Item: Panasonic Lumix DMC-GH3EG-K Zwart
Rating: 8
Author: Pieter Molenaar

Inleiding: videotraditie

De Lumix GH-lijn van Panasonic heeft vanaf het begin in het teken gestaan van video. De GH1 was de eerste m4/3-camera met een full-hd-videomogelijkheid, terwijl zijn opvolger, de Lumix GH2 onder meer de opnamesnelheid van de sensor verdubbelde, terwijl full-hd-video met een bitrate van 24Mbit/s mogelijk was.

Beide modellen stegen echter boven zichzelf uit dankzij verschillende firmwarehacks van onder meer Vitaliy Kiselev, waarmee de bitrate van een GH2, ook GH23 genoemd, uiteindelijk zelfs tot ruim boven de 100Mbit/s uitkwam. Door die hoge bitrate waren video's van deze gemodde GH2's beduidend beter en scherper dan die van de tweemaal zo dure EOS 5D Mark II van Canon. De populariteit van de GH2 onder filmfanaten was de reden waarom de prijs van die camera lange tijd hoog bleef en nog steeds is.

De nieuwe Lumix GH3, aangekondigd op 17 september 2012, zet die videotraditie voort. Vooral de bitrate waarmee video opgenomen kan worden, is bij de GH3 aanzienlijk verhoogd. Daarnaast heeft de camera uncompressed hdmi-out gekregen voor een nog hogere beeldkwaliteit bij video.

Naast de uitgebreide filmmogelijkheden heeft Panasonic de body van de GH3 geheel nieuw ontworpen, beschikt de camera over een oled-evf en oled-dispay achterop, en is het aantal programmeerbare knoppen aanzienlijk uitgebreid. Tweakers kon uitgebreid met de Lumix GH3 spelen en nam hem stiekem ook mee naar Las Vegas om de CES 2013 te verslaan.

Lumix GH3 inleiding

Afmetingen: uit de kluiten gewassen

Gegroeid

In tegenstelling tot de klein ogende Lumix GH2 voelt de Lumix GH3 substantieel aan. De camera is in alle dimensies gegroeid en dat merk je duidelijk. Ook heeft de GH3 nu wat vorm en afmetingen betreft nog meer weg van een dslr in het consumentensegment, zoals de D5200 van Nikon of de EOS 650D van Canon. Ook het gewicht van de GH3 is ernaar.

Nog steeds is de GH3 beduidend kleiner en lichter dan de EOS 5D Mark III, die we hier ter vergelijking aanhalen omdat die naar verwachting veel gebruikt gaat worden voor filmproducties. Ook ten opzichte van zijn tegenhanger in het m4/3-kamp, de E-M5 van Olympus, is de GH3 een reus.

Features	Lumix GH3	Lumix GH2	Olympus E-M5	EOS 5D Mark III
Afmetingen	b: 133mm h: 93mm d: 82mm	b: 124mm h: 90mm d: 76mm	b: 121mm h: 90mm d: 42mm	b: 152mm h: 116mm d: 76mm
Gewicht	550g	443g	425g	950g

Panasonic Lumix GH3 body 610px

Constructie

Panasonic heeft de body van de GH3 voor een groot deel opgebouwd uit één stuk, gemaakt van een magnesiumlegering. Dit geeft de camera niet alleen zijn stevigheid, maar het metaal is ook bedoeld om de warmte van de sensor te verspreiden en af te vloeien. In principe is het volgens Panasonic mogelijk om video met de hoogste bitrates op te nemen zonder dat de sensor en beeldprocessor oververhit raken, maar voor de Europese markt is de maximale tijdsduur voor video vanwege invoerregels begrensd op net geen dertig minuten, net als bij de meeste andere camera's.

Net als het topmodel van Olympus, de E-M5, heeft de GH3 een eigenschap die nog redelijk uniek is in het milc-segment; de camera is namelijk stof- en spatwaterdicht, al geeft het bedrijf geen officiële IPX-rating hiervoor af. Ook de E-M5 heeft een body van magnesium en een draaibare display. Wel richten beide fabrikanten zich met hun milc-topmodellen op verschillende markten; de GH3 is geënt op video, terwijl de E-M5 vooral de fotograaf aanspreekt.

