Asus Maximus Formula SE en Core 2 Extreme QX9770 getest

Inleiding

Asus Maximus Formula aankondigingspicje In deze review nemen we het Asus Maximus Formula SE-moederbord en de Intel Core 2 Extreme QX9770-processor onder de loep. Het moederbord kan overweg met de QX9770 die uitgerust is met een 1600MHz fsb, hoewel de gebruikte Intel X38-chipset dit niet officieel ondersteunt.

Specificaties

Voordat we beginnen met het bespreken van de Asus Maximus Formula nemen we een kijkje naar de specificaties van het moederbord zoals die zijn opgegeven door de fabrikant.

Specificaties Asus Maximus Formula Special Edition
Chipset	Intel X38 + ICH9R
Frontside bus	1600/1333/1066/800MHz
Geheugen	4x DDR2 1200/1066/800/667, max 8GB
Pci express x16	2x
Pci express x1	2x
PCI	2x
Onboard opslagcontrollers
Pata-poorten	1x
Floppy	1x
Sata II-poorten	6x
Ondersteuning voor	RAID 0,1, 0+1, 5 & JBOD
Interne i/o-aansluitingen
Usb 2.0	6x
Firewire	1x
S/pdif	1x
Temperatuursensor-aansluitingen	3x
Fan-headers	5x
Externe i/o-aansluitingen
PS/2	1x
S/pdif	1x
Usb 2.0	6x
Firewire	1x
Gigabit ethernet	2x
BIOS-overklokopties
Cpu fsb	200~800Mhz (1MHz stapjes)
Pci-e klok	100~150MHz (1MHz stapjes)
Cpu voltage	1,100 ~ 2,300V (0,00625V stapjes)
Northbridge voltage	1,25~2,51V (0,02V stapjes)
Southbridge voltage	1,050~1,225V (0,025V stapjes)
Geheugen voltage	1,80~3,40V (0,02V stapjes)
Website fabrikant
Productspecificaties Asus

De Asus Maximus Formula (1)

De Asus Maximus Formula is opgebouwd rond de Intel X38-chipset, de opvolger van de bijna bejaarde i975X-chipset. De X38 komt met ondersteuning voor pci express 2.0, 45nm Penryn-cpu’s en ddr3-geheugen. Asus heeft er echter voor gekozen om het moederbord uit te rusten met vier ddr2-geheugensloten. Geen gekke keuze aangezien ddr3-geheugen nog aanzienlijk duurder is dan ddr2-geheugen en nauwelijks beter presteert. Asus richt zich met het Maximus Formula-moederbord echter op de meest veeleisende gebruikers en daarom zou ddr3-ondersteuning misschien toch een betere keuze zijn.

De layout van het moederbord is uitstekend in orde. Helemaal aan de rechter zijkant zitten alle broodnodige aansluitingen voor harde schijven en dvd-drives, verschillende formaten insteekkaarten kunnen linksonder een plaats vinden en de rechter bovenkant van het moederbord wordt gedomineerd door de passieve koeling voor de chipset en de mosfets.

Het moederbord is uitgerust met twee pci express x16-slots, twee pci express x1-slots en twee ouderwetse pci-sleuven. Een voordeel van de X38-chipset is dat, bij het gebruik van twee videokaarten, elk pci express-slot de beschikking krijgt over zestien lanes. Bij de P35-chipset krijgt één kaart zestien lanes terwijl de andere kaart het moet doen met slechts vier lanes.

Asus heeft twee verschillende edities van de Maximus Formula op de markt gebracht. De door ons geteste 'special edition' onderscheidt zich van de normale variant door een geïntegreerd waterkoelblok op de northbridge. Een feature die voor de fanatieke overklokker die met waterkoeling aan de slag wil gaan zeker van pas kan komen. Aan accessoires zoals slangklemmen is gedacht door Asus, die worden ook meegeleverd.

Het moederbord wordt standaard volledig passief gekoeld, maar voor de gebruiker die een fris briesje over de koeling wil laten blazen wordt een losse ventilator meegeleverd. Deze kan simpel op de heatsink vastgeklikt worden en doet, zoals het hoort, zijn werk bijna geruisloos.

De Asus Maximus Formula (2)

Aan de linker zijkant van het moederbord zijn verschillende externe i/o-aansluitingen aanwezig. Het moederbord beschikt over één ps2-poort, zes usb 2.0-aansluitingen, twee gigabit netwerkaansluitingen, firewire en twee digitale audio-uitgangen. Analoge audio-uitgangen zijn niet aanwezig: het ‘onboard’ geluid wordt geregeld door een los kaartje met een ADI1988B-chip.

