Inleiding
Het Japanse bedrijf Fujitsu is een van de grootste, maar ook een van de oudste it-bedrijven ter wereld. Het concern is opgericht in 1935 en heeft nu 170.000 medewerkers in de 70 landen waarin het actief is. Het bedrijf heeft hechte banden met het Duitse Siemens, waarmee het in 1999 een joint venture begon voor zijn computeractiviteiten. In 2009 nam Fujitsu Siemens' deel van de samenwerking over, waarna die laatste naam geschrapt werd en die van Fujitsu overbleef.
Het is misschien vreemd dat deze introductie nodig is voor een gerenommeerd bedrijf als dit, maar dat komt doordat het de eerste keer is dat Tweakers een laptop van Fujitsu test. De naamsbekendheid van het concern is op dit gebied ook niet groot, mede doordat de organisatie zich op de zakelijke markt richt en het marktaandeel ook daar niet zo groot is als dat van zeg HP of Dell.
Wat evenmin bijdraagt aan de naamsbekendheid, is de niet al te sexy uitstraling van de laptops van Fujitsu. Ze zagen er degelijk uit, maar ook wat saai en ouderwets. Met deze Lifebook U904 probeert Fujitsu met dat imago af te rekenen. De ultrabook heeft op papier enkele imponerende eigenschappen waarmee het systeem zich onderscheidt van veel concurrenten. Kijkende naar de specificaties verwachtten we dan ook een aangename kennismaking met het merk.
Uiterlijk en indruk
De Lifebook maakt een goede eerste indruk. We hebben inmiddels de nodige ultrabooks gezien en krijgen het idee dat veel dunne laptops op elkaar lijken en fabrikanten zich nogal eens laten inspireren door elkaars ontwerpen. Fujitsu vaart zijn eigen koers en heeft voor een plat, maar onderscheidend ontwerp gekozen.
De dikte van de laptop is 19mm en er is geen sprake van een wigvorm, die naar voren spits toeloopt. Het gaat om een laptop met een 14"-scherm en met zijn afmetingen van 330x231mm is het model dan ook wat groter dan concurrerende 13,3"-modellen. Het gewicht is met 1,4 kilo echter bijzonder laag en dat is vooral te danken aan het materiaal van de behuizing: aluminium en magnesium.
/i/1393968185.jpeg?f=imagenormal)
De cover en de onderkant van de laptop zijn zwart; de zijkanten en het deel rond het toetsenbord zijn grijs. De fabrikant heeft voor opvallend weinig opsmuk gekozen. Op de cover prijkt wel een zilverkleurig logo en helaas ontbreken de Intel-, Ultrabook- en bluetooth-stickers niet. Gelukkig heeft Fujitsu voor matte oppervlakken gekozen, waarop vingerafdrukken en andere vlekken niet in het oog springen, tenzij het apparaat met erg vette handen wordt opgepakt.
Helaas kan niet hetzelfde van het scherm gezegd worden. Dat is namelijk enorm spiegelend, wat bijzonder storend kan zijn bij werken met invallend licht. De glasplaat die het touchscreen van rand tot rand bedekt, versterkt dit effect. Ook zijn de zijkanten van het scherm opvallend genoeg spiegelend en zit er een klein spiegelend hoekje in de linkerbovenkant van de cover. Dit hoekje van kunststof moet bijdragen aan een goede wifi-ontvangst.
/i/1393968188.jpeg?f=imagenormal)
De laptop voelt solide aan en als je de Lifebook dichtgeklapt beetpakt of bijvoorbeeld op de oppervlakken rond het toetsenbord drukt, geeft het systeem een robuuste indruk. In opengeklapte modus valt wel direct op dat het scherm vrij flexibel is en ook het toetsenbord is in het midden flink in te drukken.
Tijdens het typen zou dit alleen een probleem zijn voor de mensen die van stevig knoppen rammen houden, ware het niet dat de toetsen bij 'soft' typen de aanslagen niet altijd registreren. Je bent daardoor geneigd de toetsen wat harder in te drukken dan je gewend bent, waardoor het meeveren van het oppervlak om de hoek komt kijken. Het maakt dat het toetsenbord wat goedkoop aanvoelt en dat kan niet de bedoeling zijn bij een laptop in deze prijsklasse. Het toetsenbord heeft een backlight met drie standen: uit, normaal en fel.
