Inleiding
De smartphonemarkt is een van de meest dynamische in de technologiesector. Wat vier jaar geleden geleden een high-end smartphone mocht heten, kun je nu als prepaidtoestel bij de plaatselijke drogist uit het aanbiedingenschap vissen. Toestellen van anderhalf jaar oud kunnen onmogelijk concurreren met de nieuwe sterren aan het firmament.
Zo af en toe wordt er bovendien een extra grote stap gezet wat betreft de technologische vernieuwing. Medio 2009 werden de Cortex A8-processors en vergelijkbare alternatieven gangbaar. Voortaan konden we de kloksnelheid weergegeven in GHz in plaats van MHz; hoewel het grotendeels gaat om marketing - net als bij megapixels - is de ontwikkeling onmiskenbaar: smartphones worden krachtiger.
In het voorjaar van 2011 zet de telecommarkt de volgende stap: dualcores. Dualcores bieden veel voordelen voor smartphones, vooral op het gebied van multitasking en het uitvoeren van taken op de achtergrond. Het verbruik zou niet veel hoger liggen, maar de extra cores zouden aanzienlijke prestatieverbeteringen met zich meebrengen.
Is dat ook zo? Tweakers.net zette de drie enige smartphones met dualcore-processors die tot nu toe uitkwamen in Nederland, tegenover elkaar in een grote benchmark-shootout. Daarnaast vergelijken we de prestaties met de beste singlecore-smartphones die tot nu toe uitkwamen.
/i/1291279805.png?f=imagenormal)
Prijzen en specs
Specificaties
Merk en Productserie |
HTC 
|
Samsung 
|
LG 
|
Type |
Sensation |
Galaxy S II i9100 |
P990 Optimus 2X Speed |
|
:fill(white)/i/1302609802.jpeg?f=thumbmini) |
:fill(white)/i/1297684845.jpeg?f=thumbmini) |
:fill(white)/i/1297093133.jpeg?f=thumbmini) |
Prijs en waardering |
Prijs |
Onbekend (13 winkels) |
Onbekend (21 winkels) |
Onbekend (40 winkels) |
Eerste prijsvermelding |
zaterdag 23 april 2011 |
woensdag 23 februari 2011 |
dinsdag 11 januari 2011 |
Waardering |
4.5 van 5 sterren
|
4.5 van 5 sterren
|
4 van 5 sterren
|
Toestel |
Telefoonmodel |
Bar |
Bar |
Bar |
Invoermethode |
Touchscreen |
Touchscreen |
Touchscreen |
Gsm-besturingssysteem |
Android |
Android |
Android |
Versie besturingssysteem |
Google Android 2.3 |
Google Android 2.3 |
Google Android 2.2 |
Technische kenmerken |
Processor |
Qualcomm MSM8260 |
Samsung Exynos 4210
|
Nvidia Tegra 2
|
Processorsnelheid |
1,2GHz |
1,2GHz |
1GHz |
Werkgeheugen |
768MB |
1GB |
512MB |
Opslaggeheugen |
1GB |
16GB |
8GB |
Beeldscherm |
Schermresolutie |
960x540 |
800x480 |
800x480 |
Schermdiagonaal |
4,3" |
4,27" |
4" |
Schermtype |
LCD |
Super Amoled Plus
|
LCD |
Multitouch |
Ja |
Ja |
Ja |
Touchscreentechniek |
Capacitief |
Capacitief |
Capacitief |
Secundair scherm |
|
Nee |
Nee |
Camera |
Cameraresolutie |
8M |
8M |
8M |
Camera autofocus |
Ja |
Ja |
Ja |
Gsm-flitsertype |
Dubbele led |
Enkele led |
Enkele led |
Resolutie video-opname |
1920x1080 (Full HD 1080p) |
1920x1080 (Full HD 1080p) |
1920x1080 (Full HD 1080p) |
Functionaliteit |
Berichten |
E-mail, mms, sms |
E-mail, mms, sms |
E-mail, mms, sms |
MP3-Ringtone |
|
Ja |
Ja |
Audioformaten |
