Ga naar het buitenland en een van de dingen die je kunnen opvallen, is dat er veel minder straatborden zijn dan in Nederland. We gaan er prat op een vrijgevochten volkje te zijn, maar via een woud van verkeers- en andere borden lijken we elkaar toch netjes in het gareel te willen houden. Ergens een probleem mee? Plaats een bord en voilà, opgelost. Of nou ja, we hebben tenminste iets gedaan.
Een voorbeeld is te zien in mijn straat. Aan het begin van de straat hangt sinds kort een bord met ‘Verboden alcohol te nuttigen in het openbaar’. Ik heb in de ruim twaalf jaar dat ik hier woon, niemand op straat gezien die ook maar enigszins beschonken overkwam. Nou vooruit, met oud en nieuw als uitzondering. Waarom dan toch dat bord? Ongeveer tweehonderd meter verderop is een pleintje met een bankje waar vroeger weleens oudere mannetjes een biertje dronken, en sommigen namen daar aanstoot aan. Die mannetjes zitten er nog steeds af en toe, de borden hangen er permanent, in elke straat in de omgeving van het plein. Minstens zo aanstootgevend als je het mij vraagt.
Wat we niet in de buurt hebben, is een bord voor WhatsApp-buurtpreventie. Nog niet, maar de kans is groot dat dit nog komt, want dit soort groepen neemt al enkele jaren in aantal toe. Er zijn inmiddels meer dan negenduizend groepen geregistreerd bij de WhatsApp-buurtpreventie-stichting. Waarschijnlijk zijn er veel meer buurtpreventiegroepen, die met verschillende apps werken, maar de term WhatsApp-buurtpreventie is inmiddels zo ingeburgerd dat gemeenten alleen nog maar lijken te spreken van WhatsApp-groepen en het plaatsen van WhatsApp-borden.
Gemeenten juichen het opzetten van de groepen niet alleen toe, ze stimuleren het, plaatsen de borden en nemen in heel veel gevallen zelfs de kosten van de WhatsApp-borden en het bevestigen ervan op zich. Zo faciliteert de Nederlandse overheid dat het land wordt volgehangen met borden waarbij een dochterbedrijf van het Amerikaanse, private bigtech-miljardenbedrijf Facebook een enorm concurrentievoordeel krijgt tegenover alternatieve diensten als Signal, Telegram en Threema. En dat terwijl Facebook zelf in Europa onder vuur ligt vanwege concurrentiebelemmerend gedrag. Ik denk dat ze in het hoofdkantoor in Menlo Park over de grond rollen van het lachen over deze staatssteun.
Een van overheidswege gestimuleerde lock-in, noemen we dat, want die borden blijven natuurlijk hangen tot sint-juttemis. Er zou een afschrikwekkende werking van uitgaan, zo lees je bij de gemeenten ter verantwoording. Ik heb hier geen bewijs voor gevonden, maar waarschijnlijk doet het er ook niet toe, want het gaat hier om ‘de veiligheid van de burger’ en dan geldt op zijn minst: "We laten ze hangen, want je weet maar nooit." Bovendien: aan verwijdering zijn ook weer kosten verbonden.
Begrijp me goed. Het gaat me niet om het idee van apps voor buurtpreventie, of die nu wel zoden aan de dijk zetten of niet. Als mensen gluurbuur willen spelen en daar een veilig gevoel bij krijgen, soit. Het gaat me er niet eens om dat WhatsApp een dochterbedrijf van Facebook is, met zijn dubieuze verleden op privacygebied. Het gaat me erom dat de overheid een commerciële dienst met logo en al een bevoorrechte positie in het publieke straatbeeld biedt. Gratis en voor niets, voor wie weet hoe lang, in heel Nederland.
Heel Nederland? Nee, ergens in Twente ligt een dorpje, Tubbergen, waar nuchtere Tukkers het gezond verstand behouden, ook als het ‘argument’ ‘maar veiligheid!’ geroepen wordt. De gemeente wil het aantal niet-rechtsgeldige borden terugbrengen en stelt geen WhatsApp-borden beschikbaar, want, ik citeer: “Het ontsiert de openbare ruimte, het onttrekt de aandacht van de rechtmatige borden en het kost extra onderhoud.” Gemeenten: neem een voorbeeld aan Tubbergen.
Column?
Dit artikel is onderdeel van de bèta van Plus, waarbij we verschillende artikelvormen proberen. Wekelijks publiceren we op zondag een column van een van de Tweakers-redacteuren, die daarbij vrij is in zijn onderwerpskeuze en zijn mening terug kan laten komen. Reageren op Plus en de onderdelen daarvan, zoals dit artikeltype, kan in het daarvoor bestemde topic. Reageren op de inhoud van de column kan hieronder.