De touchpad is lekker groot en heeft een fijn oppervlak, dat een goede combinatie biedt van stroef en glad. Hij zal daardoor niet gauw irriteren aan de vingers. Ook zijn er geen randen die irriteren bij de veegbewegingen om bijvoorbeeld de Charms bar van Windows 8 op te roepen; het aanraakgevoelige oppervlak gaat naadloos over in de palmrests.
Fujitsu heeft lijntjes op de touchpad aangebracht om aan te geven waar de gebruiker moet klikken. De geïntegreerde knoppen hebben een goede klik, niet te diep en niet te licht. Over de touchpad zijn we dan ook veel meer te spreken dan over het toetsenbord.
/i/1393968181.jpeg?f=imagenormal)
Hardware
De processor van de LifeBook U904 is op papier krachtig. Het is de Core i7-4600U, een zuinige dualcore met een kloksnelheid van 2,1GHz en een turboboost van 3,3GHz. Hiermee zou de chip een fractie sneller moeten zijn dan de Core i7-4500U, die we meestal in high-end ultrabooks van dit moment tegenkomen en die een kloksnelheid van 1,8GHz combineert met een turbo van 3GHz.
De processor ondersteunt hyperthreading, beschikt over 4MB L3 cache, wordt op 22nm geproduceerd en heeft een tdp van 15W. De gpu is de HD Graphics 4400. Dit is een gpu met niet veel grafische rekenkracht en Fujitsu heeft dus niet voor een Intel-chip met krachtige Intel Iris-gpu gekozen. Voor een zakelijke laptop is dat ook niet nodig.
/i/1393968186.jpeg?f=imagenormal)
De Lifebook beschikt over maar liefst 10GB geheugen, zodat multitasking en het werken met veel grote bestanden geen probleem moeten zijn. Aanvankelijk konden we maar een 8GB-reep van het Hynix-geheugen detecteren maar 2GB bleek op het moederbord gesoldeerd te zijn.
De ssd is de C400 van Micron, die de meesten zullen kennen als de Crucial M4. De opslagcapaciteit van de drive is 256GB, de interface is sata 600 en de opgegeven lees- en schrijfsnelheden bedragen respectievelijk 500MB/s en 260MB/s. Deze ssd is al wat ouder, maar het is een bewezen snelle drive. Opvallend is dat het om een 2,5"-ssd gaat in plaats van een msata- of M.2-model. Het maakt de ssd in ieder geval eenvoudig te vervangen.
Daarvoor moet de onderkant van de laptop verwijderd worden, maar om de schroefjes te kunnen benaderen moeten eerst rubberen dopjes aan de onderzijde verwijderd worden. Is die klus eenmaal geklaard, dan is het vervangen geen probleem; de Lifebook biedt dan direct toegang tot de ssd en het geheugen.
/i/1393968190.jpeg?f=imagenormal)
Aansluitmogelijkheden
De gigabit-ethernet-connectie wordt geleverd door de Intel I218-LM. Ethernet-aansluitingen zijn zo dik dat ze bij ultrabooks een probleem vormen en fabrikanten zochten eerder oplossingen met eigen interfaces en verloopstukjes of naar beneden te klappen klepjes. Fujitsu komt met een creatieve oplossing in de vorm van een uitschuifbare tray, die ook nog eens open te klappen is. Het voelt redelijk degelijk, maar je zult er toch voorzichtig mee moeten zijn.
De draadloze verbinding wordt verzorgd door de Wireless-N 7260 AGN 2x2 HMC, die zoals de naam al aangeeft een dualband-model is en helaas geen wifi-ac ondersteunt. Uiteraard is er wel bluetooth 4.0-ondersteuning.
Mooi is dat er ondersteuning voor 3g en 4g aanwezig is. Zelfs bij zakelijke laptops zien we nog lang niet altijd de mogelijkheid om een sim-kaart te gebruiken voor mobiel internet, waardoor de gebruiker het met dongles of tethering moet doen. De toegang tot mobiel internet wordt verzorgd door de Sierra AirPrime EM7305: een kaart met hspa+- en lte-ondersteuning in pci-e M.2-formfactor.