aac, amr-nb, amr-wb, midi, mp3, ogg, wav, wma |
aac, aac+, ac3, eaac+, flac, mp3, ogg, wav, wma |
aac, aac+, eaac, eaac+, mp3, wav, wma |
Videoformaten |
3gp, Mpeg 4, wmv, xvid |
3gp, Divx 3, DivX 4, DivX 5, DivX 6, h.263, h.264, mkv, Mpeg 4, wmv, xvid |
Divx 3, h.263, h.264, Mpeg 4, wmv, xvid |
GPS |
Ja |
Ja |
Ja |
Gsm-functies |
A2DP (Bluetooth stereo), Bewegingssensor, DLNA, Kompas, Tril |
A2DP (Bluetooth stereo), Bewegingssensor, DLNA, FM-radio (headset), Handsfree, Kompas, RDS, Swype-tekstinvoer, Tril, Voicerecorder |
A2DP (Bluetooth stereo), Bewegingssensor, DLNA, FM-radio (headset), Handsfree, Kompas, T9-tekstinvoer, Tril |
Verbindingen |
Mobiele netwerken |
edge, gprs, hsdpa, hspa, umts |
edge, gprs, hsdpa, hspa, umts |
edge, gprs, hsdpa |
Frequentiebereik (gsm/umts) |
850MHz, 900MHz, 1800MHz , 1900MHz , 2100MHz |
850MHz, 900MHz, 1800MHz , 1900MHz |
850MHz, 900MHz, 1800MHz , 1900MHz , 2100MHz |
Wi-Fi |
Ja |
Ja |
Ja |
Verbinding (wlan) |
802.11b, 802.11g, 802.11n |
802.11a, 802.11b, 802.11g, 802.11n |
802.11b, 802.11g, 802.11n |
Bluetooth |
Ja |
Ja |
Ja |
Bluetooth-versie (GSM) |
Bluetooth 3.0 |
Bluetooth 3.0 |
Bluetooth 2.1 |
GSM-Connector |
3.5mm headset, Micro-usb |
3.5mm headset, Micro-usb, TV-uit digitaal |
3.5mm headset, Micro-usb |
Extern geheugen |
Secure Digital Micro |
Secure Digital Micro, Secure Digital Micro High Capacity |
Secure Digital Micro |
Accu |
Gesprekstijd |
6u |
8u |
8u |
Stand-by-tijd |
400u |
610u |
400u |
Accucapaciteit |
1.520mAh |
1.650mAh |
1.500mAh |
Accutype |
Li-Ion |
Li-Ion |
Li-Ion |
Uiterlijk |
Kleuren |
Zwart |
Zwart |
Zwart |
Gewicht (gram) |
148g |
116g |
139g |
Lengte |
126mm |
125mm |
124mm |
Breedte |
65mm |
66mm |
63mm |
Hoogte / Diepte |
11mm |
8mm |
11mm |
Overige specificaties |
Meegeleverde gsm accessoires |
|
Datakabel, Headset bedraad, Oplader |
Datakabel, Oplader |
Bijzonderheden |
Front camera voor videobellen met een resolutie van 640x480 pixels. |
1.2 GHz Samsung Exynos 4210 Dual-core Processor |
Geo-tagging, front 1.3MP camera |
Telefoon maandlast |
€ 42,08 |
€ 40,75 |
€ 35,17 |
Telefoon totaallast |
€ 505,- |
€ 489,- |
€ 422,- |
Gratis telefoons |
- |
- |
- |
Prijzen
De waarde van benchmarks
Een ei is geen ei, twee ei is een half ei en drie ei is een paasei. Het is een kinderversje, maar overdrachtelijk geldt dit versje evenzeer voor benchmarks op smartphones. Je hebt niets aan slechts een benchmark - en zelfs twee benchmarks stellen nog niets voor.
Benchmarks zijn redelijk mainstream geworden afgelopen tijd: veel media doen benchmarks ter ondersteuning van eigen indrukken en waarnemingen en vaak gaat dat niet goed. Dieptepunt was een persbericht van de Consumentenbond waarin boude uitspraken werden gedaan over de snelheid van de iPad 2 op basis van slechts een enkele benchmark. Ook zijn er sites die menen dat een tablet sneller of trager genoemd mag worden op basis van een test met Javascript-benchmark Sunspider - een benchmark die nota bene helemaal niets zegt over de algehele snelheid van een apparaat.
