Ontwikkelaar krijgt Windows 10 werkend op Raspberry Pi 3

De Nederlandse ontwikkelaar NTAuthority heeft Windows 10 Enterprise voor ARM werkend gekregen op een Raspberry Pi 3. Helemaal soepel draait het besturingssysteem nog niet op het kleine computerboard. Zo wordt slechts een enkele core benut.

NTAuthority, echte naam Bas Timmer, toont zijn vorderingen op Twitter. Hoewel Windows 10 Enterprise voor ARM native draait op de Raspberry Pi 3, is de software volgens hem zeer langzaam. "Als alle vier cores beschikbaar zouden zijn, zou dat misschien wat verbeteren", schrijft hij.

Hij wist onder andere de OneDrive-app te booten, een x86-programma dat op de ARM-versie van Windows 10 geëmuleerd draait. Hierbij werd de gebruikte core van de Broadcom BCM2837-quadcoresoc volledig belast. Om de overige cores in te zetten is volgens hem specifieke firmwareondersteuning vereist. Na enige tijd gebruik kreeg hij willekeurige bugcheckmeldingen dat Windows 10 de processor niet ondersteunt.

Voor computerboards als de Raspberry Pi heeft Microsoft eigenlijk Windows 10 IoT Core, maar die versie heeft niet de desktopweergave van de volledige versie van het besturingssysteem.

Lees meer

Reacties (48)

Blokker_1999

Besturingssystemen

9 februari 2018 13:34

Knap dat het werkt, maar we mogen niet verbaasd zijn dat een RPi niet voldoende rekenkracht heeft om dit vlot af te handellen (zou zelfs verbaasd zijn dat het met 4 cores wel soepel loopt). De ARM versie is dan ook ontwikkeld met veel krachtigere SOCs in gedachte, en waarschijnlijk ook net iets meer geheugen.

The Zep Man

Singleboardcomputers

@Blokker_1999 • 9 februari 2018 13:39

Een Pi 3 met vier cores is redelijk krachtig. Er zijn ook oude x86 Atoms met twee cores die Windows 10 redelijk vlot draaien.

Ik denk wel dat x86 emulatie via WoW wat te veel wordt om vlot te doen. En inderdaad, de 1GB aan RAM zal ook niet helpen.

NTAuthority

@The Zep Man • 9 februari 2018 14:22

Verbazingwekkend genoeg haalt een 7-Zip-benchmark toch zo'n 7% van de compressieperformance (en 14% in decompressie) van m'n stock Ryzen 1700X (op gelijke instellingen, uiteraard - enkele thread en kleine dictionary size) - en dat is dan dus puur rekenwerk dat geemuleerd moet worden.

SED
@NTAuthority • 9 februari 2018 14:37

Is het niet interessanter om een GUI structuur bovenop de iot core versie te zetten?

HooksForFeet
@SED • 9 februari 2018 16:31

Die zit er al op. Je kan UWP apps draaien op Windows IoT. Wel maar een tegelijk, en door gebrek aan GPU-acceleratie is het helaas megatraag.

Sebazzz

@NTAuthority • 9 februari 2018 15:27

Heb je overwogen om drivers van IoT core te gebruiken voor de Raspberry Pi om wel van alle cores gebruik te kunnen maken?

iceheart
@Sebazzz • 10 februari 2018 05:32

Ondersteuning voor de CPU is niet (alleen) een driver maar (ook) de HAL. In ieder geval voor de basisfunctionaliteit; processordriver(s) heb je meer nodig voor power management en variabele kloksnelheden en zo.

DigitalExorcist
@Blokker_1999 • 9 februari 2018 13:39

Zelfs op m'n i5 vPro (weliswaar uit 2013 of zo) loopt Win10 niet soepel... (met 12Gb RAM en een vlotte Samsung SSD).