/i/1393968195.jpeg?f=imagenormal)
Aan de voorkant zitten de luidsprekers en de status-leds. De geluidskwaliteit van de luidsprekers mag geen naam hebben. De cover is overigens niet vast te klikken en sluit ook niet 100 procent.
/i/1393968192.jpeg?f=imagenormal)
Aan de achterkant zitten geen interfaces of aansluitigen.
/i/1393968194.jpeg?f=imagenormal)
Rechts zitten de sd-kaartlezer, usb 3.0, hdmi, ethernetpoort en, achter het klepje, een tray voor de simkaart.
/i/1393968187.jpeg?f=imagenormal)
Links zitten de voedingsaansluiting, de Kensington Lock-verbinding, een usb 3.0-poort en een gecombineerde audio-in- en uitgang voor bijvoorbeeld headsets. Fujitsu levert een Kensington-kabel mee, wat een mooie extra is. Veel aansluitmogelijkheden heeft de Lifebook U904 niet, maar uitbreiding is mogelijk via het docking station, waarvoor de verbinding aan de onderkant zit.
/i/1393968191.jpeg?f=imagenormal)
Het optioneel verkrijgbare docking station biedt vier usb 3.0-poorten, ethernet, displayport, dvi en vga, wat het totale aantal aansluitmogelijkheden flink vergroot. We zijn een groot voorstander van de mogelijkheid om ultrabooks, met hun minimum aan poorten, te combineren met een docking station. De Lifebook is eenvoudig op de accessoire te plaatsen en ook makkelijk weer los te koppelen. De docking station, of port replicator zoals Fujitsu deze noemt, kost 89 euro.
/i/1393968189.jpeg?f=imagenormal)
Noemenswaardig is verder de aanwezigheid van de vingerafdrukscanner. Dit is veiligheidsfunctionaliteit die de meest fabrikanten vergeten bij zakelijke ultrabooks. Fujitsu beschouwt het gelukkig als behorende bij het standaardpakket aan zakelijke eigenschappen, net als een tpm en overige ondersteuning voor Intels vPro-platform.
/i/1393968183.jpeg?f=imagenormal)
Benchmarks
We namen onze vaste reeks benchmarks ter hand om de prestaties van de Core i7-4600U te meten.
De prestaties van de Core i7-4600U vallen lager uit dan we op basis van de specificaties verwachtten. We keken of er een energiebesparende modus geactiveerd was, maar dat was niet het geval. De laptop voorkomt desondanks dat Cinebench het maximale uit de processor haalt. De turbokloksnelheid van 3GHz, die de 4600U aan zou moeten kunnen bij belasting van beide cores, wordt maar even bereikt, daarna zakt de kloksnelheid al gauw naar iets onder de 2GHz.
Als we de temperaturen meten, komen we op 65 graden Celsius voor de beide cores tijdens het draaien van de multi-test, wat ook weer niet zo hoog is dat throttling noodzakelijk is. Bij de singlecore-test schommelt de kloksnelheid afwisselend tussen 3GHz en 2GHz, met korte uitschieters naar het maximum van 3,3GHz. Ook nu blijft de temperatuur tussen 60 en 65 graden schommelen.
Het lijkt erop dat Fujitsu de temperaturen binnen de perken wil houden uit angst dat de laptop te heet wordt en daarom throttling toepast. Inderdaad blijft de laptop relatief koel bij flinke belasting, maar het is een groot nadeel dat de gebruiker nu niet de rekenkracht krijgt die hij mag verwachten op basis van de specificaties van de processor.
Bij PCMark 8 zet de Lifebook de hoogste score neer, maar deze suite, die een totaalscore geeft, gebruiken we nog niet zo lang. De overige laptops zijn mainstream- of instapmodellen en geen partij voor de Fujitsu.
De Storage-suite van PCMark 7 kent de Micron-ssd niet zoveel punten toe als nieuwere ssd's, maar de drive krijgt voldoende punten om van een goede ssd te spreken.