Het is daarnaast lastig de resultaten van benchmarks te interpreteren: veel techblogs publiceren juichende verhalen over hoge scores in Quadrant, een benchmark waarvan de waarde van de indexscore de meeste bloggers ontgaat - tekenend is dat je met een custom rom op vrij eenvoudige wijze de score kunstmatig op kan voeren.
Verwacht in dit verhaal geen harde uitspraken over de toestellen: benchmarkresultaten zijn cijfers en veel mensen hebben het idee dat cijfers keiharde feiten zijn. Dat is echter niet juist: ze geven een indicatie, maar ze zijn beïnvloedbaar en afhankelijk van veel factoren. Ze vertellen bovendien vaak iets over het geheel van hardware en software - prototypes laten vaak veel lagere benchmarkscores zien, zo is onze ervaring. Concluderen dat een Exynos sneller is dan een Tegra 2 op basis van benchmarks is daardoor onzin; je kunt de processor als factor niet isoleren en je meet dus meer dan alleen processorkracht of de snelheid van de gpu.
Benchmarks zeggen in onderlinge verhoudingen wel veel over de toestellen zelf: hoeveel aandacht is er besteed aan de drivers, hoe snel is het toestel en hoeveel kan het toestel grafisch gezien aan? Met benchmarks kom je daar achter. Daarom presenteren we hier een geheel aan benchmarks, die we als geheel bekijken.
Alle toestellen zijn getest met de firmware die op het toestel stond toen we deze op de redactie kregen. Omdat dat telkens rond de releasedatum was, concluderen we dat de firmwares final waren of daar in elk geval dicht tegenaan zaten.

De toestellen
HTC Sensation
Het toestel dat van dit illustere trio als laatste uitkwam is de HTC Sensation: die kwam vorige week in de winkels. De Sensation heeft een 4,3"-scherm met een resolutie van 960x540 pixels. Het is het eerste toestel op de Nederlandse markt met dit 'qhd'-scherm. Een review van het toestel is binnen een paar weken op Tweakers.net te lezen, wel verscheen een hands-on vlak na de aankondiging.
De Sensation draait op een Qualcomm MSM8260-processor. Deze is geklokt op 1,2GHz. De MSM8260 draait op Qualcomms eigen Scorpion-core, in plaats van de Cortex A9-core van de andere twee dualcores. Scorpion is weliswaar gebaseerd op de ARMv7-instructieset, maar de implementatie is anders.
Ook de gpu heeft een fikse upgrade gehad: de Adreno 220 belooft veel betere prestaties dan de Adreno 205 uit de vorige Snapdragon-processor, die onder meer te vinden is in de Desire HD, Incredible S en Desire S. Volgens Qualcomm zouden de grafische prestaties minstens verdubbeld moeten zijn.
Samsung Galaxy S II
De Samsung Galaxy S II, die onlangs door Tweakers.net is gereviewd, is de opvolger van de Galaxy S van vorig jaar en is een verbetering in alle opzichten: de schermgrootte is toegenomen van 4" naar 4,3". Het scherm is ook verbeterd: Super Amoled werd Super Amoled Plus. Het aantal pixels bleef met 800x480 pixels gelijk, maar het aantal subpixels is wel flink verhoogd. Dat resulteert in een scherper beeld.
De processor is Samsungs eigen Exynos 4210, de processor die lang bekendstond onder de codenaam Orion. De Exynos draait net als de Snapdragon op een kloksnelheid van 1,2GHz en heeft net als de de Tegra 2 van Nvidia een Cortex A9-core.
De gpu in de Exynos is een Mali 400. Dat is een grafische processor die op papier absoluut de concurrentie aankan met die van andere chips, al kan het ontwikkelaars hoofdbrekens opleveren: vaak maken games gebruik van gpu-specifieke standaarden van Adreno of PowerVR, waardoor games ineens niet werken op Samsungs paradepaardje.
