Door Luke van Drie en Wout Funnekotter

Slimme lampen in je huis, hoe doe je dat?

06-09-2025 • 06:00

136

Slimme verlichting maakt je huis niet alleen handiger, maar ook energiezuiniger en sfeervoller. In deze video ontdek je hoe je verlichting automatisch kan laten schakelen en wat de beste keuze is: slimme lampen of slimme schakelaars. We nemen je mee langs de voordelen en nadelen van beide opties, bespreken de kosten, energieverbruik en laten zien welke sensoren en lampen echt het verschil maken. Zo weet je precies welke oplossing het beste past in jouw smarthome.

00:00 - Slimme lampen in je huis, hoe doe je dat?
00:20 - Gewoon handig
00:39 - Deze keuze moet je maken
01:08 - Slimme lampen installeren
01:20 - Een groot nadeel
01:54 - Slimme lampen of slimme schakelaars
03:02 - Dure en goedkope oplossing
04:04 - Gekleurde lampen
04:15 - CRI-getal en CQS
04:45 - Stroomverbruik
06:07 - Slim schakelen
06:40 - Infrarood vs. radar
07:00 - Conclusie

Philips Hue White E27 1100 lumen
Fibaro Dimmer 2
Philips Hue wandschakelaarmodule
Philips Hue Motion Sensor
Aqara Presence Sensor FP1E (radar)
Philips Hue Lightstrip Plus V4 (2m)
ROBB Smarrt Pro Zigbee Dimmer 400W

Reacties (136)

136
136
28
7
0
102

Sorteer op:

Weergave:

Informatief filmpje, dank je wel Wout en collega’s. Ik word alleen niet enthousiast van de genoemde optie 1: fasedraad direct doorverbinden met de schakeldraad. Dit wijkt af van de norm, maar veel belangrijker is dat iemand die dit niet weet, niet verwacht dat er altijd spanning staat op de schakeldraad. Of de schakeldraad vervangen door een fasedraad (zwart er uit en bruin er in) of de schakeldraad bruin tapen bij het lichtpunt.
maar veel belangrijker is dat iemand die dit niet weet, niet verwacht dat er altijd spanning staat op de schakeldraad.
Maar hoe moet ik dit dan voor mij zien? Mensen gaan aan de schakeldraad zitten zonder eerst goed na te gaan dat de stroom er echt af is?

De standaard is natuurlijk dat je de stroom er helemaal af hebt in de groep EN je het even meet met gereedschap. Nou heb ik zat gezien dat mensen het idd genoeg vinden dat de lichtschakelaar de stroom eraf haalt, maar die gebruiken toch altijd dan de lamp zelf om met de schakelaar te bepalen wat aan en uit is (en iedereen met een beetje ervaring weet dat er nog wel eens huizen zijn waar de fase en nul omgedraaid zitten, dus sluit je die nog even kort). Als er geen schakelaar is gaan die er ook van uit dat er gewoon stroom op zit want niemand gaat zomaar die draden aanraken als ze weten dat er wel stroom op de groep staat. Dan zou vooral optie 2 gevaarlijk zijn, niet optie 1. Nou adviseer ik iedereen om gewoon die 30 seconden werk te steken in de groep helemaal van het stroom te halen en even snel te meten of je idd stroom van de goede groep hebt gehaald, want het kan anders alsnog nog fout gaan en het is echt geen moeite om de stroom van een groep te halen.

Daar komt nog bij dat het simpelweg niet ongebruikelijk is als er altijd stroom op een schakeldraad staat, schakeldraad gebruikt men namelijk ook vaak zat vóór de schakelaar (bij hotelschakelingen zit er zo goed als altijd een schakeldraad onder stroom tussen de twee schakelaars). De bijnaam schakeldraad is misschien wat verwarrend, maar het is niet draad dat enkel voor achter de schakelaar is. Het is een fasedraad die gebruikt mag worden voor lussen die tot maximaal 10A gaan.

Zelf ben ik thuis voor optie 1 gegaan, maar dan op de afdekplaat slimme knoppen die overduidelijk niet de stroom schakelen (uitvoering: Philips Hue Dimmer Switch waar ik wil dimmen en/of de kleurtemperatuur wil wijzigen, uitvoering: Philips Hue Smart-knop waar het mij enkel om aan/uit en hoogstens helderheid OF temperatuur aanpassen gaat). Ik heb er daarbij expliciet voor gekozen om geen loze schakelaars te laten zitten zodat er ook echt geen verwarring gaat ontstaan. Alleen in de berging, waar niks slim is, vind je nog oude schakelaars.
Afdekplaten zijn echter wel achterlijk duur… 6 euro of meer tov 3,25 euro voor een stopcontact….

Er staat overigens geen stroom op een schakelaar of fasedraad maar spanning, Stroom loopt er pas als iemand de onder spanning staande draad aanraakt of de lamp gaat branden :)
Bij mij kwamen ze met de slimme knoppen, scheelt weer. Die knoppen zijn op hun beurt weer goedkoper dan schakelaars.

En ja, technisch gezien staan ze onder spanning, maar genoeg mensen die zeggen dat iets 'onder stroom' staat als je er een schok van zou krijgen. Dat veranderd verder niets aan het verhaal.
Nee klopt iedereen weet wat je er mee wilt zeggen :)
Hoe ik het begrepen heb uit het elektra topic is dit niet (meer) zo streng. En bruin, zwart en grijs zijn prima als fase en dat zijn dan ook de kleuren van een drie-fase kabel. Dus als zwart een prima kleur is voor een fase draad kun je ook niet zeggen dat een schakeldraad zwart moet zijn. Immers weet je dan nog niet of het zwart van een schakeldraad is of zwart als willekeurige kleur voor een fase draad.

Belangrijker kan wel zijn dat een schakeldraad bedoeld is voor verlichting en dus lage vermogens en daardoor vaak dunner is dan een gewone fase draad. (IIRC de doorsnede die correspondeert voor 10A vs 16A?) Je wilt dan dus niet dat je ineens van de voorheen schakeldraad, die nu gewoon continu onder spanning staat / fase draad is, alsnog stroom gaan aftappen voor andere toepassingen.
Het is 'niet meer zo streng' omdat Jan en alleman zelf hun elektriciteit opknoopt en elektriciteitsklusjes worden gedaan door ongeschoolde elektriciens, niet omdat de normen zijn aangepast of iets dergelijks.