Ok, nu gebruik ik ook wel een berg programma's tegelijk voor m'n normale werkzaamheden. Het bootbaar krijgen van Win10 op een Raspberry vind ik dan wél weer stoer.

Gopher
@DigitalExorcist • 9 februari 2018 14:13

W10 liep anders gruwelijk goed op mijn 10 jaar oude i7.

MeMoRy
@Gopher • 9 februari 2018 14:50

Appels met peren
Waarschijnlijk heeft die i7 betere driver support en veel meer RAM.

[Reactie gewijzigd door MeMoRy op 10 februari 2018 09:18]

Gopher
@MeMoRy • 9 februari 2018 19:35

8gb ram (minder dus), en waarom zou zijn nieuwere i5 (Drivers voor cpu????) beter driver support hebben?

MeMoRy
@Gopher • 10 februari 2018 09:20

My bad. Ik dacht dat je een i7 aan het vergelijken was met de RPi3. De hiërarchie van berichten was me even niet duidelijk.

wimdebok
@Gopher • 9 februari 2018 17:17

Dat is toch mooi om te lezen. Ligt het nu aan het razendsnelle win10 of is hardware van 10 jaar oud nog helemaal zo langzaam niet? Heb zelf een machine uit 2011 gekocht, ook i7, met een ssd erin en het werkt als een tierelier (win7/centos). Bloedsnel!

[Reactie gewijzigd door wimdebok op 9 februari 2018 17:18]

B00m3rang
@Gopher • 9 februari 2018 17:40

Same. Mijn i7-920 draaide ook nog best wel als een tierelier. Heb m nu omgeruild voor een Xeon x5670 en in dagelijks gebruik is het verschil amper te merken. Met renderen daarentegen...

Gopher
@B00m3rang • 9 februari 2018 19:37

ik had een 860 geloof ik, opzich prima ding nog, bij bepaalde acties zag ik dat die sneller was dan mijn 6500. (Bijvoorbeeld bij unpacken van Sims4 van een Fitgirl torrent, extreme compressie), daar trekte mijn oude pc de nieuwere er uit. Eigenlijk vraag ik me wel af hoe snel die 1600 hier 't doet.

osmosis
@DigitalExorcist • 9 februari 2018 14:30

Ik zou de Windows system event logs maar eens induiken.

Zou met gemak op een i5 3/4th gen moeten draaien al helemaal met een SSD + voldoende RAM

Hier staat een i3, met 6GB ram, en een 7200RPM schijf als testbak met win10&ubuntu
Draait meer dan prima. Ok booten etc gaat weliswaar niet zo vlot als met een SSD maar oké alsnog acceptabel

*zelf trouwens ook eens gehad. een systeem wat gemakkelijk een bepaalde OS zou moeten draaien maar alsnog oer langzaam reageerde. Alle gebruikelijke verdachten afgegaan alles leek correct te functioneren. RAM geen errors, SMART data gezond, geen driver errors in logs. Maar wel heel veel I/O time outs. Van alle dingen.. bleek een brakke SATA kabel de dader

[Reactie gewijzigd door osmosis op 9 februari 2018 14:38]

Steyn_E
@osmosis • 9 februari 2018 16:07

Dat met een brakke SATA kabel is mij ook een aantal keer gebeurd, de eerste keer heb ik er 2 dagen over gedaan om het te vinden... Brakke kabels is iets waar je bijna nooit tegenaan loopt, zeker niet in een machine waar het niet beweegt of wordt losgekoppeld. Ik heb hier een Venue 11 Pro met Atom en 2GB ram liggen, zelfs daarop draait windows 10 prima. Op een i5 mag eigenlijk geen probleem zijn, het draait ook prima op oudere Core2Duo's en Core2Quad's, als je maar geen wonderen verwacht qua multitasking of 15 openstaande tabbladen. Dat werkt op die Atom trouwens ook niet fijn meer. Maar high-bitrate full-hd film afspelen gaat prima, browsen tot ca 5-10 tabbladen ook.

