In het huidige smartphonelandschap kom je niet dagelijks een smartphone tegen die werkelijk opvalt. Natuurlijk vernieuwen fabrikanten nog regelmatig, waarbij de camera de laatste jaren steeds meer centraal staat, maar het uiterlijk van telefoons wordt steeds meer hetzelfde. Over wat een smartphone eigenlijk is, lijken fabrikanten dan ook in grote lijnen overeenstemming te hebben bereikt, als we het tenminste niet over telefoons met vouwbare schermen hebben.
Ontwerpen uit het verleden, zoals clamshell-telefoons of telefoons met een sliding keyboard, zien we vrijwel nooit meer. Toch komt er eens in de zoveel tijd een fabrikant langs die het anders wil aanpakken. In dit geval is dat de Britse start-up F(x)tec, die nu wél met een smartphone met uitschuifbaar toetsenbord op de proppen komt. Waar komt deze fabrikant opeens vandaan? Als toetsenbordliefhebber zou je hem kunnen kennen van de nieuwsberichten over de Moto Z Keyboard Mod, die uiteindelijk niet op de markt kwam door gebrek aan interesse van verkoopkanalen en een gebrek aan Motorola Moto Z- telefoonbezitters.
Wat het bedrijf nu heeft gedaan, is interessanter. De Pro1 is namelijk een geheel op zichzelf staande Android-smartphone met uitschuifbaar toetsenbord en je kunt er andere besturingssystemen opzetten, want de bootloader is standaard ontgrendeld. Hij werd al getoond op het MWC, maar zat destijds nog vol met bugs. Die zijn nu als het goed is grotendeels opgelost. We kregen de Pro1 in Berlijn in handen en hebben er een tijdje mee gespeeld.
Uitklappen maar
Het interessantste aan de Pro1 is natuurlijk het fysieke toetsenbord. Dit verschijnt als je de telefoon in landschapsmodus vasthoudt en aan de zijkant tegen het scherm aanduwt. Het scherm klapt dan omhoog in een hoek van 155 graden en dat is wat ons betreft een prima hoek. We hebben ook weleens gezien dat het scherm wat meer rechtop staat en dat is niet handig, aangezien je op een klein toetsenbord in principe met je duimen tikt. In die situatie en bij een natuurlijke houding, kijk je van boven op het toestel.
De klap waarmee het scherm tot stilstand komt als het uitklapt, is vrij hard en doet denken aan slidertelefoons van vroeger. Er is geen remmend mechanisme ingebouwd, zoals bij je keukenkastjes waarschijnlijk het geval is. Toch hebben we ook niet direct het gevoel dat het scherm spontaan op een dag uit elkaar springt bij het uitklappen. Het mechanisme waarmee het toetsenbord vastzit en openklapt, voelt redelijk stevig aan, al is de platte kabel die het toetsenbord met het scherm verbindt, vermoedelijk een zwakke plek. Een mechanisme als dit blijft echter bevattelijk voor schade. Dat geldt eigenlijk voor alle bewegende onderdelen van een telefoon.
Ook kan er natuurlijk vuil en zand tussenkomen. De Pro1 heeft ook geen ip-rating, dus voorzichtigheid is geboden. De toestellen die wij vasthadden, waren niet de exacte versies zoals ze verkocht gaan worden, er zaten nog wat kiertjes die er niet lijken te horen, en ze kraakten hier en daar. Bij een review zullen we dit natuurlijk verder onder de loep nemen.
Het toetsenbord zelf is in verhouding vrij breed en heeft vijf rijen onder elkaar met samen 66 toetsen. Het is dan ook tamelijk compleet en typt vooral lekker. De knoppen hebben genoeg travel en klikken voldoende, zodat je weet wanneer je een toets hebt ingedrukt. Ook als je ze zachtjes indrukt, verschijnt het symbool keurig op het scherm. Het is wel even wennen dat het toetsenbord zo breed is, waarbij je je duimen flink moet strekken om alles te kunnen bereiken.
