie gewijzigd door Stoney3K op 23 juli 2024 15:24]

Was dat niet op basis van een Hercules grafische kaart? Die kon heel veel verschillende grijstinten weergeven en bood ook een hogere resolutie. Ten opzichte van CGA zagen games er daardoor een stuk beter uit (ook omdat je destijds, net als bij de 5150, toch al op een monochroom scherm werkte).
Hercules kon helemaal geen grijstinten weergeven. Alleen zwart of wit, maar wel met een voor die tijd hoge resolutie. Grijstinten werden ge-emuleerd met 'dithering' (puntjespatronen). Hercules had 720x348.

Trouwens CGA had wel kleuren maar met twee zeer slecht gekozen kleurpaletten. Wit, Zwart, Cyaan (lichtblauw) en Magenta (roze). Of Rood, Groen, Geel en Zwart (niet eens zwart dus!!). In 320x200. Behoorlijk flut voor spelletjes. Voor grafiekjes ging het wel beter. In tekst kon CGA echter wel 16 kleuren aan. Er was ook een 160x100 mode met 16 kleuren geloof ik maar ik heb in die tijd nooit iets gezien dat dat daadwerkelijk gebruikte. Was gewoon te blokkerig.

[Reactie gewijzigd door GekkePrutser op 23 juli 2024 15:24]

Je had wel intensiteit (bold) wat ook de CGA gebruikte voor een groter palet.
Oh ja dat is waar, maar dat was niet Hercules-eigen volgens mij. Dat zat in de MDA emulatie modus (voor pure tekst) en was niet te gebruiken in grafische hercules toepassingen als ik het me goed herinner.

De meeste clone kaarten in die tijd deden Hercules + CGA en MDA emulatie dus wat je kreeg was een mengelmoes daarvan.

[Reactie gewijzigd door GekkePrutser op 23 juli 2024 15:24]

Het kleurendeel is in 160x200
Met CGA kon je kiezen uit:
- 640 x 200 met 2 kleuren uit een palet van 16
- 320 x 200 met 4 kleuren uit 16 (werd in de praktijk het meest toegepast)
- 160 x 100 met (hoera!) alle 16 kleuren
jep inderdaad 4 kleuren kon je toen krijgen, wauw je voelde je de koning te rijk, en ja de resolutie van 320x200 was prima voor wat office werk.
Ik herinner me met name de afgrijselijke 4 kleuren in 320x200, dat was geen verbetering t.o.v. HGC met CGA emulatie.

edit: 8-bit guy meldt dit ook :)

[Reactie gewijzigd door Xander2 op 23 juli 2024 15:24]

Het was voornamelijk het beschikbaar video geheugen dat CGA kleuren beperkte in combinatie met de resolutie.
Men denkt dat dit oud is, maar met de nodige upgrades (geheugen, Sound Blaster voor geluid en timing) kan je er gewoon video mee afspelen. ;)
Heel knap gemaakt die Demo, en dat op een 8088met upgrades.
Het is geen 'demo'. Dit is een demo. 8088 Dominion is een daadwerkelijke video. De broncode van de encoder is beschikbaar. Met de encoder kan je je eigen videos maken.
Het is geen 'demo'. Dit is een demo. 8088 Dominion is een daadwerkelijke video. De broncode van de encoder is beschikbaar. Met de encoder kan je je eigen videos maken.
Ja dat begreep ik, maar het ziet precies het zelfde uit als het een Demo was.
Indrukwekkend! En weer even een dook genomen in obscure fratsen met oude hardware, altijd leuk :p
Hahaha, een opmerking over obscure fratsen met oude hardware die als off topic wordt gemodereerd op Tweakers.net. Zeker bij dit nieuwsbericht. Zeer opmerkelijke moderatie. En ja daar is een apart topic op het forum voor, dus ik snap dat mijn post ongewenst is en ook off topic.

Maar volgens mij was dit ooit het hart van Tweakers, obscure fratsen uithalen met hard en software.

Goed nieuwsbericht trouwens, hoort zeker op de nieuwsfeed thuis :)
Ik voel me nu toch een klein beetje gerickrolled door jouw post... :P
Wat heel belangrijk was, toen IBM voor een Intel CPU koos, stelde IBM als harde voorwaarde dat Intel zou toestaan dat de CPU ook door anderen onder licentie geproduceerd mocht worden (second source).