LG Optimus 2X Speed
De toevoeging Speed die het Benelux-kantoor heeft gegeven aan de internationale naam Optimus 2X is in meerdere opzichten terecht. De Koreaanse fabrikant kwam als snelste met een toestel met dualcore-soc op de markt: een prestatie waarvoor LG is opgenomen is het Guiness Book of World Records. Die snelheid had ook een nadeel: veel gebruikers klagen over buggy firmware. De Optimus Speed heeft een 4"-lcd van goede kwaliteit en heeft bovendien nog andere plus- en minpunten die in de review aan de orde kwamen.
De Optimus 2X Speed draait op Nvidia Tegra 2, op papier de minst indrukwekkende van de drie dualcore-socs. De Tegra draait in de LG-smartphone op een kloksnelheid van 1GHz. Het grootste nadeel is echter dat de processorkernen niet onafhankelijk van elkaar geklokt kunnen worden als dat nodig is. Dat kan een negatief effect hebben op prestaties en accuduur. Wel kan een van de kernen worden uitgeschakeld.
Benchmarks I
Mandro
Mandro is een nieuwe benchmark voor Android-devices met dualcore-processors. Het schakelt eerst de tweede processorkern uit en doet dan de testen. Daarna herhaalt het programma de testen terwijl de tweede kern wel wordt ingeschakeld.
Mandro meet in de meest recente versie vijf elementen: de snelheid van het versleutelen en ontsleutelen van bestanden, het lezen van grote niet-gecachede bestanden, lezen van gecachede bestanden, snelheid van integerberekeningen en de snelheid van floating point-berekeningen.
De indexscore is een algemene score van alle testen. De Galaxy S II scoort hier veruit het beste, gevolgd door de Sensation. De Optimus Speed loopt hierbij ver achter. Bij de volgende test blijkt waarom.
De LG-smartphone kan nauwelijks gebruik maken van de dualcore-mogelijkheden: de score is met twee cores ingeschakeld slechts 18 procent hoger. De Galaxy S II en Sensation scoren met de tweede core meer dan tachtig procent hoger.
We weten niet waaraan het ligt, maar aan de processor zelf kan het niet liggen: de Galaxy Tab 10.1v scoort een stuk hoger. Wellicht ligt het aan Android 2.2, maar het kan ook nog gerelateerd zijn aan de firmware van LG zelf. Het is de vraag hoe de LG scoort na de update naar Android 2.3.
GL Benchmark
De Pro-score geeft van alle GL Benchmark-scores het beste de krachtsverhoudingen weer. De Pro-bench komt grotendeels overeen met de benchmark voor OpenGL ES 1.1, maar heeft ook elementen van OpenGL ES 2.0, waardoor het tonen van 3d-animaties in meerdere vormen wordt getest.
De Galaxy S II blijkt de krachtigste, maar de Sensation en Optimus 2X doen leuk mee. Deze test laat het verschil tussen de toestellen van de vorige generatie en deze dualcore-generatie goed zien.
De Egypt-test, genoemd naar het Egyptische decor waarin de Romeinse soldaat rondloopt, is specifiek gericht op de prestaties van het toestel met gebruik van OpenGL ES 2.0. Anders dan bij de Pro-test spelen de OpenGL ES 1.1-prestaties geen rol.
Van de toestellen waar wij de fps van hebben gemeten, scoort de Galaxy S II het best. De dualcore-processors en nieuwe gpu's lijken geen vat te krijgen op deze benchmark: de singlecore Xperia Arc met Adreno 205-gpu scoort hoger dan de Sensation met zijn Adreno 220-gpu. Het is een raadsel waarom dat is, al ligt de oorzaak vermoedelijk in de uitwerking van de firmware van de Sensation of de implementatie van OpenGL ES 2.0 in de Sensation of de Adreno 220-gpu.
SmartBench 2011
SmartBench 2011 is een benchmark die flink gebruik kan maken van de dualcore-mogelijkheden. De benchmark spuugt twee resultaten uit: een algemene indexscore die de snelheid van het toestel op alle punten aangeeft en een gamesindex die iets zegt over grafische snelheid en meer leunt op de gpu.
