Door Sim Kranenburg
Feedback
• 06-01-2016 22:30
HDR op alle nieuwe uhd-modellen
Deze CES staat wat televisies betreft volledig in het teken van hdr. Zo'n beetje elke high-end televisie die dit jaar op de CES getoond wordt, is in staat om beeldmateriaal met een groot dynamisch bereik weer te geven. Zo ook de nieuwe uhdtv's van Sony; deze krijgen allemaal ondersteuning voor hdr-beeldmateriaal met 10bit-kleurdiepte. Om de consument in de winkel erop te wijzen dat het hier een hdr-model betreft, heeft Sony een 4k-hdr-logo in het leven geroepen.
Drie verschillende televisies trokken op de Sony-stand onze aandacht: de X94D, het absolute topmodel voor volgend jaar, de X93D, de versie die daar net onder gepositioneerd wordt en een indrukwekkend prototype dat Sony aan het einde van de persconferentie onthulde. Hoewel de nieuwe televisies allemaal hdr-compatibel zijn, maken ze gebruiken van verschillende technieken rondom het beeldpaneel, in het bijzonder voor de backlight.
Voordat we daarop ingaan, zijn er ook nog wat overeenkomsten te noemen. Zo draaien de nieuwe modellen net als de huidige 4k-modellen op Googles Android TV. Welke soc Sony gebruikt, is nu nog niet bekend, maar hopelijk is het een sneller type dan de MediaTek-chip uit de huidige modellen, want dat is geen hoogvlieger.
Tot nu toe werden de duurdere modellen geleverd met twee afstandsbedieningen, waarvan het smartmodel voorzien was van een microfoon voor zoekopdrachten via spraak. Voor modeljaar 2016 heeft Sony een nieuwe afstandsbediening ontworpen, die de oude smartremote en het infraroodmodel in één enkel apparaat verenigt.
De nieuwe zapper lijkt op het eerste gezicht sterk op het huidige infraroodmodel, maar schijn bedriegt, want er zijn veel aanpassingen aan het ontwerp gemaakt. Zo zijn de toetsen niet langer van rubber, maar is de hele bovenkant nu één geheel geworden. Hierdoor is de afstandsbediening eenvoudig met een vochtig doekje schoon te maken als er per ongeluk vloeistoffen op worden gemorst. Ook is er naast de bestaande prominente knop voor Netflix een opvallende rode knop voor Google Play gekomen.
De X93D: superdun met een edge-lit-paneel
Toen Sony het uhd-tijdperk inluidde met de X9-serie maakte de Japanse elektronicagigant een gewaagde keuze. Waar verreweg de meeste televisiefabrikanten de luidsprekers ergens onder in de behuizing wegmoffelen, waren er bij Sony's X9 grote ronde luidsprekers aan weerskanten van het beeldpaneel gemonteerd. Hiermee was het gelijk de best klinkende televisie die er te koop was, maar het ontwerp viel niet bij iedereen in de smaak.
Bij de derdegeneratie-afstammeling, de X93D, zijn de luidsprekers net als bij de meeste televisies gewoon onder in de behuizing verstopt. Het nieuwe ontwerp ziet er erg strak uit, dankzij de smalle bezels; bovenaan is de behuizing slechts 11,8mm dik. Onderaan is de behuizing wat dikker, zodat er plaats voor de luidsprekers is. Het platte ontwerp is volgens Sony mogelijk gemaakt door Slim Backlight Drive, wat marketingpraat is voor een edge-lit beeldpaneel.
Ook het ontwerp van de voet is nieuw. Waar er vorig jaar nog gebruikt werd gemaakt van twee pootjes aan de zijkanten van het scherm, is er nu een strak vormgegeven centrale voet, waarin kabels uit het zicht kunnen worden weggewerkt. Ook is het weer mogelijk om de tv zeer dicht tegen een muur te bevestigen door middel van de meegeleverde speciale muurbeugel, die boven in het dikkere gedeelte van de kast wordt geschoven.
De X93D zal verkrijgbaar zijn in 55 en 65 inch. Op de beursvloer zag het beeld er prachtig uit, maar door de lichtomstandigheden is het lastig om het goed te beoordelen. Zoals gezegd kan de X93D hdr-beeldmateriaal weergeven, maar je kunt je wel afvragen hoe goed hdr-materiaal op een lcdtv met een edge-lit backlight uit de bus komt. Local dimming werkt op dergelijke televisies namelijk verre van effectief, doordat de afzonderlijke zones erg groot zijn en het voor een mooie weergave van hdr benodigde hoge contrast ontbreekt.
De X94D: grote tv met een full-array-backlight
De X94D is de grote broer van de X93D en zal alleen verkrijgbaar zijn als 75"-model. Uiterlijk lijken ze als twee druppels water op elkaar, maar als je goed kijkt, zie je dat de behuizing van de X94D een beetje dikker is en dat was nodig omdat hij niet voorzien is van een edge-lit paneel, waarbij de backlight-leds aan de randen van het scherm zitten, maar van een full array local dimming-backlight, waarbij de leds achter het scherm zijn geplaatst.
De grotere dikte van de behuizing is niet het enige nadeel van een fald-backlight; deze techniek is ook een stuk kostbaarder om te maken en dat is ook de reden waarom Sony deze techniek alleen in een groot en duur model toepast. Het voordeel van een fald-backlight is natuurlijk het grotere aantal afzonderlijke zones waarin de backlight verdeeld is, waardoor de local dimming veel preciezer werkt. Dat heeft bij het weergeven van hdr-materiaal grote voordelen, maar ook gewoon beeldmateriaal heeft baat bij de veel nauwkeurigere aansturing van de backlight. Sony wilde helaas niet vertellen hoeveel afzonderlijke zones er bij de X94D zijn toegepast en door de lichtomstandigheden op de stand was dat ook niet met het blote oog te zien.