Er is een chronisch gebrek aan vakmonteurs en kennis. "Vroeger" wist je gewoon welke draad wat deed terwijl je nu af en toe hele kabels moet nalopen omdat één of andere bijbeuner gewoon uit z'n werkbus de kabel heeft gepakt die toevallig het eerste uit de grabbelbak tevoorschijn is gekomen.
Helemaal mee eens, gebruik de juiste kleuren, ookal betekent het dat je een nieuwe draad moet doortrekken.
Had er laatst eentje over de vloer die wilde de aardedraad wel even hergebruiken als nul... Doe maar niet enzo, dan maar even naar de Gamma en 25 meter nieuwe kabel kopen.

[Reactie gewijzigd door Uberprutser op 6 september 2025 10:32]

Ik ben het compleet met je eens.
Ik ben situaties tegen gekomen waarin ik zag dat draden met elkaar verbonden waren door de asters gewoon in elkaar te draaien en er papiertape omheen te wikkelen…

Er zijn gewoon teveel mensen bezig die niet weten wat voor een gevaar elektriciteit met zich meebrengt.
Ik heb nog mijn huis in Arnhem opgeknapt van katoenmantel bedrading naar modern. Mijn vader was ook wel een apart manneke, erg zuinig bij zijn renovatie klussen. Gebruikte gewoon oude en nieuwe bedradingkleuren door elkaar... Maar goed, ik lees dat men al rap zegt: trek even een draadje... maar helaas is dat minder makkelijk, even een draad bijtrekken of vervangen in bestaande installatie is echt niet makkelijk. Al sinds jaar en dag is een electricien een goed betaalde vakman en dat is niet zonder reden, het is echt een vak. En uiteraard kan een Tweaker die zich er goed in verdiept heus wel een draadje trekken, maar het zijn geen klussen voor de gewone man of vrouw.
bij mijn installatie (niet 3fase dus risico vol) staat er gewoon spanning op de N.


heerlijk als je dat niet verwacht., nog heerlijker als een beunhaas denkt dat hij er iets vanaf weet en de installatie plat legt. ja ik weet dat het niet hoort, maar blijkbaar een side effect van 1fase installaties.
Ik woonde vroeger in Delft, daar stond 230v tussen de 2 fasen (dus 127v op iedere draad in tegenfase). Alles stond altijd onder stroom. Leuk als je dat niet weet.
Maar we hebben hier geen 3-fase. Ik ga ook niet zeggen dat de groen en witte draadjes in een ethernet kabel naast elkaar horen, want in USB zijn dat D+/D-.

Houd je aan de standaard. Die is daar niet voor niets, met name veiligheid. Maar ook voor alle mensen die na jouw werk aan de slag moeten (waaronder jezelf jaren later).
Maar we hebben hier geen 3-fase.
Dat niet betekent dat zwart voor fase ineens niet kan. In 3-fase is zwart een van de fase kleuren. Beetje gek dan om het in een 1-fase installatie anders te behandelen. Want als iemand anders later in de installatie komt rommelen weet die ook niet of je een 1 of 3 fase installatie hebt en moet die toch uit gaan van dat zwart een fase draad kan zijn, of als onderdeel van 3-fase of als schakeldraad of gewoon als losse fase.

Note:
Ik advocateer ook zeer zeker niet voor zaken die hierboven staan als het hergebruik van aarde / geel/groen of nul / blauw als fase.
Maar wat ik op maak uit posts in het elektra topic op het forum is zwart of grijs voor fase net zo goed als het klassieke bruin en zit er verder geen onderscheid in (behalve dan dat je bij 3-fase ook 3 losse kleuren in dezelfde leiding/... wilt gebruiken en niet bv 3x bruin (+ blauw + geel/groen)).
Zwart is gewoon ‘live” oftewel fase, het kan zijn dat die via een schakelaar loopt maar ik ga daar gewoon nooit vanuit. Pas als ik gemeten heb dat die spannings loos is (via groep uit….) ga ik er mee aan de slag, zouden meer mensen moeten doen ….

Zolang we blauw en geel/groen maar consistent gebruiken.

Grijs is overigens wel vaag (grijs gebied 🤣) die wordt ook wel eens gebruikt als Blauw (bijv bij een kookgroep in een 1 fase woning), daar ben ik dan ook extra voorzichtig mee, maar voorop: altijd meten en na montage check ik altijd in de meterkast of er geen sluiting is voor de groep weer aan gaat.
Meten is weten, gissen is sissen.
Zwart, bruin en grijs moet je altijd als een fase behandelen. Desnoods met een duspel nameten als je zeker wil zijn. (En dat hoort eigenlijk zo).

Het wordt pas erg als je functies van kabels gaat omwisselen. Een aardedraad als fase gebruiken enzo. Maar een zwarte draad als fase past binnen de kleuren, ik heb er niet zo'n probleem mee. Ik heb de schakelaars van spanning voorzien middels de schakeldraad. Blauw tapeje erom aan beide zijdes. Bij verhuizen er weer af halen en alles is weer als origineel.
In het artikel nieuws: Signify toont Hue Bridge Pro met ondersteuning voor 150 lampen en 500 scènes van Olaf Weijers heel recent over nieuwe producten van Signify (Hue) staat het volgende :

MotionAware
Signify toont niet alleen nieuwe hardware, maar ook nieuwe functionaliteit in de apps, zoals een nieuwe technologie die het bedrijf MotionAware noemt. Dit vormt nieuwe, maar ook bestaande Philips Hue-lampen om tot bewegingsdetectors. Daarvoor hebben gebruikers wel de nieuwe Philips Hue Bridge Pro nodig. Die analyseert de signaalsterkte van de lampen en kan aan de hand van veranderingen in die sterkte bepalen of er beweging in een ruimte is. De techniek is vergelijkbaar met Wi-Fi Sensing, maar aangepast om goed te werken met Zigbee.