Praktijktests
We waren benieuwd of de lage Cinebench-scores representatief zijn voor de prestaties en zetten onze Adobe-tests aan het werk.
Inderdaad scoort de laptop ook slechter bij Photoshop. De op papier langzamere Core i7-4500U handelt de bewerkingen sneller af.
Bij het exporteren van een reeks afbeeldingen zien we hetzelfde beeld. Laptops met een Core i7-4500U doen het beter. Gelukkig blijft de processor van de Lifebook de Core i5-4200U nog wel voor.
Premiere Pro CS5 |
Systeemnaam | Processor | In seconden, lager is beter |
Asus UX301LA |
Core i7-4558U |
****
298,07 |
Acer Aspire S7-392 |
Core i7-4500U |
******
380,00 |
HP Spectre 13 |
Core i7-4500U |
******
390,00 |
Sony Vaio Pro 13 - i7 |
Core i7-4500U |
******
405,00 |
Samsung Ativ Book 9 Plus |
Core i5-4200U |
******
411,00 |
Microsoft Surface Pro 2 |
Core i5-4200U |
******
412,00 |
Sony Vaio Pro 13 - i5 |
Core i5-4200U |
******
425,30 |
Sony Vaio Duo 13 |
Core i5-4200U |
******
430,30 |
Fujitsu Lifebook U904 |
Core i7-4600U |
*******
469,20 |
Helaas is dat bij het coderen van een videoproject in Premiere niet het geval. De score is ronduit teleurstellend voor een laptop in deze prijsklasse. We hebben de test meer dan eens herhaald, maar konden geen betere tijd noteren.
Het terugschroeven van de kloksnelheid, of throttlen van de cpu, levert voor de Lifebook geen mooi plaatje op. Er is een ecomodusknop op de laptop en als we die activeren, verwachten we niet anders, maar als je die niet gebruikt, zou je toch betere prestaties mogen verwachten. Throttlen gebeurt vaak om een langere accuduur mogelijk te maken of om de ventilator minder aan het werk te hoeven zetten. Desondanks konden we de ventilator nog regelmatig horen en bovendien maakt die een hoog, piepend geluid.
Scherm
Een van de onderdelen waarmee deze Lifebook moet uitblinken, is het scherm, dat van Sharp afkomstig is. Het is een 14"-touchscreen met een resolutie van maar liefst 3200x1800 pixels. Windows 8.1 gaat daar inmiddels goed mee om, maar sommige programma's die niet geoptimaliseerd zijn, tonen wel heel kleine details bij deze resolutie. Het kan echter handig zijn voor zakelijke gebruikers om veel tekst in beeld te hebben, want die blijft leesbaar.
De kijkhoeken van het ips-scherm zijn redelijk, al worden ze gehinderd door de spiegelingen. We hebben enkele eigenschappen van het scherm gemeten.
De helderheid is een tegenvaller. 237cd/m², oftewel 237 nits, is niet extreem laag, maar vooral vanwege het spiegelende scherm zou het fijn zijn als we de helderheid konden opschroeven om te compenseren voor invallend licht.
De zwartwaarde is dan weer dik in orde, waardoor het scherm toch een goed contrast biedt.
Gemiddelde kleurfout (dE2000) |
Systeemnaam | In dE2000, lager is beter |
Acer Aspire S7-392 |
*
2,50 |
Sony Vaio Pro 13 - i7 |
***
4,40 |
Samsung Ativ Book 9 Plus |
***
5,60 |
HP Spectre 13 |
***
5,70 |
Fujitsu Lifebook U904 |
***
5,91 |
Microsoft Surface Pro 2 |
****
6,60 |
Lenovo Yoga 2 11" |
*****
8,70 |
Samsung Ativ Book 9 Lite |
******
10,23 |
Chromebook 14 |
*******
12,30 |
Met een gemiddelde kleurfout van 5,91 is de Lifebook een middenmoter. De Spectre 13 van HP en de Ativ Book 9 Plus van Samsung zijn high-end ultrabooks met vergelijkbare scores.
