Inleiding: en weer een nieuwe
Het begint een patroon te worden. De eerste telefoons van bijvoorbeeld Samsung, OnePlus en HTC krijgen langzaamaan updates naar de nieuwe Android-versie en vervolgens zet Google ineens een preview online van de volgende versie van zijn mobiele besturingssysteem. Het is alsof iedereen altijd achter de feiten aanhobbelt.
De changelog kan deze keer ook bekend aanvoelen. In deze nieuwe versie van Android gaat het vooral om de weergave van notificaties en verlengen van de accuduur. De implementatie is natuurlijk elk jaar anders, maar de speerpunten lijken al een paar jaar dezelfde.
Toch is er ook voldoende om enthousiast van te worden. Wie een recente Google-telefoon heeft, zoals een Nexus of een Pixel, kan gelijk aan de slag met de nieuwe Android-versie als Developer Preview of kan even wachten tot de preview voor reguliere gebruikers online komt. Bovendien zijn de verbeteringen welkom en bleken ze vorige keer inderdaad een verschil te maken in de dagelijkse praktijk.
Verder is er meer dan de speerpunten notificaties en accuduur. Onder de motorkap sleutelt Google nog veel meer aan zijn mobiele besturingssysteem. Tweakers flashte de Developer Preview natuurlijk zo snel mogelijk op een Nexus 5X om gelijk de nieuwe wijzigingen uit te proberen. Als je zelf aan de slag wilt met Android O, kun je de testversie uitproberen in een emulator of op een apparaat: de Nexus 5X, 6P, Pixel, Pixel XL en Pixel C zijn compatibel. Google raadt met klem af om de preview op een apparaat te zetten dat je dagelijks gebruikt: daarvoor is de build volgens de zoekgigant niet stabiel genoeg.

Interface: notificaties en andere instellingen
Als je de installatie van de preview voltooid hebt, valt al snel iets op. De notificatiebalk is een stukje drukker geworden en Google heeft geprobeerd om meer informatie in een kleine ruimte te stoppen.
Android O DP1
/i/2001446591.jpeg?f=imagenormal)
Android N DP1
Naast de status van de simkaart, datum en tijd staat daar ook een avatar, icoon om de tegels voor snelle instellingen te bewerken, status van wifi, resterend accupercentage en uiteraard een snelkoppeling naar de instellingen. Het past allemaal prima en de informatiedichtheid is een stuk hoger dan in Android N.
Een andere grote wijziging zit in het instellingenmenu. De turqoise steunkleur van iconen van Android Nougat is weg en in de plaats daarvan is alles in zwart-wit. Alleen toggles en koppen van teksten zijn nog turqoise. Daarnaast zitten sommige opties nu verstopt onder de tekst 'geavanceerd' met een pijltje. Het vereist dus een extra klik om daar te komen, ook al blijf je op hetzelfde scherm. Het zal een optie zijn om gebruikers niet te overweldigen met mogelijkheden en instellingen, maar de vraag is of je dan niet te makkelijk dingen over het hoofd ziet.
Voor de rest ziet veel er eigenlijk hetzelfde uit, maar op het homescreen kun je wel een wijziging tegenkomen. Net als sommige launchers, waaronder die van Samsung, gaat Google nu badges bij app-iconen ondersteunen, waarbij een klein getalletje bovenop het app-icoon aangeeft hoeveel meldingen de app heeft. De launcher op de Nexus 5x ondersteunde dat gek genoeg nog niet. Ook nieuw is dat gebruikers notificaties kunnen 'snoozen' voor een kwartier, half uur of een uur. Dat gebeurt door de notificatie naar rechts te vegen en vervolgens op het klokje te drukken.
In de System UI Tuner - te activeren door lang te drukken op het tandwiel in de notificatiebalk - troffen we bovendien een methode aan om de navigatiebalk aan te passen. De knoppen kunnen dichter bij elkaar, een stukje naar links of rechts en er kunnen knopjes bij. De functie werkt nog lang niet optimaal, maar hij is er wel. Daarnaast is er op de Pixel-telefoons een donker en licht thema te vinden, maar die werkt nu alleen in de notificatiebalk. Vorige Android-versies bevatten ook een donker thema, maar Google verwijderde die voor de release.
Onder de motorkap: alles voor accuduur
Onder de motorkap is er veel gebeurd. Wat je daarvan onder meer kunt zien, is de fijnmazigere controle over notificaties. Zo is het in te stellen hoe een app een notificatie weergeeft. Daarbij kun je kiezen voor 'geen geluid of visuele onderbreking', maar ook alleen een geluid, alleen een weergave op het scherm, beide of 'laat de app beslissen'. Dat laatste is iets dat ontwikkelaars kunnen inbouwen.