Dan ben je toch klaar met een nieuwe Bridge en Hue lampen? uitvoering: Philips Hue Bridge Pro

[Reactie gewijzigd door The_Brug op 6 september 2025 12:23]

Er is nog een 3e optie, inbouw schakelaars of dimmers die van zichzelf al slim zijn. Niko heeft schakelars en dimmers die werken zoals traditionele schakelaars en dimmers maar ook Zigbee ondersteunen en ook nog eens ondersteund worden door Zigbee2mqtt. Mocht je dus Niko schakelmateriaal hebben of je staat op het punt om over te stappen naar nieuw schakelmateriaal dan kan dit een slimme keuze zijn. Wat betreft prijs is een Niko connected dimmer nauwelijks duurder dan een normale led dimmer. Niko noemt de serie Niko connected, het goedkoo[ste zijn ze bij de domotica store.
Precies, ze vergeten volledig deze groep https://www.ionindustries.com/winkel/led-matter-dimmer-0-3-200-watt/ wat mijn inziens de beste optie is. Ik ben nu overal Hue met die slimme modules achter de knoppen. Dit werkt totdat je toch even wat anders wilt die ene keer, of een gast de lampen aan wilt bedienen, ze hebben dan maar 1 stand. In mijn nieuw bouwwoning ben ik nu bezig om alles via bovenstaande dimmers te regelen. Ja kleur en warmte kan je niet instellen maar dat wil ik over het algemeen toch niet.
Maar je hoeft niet continue je telefoon te zoeken om lampen te bedienen, het kan ook gewoon op de ouderwetse manier als je er toevallig toch al langs loopt.
Wat is het brein van je smarthome als ik vragen mag? Zelf doe ik alles met zigbee2mqtt en node-red.
Ik heb nu nog alles HomeKit/Hue maar Hue lampen met modules achter de pulsdrukkers is het mijn inziens niet helemaal.

Mijn nieuwbouw woning is nu in aanbouw en daar wil ik dan al deze dimmers gaan inbouwen. Ik twijfel nog tussen Homey of Home assistant. Ik neig naar het laatste, is veel uitgebreiden maar vergt wel meer onderhoud
Terrie Titelspecialist Tweakers @andredewaard9 september 2025 14:37
Ik heb in mijn nieuwe huis Philips hue lampen en wandmodules achter pulsiedrukkers gedaan. Dan kun je scenes preconfigureren en ook dimmen met een normale knop. Werkt ook feilloos.
Dit heb ik ook alleen dan geen puls drukkers. Ik heb 1 puls drukker op zolder (zat er al toen ik dit huis kocht) maar gebruik die dim functie zo eigenlijk nooit.

Gasten (lees: schoonouders etc) gaan dit ook nooit snappen. Daarom neig ik naar slimme inbouw dimmers. Snapt iedereen en ik kan het automatiseren.

Enige nadeel is wel dat je geen warmte kan veranderen en dus goed moet nadenken wat je wilt met de ruimte maar eingenlijk wil ik toch altijd warm wit.
Ik heb dus ook de situatie dat de lampen slim zijn (Ikea Tradfri), maar de knoppen dom. Inderdaad heel irritant als iemand dat niet begrijpt.

Nu is echter de uitdaging, als ik alsnog voor slimme schakelaars ga, dan heb ik niet zoveel meer aan de slimme lampen, terwijl daar wel investering in zit.

Mijn oplossings idee is daarom iets anders, Ikea lampen kan je programmeren op 'toggle' bij stroomonderbreking. Daarom wil ik de schakelaars vervangen door normally closed pushbuttons, zoals bijvoorbeeld deze. Hiermee hou ik ook de mogelijkheid om ze decentraal te bedienen. Nu de uitvoering nog...

[Reactie gewijzigd door henrim op 6 september 2025 07:29]

Nope, dit is eenvoudig op te lossen in de instellingen van de slimme schakelaar: je kunt de actie van een push (het schakelen van de lichtschakelaar) veranderen. Normaliter sluit of opent deze inderdaad het circuit waardoor je lampen wel of geen stroom krijgen. Je kunt echter ook instellen dat de slimme schakelaar dit niet doet, en slechts een mqtt signaal naar Home Assistant stuurt. Daar maak je vervolgens een automation aan: als schakelaar woonkamer input ontvangt -> toggle lamp woonkamer. Op die manier krijgen je zigbee lampen altijd stroom, en is de slimme schakelaar een apparaat dat home assistant alleen maar laat weten wanneer de knop is bediend. Home Assistant verzorgt vervolgens de gewenste actie.

Je kunt vervolgens ook leuke time of sun based logica instellen: als schakelaar slaapkamer 's nachts wordt bediend, zet licht dan op 5% brightness.

[Reactie gewijzigd door stimpyMGS op 6 september 2025 07:42]

Ik heb het ingericht zodat de slimme schakelaars ook werken als de HA hub uit staat. Normaal wordt de schakelaar niet gebruikt en werkt de slimme lamp met een sensor.

De schakelaar is een standaard aan/uit schakelaar met daarachter een sonoff zigbee switch. Deze staat in principe altijd aan, als je binnenkomt gaat de lamp aan door de sensor. Als iemand de schakelaar indrukt om de lamp uit te zetten gaat de stroom wel van de lamp af maar krijgt Home Assistant dit ook door. Na een pauze van 10 minuten (kennelijk iemand in de ruimte die automation niet wil gebruiken) zet HA de schakelaar weer aan en werkt de lamp (default uit) weer op de sensor. Verlichting blijf zo gewoon werken met de standaard schakelaar als de sonoff switch, sensor of hub niet werken
Heb je dit voor elkaar zonder blauwe nuldraad in de schakeldoos?

En het lijkt me niet verstandig om zigbee-lampen spanningsloos te maken. Ze werken over het algemeen als routers in je mesh-netwerk. Als je ze helemaal uitschakelt, kunnen andere apparaten tijdelijk hun verbinding kwijt zijn. In mijn ervaring kan dat tot enkele uren duren.
Heb je dit voor elkaar zonder blauwe nuldraad in de schakeldoos?