batjes

Besturingssystemen

@Steyn_E • 9 februari 2018 19:47

Het aantal tabs met browsen is voornamelijk gelimiteerd door het geheugen, niet zo zeer de processor. Op een atom met 1 gig moet je echt niet meer dan 2-3 tabs proberen te openen

Op Edge/IE vreet en inactieve tab amper cpu cycles. Volgens Microsoft zelf moet je theoretisch zolang je voldoende geheugen hebt, een oneindig aantal tabs kunnen openen. (sidenote: Dit moeten geen tabs zijn met afspelende youtube filmpjes, maar bv 1000 Tweakers artikelen)

Multitasking is met de juiste applicaties niet zo heel CPU intensief, de meeste moderne applicaties/games gaan in een soort sleep mode als ze niet actief zijn. (Unreal Engine games sinds versie 2 al bv)

Wat soms ook kan helpen, is de geheugen compressie uitzetten, hoe minder ram je hebt, hoe meer Windows het compressed, hoe meer CPU cycles het kost om geheugen uit te lezen. Op fatsoenlijke systemen is die overhead dusdanig klein dat het gewoon sneller is gecomprimeerde RAM uit te lezen en uit te pakken, dan dat het je ram volledig moet uitlezen. Maar op slomere systemen kan dit voor het snelheids perceptie averechts werken (je kunt dan wel minder multitasken)

Steyn_E
@batjes • 9 februari 2018 19:55

Eensch dat tabbladen meer RAM dan CPU vreet (behalve bij Chrome dan, totaal niet bruikbaar met een paar tabs open op een dual core), echter hebben dergelijke oudere systemen vaak niet meer dan 2 of 4 GB. Of, net als bij die tablet, is het niet uitbreidbaar danwel het maximum wat het mobo nog ondersteunt. Multitasken is inderdaad wel een "probleem", echter dat is maar relatief omdat dergelijke systemen bij de powerusers al wel vervangen zijn. Dat van die geheugencompressie ga ik eens uitproberen, wist niet dat dat automatisch aanstaat tegenwoordig!

batjes

Besturingssystemen

@Steyn_E • 9 februari 2018 20:10

Ik gebruik geen Chrome, weet wel dat Firefox onwerkbaar was (naja hij deed zijn ding verder wel, alleen sloom), Edge voelt altijd wel soepel aan(relatief gesproken), alleen het tabs switchen is soms wat sloom, maar IMO is dat prima gezien het geheugen inderdaad meestal maar een gig of 1-2 is. Bij 4GB is dit met een handje vol tabs niet snel een probleem. 4GB is nu nog steeds prima voor wat basis desktop werk.

Memory Compression staat sinds Windows 10 standaard aan, is ook een W10 feature, Win8 had het ook -soort van-, het was meer zoals zswap onder Linux. kijkvoer

het is een mooi stukje techniek

[Reactie gewijzigd door batjes op 9 februari 2018 20:17]

Tortelli

@DigitalExorcist • 9 februari 2018 13:56

Denk dat je echt iets verkeerd doet; paar weken geleden W10 geïnstalleerd op een oude Q9450 quadcore (~2008) met 4GB ram en 120GB SSD. Start zeer snel op en loopt probleemloos, 4GB ram is niet overdreven veel dus echt multitasken moet je met zo'n machine niet meer willen anno 2018.

W10 is qua basis niet zwaarder dan W7 is mijn ervaring.

iPodKiller
@Tortelli • 9 februari 2018 14:31

Werkt hier ook perfect op mijn i5 2410m (uit 2011....) +8gb en 840 EVO.

oef!