Als je de telefoon weer inklapt, heb je logischerwijs door het toetsenbord een dikkere telefoon in handen dan de gemiddelde smartphone anno 2019. Toch voelt hij niet aan als een enorm grote telefoon, wellicht ook omdat we inmiddels langere toestellen gewend zijn. Wel moet je er rekening mee houden dat er wat meer volume in je broekzak zit. We zijn in elk geval blij dat het toestel niet al te zwaar aanvoelt, al weten we niet hoe zwaar het precies is, omdat de fabrikant dit niet opgeeft.
Softwareaanpassingen
In de software kun je aangeven of de toetsenbordverlichting aan of uit moet. Ook kun je zelf snelkoppelingen aanmaken, zodat je, als je niet aan het typen bent, met de 'w' bijvoorbeeld WhatsApp kunt starten. Ook ctrl+c en ctrl+v werken om te kopiëren en te plakken. Iets wat het voor F(x)tec lastig maakte om de Pro1 naar wens te laten functioneren, is dat veel Android-apps het beste of zelfs alleen maar werken in portretmodus, dus rechtopstaand. De fabrikant heeft bij de ontwikkelaars van de populairste Android-apps ondersteuning voor liggende modi aangevraagd.
Feit blijft echter dat apps ontworpen zijn om veel gui-elementen in de hoogte te hebben en dan vallen ze al snel van je scherm af als je het toetsenbord hebt uitgeschoven. Gelukkig heb je geen virtueel toetsenbord op het scherm, dus dat scheelt. Een app als Instagram werkt overigens in het geheel niet in liggende stand, dus die moet je gewoon rechtop gebruiken, zonder fysiek toetsenbord.
Het wisselen tussen apps is ook even wennen met het toetsenbord uitgeklapt. De thuisknop kun je bij Android Pie opzij of omhoog schuiven om naar de multitaskmodus te gaan en door je geopende apps te scrollen. Dat doe je nu aan de zijkant van het scherm, omdat de knop daar staat. De reden ervoor is dat er in landschapsmodus niet zoveel ruimte in de hoogte is. We denken wel dat dit zal wennen.
De software was bij de hands-onsessie zeker niet van alle bugs verlost. Zo reageerde het toestel soms even niet als we een app wilde starten en werkte de splitscreenmodus niet naar behoren. Die modus kan natuurlijk wel handig zijn op een toestel waarbij geen toetsenbord op het scherm hoeft te staan. De camera-app was was helaas ook nog niet af. Toch verzekerden de mensen van F(x)tec ons dat de telefoons bijna klaar zijn om te worden geleverd: half september voor wie hem in preorder heeft besteld. Hopelijk hebben we tussen het smartphonegeweld van het najaar door ook tijd om de Pro1 uitgebreid te reviewen, zodat we een goed oordeel kunnen vellen.
Een interessante feature van de Pro1 is verder dat de bootloader standaard ontgrendeld is. Dat betekent dat je vrij eenvoudig andere besturingssystemen op het toestel kunt zetten. Neem bijvoorbeeld Sailfish OS, of de Android-distributie Lineage OS. Veel meer kunnen we hier niet over zeggen, aangezien we tijdens het uurtje hands-on geen besturingssystemen hebben kunnen installeren, maar dit is natuurlijk erg fijn als je je smartphone graag tweakt en naar eigen wens inricht.
Oude soc, verder prima specs
Wat de andere aspecten van deze telefoon betreft, valt op dat er een twee jaar oude high-end Qualcomm-soc in het toestel zit. Dat is de Snapdragon 835. De reden hiervoor is volgens de fabrikant allereerst dat het lastig is om als klein bedrijf aan de nieuwste soc te komen. Qualcomm doet liever zaken met grote fabrikanten. Mede daardoor zou het ontzettend prijzig zijn om wel de nieuwste soc in het toestel te stoppen, dus om de Pro1 betaalbaar te houden, is gekozen voor de Snapdragon 835.