Panasonic Lumix GH3 body van magnesiumlegering

Vergeleken met Olympus E-M5

De onderstaande zij-aan-zij-foto's van de Lumix GH3 en E-M5 geven duidelijk weer dat de Olympus-camera een flinke slag kleiner is. De E-M5 is minder hoog en heeft een spitsere zoekerbult. Persoonlijk vinden we de E-M5 het beste in de hand liggen. Met de E-M5 loop je op straat in ieder geval minder in de gaten dan met de GH3.

Olympus heeft zijn camera ook voorzien van een handige bediening met onder meer overlappende draaiwieltjes voor bijvoorbeeld het instellen van diafragma en sluitertijd in de M-stand. De knopjes vlak boven het scherm, zoals de afspeelknop, zijn bij de E-M5 echter moeilijk te bedienen vanwege het scherm dat nogal uitsteekt aan de achterkant.

Ontwerp: bezaaid met knoppen

Grip

Panasonic slaat met het ontwerp van de GH3 een volledig andere richting in dan het met de GH2 deed. Die laatste had in hoofdlijnen het design en de knoppenconfiguratie van de GH1 daarvoor, met een dslr-achtige vorm met relatief diepe grip en een zoekerbult bovenop. De constructie van de GH2 bestond echter uit een metalen frame met een kunststof bekleding. Niet alleen was dat minder stevig en dus minder geschikt voor professionele doeleinden, maar ook was de GH2-body niet weathersealed.

Bij de GH3 hebben de ontwerpers van Panasonic klaarblijkelijk vrij spel gehad. De camera lijkt nu nog meer op een gewone dslr, met onder meer een diepere grip. Hoewel de grip aan de voorkant beter is dan bij de GH2, voelt de GH3 niet zo goed aan als we hadden verwacht. Dat komt doordat de grip van een wat harder en gladder materiaal gemaakt is, waardoor we met de relatief zware 14-140mm-lens vaak het gevoel hadden dat de camera uit onze handen glipte.

Panasonic Lumix GH3 grip

Wat daarbij niet helpt, is dat de GH3-grip aan de lensmountzijde geen 'holling' heeft waar je je middel- en ringvinger in kunt haken, zodat je hem als het ware aan deze twee vingers kunt laten bungelen. Ook had de overgang van grip naar body wat scherper gemogen voor een beter houvast. Nu bleek de afstand te kort voor onze vingers. Wel is het gripmateriaal nu ook naar de achterkant doorgetrokken. Bij de GH2 had de duim alleen een gripvlak van hard plastic tot zijn beschikking. Het metaal van de GH3-body is afgewerkt met een zwarte verflaag met structuur.

Knoppen en wieltjes

De knoppenindeling aan de achterzijde lijkt niet meer op die van de GH2. Zo is de AF/AE Lock-knop nu voorzien van een met de duim te bedienen ring, waarmee gekozen kan worden voor de AF-S-, AF-C- of MF-stand, terwijl de duim nu ook gebruikt kan worden om de naar de achterzijde verplaatste rode knop te bedienen om filmopnames te starten en stoppen. Het scrollwiel achter rechtsboven is bij de GH3 gebleven, maar in tegenstelling tot dat van de GH2 is het geen klikwiel.

Over wieltjes gesproken, rond de d-pad zit nu ook een ring. Panasonic heeft deze aan de rechterzijde licht verzonken weggewerkt in de rand van de grip en dat vinden wij een wat ongelukkige keuze. Ten eerste kun je hem zo alleen goed bedienen aan de linkerzijde en ten tweede draait hij niet lekker rond. Ook klikt de d-pad daarom aan de rechterkant niet fijn. De posities van de d-pad zijn overigens in tegenstelling tot bij de GH2 niet toegewezen aan functies.

Panasonic Lumix GH3 knoppen achter

Hiervoor komen de programmeerbare knoppen om de hoek kijken. De body telt in totaal zeven knoppen waarvan de functie door de gebruiker gewijzigd kan worden. Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen de instellingen voor foto en die voor video. De kleine Disp-knop is rechts in de bolling van de grip verwerkt en dat had tijdens het testen tot gevolg dat vaak per ongeluk een andere weergavestand aangeklikt werd. De meeste knopjes zijn wel erg pietepeuterig en hebben een te lichte feedback bij het indrukken.