AMD was één van deze second source producenten.

https://en.wikipedia.org/wiki/Second_source
Mijn eerste PC uit een PC-Prive project had een NEC V20 processor die op 8Mhz liep.
Let op dat de V20 geen kopie / second source was van de 8088, maar een door NEC ontwikkelde compatible CPU die sneller was dan de 8088. Er was ook de NEC V30, die de snellere tegenhanger van de Intel 8086 was.

https://en.wikipedia.org/wiki/NEC_V20
En zo werd hij in Nederland op TV geïntroduceerd:

https://youtu.be/mxF9yYaG1jE
Volgens mij is dat van een paar jaar later en werd hij met de zelfde Chaplin commercial geintroduceerd als in de USA: https://www.youtube.com/watch?v=vrE-6FJpZkc
Vergeet ook niet dat de complete BIOS programma in ROM is beschikbaar in de technische handleiding!
Vanaf pagina 196.

Bizar eigenlijk. Alles wat je moet weten staat in de handleiding. Op basis van de handleiding kan je volgens mij al een eigen PC ontwikkelen.
Op basis van de handleiding kan je volgens mij al een eigen PC ontwikkelen.
Klopt, je kan er een PC mee ontwikkelen maar legaal is hij niet omdat er op de BIOS-code auteursrecht zit (nu betwijfel ik dat IBM er heden ter dage nog een probleem van zou maken). Vandaar dus de groei van bedrijven zoals Compaq, Phoenix en American Megatrends die op basis van clean room reverse engineering op legale wijze de BIOS wisten te klonen zonder illegale activiteiten uit te voeren.
Ik dacht dat de bios gesloten was, maar zeer snel was clean room reversed enginered door compaq medewerkers. En omdat er off-the shelf componenten gebruikt waren, was de rest van de computer heel snel gecloned. En MS was maar al te happig om licenties te verkopen.
Nee, de BIOS functies stonden gewoon in de handleiding gedocumenteerd. Open, maar copyrighted. Dat is waarom Compaq een clean-room kopie kon maken. Compaq schreef eerst een complete specificatie uit, op basis van de openbare IBM code, en gaf die aan een tweede groep programmeurs die nooit de IBM code hadden gezien (vandaar "clean room").
Dat klinkt wel heel eenvoudig, aardig wat functionaliteit had ongedefinieerd gedrag (wat je ook in oude deprecated C functies ziet) waardoor programma's moesten worden getest en aanvullingen toegevoegd (zie b.v. https://www.allaboutcircu...ts-and-gave-rise-to-eisa/).

Zo hadden alle clones b.v. interrupt 0x18 (basic loader) die een melding gaf i.p.v. basic uit rom te laden bij de IBM's.

Peter Norton's Pink Shirt Book leverde destijds een vrij goed overzicht (ook PCJr en Tandy).
Mooie machine, heb er nog eentje en ook de 5170, beide met 5151 monochroom scherm. :)
Doe je er nog iets mee, of is het pure nostalgie? Mijn Amstrad Schneider staat al tientallen jaren stof te happen, maar ik kan er maar geen afstand van doen.
De 5170 zet ik nog wel eens aan, blijft iets speciaals met dat groene scherm, maakt oude spelletjes een stuk leuker
Welke is dat? Ik had destijds de PC1512! Uitgebreid met 48KB ram tot 640KB.
Ik heb GEM3 nog steeds en installeert nog uitstekend onder Windows 7!
Idd, die, met een harde schijf van 20 MB. Die alleen al kostte me Fl 2000,-. Destijds een rib uit mijn lijf.
Mijn Amstrad Schneider staat al tientallen jaren stof te happen, maar ik kan er maar geen afstand van doen.
Staat hier ook nog op zolder.
Met "deuk" in de behuizing voor de monitorvoet.

[Reactie gewijzigd door LooneyTunes op 23 juli 2024 15:24]

Man, wat gloeide dat groene scherm na als je scrolde... :D
Dát was pas echte 'ghosting' :+
Die trage dimming zorgde echter juist voor een mooi rustig scherm; je zag geen geflikker van de verversingssnelheid. Prettiger om de hele dag mee te werken dan de kleurenbeeldbuizen die daarna kwamen.
Voor mij gold dat zowel de oranje als groene schermen zwaar vermoeiend waren voor de ogen. Lang genoeg mee gewerkt toen. In de latere tijd van (S) VGA was ik blij met mijn 85Hz en later 100Hz schermen.
Mooie kast op zich, heb er ook nog een gehad thuis (wel jaren later). En op school gebruikt.