En het lijkt me niet verstandig om zigbee-lampen spanningsloos te maken. Ze werken over het algemeen als routers in je mesh-netwerk. Als je ze helemaal uitschakelt, kunnen andere apparaten tijdelijk hun verbinding kwijt zijn. In mijn ervaring kan dat tot enkele uren duren.
Lamp blijft niet lang stroomloos, HA schakelt na een pauze de stroom weer aan en zet de lamp uit. De wandschakelaar en de module achter de schakelaar werken als een soort hotelschakeling.

Er zijn wel modules die werken zonder nuldraad zoals de uitvoering: Sonoff ZBMINI-L2

Ik heb Sonoff's met en zonder nuldraad maar zou ze niet aanraden. Als ze de verbinding kwijtraken herstellen ze niet meer en moet ik of de schakelaar losschroeven om de resetknop in te drukken of in de meterkast de groep aan- en uitzetten. Voor mij een behoorlijke no-go. Ook lopen ze (regelmatig) vast als je ze koppelt aan een Hue bridge.
Kan je modules aanraden die wel betrouwbaar werken? Ik hik een beetje tegen hetzelfde aan.
Dat is inderdaad een andere mogelijke oplossing, maar mijns inziens wel met wat nadelen:
  • Afhankelijker van centrale besturing, tenzij je bijvoorbeeld directe bindings gebruikt, of de aanpak van @ajbu gebruikt, maar die is weer vrij complex.
  • Verhoogd standby verbruik
  • Dubbele kosten voor zowel de slimme schakelaar als de slimme lamp.
Verdere automatisering toepassen zal in beide situaties werken, ik gebruik Adaptive Lighting.

[Reactie gewijzigd door henrim op 6 september 2025 09:25]

Eigenlijk wil je geen stroomonderbreking op slimme lampen. Wat ik gedaan heb is in de bestaande schakelaars een ZBMini gestopt om de schakelaar slim te maken, en tegelijk de schakeling bypassen zodat de lichten zelf 24/24 stroom hebben.
Dan softwarematig acties definieren in Home Assistant wanneer op de originele schakelaar gedrukt wordt. Dit geeft je ook een hoop vrijheid om speciale acties te implementeren. Bvb schakelaar 2x indrukken activeert een timer om na x minuten automatisch het licht uit te doen.
Grote voordeel is dat dit voor huisgenoten nog altijd als vanouds werkt.
Ah wat goed, hier had ik nog niet aan gedacht!

heb je ergens een schemaatje om duidelijk te maken hoe je dat doet?
Je kunt nog één stapje verder gaan door de SonOff ZBMiniR2 te gebruiken in detached mode. Dan wordt de functie van de schakelaar losgemaakt van het relais waardoor je de lamp continu onder spanning houdt en de functionaliteit van het aanzetten van de lamp aan bijvoorbeeld Home Assistant overlaat.

Bijkomend voordeel is dat een ZBMiniR2 terugvalt in de normale aan/uit functionaliteit als hij geen verbinding meer heeft met de Zigbee Coördinator. Dus je hebt gelijk al enige redundantie ingebouwd. Er is nog wel een groot nadeel (maar dat geldt oook voor de oude ZBMini): Je hebt een nuldraad nodig om de ZBMiniR2 te kunnen gebruiken.

Overigens zijn er veel plekken (zoals de WC) waar ik me afvraag of er wel een slimme lamp in moet zitten. Een slimme schakelaar (zoals de ZBMiniL2 die geen nuldraad nodig heeft) is vaak al voldoende. Schakelaar blijft dan gewoon z'n functionaliteit houden, schakeldraad blijft gewoon een schakeldraad en eventuele automatisering kan bovenop de bestaande schakelaar. Maak de schakelaar een pulsschakelaar (kan soms door het bijplaatsen van een veertje), dan zit je ook niet met een schakelaar die soms "op de kop" staat (voor de neuroten onder ons).
Exact, daarom heb ik 20+ van deze ZBMiniR2's gekocht om detached mode te gebruiken met home assistant (heb neuldraad). Echter was er een grote "maar" toen ik deze wou gebruiken. En merkte dat ze niet werkten.

Deze werken blijkbaat niet in ZHA met detached mode Wegens bug/geen ondersteuning.

Dat ze dat hopelijk snel oplossen zodat ik ze kan gaan inbouwen en kan gaan gebruiken.

[Reactie gewijzigd door sn33ky op 6 september 2025 13:55]

Hier al een klein jaar een stuk of 8 in gebruik in combinatie met Z2M. Gebruik ze in de edge stand met pulsdrukkers (Busch&Jaeger reflex materiaal + veertje). Op die manier kan ik én aan/uit schakelen (kort schakelaar indrukken) en scenes kiezen (langer ingedrukt houden). Fallback naar aan/uit gaat automatisch als er geen Zigbee netwerk is. Nuldraad kon ik gelukkig naar de inbouwdozen trekken (want toen we het huis bouwden in 2003 was een nuldraad in elke inbouwdoos nog niet iets dat je kon bedenken).
Yup in Z2M werken ze volgens velen, maar we hebben heel ons zigbee netwerk (105 apparaten) vlekkeloos werken op ZHA. Dus tja.... Ff veranderen zit er niet in 🤔
1 voor 1 overzetten (Naam in ZHA copy'en, device in ZHA verwijderen terwijl je Z2M op "join" hebt staan). Dan duiken ze vrijwel direct in Z2M op (even hernoemen (pasten) indien nodig). 2-3 uurtjes werk (90 devices in mijn geval). Bij batterij devices moet je ze even wakker houden tijdens deze procedure (elke 5 seconden op de reset knop drukken is meestal voldoende). Ik heb slechter besteedde uren meegemaakt.
Toch eens aan begonnen. We zijn ondertussen 6 uur verder, en ik vermoed ongeveer in de helft. Het simpel overzetten ging niet zoals je beschreef, alle apparaten moesten weer een manuele "Join" hebben. Waarschijnlijk heb ik een "complexer" zigbee netwerk ;)

[Edit] OPGELET: Pas op waar je aan begint: Ondertussen alle apparaten kunnen omzetten. 9 uur verder en toch vele entity ID's kunnen recupereren. Maja blijkbaar ook hele vele automatiseringen kapot die op devices werkte ipv via entities. Of entities die niet beschikbaar zijn via Z2M maar wel via ZHA, en die in automatiseringen gebruikt werden. Ruimtes & Labels die je opnieuw moet toewijzen aan de apparaten en entities.