/i/1393858269.png?f=imagenormal)
/i/1393858285.png?f=imagenormal)
De witbalans toont flinke afwijkingen, die tot gevolg hebben dat het beeld koud aandoet; blauw overheerst.
Het scherm van de Fujitsu moet het vooral van zijn resolutie en goede zwartweergave hebben. De kleurweergave is eveneens goed, maar wat helderheid en witbalans betreft, is er ruimte voor verbetering.
Accuduur
Zoals gezegd is er een ecomodus, die met een knop naast de aanknop te activeren is en die een langere accuduur moet opleveren. We gaan bij onze test uit van 'normaal' gebruik, waarbij we de energiebesparende maatregelen buiten beschouwing laten. We gaan er dus vanuit dat de gebruiker geen stap terug wil doen wat rekenkracht betreft.
/i/1393968182.jpeg?f=imagenormal)
Zoals we zagen gaat de processor toch al niet tot het uiterste bij deze laptop. Zou dit een positieve invloed op de accuduur hebben?
De Lifebook zet geen records neer en dat zal deels door de hoge schermresolutie komen. We zien bijvoorbeeld dat Acer en HP hun laptops, die vergelijkbaar hoge resoluties tonen, van een grotere accucapaciteit voorzien. Dat loont, zoals in de ranglijst te zien is. De Sony's laten zien dat het misschien wel slimmer is om voor 1920x1080 pixels te gaan. Het beeld is misschien iets minder scherp, maar de accuduur heeft er baat bij en er zijn minder zware accu's nodig. Overigens hebben we een nieuwe videotest gebruikt, waarvan we nog niet veel resultaten hebben.
Fotogalerij en specificaties
Merk en uitvoering |
|
Categorie |
Laptops |
Merk |
Fujitsu |
Serie |
Lifebook |
Uitvoering |
Fujitsu Lifebook U904 |
Afbeeldingen |
/i/1390578120.png?f=thumblarge) |
CPU en moederbord |
|
Processor |
Intel Core i7 4600U |
Snelheid |
2,1GHz |
Maximale turbofrequentie |
3,3GHz |
Geheugen |
|
Geheugengrootte |
10GB |
Geheugentype |
DDR3 (SODIMM) |
Opslag |
|
Hardeschijftype |
Solid State Disk |
Opslagcapaciteit |
256GB |
Scherm en videokaart |
|
Schermdiagonaal |
14" |
Schermresolutie |
3200x1800 |
Backlight |
Led: Edge-lit |
Touchscreentechniek |
Capacitief |
Videochip |
Intel HD Graphics |
Interfaces |
|
Video uit |
HDMI |
Verbinding (Ethernet) |
Ethernet 1Gbit/s |
Verbinding (wlan) |
802.11a, 802.11b, 802.11g, 802.11n |
Verbinding (Bluetooth) |
Bluetooth (versie onbekend) |
Verbinding (3/4G) |
Lte, umts |
Overige specificaties |
|
Laptoptype |
Ultrabook |
Multitouch-touchpad |
Ja |
Laptop-extra's |
Webcam |
Besturingssysteem |
Windows 8.1 Pro |
Kleuren |
Zwart |
Toetsenbord |
|
Indeling |
Qwerty |
Afmetingen en gewicht |
|
Hoogte |
15,5mm |
Lengte |
229,9mm |
Breedte |
329,9mm |
Gewicht |
1,39kg |
Meer informatie |
|
Specs van de fabrikant |
Productinformatie van de fabrikant |
Prijzen |
|
Alternatieven
Deze Elitebook Folio 1040 is net als de Lifebook een 14”-ultrabook voor de zakelijke markt. Op papier beschikt de HP over iets mindere specificaties; de resolutie is 1920x1080 pixels en er is 8GB in plaats van 10GB aanwezig. Wel heeft de laptop dezelfde processor en is er een aansluiting voor een docking station. Bovendien zou de laptop bestand zijn tegen vallen, schokken, trillingen, stof, luchtvochtigheid, hoogte, hoge en lage temperaturen, en plotselinge temperatuurwisselingen.