Helaas waren ze met ATX niet meer bruikbaar dus toen weggedaan. Toen waren ze nog niet oud genoeg om bijzonder te zijn.
De computer had geen harde schijf, maar werkte met floppydisks.
Overigens waren er al vrij snel harddisks voor te krijgen zoals de bekende Seagate ST-225. Die gingen wel na een paar jaar heel erg plakken waardoor ik altijd op de PC moest slaan om de koppen van de schijf los te krijgen zodat hij kon gaan draaien. Dit werd steeds erger na verloop van tijd. Mijn vader werd er woest van "Je slaat toch niet op zo'n duur apparaat!!" :') Maarja anders kwam hij echt niet op gang.

Overigens heeft hij het wel daarna nog jaren volgehouden tot ik hem wegdeed omdat 20MB gewoon echt te klein werd. Data heeft hij er nooit door verloren, maar ik was wel religieus met het parkeren van de koppen voor het uitzetten (dit moest toen handmatig).

Het geluid was ook heel cool, een minuut na het uitzetten hoorde je hem nog spinnen, klonk als een turbine.

[Reactie gewijzigd door GekkePrutser op 23 juli 2024 15:24]

Je kon ze ook in de oven mikken! Nou ja, dat gold voor mijn ST-157A, wat een 40MB IDE disk was. Dat kreng wou nooit koud starten, dus die gooide ik 10 minuten in de oven op 50 graden en dan deed 'ie het wel. Heeft jaren zo gedraaid in een server waar die slechts af en toe uit stond.
Oh oh nostalgie, maakt dat ik me oud ga voelen. :+
Moest in 1983 onderhoud plegen aan die dingen. Wordperfect pc’s op kantoor en alles wegschrijven op floppydisks 5 inch.
En toen even later de eerste 5MB harddisk. Wauw _/-\o_
We kregen deze op de middelbare school, een van de vaders was directeur ofzo bij ibm.
Stonden er wel 12 ofzo in een lokaal. Eigenlijk had ik het idee dat ze er op school nog niet zo goed wisten wat ze ermee moesten doen. Ik kon de leraar dingen leren ;)

Thuis hadden iets later een tandy 1200 pc, inderdaad even later ook met zo'n mega HDD.
Alles was echt op zijn jaren 80's gebouwd : bomb proof..

En inderdaad nostalgia fest!
Ik kon de leraar dingen leren

Dat had ik ook... hoe een schijf ingedeeld werd, hij gaf aan dat de sporen of tracks in een spiraal over de disk was.... LOL

Stond ik ineens voor de klas! En hij op mijn stoel, aantekeningen maken.
We hadden op de middelbare school 2 lesuren achter elkaar les op de oude IBM's. We kregen wat opdrachten op papier.
Na 15 minuten vroeg ik de docent of ik wat anders mocht doen. Hij zei dat ik eerst de opdrachten af moest maken. Maar die had ik dus af. :P
Dus mocht ik wat anders doen. Ben toen in gwbasic wat aan het programmeren geslagen en op een gegeven moment zaten de andere leerlingen én de docent te kijken wat ik aan het doen was. LOL
Met een whopping 360 KB, later 1,2 MB.

Met van die slappe "diskettes"

[Reactie gewijzigd door Comp User op 23 juli 2024 15:24]

In 1983 al WP? Werd in Nederland toch pas later populair?

Ben eerst begonnen met WordStar.
Wordperfect werd op kantoor rond die tijd gebruikt. Bij de klanten waar ik toen kwam.
Ik heb het altijd een flut pakket gevonden. Droom er nog wel eens van.

"Druk op opheffen". Op mijn toetsenbord geen "opheffen" toets gevonden. Dus in paniek op ESC gedrukt.

Kreeg je terug: "Aantal = 8". Ik weet nog niet wat dat is.
Ik heb nog dat vierkante metalen plaatje van zo'n oude IBM.

Op dit item kan niet meer gereageerd worden.