Het is toch allemaal niet zo simpel als ze vertellen. En wat ik ook wel had gedacht. Maar uiteindelijk zal ik op de lange termijn wel tevreden zijn hoop ik 😉 Zal nu wel paar dagen duren ipv de 2-3 uurtjes 😂

[Reactie gewijzigd door sn33ky op 9 september 2025 21:42]

Het kan helpen om de lamp na het verwijderen uit ZHA even fysiek uit te zetten (bij de Hue lampen hoefde ik dat niet te doen maar bij bepaalde devices van andere merken moest dat wel). Ook kon ik een aantal terugzetten naar pair mode dankzij de HUE 4-voudige switch (Tint muurschakelaars).

En het is natuurlijk heel belangrijk dat beide netwerken hun eigen kanaal hebben (bijvoorbeeld 15 en 25).

[Reactie gewijzigd door HuismAndré op 9 september 2025 19:31]

Dus nu heb ik alles in Z2M zitten. en nu kan ik nog niet schakelen met Detached mode!
De schakelaar gaat niet uit/aan als ik detached mode aan heb staan, en er is nergens een andere entity die een aan/uit weergeeft.
Tuurlijk wel. Je hebt de Switch (relais) en de Action (gekoppeld aan een externe schakelaar).
Dit issue lijkt vrij recent gefixt te zijn: https://github.com/zigpy/zha-device-handlers/issues/3579

Nog niet kunnen uittesten maar ik schrok even toen ik dit las omdat ik net ook een aantal r2s had besteld voor deze use case...

[Reactie gewijzigd door Sirojth op 6 september 2025 16:10]

Ik gebruik vanwege (vermeende ?) stabiliteits issue in zha, zigbee2mqtt. Dan laad je ze in HA met de mqtt integratie. Ik heb nog niet gekeken of die het wel ondersteund, maar wellicht het bekijken waard. Van alle mensen om mij heen die zha or zigbee2mqtt gebruiken levert die laatste een stuk minder connectiviteits issues op. (N=10'ish)
Juist de wc (en hal, overloop, badkamer etc) zijn plekken waar het risico op per ongeluk laten branden van het licht groot is, dus als je stroom wilt besparen plaats je juist op die plekken slimme verlichting.

Het is alleen wel de vraag hoe vaak je het licht moet laten branden voordat dit uit kan. Een slimme lamp en bewegingssensor in de wc zijn samen iets van 80 euro (Hue systeem), dus dan moet die lamp wel heel vaak worden vergeten voordat het uit kan.

Maar het geeft je ook andere voordelen. Ik heb het bijvoorbeeld zodanig ingesteld dat de verlichting op de overloop en in de wc (beide geactiveerd door bewegingssensor) 's nachts op halve kracht gaat branden. Je hebt dan niet meteen volle bak licht in je bakkus als je 's nachts even naar de wc gaat, ik vind dat erg comfortabel.
Een lamp laten branden kun je ook prima zien aan het feit dat de slimme schakelaar (in plaats van de slimme lamp) nog aangeschakeld staat. Vandaar ook dat ik schreef:

Overigens zijn er veel plekken (zoals de WC) waar ik me afvraag of er wel een slimme lamp in moet zitten. Een slimme schakelaar (zoals de ZBMiniL2 die geen nuldraad nodig heeft) is vaak al voldoende.
Hue wel ja... Bij Ali heb je dat voor 15 euro :-) En licht is licht...
als hij geen verbinding meer heeft met de Zigbee Coördinator
Wat is met deze oplossing de voorwaarde om geen verbinding meer te hebben? Ik verwacht in ieder geval dat dit het geval zal zijn als er geen verbinding meer is met de radiomodule.

Is de verbinding ook weg als er geen verbinding meer is met de achterliggende software: zha in Home Assistant of zigbee2mqtt? Als dat niet zo is, dan kan je alsnog in een situatie komen dat de aansturing via de knop niet meer werkt als deze software niet functioneert. Ik ben benieuwd naar de praktijkervaring.
Ik heb covers laten 3D printen voor mijn schakelaars, en op die covers de slimme schakelaars bevestigd. Sindsdien gebruikt iedereen netjes de slimme schakelaar 🙂

[Reactie gewijzigd door TheMaxMan op 6 september 2025 07:33]

Sonoff zbminil2 en zbminir2 werken hiervoor perfect, echter is het wel wat minder plug & play bij de hotelschakelingen, daar moet je een extra draad doortrekken.
Ik heb toen ik de elektra in mijn huis ging vervangen alle schakelaars als vlakdruk schakelaar uitgerust. Deze staan altijd vlak en kan je enkel beneden indrukken. Achter de schakelaar zitten hue wall switches. Druk je op de knop dan gaat het licht aan of uit afhankelijk van of de lamp al aan of uit staat. Voordeel is dat niemand door heeft dat het slimme schakelaars zijn omdat altijd de lamp aan of uitgaat.

Achter de schakelaar zit blauw en zwart verbonden met een wago klemmetje. Doordat er meerdere lampen aangaan met 1 schakelaar is het logisch dat de schakelaar niet de stroom bediend.

Toch ga ik dit in een nieuw huis niet meer zo aanpakken maar dan voor een centraal bus systeem met een wand met drivers en dimmers. Lagere foutgevoeligheid en minder gedoe om fouten op te lossen. Al moet ik zeggen dat Hue wel gewoon altijd werkt..
Achter de schakelaar zit blauw en zwart verbonden met een wago klemmetje.
Los van wisselschakeling en hotelschakeling hoor je bruin en zwart te hebben bij je schakelaar, anders heb je permanent bruin (fase) op de lamp en dat is niet toegestaan.
Sorry inderdaad bruin en zwart verbonden.
Je kan ook doen wat in de video optie 1 is, en dan slimme knoppen over die afdekplaten. Dan zitten de knoppen niet aan het stroomnet verbonden. Die van Hue (ook zonder een hue hub te gebruiken als je op een andere manier zigbee kan ontvangen) komen al standaard met een afdekplaat waar de slimme knop dan aan blijft hangen met een magneetje. Andere merken hebben ook wel zoiets denk ik, alleen van Ikea kan ik het niet vinden.