Helaas hadden we niet de beschikking over apparatuur om de geluidskwaliteit te testen, maar waarschijnlijk zorgt deze oplossing voor een betere geluidskwaliteit. De verschillende componenten op het moederbord zijn een bron van interferentie waar het losse geluidskaartje minder last van heeft. Niet alleen omdat deze verder weg zit, maar ook omdat Asus het kaartje met een metalen behuizing heeft afgeschermd.

Een opmerkelijke feature die we bij de i/o-aansluitingen vinden is de cmos-resetknop. Een dergelijke knop is een stuk handiger dan ergens op het moederbord prutsen met een jumpertje, maar of een knop die aan de buitenkant van de kast bereikbaar is zo’n top-idee is, vraag ik me af. Zeker omdat de knop ook nog verlicht is de kans niet ondenkbaar dat een nieuwsgierig persoon even wil testen wat die knop doet.

Aan de onderkant van het moederbord vinden we nog twee knoppen. Aanwezig zijn een verlichte aan- en uitknop en een resetknop, zodat er geen onduidelijkheid over kan bestaan welke knop wat doet. De verschillende knopjes zijn niet de enige onderdelen op het moederbord die licht geven. Bij alle belangrijke componenten (lees: cpu, geheugen, north- en southbridge) zijn drie ledjes aanwezig die aangeven hoeveel spanning er op staat. Groen betekend dat alles oké is, geel zit in de gevarenzone en rood betekent een ongezond hoog voltage.

De laatste opmerkelijke feature die het bespreken waard is het meegeleverde lcd. In de doos zit een klein extern lcd-scherm dat direct op het moederbord aangesloten kan worden. Tijdens het opstarten laat het lcd zien waar het moederbord mee bezig is zodat problemen gemakkelijker gelokaliseerd kunnen worden als het beeld zwart blijft op de computermonitor. Wanneer het systeem is opgestart geeft het lcd de tijd weer en wordt de backlight uitgeschakeld. Dit is echter aan te passen in het bios.

De Core 2 Extreme QX9770

De Core 2 Extreme Q9770 is de eerste desktopprocessor van Intel met een op 1600MHz werkende frontside bus. Dankzij de hogere fsb-snelheid heeft de processor meer bandbreedte om te communiceren met de northbridge en het geheugen, wat moet resulteren in betere prestaties. De processor zal begin 2008 officieel geïntroduceerd worden door Intel, maar samples zijn al enige tijd beschikbaar.

De chipset die tegelijkertijd met de Core 2 Extreme Q9770 geïntroduceerd zal worden is de X48. Samples van deze chipset zijn nog niet verkrijgbaar waardoor we het nog moeten doen met de X38-chipset. Deze kan echter prima overweg met een 1600MHz-fsb, hoewel de Asus Maximus Formula wel een bios-update nodig had om de Core 2 Extreme Q9770 aan de praat te krijgen. Het is overigens nog maar de vraag of er een verschil tussen de X48 en X38 zal zijn, afgezien van de naam.

De QX9770 is gebaseerd op de 45nm Yorkfield-core, bevat 12MB L2-geheugen en ondersteunt de nieuwe SSE4.1-instructies. Ten opzichte van het huidige topmodel van Intel, de QX9650 zijn er weinig veranderingen. De vier cores lopen op 3,2GHz in plaats van 3,0GHz en de fsb loopt op 1600MHz in plaats van 1333MHz. Daarnaast heeft Intel een iets hogere tdp gespecificeerd, in plaats van 130W verbruikt de QX9770 maximaal 136W.

Prestaties Core 2 Extreme QX9770

Benchmarkopstelling

Om de Intel Core 2 Extreme QX9770 te testen hebben we gebruikgemaakt van het onderstaande testsysteem. Het gebruikte besturingssysteem was Windows XP met SP2. Als vergelijking hebben we de processor ook getest op een kloksnelheid van 3,0GHz met een 1333MHz-fsb. Dit is de snelheid van de Core 2 Extreme QX9650, de snelste processor die Intel momenteel in het assortiment heeft zitten.