@DigitalExorcist • 9 februari 2018 15:02

Het zou ook aan de videokaart drivers kunnen liggen. De oude Intel Graphics drivers performen niet echt lekker is mijn ervaring. Dat gezegd hebbende heb ik Windows 10 wel soepel werkend gehad op nog oudere systemen.

lowlow
@DigitalExorcist • 9 februari 2018 15:08

Het 'probleem' is de vPro, naar veiligheid is het beter maar het fnuikt wat de de prestaties. Ik had het ook op een recente i5 vPro met nochtans snelle SSD en 16gb; niet helemaal smooth op W10

Derpotron
@lowlow • 9 februari 2018 17:17

Mmm interessant, ik draai Windows 10 namelijk ook op een Core i5 met vPro (3320m) maar daar werkt het echt perfect soepel op met een 840 evo en 8 Gb ram. Ik merk eigenlijk weinig verschil in dagelijks gebruik qua snelheid met mijn desktop, die een i5 6600k met 16gb ram heeft. Eigenlijk alleen als ik intensieve dingen ga doen merk ik verschil.

[Reactie gewijzigd door Derpotron op 9 februari 2018 17:18]

blackbank
@lowlow • 9 februari 2018 17:21

Ik zelf heb een i7 vPro die in 2011 is uitgebracht, maar ik heb nergens last van. Ik heb zelfs het idee dat W10 juist soepeler is geworden dan Windows 7...

jesselioce
@DigitalExorcist • 13 februari 2018 12:29

Bij mij loopt het zeer vlot op een oude Q6600 uit 2007?, de eerste core 2 quad als ik me niet vergis. 8 gig ram. Zelfde verhaal op mijn i7 920 met 12 gig ram. Nooit problemen gekend. Beide met ssd.

Iblies
@Blokker_1999 • 9 februari 2018 14:07

Niet voldoende rekenkracht,
of wil Microsoft het proces zelf meer in handen houden met bepaalde leveranciers.

Met een core kan het werken,
de vraag is hoe het zal werken als het wordt geschaald. Itt tot x86 kost ARM praktisch niets waarbij schalen minder complex is dan bij x86. Een voorbeeld is de MTK octa-core.

Alleen denk ik niet dat MS wil dat Win10 op een willekeurig ARM kan worden geïnstalleerd zoals bij x86.

svennd
9 februari 2018 13:53

Ha, Bas Timmer, heb ooit nog webhosting bij hem gehad. Leuk te zien waarhij nu mee bezig is. Goed gedaan zou ik zo denken

[Reactie gewijzigd door svennd op 9 februari 2018 13:53]

keranoz

@svennd • 9 februari 2018 19:18

Hij heeft natuurlijk ook nog AlterIW/IW4x gehad, ook een groot project.

Chuk
9 februari 2018 13:40

Leuke 'proof of concept' maar zoals we allemaal wel denken gaat dit vrees ik met de RPi3 Nooit echt soepel lopen

rbr320
@Chuk • 14 februari 2018 09:24

Wat eigenlijk meer zegt over Windows 10 dan over de Raspberry Pi, aangezien een Linux desktop met lichtgewicht grafische desktop zoals LXDE prima bruikbaar is.

Automark
9 februari 2018 13:59

Een raspberry met 4 GB zou ik graag een keer zien. De 1 GB is vaak net niet helemaal toereikend.

FreezeXJ
@Automark • 9 februari 2018 14:44

Gezien de prijs van geheugen denk ik dat dat er nog niet in zit, tenzij je de prijs verdubbelt. Misschien dat een mooi mobieltje dat wel voordeliger kan, mits je die goed in kunt zetten.

walteij

9 februari 2018 13:36

Zou leuk zijn om te zien of hij alle cores aan de praat kan krijgen.
Dit is ook echt weer een hack 'omdat het moet kunnen'. Heel nuttig zal het niet zijn, maar wel erg leuk om voor elkaar te krijgen.