Dit is vaak goedkoper dan nieuwe schakelaars plaatsen. Het nadeel is dat je om de 2-3 jaar batterijen zal moeten vervangen.
We hebben 8 jaar geleden ons nieuwe huis uit 1970 helemaal opgeknapt. Omdat we toch alle elektra moesten doen en daarna stucen hebben we alle schakelaars op de benedenverdieping weggestuct. Alle dozen in de muur zijn netjes afgedekt met een kapje incl tracker zodat als dit systeem eruit moet het makkelijk terug te zetten in naar schakelaars in de wand.

voor de wife-approval factor hebben we in de gang en toilet een bewegingssensor en in de keuken/woonkamer (1 geheel) twee schakelaars, 1 in de deur van een kastje want die gebruiken we niet vaak. En 1 in een verborgen plekje (niet zichtbaar, maar wel open bereikbaar) in de keuken.

ik heb spijt van maar 1 ding: dat we dit boven niet ook gedaan hebben 😬

Home assistant verzorgt de lichten aan en als er niemand thuis is ook dat ze uitgaan, als er wel iemand thuis is dan moet dit handmatig door een knop ingedrukt te houden op de afstandsbediening.
Hoe bedien je dan de verlichting? Je wilt toch niet constant je telefoon moeten pakken?
Dit gaat dus automatisch (als ik het goed lees) op basis van aanwezigheid. Zelf heb ik dit ook zo ingesteld. Werkt erg fijn, want je hoeft nooit na te denken over je lampen aanzetten of uitzetten. Daarnaast heb ik een tablet met een dashboard (mobiel weergave is dit) waarop men de basis functies zoals lampen aan en uit alsnog kan doen.
Ik snap dat je vanalles kunt instellen, maar je kunt toch niet automatiseren dat je even de lampen fel wil zetten tijdens het schoonmaken, even de lamp boven de eettafel feller wilt tijdens de maaltijd, eerder dan gepland een film kijkt en alles wil dimmen, etc.?

Voor handige en snelle bediening ontkom je niet aan knoppen, of dat nu op een hip dashboard of aan de muur is...
Nou, met scene's kun je al deze zaken toevallig gewoon regelen en dan met een voice command laten uitvoeren.

Alles is mogelijk, maar je zult inderdaad situaties hebben waarbij je handmatige sturing wilt geven. Daarvoor heeft @bbasje dus ook 2 schakelaars. Ik heb daarvoor een 'hip' dashboard aan de muur. Alleen ik heb ook nog fysieke schakelaars, maar had achteraf gezien misschien wel net als @bbasje alles willen weghalen.
Aanvullend:

Ik heb er een paar, die kosten destijds hetzelfde als domme lampen. Het is een paar keer voorgekomen dat de lampen langzaam gingen knipperen om aan te geven dat ze geen wifi ontvangst hadden en toen moesten we de telefoon erbij pakken.

Het idee alleen al vond ik zo belachelijk dat we er niet verder mee gaan
Ik heb alles van Philips Hue. Van de ~60 lampen heb ik nu in 8 jaar tijd 1 lamp stuk gehad. De afstandsbedieningen en sensoren werken op batterijen en die gaan gemiddeld 2 jaar mee. Ik vervang ze allemaal op hetzelfde moment dus 1x gedoe.
Er hangen dus twee fysieke knoppen. Maar die zijn onderdeel van het systeem en dus programmeerbaar. Als het donker is buiten gaan de lichten zachtjes aan, is het licht buiten hard. Natuurlijk helemaal naar eigen voorkeur in te stellen.

en wat er in de andere reacties ook al stond, het grootste deel gaat dus automatisch (wederom ook een keuze).
Haha ik snap je spijt! Heb hier het hele huis dus op die manier gedaan, nergens meer schakelaars en alleen maar op beweging, automatisering en Google Assistant voor de uitzonderingen. Alleen in de slaapkamer draadloze knoppen op de nachtkastjes. Home Assistant doet de rest.

Ben heel benieuwd hoe straks met de Hue Bridge Pro misschien zelfs niet eens meer bewegingssensoren nodig zijn.
Idem hier... maar nog voor HA bestond :-) Overal van die Homwizard 433 Mhz schakelaars ( die worden vervangen door Zigbee)
Maar die dingen gaan al 15 jaar mee! En het werk gewoon... stand alone of via Homey. En enorm veel kosten mee weten uit te sparen dus.
Wat ik heb gedaan en wat helaas niet wordt besproken in dit filmpje is: ik heb alle schakelmateriaal verwijderd van de muren en de draden doorverbonden met lasdoppen in de muur en heb dit vervangen voor de mooi uitziende Philips Hue Dimmer Switch uitvoering: Philips Hue Dimmer Switch het voordeel hiervan is dat je het bediening paneeltje wat bevestigt is met een magneetje ook kan los trekken van het plaatje en zo heb je altijd een afstandbediening bij je in die ruimte voor de verlichting. ook loop ik niet altijd rond met een smartphone in mijn huis. voor de trap naar boven en toilet zonder ramen heb ik een sensor geplaatst .

LET OP: dat je de tweede versie (V2) koopt van de Dimmer Switch want bij de eerste versie die nog atijd te koop zijn waren de montage plaatjes net iets te smal gemaakt voor de schakelaar montage doos op de muur.

[Reactie gewijzigd door Chrismaclinux op 6 september 2025 07:12]

Dit is alleen interresant voor mensen die nooit anderen in hun huis hebben zitten.

Bij ons thuis begon ik een tijd geleden ook vanuit dit principe, geen zichtbare schakelaars. Al vrij snel kwam ik erachter dat mijn schoonouders die elke vrijdag op de kinderen oppassen hier niet mee overweg konden. En zo waren er nog wat uitzonderingen.