De Galaxy S II is in deze benchmark veruit de sterkste en zet de concurrentie op behoorlijke achterstand. De indexscore ligt maar liefst duizend punten hoger. De singlecore-toestellen lopen ver achter op de dualcores, met Samsungs eigen Galaxy S als laagst geklasseerde.
Zijn we verbaasd door de uitslag van deze benchmark? Ja, wel een beetje. De Optimus Speed staat waar we hem hadden verwacht, maar de Galaxy S II moet zijn voorganger Galaxy S voor laten gaan. Ook de Sensation komt er in deze benchmark met zijn Adreno 220-gpu niet goed vanaf. De oorzaak is ons niet duidelijk.
Benchmarks II
CaffeineMark
De indexscore van het Java-testprogramma CaffeineMark is het totaal van diverse deeltests. De standaardscore van 100 werd behaald met de Sun JDK 1.1-interpreter op een op 133MHz geklokte Pentium onder Windows 95.
Java is de basis van Dalvik, de runtime van Android. Deze test geeft dus een indruk van de snelheid van het draaien van applicaties. De Orion-soc in de Galaxy S II weet hier met gemak de koppositie te veroveren. De Optimus Speed pakt zilver, terwijl de Sensation het nauwelijks beter doet dan de singlecore-toestellen Incredible S en Samsungs Nexus S.
BenchmarkPi
Met BenchmarkPi wordt zo snel mogelijk een aantal decimalen van pi uitgerekend. De tijden die in deze test worden opgetekend, geven een indicatie van de pure rekenkracht van de processor. In deze test komt de Optimus Speed uitstekend uit de bus, net als de Galaxy S II. De Sensation is ook nog een stuk sneller dan de recente singlecore-smartphones Incredible S en de oudere Galaxy S.
Sunspider
De SunSpider-benchmark test diverse elementen van Javascript. Deze test laat niet alleen zien hoe goed de hardware presteert, maar zegt ook veel over de software. Zo scoort de iPad, dankzij de nieuwe Nitro Javascript-engine, veel beter met iOS 4.3 dan met iOS 4.2.
De drie dualcores eindigen mooi met zijn drietjes in de middenmoot. Negatieve uitzondering is de Sensation, hoewel het onduidelijk is waar dat aan ligt. De resultaten zijn alleszins redelijk, maar als er nog eens een update komt naar Android Ice Cream Sandwich zullen de resultaten nog veel beter zijn: in Honeycomb heeft Google een betere browser en betere Javascript-engine gestopt.
Praktijktests
Sinds juni 2009 onderwerpen we alle toestellen die we reviewen aan dezelfde praktijktests, zodat we de snelheid van diverse acties in de dagelijkse praktijk kunnen vergelijken. We bekijken het openen van de Tweakers.net-Frontpage in de browser, het starten van het toestel en het maken van een foto.
Browser
Frontpage laden |
Telefoon / Tablet | OS | Score (s) |
Samsung Galaxy S II |
Android 2.3.3 |
***
1,38 |
Apple iPad 2 |
iOS 4.3 |
****
1,54 |
Samsung Galaxy Tab 10.1v |
Android 3.0.1 |
****
1,70 |
Samsung Galaxy S |
Android 2.2 |
*****
2,02 |
Google Nexus S |
Android 2.3.3 |
******
2,49 |
HTC Sensation |
Android 2.3.3 |
******
2,52 |
LG Optimus 2X Speed |
Android 2.2 |
******
2,75 |
HTC Incredible S |
Android 2.2 |
*******
2,85 |
Apple iPhone 4 |
iOS 4.0 |
*******
2,92 |
HTC Desire HD |
Android 2.2 |
*******
3,19 |
Sony Ericsson Xperia Arc |
Android 2.3.3 |
*********
3,62 |
De browsertest werd minstens tien keer uitgevoerd, waarna de hoogste en laagste score werden weggestreept. Alle toestellen moesten de Grade B-versie van de frontpage laden: dat is de zwaarste mobiele versie van Tweakers.net, al is deze nog een stuk lichter dan de desktopversie van onze frontpage.