Als het de Snapdragon 845 zou zijn, zouden we meer geneigd zijn om dit te vergeven, maar twee jaar is oud in soc-land. We hadden niets te klagen over de snelheid van het toestel, want schakelen tussen apps ging snel en apps starten ook. Toch zal de soc eerder traag worden met de komst van zwaardere apps en en Android-versies. Vervelender is dat de fabrikant afhankelijk is van Qualcomm om lang genoeg ondersteuning te bieden voor de soc, zodat F(x)tec Android-upgrades kan maken. Het wordt namelijk een erg lastig verhaal als de ondersteuning van Qualcomm stopt. Ook garandeert de fabrikant slechts beveiligingsupdates gedurende twaalf maanden. Er werd wel gezegd dat het zeer waarschijnlijk langer zal zijn, maar als dit het is, dan is het wel erg kort. Het is dus maar goed dat je er een ander besturingssysteem op kunt zetten.
Het scherm is zes inch groot en heeft een schermverhouding van 18:9. De randen lopen af en het is een oledscherm van het Chinese BOE Display, dat bijvoorbeeld ook het scherm van de Huawei Mate X maakt. Op het eerste gezicht ziet het er goed uit. De kijkhoeken zijn prima en de maximale helderheid lijkt ook in orde, want we konden het scherm buiten in de zon gewoon aflezen.
Dan zijn er nog de overige specificaties, die alleszins prima zijn. Hij heeft 128GB ufs 2.1-opslag, 6GB werkgeheugen, 3200mAh accucapaciteit, Quick Charge 3.0, nfc, bluetooth 5 en dualsimfunctionaliteit. De opslag is uitbreidbaar met een micro-sd-kaart. Gelukkig is ook de 3,5mm-poort aanwezig en heeft hij stereoluidsprekers. Ook wat camera betreft zijn de specificaties te pruimen. De Sony IMX363-camerasensor zit ook in de Pixel 3a. Hij heeft 1,4 micron grote pixels en een lensopening van f/1.8. Het is niet te verwachten dat F(x)tec er hetzelfde mee kan als Google en we verwachten dan ook geen geweldige foto's met een dergelijk klein softwareteam, maar wie weet worden we verrast. De fysieke sluiterknop, zoals Sony Xperia-telefoons die ook hebben, is in elk geval fijn, ook om de camera-app mee te starten.
De vingerafdrukscanner zit wat ver naar onderen als je de telefoon rechtop vasthebt, maar je hoeft je duim niet onnatuurlijk te buigen om erbij te kunnen, dus daar komen we wel overheen. De scanner is niet de allersnelste die we kennen, maar nog altijd wat sneller dan de meeste scanners die achter het scherm zitten.
Tot slot
De F(x)tec Pro1 is weer eens wat anders, maar dat alleen geeft dit toestel nog geen bestaansrecht. We weten echter dat er nog steeds mensen zijn die graag een fysiek toetsenbord tot hun beschikking hebben op hun smartphone. Bovendien biedt dit toestel je vooral keuze. Je kunt namelijk ook gewoon een virtueel toetsenbord gebruiken natuurlijk en in sommige situaties het fysieke. Ook kun je door de ontgrendelde bootloader eenvoudig andere besturingssystemen installeren en dat is eveneens verfrissend in een tijd waarin steeds meer fabrikanten steeds minder toelaten. Van vrije keuze worden wij doorgaans blij.
Waar we minder enthousiast van worden, is de twee jaar oude soc. Doordat hij trager is dan een nieuwere high-end soc, maar vooral door de beperkte Android-ondersteuning die dit met zich mee kan brengen. De prijs van de Pro1 is met 650 euro zeker niet gering, maar we weten dat het kostbaar is om een telefoon met fysiek toetsenbord te ontwerpen en deze ook daadwerkelijk te bouwen. F(x)tec koos ervoor om daarom een relatief goedkope, oudere soc in te bouwen. Het is de vraag of dat een goede keuze is, maar de andere specificaties zijn wel weer prima. De Pro1 blijft hoe dan ook een nichesmartphone, maar dat weten de makers ook. Met dat gegeven worden we blij van deze telefoon en geloven we dat een relatief kleine groep mensen er erg gelukkig mee kan worden.