Uiteindelijk zelf overigens ook wel bevonden dat mijn voorkeur is: alles automatiseren qua verlichting, maar er moeten altijd schakelaars aan de muur zitten om handmatig toch in te kunnen grijpen, om welke reden dan ook. Alles pulsdrukkers + Shelly 1PM mini Gen3 erachter. Mijn tip voor mensen met nieuwbouw is dan ook: laat naar elke schakelaar een blauwe draad trekken.

[Reactie gewijzigd door sn0x0r op 6 september 2025 07:44]

Hij heeft het niet over 'geen wandschakelaars' meer, maar over 'domme schakelaars' vervangen met 'slimme schakelaars/dimmers'.

Ik heb zelf al m'n wandschakelaars vervangen met slimme 'schakelaars' (eigenlijk dus Zigbee-afstandsbedieningen). Ze zien er cosmetisch 100% uit als normale wandschakelaars (Gewoon Gira System55). Ik wil zelf ook niet voor ieder wissewasje m'n telefoon erbij pakken of moeten roepen naar een een of andere speaker (die ik niet heb :) ). Los van of er af en toe iemand in huis is.

Het enige is. Is als m'n Home Assistant ermee stopt. Dan kan ik m'n lichten niet meer bedienen. Dat is voor mij een geaccepteerd risico, en is in de afgelopen jaren (nog) nooit gebeurd. (En in het slechtste geval draai ik een peertje los en weer vast waarna hij weer aangaat.)
Mijn oprechte excuses, je hebt helemaal gelijk haha. Heb dus een soortgelijk systeem als jou (met dezelfde Gira ST55). Eerst had ik ook home assistant ertussen, maar sinds ik de shelly's heb is dat niet meer het geval (ze zijn wel toegevoegd aan HA, maar fungeren ook zonder HA).

Reden is precies wat je zelf zegt: geen HA is dan geen probleem. Die valt bij mij op mn Pi3 namelijk nog best wel eens om een random reden even weg (om vervolgens later zonder tussenkomst ineens weer te werken).
Ik heb hier een soortgelijk systeem, maar dan zitten alle HUE lampen en schakelaars verbonden met de HUE Bridge, die weer met Home Assistant verbonden staat. Zo blijft de verlichting ook werken als HA onderhoud of een update krijgt, of is een zeer sporadisch geval niet werkt.
Jeetje wat een prijzen voor die gira schakelaars. Ik heb de reguliere en heb erachter een sonoff zbminil2 en een avatto variant (die ook kan dimmen). Een stuk goedkoper dan €130 😳
Het zijn ‘enocean’ schakelaars. Zonder accu. Ze halen de stroom uit de kinetische energie van het indrukken van de knoppen. Per drie zijn ze goedkoper, maar nog steeds prijzig. Je moet je er dus wel op inzetten, maar het ziet er dus 100% als een normale wandschakelaar.
Mooie techniek, maar jammer dat Gira geen Zigbee variant maakt. Waarom Bluetooth als enige "open" optie? EnOcean en KNX RF lijken mij wat meer gesloten systemen (of in ieder geval KNX een alternatief op zigbee).

Had namelijk gehoopt op een makkelijkere oplossing voor een hotel schakeling zonder extra draden door te moeten trekken of je knoppen te vervangen door puls gevende knoppen
Enocean is zigbee (een low-power variant, wat "Zigbee Green Power" genoemd. Niet alle Zigbee-sticks kunnen er mee overweg (even vooraf checken dus))
https://www.zigbee2mqtt.io/devices/PTM_215Z.html#enocean-ptm%2520215z <-- Die zit er in.
edit:
Aangevuld met concretere informatie.

[Reactie gewijzigd door lenwar op 8 september 2025 12:39]

Het is wat ik al elders schreef. Het is erg duur, maar ik ben er superblij mee. Geen batterijen (ze doen het gewoon altijd), en cosmetisch passen ze in het standaard systeem van Gira System 55. Dus zeker als je dat al hebt, is het ideaal. Wat dus een mooie bijkomstigheid is. Is dat als je ergens alleen een stopcontact hebt, dat je een knop tegen de muur aan kunt zetten met een 'raam' van twee eenheden. (omdat de knop 'geen diepte' heeft (de muur in dus)
Lees ik het goed dat die zendertjes 85 euro per stuk kosten? Telt hard aan...
Per 3 zijn ze 62 per stuk. Nog steeds goed geld.

Het is een keus. Ze passen 100% bij de rest van het System55 design van Gira, en hebben geen batterijen.

Het enige wat ik toen kon vinden vond ik foeilelijk of futuristisch eruit zien (persoonlijk). Die kosten waren 5 jaar geleden gemaakt, dus ondertussen uit het huishoudboekje en heb er nog wel plezier van😊
Ik heb het (schoon)ouder probleem opgelost door alles te automatiseren met timers en voicecommand. Lampen en rolgordijnen in de woonkamer/keuken gaan automatisch. In de slaapkamer via voicecommands en als het alarm afgaat. Er zijn bijna geen situaties voor derden waarbij handmatig bedienen noodzakelijk of wenselijk is. Er ligt een printout met de relevante voicecommands.
Dit werkt inderdaad perfect. Ik heb laatst een Shelly mini gen 4 geplaatst achter de schakelaar voor de buitenlamp bij de voordeur. Nu gaat de buitenlamp 's avonds automatisch aan (en uit), maar is deze ook nog (ouderwets) via de schakelaar te bedienen.
Mijn vrouw vond Domoticz etc. prima, zolang ze de lampen maar kon bedienen met een knop als de server plat ligt..etc...

Dat maakte de uitdaging ingewikkeld, heb nu allemaal schakelaar/dimmers van BSEED, moet zeggen het werkt wel en ik hoor mijn vrouw niet klagen.