Mocht een goede weergave van hdr-materiaal een belangrijke factor zijn bij de keuze van je volgende televisie, dan kun je het beste voor een tv met een fald-backlight zoals de X94D gaan, zolang je hem kunt betalen natuurlijk. Hoeveel de X94D bij ons zal gaan kosten is op dit moment nog niet bekend, maar ga er maar vanuit dat je voor hetzelfde geld ook een uhd-oledtelevisie van LG zult kunnen betalen, al zal dat dan waarschijnlijk een kleiner model zijn. Doordat een oledtelevisie helemaal geen backlight heeft en alle pixels helemaal uitgeschakeld kunnen worden, is deze techniek van nature zeer geschikt voor de weergave van hdr-materiaal.
Tot slot
Op dit moment zijn oledtelevisies nog niet in staat om dezelfde helderheid te halen als mogelijk is met lcd-techniek. Dat is op zich geen probleem, want als je in een volledig verduisterde ruimte kijkt, zullen je ogen na een korte tijd aan het donker wennen, gaan je pupillen verder openstaan en ervaar je de maximale helderheid van een oledscherm ook als verblindend. Als je niet in staat bent om in een volledig verduisterde ruimte te kijken is de lcd-techniek op dit moment nog in het voordeel.
Sony toont dit op de CES met een prototype hdr-televisie van 85 inch, die is voorzien van Backlight Master Drive. Dat is Sony's marketingterm voor een fijnmazige fald-backlight met een zeer hoge maximale helderheid. Ook hier wilde Sony niet zeggen hoeveel zones er waren toegepast, maar het waren er in ieder geval meer dan duizend en dat is erg veel. Door de grote hoeveelheid leds achter het scherm bedraagt de maximale helderheid maar liefst 4000cd/m². Ter vergelijking: de meeste huidige tv's halen slechts een tiende daarvan. Deze helderheid is niet beschikbaar als het beeld volledig wit is, maar kan alleen plaatselijk worden toegepast om highlights eruit te laten springen, zoals felle lichten of schitteringen op metaal of water.
Eerder hebben we op beurzen vergelijkbare prototypes gezien van Dolby en de beeldkwaliteit van deze schermen is indrukwekkend. Sony toonde onder andere beelden van Las Vegas waarbij het grote contrast veel diepte aan het beeld toevoegde. Af en toe waren de highlights wat te veel van het goede en deed het felle beeld haast pijn aan je ogen. Hierin ligt ook een grote uitdaging voor contentmakers; subtiel toegepast is hdr fantastisch om te zien, maar als de helderheid te hoog wordt opgevoerd, krijg je al snel een onprettige ervaring.
/i/2000899135.jpeg?f=imagenormal)
Op de foto is het niet te zien, maar zwart is op dit scherm echt zwart en de highlights zijn zeer fel voor je ogen
Of dit indrukwekkende prototype uiteindelijk zal resulteren in een productiemodel is op dit moment nog niet bekend. Het feit dat de marketingmensen van Sony alvast de term Backlight Master Drive hebben bedacht, geeft in ieder geval goede hoop. Toch zijn er nog wel wat uitdagingen voordat deze tv productierijp is. Door de grote hoeveelheid dimmingzones zal het lastig worden om dit model voor een redelijke prijs in de winkel te krijgen. Bovendien is het aantal van 'meer dan duizend'-zones toch nog niet helemaal fijnmazig genoeg, want de demonstratie mocht alleen vanachter een hekje worden bekeken en het was absoluut niet toegestaan om het scherm van dichtbij te bekijken.
Er zal dit jaar in ieder geval redelijk wat hdr-content beschikbaar komen, onder andere van Sony zelf. Tijdens de persconferentie liet het bedrijf weten dat er, in eerste instantie alleen in de VS, een eigen uhd/hdr-streamingdienst genaamd Ultra komt, met films en series uit de Sony Pictures Entertainment-stal. Bij ons is er natuurlijk al wat hdr-content beschikbaar via Netflix en later dit jaar zal er een flinke hoeveelheid titels uitkomen op het nieuwe ultra hd-blu-rayformaat. Voor een speler moet je voorlopig bij een ander merk zijn, want Sony kon op deze CES helaas nog geen werkende speler tonen.
:strip_exif()/i/2000899134.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000899133.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000899137.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000899136.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000899405.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000899406.jpeg?f=imagegallery)
/i/1346683358.png?f=fpa)
:strip_icc():strip_exif()/u/298207/crop56026ac0ed7d6_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/326988/Churiots_small.jpg?f=community){kind=small}
/u/3174/crop5f1e2a4facc1b.png?f=community){kind=small}
/u/35505/flx_70x70.png?f=community){kind=small}
en im gebruik trouwens een sli bakkie onder mn tv met meestal een wireless Xbox controller en consoles enkel voor de exclusives, dus 4k met lage inputlag zou echt wel leuk zijn onderhand!!
/u/12612/crop65b399f21bc43_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/2334/kelly-70.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/45096/Jumpman.gif?f=community){kind=small}
. Vanaf het main menu is het echt seconde werk om je Youtube playlist of Netflix aflevering aan te zetten. :strip_exif()/u/9676/12.gif?f=community){kind=small}
/u/388904/crop5b854129b3f25_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/33246/Fairlight_Small.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/611711/crop63189b7544364_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/14260/crop5ed96cea84827.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/21203/tweak.jpg?f=community){kind=small}
/u/227159/crop572a4e4c66270_cropped.png?f=community){kind=small}