Specificaties testsysteem
Processor	Intel Core 2 Quad QX9770, 3,2GHz
Geheugen	2x 1GB Corsair CM2X1024-8500C5D
Moederbord	Asus Asus Maximus Formula SE
Videokaart	Evga GeForce 7900 GS, 256MB
Harde schijf (primair)	Western Digital Raptor, 74GB
Harde schijf (opslag)	Seagate Barracuda 7200.10, 320GB
Voeding	OCZ OCZ700GXSSLI, 700W
Dvd-drive	Lite-On 16x48x IDE

Energieconsumptie

Als eerste hebben we gekeken naar de energieconsumptie. We hebben de energieconsumptie van het complete systeem gemeten met behulp van de Voltcraft Energy Check 3000. Deze meet het energieverbruik van het systeem bij het stopcontact en neemt dus ook het aanzienlijke verbruik van de computervoeding mee. We hebben de test in twee verschillende toestanden uitgevoerd. Als eerste hebben we de energieconsumptie gemeten terwijl de computer alleen de Windows-desktop weergaf. Vervolgens hebben we de energieconsumptie gemeten terwijl de computer druk bezig was met het draaien van de Orthos-stresstest. Om tot betrouwbare resultaten te komen hebben we voor elke meting tien samples genomen en daar het gemiddelde van berekend.

Energieconsumptie, idle (watt)
QX9650 3,0GHz	1333MHz fsb	134,4
QX9770 3,2GHz	1600MHz fsb	139,2

Energieconsumptie, load (watt)
QX9650 3,0GHz	1333MHz fsb	208,1
QX9770 3,2GHz	1600MHz fsb	212,4

Zoals bovenstaande grafieken laten zien heeft de hogere fsb en de 200MHz hogere kloksnelheid nauwelijks een invloed op de energieconsumptie. Zowel idle als belast is het verschil slechts enkele watts. Geen heel verrassend resultaat, aangezien Intel een tdp van 136 watt specificeert voor de QX9770 en een tdp van 130 watt voor de QX9650, alhoewel er niet één-op-één link is tussen de tdp en het daadwerkelijke verbruik.

Applicatiebenchmarks

Om snel en inzichtelijk de prestaties van de QX9770 met de QX9650 te kunnen vergelijken hebben we de benchmarkresultaten genormaliseerd. De QX9650 scoort in alle gevallen 1,00 en de hieronder weergegeven resultaten geven het relatieve verschil tussen de twee processors aan.

Genormaliseerde benchmarkresultaten (QX9650 = 1,00)
SiSoft Sandra - integer geheugenbandbreedte	1,11
SiSoft Sandra - floatingpoint geheugenbandbreedte	1,11
ScienceMark 2.0 - MolDyn	1,05
ScienceMark 2.0 - Primordia	1,06
PCMark05 - File compression	1,07
PCMark05 - File decompression	1,06
PCMark05 - File encryption	1,07
PCMark05 - File decryption	1,07
PCMark05 - Image decompression	1,07
PCMark05 - Audio compression	1,06
PCMark05 - Wmv playback	1,00
CineBench 9.5	1,00

De prestaties van de QX9770 ten opzichte van de QX9650 zijn niet verrassend. Het snelheidsverschil tussen de twee processors is 200MHz, wat neerkomt op een verschil van 6,7 procent. Dankzij de 1600MHz-fsb weet de QX9770 in de synthetische SiSoft Sandra-geheugenbenchmark een elf procent hogere score neer te zetten, maar in de overige tests is de processor 6 à 7 procent sneller. In de laatste twee tests is er zelfs geen meetbaar verschil.

Dit is geen slecht resultaat aangezien de resultaten niet alleen bepaald worden door de processor, maar ook door de chipset en het geheugen. Desondanks moge het wel duidelijk zijn dat de 1600MHz-fsb geen wonderen verricht. Het heeft een positieve invloed op de snelheid, maar deze is zo klein dat niemand dit in de praktijk zal merken. Waarschijnlijk zal een hogere fsb pas echt gaan lonen bij nog snellere processors gekoppeld aan sneller geheugen.

Prestaties Maximus Formula SE

We hebben niet alleen gekeken naar de prestaties van de QX9770, maar ook naar de prestaties van het Asus Maximus Formula-moederbord. Als vergelijkingsmateriaal hebben we een Asus P5B Vista Edition-moederbord gebruikt dat is gebaseerd op de P965-chipset. Beide moederborden hebben we getest met de populaire Core 2 Duo E6600, aangezien ze niet beide overweg kunnen met een 1600MHz-fsb.

Energieconsumptie

Eén van de features waarmee Asus pronkt met de Maximus Formula is de epu-chip die het energieverbruik ten goede zou komen. Via de meegeleverde software kan gekozen worden voor verschillende modi zoals Turbo, High Performance, Medium en Power Saving. Daarnaast is een ‘auto’-modus aanwezig die de instellingen aanpast op basis van de processorbelasting.