Zou het mogelijk zijn om de juiste processor ondersteuning uit de IOT versie te trekken en die in Windows 10 te plaatsen? Want dat brengt het dan weer een stapje verder.
Windows 10 op ARM is iets waar Microsoft zelf natuurlijk ook mee bezig is, maar daarbij is de RBPi nog niet in beeld. Ik vraag me af wat de performance van Windows 10 op een Pi3 zou zijn als de processor goed ondersteund zou worden. En of de X86 emulatie dan soepel zou kunnen lopen.
Dat zou voor erg goedkope eenvoudige kantoor computertjes kunnen zorgen

bjp
@walteij • 9 februari 2018 13:41

als het werkt zie ik hier wel toepassingen voor eigenlijk

hardware dat je op het netwerk wil hangen, waarvan geen android/linux support voor is, om maar een van de voorbeelden te geven. Een scanner, een printer, een camera systeem, ...

--Andre--
@bjp • 9 februari 2018 13:49

Maar dan heb je ARM drivers nodig. Dat je user-space x86 applicaties kan draaien, betekent niet dat je x86-drivers kun gebruiken.

bjp
@--Andre-- • 9 februari 2018 13:51

ja idd, een krachtig genoeg voor Windows 10 SBC x86 vindt je ook niet altijd zo goedkoop.

arjandijk162

@bjp • 9 februari 2018 14:01

Dit zet de deur open om oudere tablets te voorzien van Windows 10. Ben benieuwd hoe dit zich ontwikkeld. Hier gaat het als een aantal jaar op fora over, bijv op een HP Touchpad

[Reactie gewijzigd door arjandijk162 op 9 februari 2018 14:02]

buzzin
@bjp • 9 februari 2018 14:50

Ehm, de kans dat iets niet werkt met windows 10 op ARM is natuurlijk wel iets hoger als met Linux en Android waar redelijk voor ARM ondersteuning is

bjp
@buzzin • 9 februari 2018 15:49

idd, beter om hardware met linux support te kopen en raspbian/ubuntu draaien op de RPi...

bbob
@walteij • 9 februari 2018 13:58

Windows 10 op arm doet MS alleen met Qualcomm en diens Snapdragon. Helaas zijn die systemen die er nu beginnen te komen gewoon te duur.
Het zou best leuk zijn als MS ook andere arm cpu's / fabrikanten zou ondersteunen en niet alleen qualcomm.

walteij

@Jermak • 9 februari 2018 15:19

Alleen de BSD's en Linux draaien op alle soorten platforms, dus Microsoft is hier zeker niet de enige in.
Daarnaast draait Windows wel op ARM, alleen is het dan de Windows IOT en geen full-blown Windows 10.

Astort
9 februari 2018 13:41

"Your scientists were so preoccupied with whether or not they could, they didn’t stop to think if they should."

FuaZe
@Astort • 9 februari 2018 13:48

Is niet echt van toepassing hier.
Hier heeft de persoon het daadwerkelijk uitgevoerd (wellicht zonder na te denken of het "should").

Het verschil met jou voorbeeld is dus dat er daadwerkelijk wel iets bereikt is (of dat nuttig is laten we in het midden, wellicht kan iemand er op verder bouwen en 4 cores ondersteunen (alhoewel heb je imho windows niet nodig en zeker niet op een Pi)).

steveman
10 februari 2018 21:52

Mooi staaltje werk!

Trouwens NTAuthority... Die naam ken ik ergens van... AlterIW dacht ik.

https://ntauthority.me aha, dezelfde zo valt te lezen

bedankt nog daarvoor, ik voelde me zwaar gepakt destijds door die stomme P2P multiplayer!

[Reactie gewijzigd door steveman op 10 februari 2018 21:55]

Op dit item kan niet meer gereageerd worden.

Ontwikkelaar krijgt Windows 10 werkend op Raspberry Pi 3

Lees meer

Reacties (48)

Sorteer op:

Weergave:

Tweakers maakt gebruik van cookies

Toestemming beheren

Functioneel en analytisch

Relevantere advertenties

Ingesloten content van derden