Daarnaast kunnen ontwikkelaars inbouwen dat een app een notificatie kan laten zien, ook als de Niet Storen-functie aanstaat. De prioriteit voor individuele notificaties komt te vervallen en in plaats daarvan gaat Google Notification Channels inbouwen. Een notification channel is een verzamelbak voor notificaties van een bepaalde categorie in een app, bijvoorbeeld reacties op posts, en je kunt als gebruiker per 'notification channel' van een app in het Instellingen-menu zeggen hoe je die meldingen wilt zien.
Dat alles leidt tot een veel fijnmaziger controle over notificaties, want tot nu toe kon dat alleen op het niveau van de hele app. Wie bijvoorbeeld sommige meldingen van Facebook wel wilde zien en andere niet, kon dat niet instellen. In Android O gaat dat wel kunnen - mits Facebook dat gaat ondersteunen.
Een andere belangrijk element is verlengen van de accuduur. En wat al een tijd in de lucht hing, is nu gebeurd: Google gaat achtergrondprocessen beperken. Apps mogen daardoor maar beperkt dingen in de achtergrond doen.
Dat zat er al een tijd aan te komen, want sinds Android Marshmallow zit de job scheduler in Android. Apps die taken uitgevoerd willen hebben op de achtergrond, zoals een foto-app die wil kijken of contacten nieuwe uploads hebben uitgevoerd, of een e-mail-app die om de zoveel minuten wil kijken of er nieuwe mails zijn, kunnen die doorgeven aan de job scheduler. Deze zal al deze verzoeken bundelen en vervolgens gelijktijdig uitvoeren. Dat is een prima methode die vooral voordeel oplevert voor de standby-accuduur, want in plaats van dat elke app de processor wakker maakt en zo een beetje van de accu vraagt, gebeuren alle taken in een keer. Hoewel de optie dus al langer bestaat, bouwde lang niet elke ontwikkelaar er ondersteuning voor in.
Ook nu is de implementatie niet waterdicht. Het beperken van achtergrondprocessen, waaronder het opvragen van de locatie, werkt alleen als een app zich richt op Android O. Apps die dat niet doen, waaronder apps die lang geen update hebben gekregen maar nog wel in de Play Store staan, kunnen dus hun gang blijven gaan. Het is tijdens zo'n korte preview natuurlijk niet uit te testen hoeveel het echt scheelt in de accuduur, maar het beperken van de achtergrondtaken is op papier een effectieve methode om het accu slurpen door apps te beperken.
Er zijn meer kleine wijzigingen. Zo kunnen apps niet langer databases vergaren met Android_ID's, want die verschillen in Android O per app. Dat moet de privacy van gebruikers ten goede komen, omdat apps die data niet langer kunnen uitwisselen. Ook handig is een compleet nieuw autofill-framework, dat het makkelijker moet maken voor bijvoorbeeld wachtwoordmanagers om hun functionaliteit te integreren.
Tot slot
Er zitten nog tal van kleine nieuwe features in Android O die nu nog weinig zichtbaar zijn, zoals ondersteuning voor meerdere schermen, picture in picture-modus, betere omgang met toetsenborden, ondersteuning voor kleurprofielen, ondersteuning voor de ldac-, aptX- en aptX-HD bluetoothaudiocodecs en ondersteuning voor dynamische icoonvormen, zodat je geen wirwar meer krijgt van vierkante en ronde iconen. En dit is pas het begin: Google kondigt met de eerste Developer Preview van een nieuwe Android-versie nooit alle nieuwigheden aan. Sommige elementen die we nu tegenkomen zullen misschien verdwijnen en andere features moeten er nog bijkomen in de komende maanden.
De tweede Developer Preview volgt volgens de tijdlijn van Google in mei. Dat valt vermoedelijk samen met Googles ontwikkelaarsconferentie I/O. Vervolgens volgt er een derde testversie in juni, waarna de vierde preview en de release 'in het derde kwartaal' moeten plaatsvinden. Vorig jaar was dat met Nougat eind augustus en dat lijkt ook nu weer een logisch moment.

De compatibiliteit van deze previews blijft beperkt: je hebt een Nexus 5X, Nexus 6P, Pixel, Pixel XL of een Pixel C-tablet nodig. Het is logisch, maar het blijft wringen dat Google geen mogelijkheid geeft om snel updates te doen van andere high-end modellen. De eerste niet-Google-telefoons zitten nu pas op Android 7.1 en zelfs Android 7.0 is nog altijd een vrij zeldzaam verschijnsel.
Dat zal het grootste probleem zijn dat de zoekgigant moet gaan aanpakken. Met maandelijkse beveiligingsupdates is het nu beter gesteld dan in het verleden, maar om alle Android-toestellen - net zoals bijvoorbeeld Windows-pc's - up-to-date te houden is meer nodig. Alle aardige features ten spijt, wij kijken uit naar de dag dat een nieuwe Android-versie een feestje is voor alle Android-gebruikers, en niet alleen voor de weinigen die kiezen voor Google-hardware.