Aan de bovenkant achter de sluiterknop treffen we het derde draaiwieltje van de GH3 aan. Er zijn dus twee draaiwieltjes meer dan bij de GH2. Overigens lijkt het schuine oppervlak met de sluiter en het draaiwiel bijzonder sterk op de configuratie die Canon bij zijn dslr's hanteert. De draaiwieltjes voor en achter zijn bekleed met rubber.

Achter het instelwiel zitten drie kleine knopjes, waarvan we de volgorde zouden willen omdraaien. De best bereikbare knop, links, wordt nu gebruikt voor de minst gebruikte functionaliteit van de drie: de witbalansaanpassing, terwijl de knop voor de belichtingscorrectie, helemaal rechts, alleen met de wijsvinger te bereiken is door de camera anders vast te houden.

Panasonic Lumix GH3 topplaat

De modusknop klikt resoluut en is ten opzichte van de GH2 minder druk bevolkt. Panasonic heeft daarbij de portret-, landschap- en macrostanden verwijderd. Gebleven zijn onder meer de pasm-standen, drie customstanden en de handmatige filmstand. Een blauwe led rechts geeft aan of de ingebouwde wifi aan of uit staat en met de Fn1-knop wordt standaard de wifi-functionaliteit geactiveerd.

Een knop links bij de zoeker ontgrendelt de flitser elektronisch en bij het opklappen schuift de flitser ook iets naar voren. Zo heb je net wat minder kans op schaduwen aan de onderkant van geflitste foto's. We zien verder nog een standaardflitsschoen, geflankeerd door de gaatjes voor de stereomicrofoon, met links van de zoekerbult de draaiknop voor de transportmodus. Ook is het af-hulplicht naar links van de mount verplaatst.

Lumix GH3 flitser

Aansluitingen

De meeste aansluitingen zitten aan de linkerzijde verborgen achter twee rubberen afdichtingen. De onderste twee aansluitingen zijn respectievelijk mini-hdmi en av-out met usb 2.0, terwijl de bovenste twee, van het type 3,5mm, achtereenvolgens voor een externe stereomicrofoon en een koptelefoon zijn. Met de koptelefoonaansluiting komen we bij het filmen in de knel. Wil je namelijk tijdens het filmen de draaibare lcd verder naar voren klappen, dan komt die tegen de koptelefoonconnector aan. Ook is het vreemd dat tijdens het filmen wel het volume van de microfoon gewijzigd kan worden, maar niet dat van de koptelefoon.

Aan de voorkant zien we verder een connector voor de flitssynchronisatie, met een schroefdopje dat je overigens binnen de kortste keren kwijt bent. Aan de rechterzijkant zit een connector voor een bedrade remote, terwijl daar ook het klepje van het geheugencompartiment zit. Dat de sd-kaart aan de zijkant in de camera wordt gedaan is handig voor gebruik op een statief. Ook de E-M5 heeft deze slot aan de zijkant.

Accu

De GH3 maakt gebruik van de DMW-BLF19E-accu die 1860mAh kan leveren, met een totale elektrische energie van 14Wh. Een dergelijke ruim bemeten accu zien we meestal alleen bij dslr's, maar is bij deze camera geen overbodige luxe, aangezien ofwel de evf of het scherm achterop continu actief is. Volgens Panasonic zijn bij gemiddeld gebruik ongeveer 500 foto's te nemen op een acculading en dat is voor een milc uitstekend. De GH2 maakte gebruik van een 1200mAh-exemplaar, dat al na ongeveer 330 foto's leeg was.

Panasonic heeft voor het eerst ook een batterijgrip voor de Lumix GH3 ontwikkeld. Deze is net als de camerabody gemaakt van een magnesiumlegering, en is stof- en spatwaterdicht. Het langwerpige blokje wordt onder op de camera geschroefd. Er gaat een extra accu in. Bij de GH2 moesten gebruikers voor een verticale grip uitwijken naar third-party-oplossingen.