Enige nadeel is dat een hotelschakeling erg lastig is zonder server.....daar is geen echte goed oplossing voor, zover ik weet.
Eens, mijn vrouw vindt ook dat ik doorsla met Home Assistant en allerlei stats bijhouden van stroomgebruik etc. Conditionele automatiseringen? Waar is dat nou voor nodig? Zodra lampen of automatiseringen het niet doen dan wil ze graag dat ik alles zo snel mogelijk terug draai naar klassieke methoden die gewoon altijd blijven werken. Ik heb ook geregeld buren die vragen of wij ook Klik-aan-klik-uit gebruiken, gezien ze er allerlei issues mee hebben. Lampen zijn voor mij dan ook bijna de enige domotica die ik niet heb aangeschaft. Airco's, deurbellen, rookmelders en energiebeheer vind ik allemaal prima, maar volledig afhankelijk zijn van WiFi of bridges met betrekking tot lampen hoeft van mij voorlopig nog niet. Dat het gecombineerd kan worden met schakelaars heeft voor mij dan te weinig meerwaarde. Het enige wat ik wel heb in het kader van 'lui zijn', zijn Calex switches in het stopcontact zitten die mijn avondlampjes automatisch aan- en uitzetten via ingestelde timers. Geen idee of die ook gewoon activeren zonder WiFi, maar vooralsnog hebben die 3 switches nog geen problemen gehad.

[Reactie gewijzigd door blatenja op 6 september 2025 15:32]

We hebben het "zwaar", haha
Ik heb gewoon overal Tradfri van Ikea hangen. Het grote voordeel (naast de prijs) is dat je toch nog schakelaars en dimmers kunt hebben. Zo heb ik naast het bed een snelkoppel knop hangen om alle lampen uit te zetten of wanneer langer ingedrukt, de lampen aan springen met heel weinig licht, voor 's nachts je weg te kunnen vinden. ;)

Bij zo'n set up zonder knoppen zou ik dan eerst verblind worden door mijn telefoon..
Waarom niet gwn in de automation tijd/nacht detecteren om te bepalen of de lampen wel/niet gedimd aan moeten

dat doe ik zo op de slaapkamer. Op de overloop zelfs dat ‘s nachts maar 1 vd 4 lampen aan gaat
Dat zou een goed idee kunnen zijn maar ik heb geen vaste tijd om naar bed te gaan ;) en een toiletbezoek kan je niet voorspellen

Overigens heb ik dit wel ooit geprobeerd, maar dan ben ik té vaak die automation aan het overriden dat ik hem net zo goed niet kan gebruiken.

[Reactie gewijzigd door Winduss op 6 september 2025 07:56]

Ik tackel dit probleem door onze telefoons uit te lezen. Als deze aan de opladers zitten allebei voor een x aantal tijd en na een x tijd, gaat het huis in de slaapmodus, waarbij o.a. lampen op de overloop gedimd aangaan bij beweging
Thanks. Dit heb ik jaren geleden met de hand gebouwd op basis van de zonnestand. 12x per dag veranderen er wat variabelen om een 'doelkleurtemperatuur' en een 'doelhelderheid' in te stellen. Ik heb een sensor die bijvoorbeeld 'begin zonsondergang', 'einde zonsondergang', 'zon hoogste punt', 'zon laagste punt', enz, enz, enz. heeft en het daar op baseerde.

Als ik dat allemaal kan vervangen met dit, is dat zeker een goede. (haalt een boel complexiteit weg.) Ik ga is op onderzoek.

Edit: Ik hoop wel dat ik hier ook marges/verhoudingen mee kan instellen. Dus niet het overdag altijd helemaal wit is, of veel te fel. (sommige armaturen hebben meerdere peertjes en dan wil je natuurlijk niet dat alle lampen even fel gaan als wanneer je een armatuur hebt met maar één peertje.)

[Reactie gewijzigd door lenwar op 6 september 2025 11:40]

Je kunt per lamp een profiel aanmaken met minimum en maximum helderheid, kleur/temperatuur en zelfs het type overgang (bijv lineair en de overgang duurt 2 uur), ook een min/max tijd (want de zon gaat in de zomer extreem vroeg op en in de winter extreem vroeg onder).

Werkt uitstekend goed met Philips HUE lampen. Ik heb ook een Avatto 2 gang dimmer, maar die kan er niet goed tegen (bijv kan geen transitie berichten hebben en bij het aanzetten met een fysieke knop veranderd de helderheid niet. Dus ik heb de refresh rate voor deze dimmer op 5 seconden staan en dat werkt prima).
Ik vind het het handigst om schakelaars slim te maken, niet de lampen. Het is flexibeler, vaak nog goedkoper ook en er staat niet continu spanning op plekken/draden waar je het niet "hoort".
Het is flexibeler
Flexibeler is dan wel een "vaag" begrip. Als je slimme lampen hebt kun je in een ruimte met bv 4 lampen er ook maar 1 aan doen. Of als ze kunnen dimmen er bv 1 feller dan de rest aan doen (als ik met licht aan aan het bureau zit brand de spot boven het bureau (veel) feller dan de rest bv). Of als je "kleuren" / kleuren lampen hebt (de eerste "kleuren" in de zin van bv een Hue White & Ambiance met verschillende wit tinten) kun je afhankelijk van de "activiteit" een andere kleur gebruiken (bv warm wit bij aanwezigheid en koud wit bij TV kijken), of bv 's morgens geelig en 's avonds rood.

Dat is dan weer een stuk flexibeler dan alleen maar een hele groep aan/uit/dimmen te kunnen doen.
Je kan ook beide combineren. Oude schakelaar slim maken én slimme lichten gebruiken. Essentieel is dan wel van de schakeling te overbruggen zodat de lichten constant onder spanning staan en dus altijd aant sturen blijven. Je maakt ahw van je oude schakelaar een slimme soft schakelaar.
Ik haat het wanneer iemand het heeft over "slimme lampen". Deze lampen zijn niet slim, de logica erachter, dat maakt ze slim. Een lamp aanzetten met een telefoon maakt ze nog steeds dom, en dat is met alles met betrekking tot huisautomatisering waar een handmatige handeling nog steeds van toepassing is.
De discussie over het woord “slim” duikt steeds weer op. Het is gewoon een onhandige vertaling van “smart” wat naast “slim” ook “handig” kan betekenen. In de praktijk betekent het gewoon inpasbaar in een geautomatiseerd systeem.


Om te kunnen reageren moet je ingelogd zijn