Lenovo doet mee met deze stevige ThinkPad-ultraportable. De processor is een Core i5 van de Haswell-generatie en de resolutie is een prima 2560x1440 pixels. Het gewicht bedraagt slechts 1,27kg en het toetsenbord is van de kwaliteit die we gewend zijn van de ThinkPad-serie.
Deze Spectre Pro bevat minder zakelijke features dan de hierboven genoemde Elitebook of de Fujitsu Lifebook, maar HP richt zich er wel degelijk mee op de zakelijke markt en Windows 8 Pro is bijvoorbeeld aanwezig. Dit model heeft onder andere een fijne, brede trackpad en ondersteuning voor wifi-ac.
Wie met 4GB geheugen en een ssd van 128GB genoegen neemt, heeft aan deze Vaio Pro een goede koop. Het model is lekker licht en heeft een lange accuduur. De resolutie is 1920x1080 pixels. Let wel op; Sony stopt met de Vaio-lijn, dus het is onduidelijk hoe het met de ondersteuning zit.
Sony Vaio Pro 13: flexibele lichtgewicht
Zakelijke gebruikers schuwen OS X al lang niet meer en de 13,3"-MacBook Pro is dan ook een legitiem alternatief. Voordelen zijn de degelijkheid, het fijne toetsenbord en de fijne touchpad. Ook beschikt de Core i5-4250U over de HD 5000-gpu, die veel krachtiger is dan de HD 4000 van de Core i7 waarmee de Fujitsu is uitgerust. Ten slotte heeft dit model een snelle ssd van 512GB en hebben de MacBook Pro's een goede accuduur.
Conclusie
We hadden hoge verwachtingen van de Fujitsu Lifebook U904. Op papier zagen de specificaties er indrukwekkend uit. Deels weet de laptop de beloftes waar te maken; het gaat om een mooi slank model met een geheel eigen uitstraling en een matte afwerking.
We hadden nog nooit een ultrabook met aansluiting voor een docking station getest, maar wat ons betreft is dit een uitkomst. In hun pogingen de laptops zo dun mogelijk te maken, snoeien fabrikanten in de aansluitingen. Ook in zakelijke omgevingen is het fijn om zo dun mogelijke laptops te kunnen gebruiken, maar het lage aantal aansluitingen vormt juist hier een struikelblok. Daarvoor kan het docking station een mooie oplossing bieden, al moet dat er natuurlijk wel los bijgekocht worden. In het geval van de Fujitsu voor 89 euro.
Het scherm is een ander positief punt. De resolutie van 3200x1800 pixels levert een scherp beeld op en de kleurweergave is goed, al was het fijner geweest als het scherm wat helderder gezet kon worden; het is namelijk ook erg spiegelend. Bovendien leidt de hoge resolutie waarschijnlijk tot een lager dan gewenste accuduur. Je kunt je afvragen of een mat full-hd-scherm zonder touchscreen niet voldoende is voor zakelijke gebruikers.
De geheugenhoeveelheid van 10GB is riant en de ssd van 256GB is prima, maar minder te spreken zijn we over de processorprestaties. De laptop voorkomt dat de Core i7-4600U tot zijn maximum gaat en desondanks laat de ventilator zich op sommige momenten horen. Warm wordt de laptop echter niet. Het toetsenbord is wat ons betreft ondermaats, terwijl de touchpad weer erg fijn is.
De Lifebook U904 heeft een adviesprijs van 1649 euro exclusief btw, 1929 inclusief btw. Dat is een flink bedrag waar we veel voor mogen verwachten. Onze eerste kennismaking met Fujitsu's vlaggenschip laat ons echter met gemengde gevoelens achter. De Lifebook U904 doet een paar dingen heel goed en we zouden het zeker geen straf vinden een tijd te mogen werken op deze ultrabook in combinatie met het docking station, maar tegelijk laat Fujitsu belangrijke steken vallen. Hier had meer in gezeten.
Pluspunten
-
Aansluiting voor docking station
-
Mooi, eigen ontwerp
-
Scherm met hoge resolutie
-
Veel geheugen
Minpunten
-
Prestaties blijven achter bij verwachting
-
Matig toetsenbord
-
Zeer spiegelend scherm
Eindoordeel