Deze benchmark heeft niet veel te maken met de processor, al speelt die wel een rol. Veel meer gaat het over optimalisatie van de browser. De Galaxy S II is de allersnelste, op de voet gevolgd van de iPad 2. De Sensation en Optimus Speed zijn niet langzaam, maar belanden in de middenmoot.
Snel een foto maken
Bij deze test wordt de fotosoftware gestart vanaf het homescreen, waarna een foto wordt gemaakt. Zodra de gemaakte foto op het scherm verschijnt, wordt de stopwatch stilgezet.
Alle processorkracht ten spijt scoren de dualcores op deze praktijktest laag. Daarmee moeten we wel een voorbehoud maken: het maken van de foto zelf is snel - er is bijna geen tot geen shutterlag. Maar het opstarten van de fotosoftware gebeurt simpelweg niet snel.
Een speciale vermelding gaat nog wel naar de mogelijkheid van de HTC Sensation om de camera vanaf het lockscreen te openen, waardoor je bij het snel maken van een foto vanuit standby nog wel een paar seconden kan winnen ten opzichte van andere toestellen.
Opstarten
Booten |
Telefoon / Tablet | OS | Minimum / Gemiddelde Score (s) |
Google Nexus S |
Android 2.3.3 |
****
23,35 |
Samsung Galaxy S II |
Android 2.3.3 |
****
24,34 |
HTC Sensation |
Android 2.3.3 |
+
****
2,95 / 29,62 |
Apple iPhone 4 |
iOS 4.0 |
*****
34,89 |
LG Optimus 2X Speed |
Android 2.2 |
******
38,43 |
Samsung Galaxy S |
Android 2.2 |
*******
47,43 |
HTC Desire HD |
Android 2.2 |
*
+
*******
5,76 / 52,34 |
Sony Ericsson Xperia Arc |
Android 2.3.3 |
********
55,91 |
HTC Incredible S |
Android 2.2 |
*
+
*******
8,67 / 56,21 |
Net als alle HTC's sinds de Desire HD heeft de Sensation de mogelijkheid tot hibernaten. Het opstarten duurt dan minder dan drie seconden. Waar vorige HTC's bij een cold boot, als bijvoorbeeld de accu eruit is geweest, nog bijna een minuut nodig hadden, is die tijd bij de Sensation gehalveerd. De S II is de snelste starter van de dualcores, al moet het wel de oudere Nexus S voor laten gaan.
Tot slot
Het is geen toeval dat de eerste drie dualcore-smartphones allemaal op Android draaien. Omdat het systeem in recente smartphoneversies zwaar op de cpu leunt - in tegenstelling tot iOS, Symbian en Windows Phone waar de gpu bijvoorbeeld de interface en animaties op het scherm toveren - waardoor Android-smartphones veel baat hebben bij de stap naar dualcores. En ja, veel smartphones anno 2011 draaien Android, omdat het marktleider is geworden op gebied van besturingssystemen voor smartphones.
Op veel punten scoren de dualcore-smartphones van Samsung, LG en HTC veel beter dan toestellen zonder dualcore-processor. De smartphonemarkt maakt duidelijk een nieuwe sprong met deze toestellen, die op veel punten veel krachtiger zijn dan voorgangers.
Hoewel we voorzichtig zijn met conclusies - zo loopt de Optimus Speed nog op Android 2.2, terwijl de Sensation en Galaxy S II op 2.3.3 draaien, lijkt de Galaxy S II van de drie dualcores de snelste. De verschillen zijn echter niet groot en liggen wellicht meer aan de firmware dan aan de processor zelf.
En nee: je hebt de review van de HTC Sensation niet gemist. Na alle benchmarks zijn we hard aan het werk gegaan om de rest van het toestel te testen en onze bevindingen zullen binnen een paar weken online komen. Want hoe leuk benchmarks ook zijn en hoeveel ze ook zeggen, het belangrijkste is hoe het toestel werkt, hoe hij voelt en hoe het totaalbeeld zich verhoudt tot de concurrentie.