Door het kiezen van de profielen wordt de processor automatisch overgeklokt, of juist ondergeklokt, maar daar houdt het niet bij op. Ook de snelheid van de ventilatoren en de processorvoeding wordt aangestuurd. Bij een lage belasting wordt een vierfasen voeding gebruikt. Bij een hogere belasting wordt overgeschakelt naar achtfasen om zo de efficiëntie te verbeteren.

Energieconsumptie, idle (watt)
Maximus Formula	Power Saving	90,5
P5B Vista Edition		94,7
Maximus Formula	Medium	100,6
Maximus Formula	High Perf.	103,4
Maximus Formula	Turbo	103,6

Energieconsumptie, load (watt)
Maximus Formula	Power Saving	112,8
P5B Vista Edition		140,7
Maximus Formula	Medium	142,8
Maximus Formula	High Perf.	150,3
Maximus Formula	Turbo	152,5

Het blijkt dat de epu-chip weinig doet om het energieverbruik te verlagen. In idle-modus is het verschil tussen de laagste en de hoogste stand een ruime 10 watt. De Asus P5B is echter zuiniger dan de Maximus Formula op de standaard stand (high performance). Onder belasting is het verschil groter, maar daar geldt dat de energiezuinigere standen resulteren in een aanzienlijk langzamere pc. Veel zin lijkt de epu-chip dus niet te hebben: als je een langzamere computer wilt hebben kan je net zo goed een goedkopere processor aanschaffen.

Applicatiebenchmarks

We hebben de prestaties van de Asus Maximus Formula vergeleken met de Asus P5B. Ook deze resultaten hebben we genormaliseerd zodat het Asus P5B-moederbord in alle gevallen een score van 1,00 neerzet.

Genormaliseerde benchmarkresultaten (Asus P5B = 1,00)
SiSoft Sandra - integer geheugenbandbreedte	1,04
SiSoft Sandra - floatingpoint geheugenbandbreedte	1,04
ScienceMark 2.0 - MolDyn	1,02
ScienceMark 2.0 - Primordia	1,00
PCMark05 - File compression	1,00
PCMark05 - File decompression	1,00
PCMark05 - File encryption	1,00
PCMark05 - File decryption	1,00
PCMark05 - Image decompression	1,00
PCMark05 - Audio compression	1,00
PCMark05 - Wmv playback	1,00
CineBench 9.5	1,00
Sysmark 2007 - E-Learning	0,99
Sysmark 2007 - VideoCreation	1,00
Sysmark 2007 - Productivity	1,01
Sysmark 2007 - 3D	0,98
Sysmark 2007 - Rating	0,99

Veel verschil qua prestaties is er niet te vinden tussen de twee moederborden. De X38 is niet significant sneller dan de gedateerde P965-chipset, tenminste niet wanneer er gebruik gemaakt wordt van ddr2-geheugen. Wanneeer de X38 gecombineerd wordt met ddr3-geheugen zou het verschil wellicht iets groter worden, maar aangezien de Asus Maximus Formula alleen overweg kan met ddr2-geheugen is dat geen relevant gegeven.

Conclusie

De QX9650 is momenteel de snelste processor in de winkelschappen en de QX9770 zal deze titel begin 2008 overnemen. Als je de snelst mogelijk processor wilt hebben, zit je absoluut goed bij de QX9770, maar echt spectaculair is het verschil ten opzichte van de QX9650 niet. De 1600MHz-fsb zorgt nauwelijks voor een prestatieverbetering, het verschil wordt gemaakt door de 200MHz hogere kloksnelheid. Hier moet wel de hoofdprijs voor betaald worden. Hoeveel de cpu precies gaat kosten is nog onbekend, maar een ruime duizend euro zal het zeker worden.

Het Asus Maximus Formula SE-moederbord heeft een iets vriendelijkere prijsstelling, maar is zeker niet een van de goedkoopste moederborden. Het moederbord biedt alles dat van een moederbord verwacht mag worden, en daarnaast nog wat meer. Geen van de vele extra feature zijn onmisbaar, maar de meesten zijn wel handig en bieden een zekere meerwaarde.

Zoals vaak het geval is bij high-end producten hangt het af van de koper of deze bereid is om grof geld neer te tellen voor net dat beetje extra. De prijs-prestatieverhouding van de QX9770 is bijzonder slecht, maar als je echt de snelst mogelijk cpu wilt hebben hoef je niet verder te kijken. Ongeveer hetzelfde geldt voor de Maximus Formula. Een goedkoper moederbord is net zo snel, maar als je graag een dozijn extra features hebt dan zit je goed met de Maximus Formula.