Lumix GH3 accu

Intern: tweemaal oled

Nieuwe beeldsensor

Lumix GH3 Live MOS beeldsensor Hoewel de 16,1-megapixelresolutie van de GH3 gelijk is aan die van de GH2, maakt Panasonic bij de GH3 wel degelijk gebruik van een nieuwe Live MOS-beeldsensor. Niet alleen blijkt dat uit de verschillen tussen het opgegeven totale aantal megapixels bij beide camera's, maar ook biedt Panasonic bij de GH3 een iso-uitbreiding aan met het equivalent van iso 25.600. De GH2 heeft iso 12.800 als plafond.

Ook is de GH3-sensor de eerste van een dergelijke grootte waarbij gebruikgemaakt kan worden van een elektronische sluiter die in volledige stilte zijn werk kan doen. Sony NEX-camera's met aps-c-sensor kunnen wel het eerste sluitergordijn vervangen door een elektronische variant, maar het tweede sluitergordijn is mechanisch. De Nikon 1-serie biedt net als de GH3 een volledig elektronische sluiter, maar de 1"-sensor in die camera's is beduidend kleiner dan een m4/3-sensor. Een nadeel van het gebruik van de elektronische sluiter bij de GH3 is dat de maximale iso-waarde in dat geval iso 1600 bedraagt.

Helaas is de nieuwe sensor geen multi-aspectratio-ontwerp. Zowel de GH1 als de GH2 had een sensor met een overschot aan pixels, die gebruikt werden om bij het wijzigen van de aspectratio de beeldhoek gelijk te houden voor zowel foto als video. Daarnaast zou Panasonic een nieuwe Venus-beeldprocessor voor de GH3 ontworpen hebben, maar het is niet duidelijk hoe krachtig deze is. Panasonic zelf spreekt van een processor met vier cpu-cores. Misschien valt er uit de GH3 via een hack evenveel extra te halen als uit de GH2.

Lumix GH3 moire Minder prettig is dat de GH3 last heeft van moiré in sommige situaties. Dit geldt voor zowel foto's als video's. Zijn voorganger had hier zo goed als geen last van. Waarschijnlijk komt dit doordat Panasonic een zwakker laagdoorlaatfilter voor de sensor geplaatst heeft. Dat levert scherpere foto's op over het algemeen, maar het nadeel is dat moiré kan optreden en dat is niet goed te verwijderen.

Oled-zoeker

Maakte Panasonic bij de GH1 en GH2 nog gebruik van een lcos-technologie voor de elektronische zoeker, bij de GH3 maakt het bedrijf hiervoor gebruik van een oled-paneel. Dit heeft 1744k-subpixels en volgens Pocket-Lint zou het paneel gebruikmaken van witte oleds met daaroverheen een rgbb-kleurfilterconfiguratie. Dat kan duiden op MicroOled als fabrikant van de zoekerpaneeltjes. Vanwege de afwijkende pixelconfiguratie zou de werkelijke resolutie van het oled-paneel 800 bij 480 pixels bedragen, maar zeker is dat niet. De evf in de GH2 is net als de sensor in die camera van het 'multi-aspectratio'-type en heeft een resolutie van 862 bij 600 pixels.

De oled-zoeker heeft een belangrijk voordeel boven de eerder gebruikte lcos-variant, namelijk dat er bij het snel heen en weer kijken in de zoeker geen verticale rgb-strepen te zien zijn. De kleuren zien er in de zoeker, net als bij de Sony SLT-camera's, redelijk natuurgetrouw uit, maar brildragers zien in de hoeken van de zoeker optische vervorming optreden. Waarschijnlijk is dit een gevolg van het optische stelsel dat Panasonic voor het oled-paneel geplaatst heeft. Vlak onder de zoeker zit de nabijheidssensor, waarmee automatisch geschakeld wordt tussen evf- en schermweergave.

Oled-touchscreen

Ook voor het draaibare scherm aan de achterkant maakt Panasonic gebruik van een oled-paneel. Dit is 3" groot en heeft 614k subpixels in een pentile-subpixelconfiguratie. Het scherm heeft een hoog contrast en is ook bij invallend zonlicht nog redelijk af te lezen. Net als bij de EOS 650D en EOS M van Canon wordt voor de touchfunctionaliteit van het GH3-scherm gebruikgemaakt van capacitieve technologie. Vandaar dat het scherm zeer goed reageert op zelfs lichte aanrakingen. Het scharnier waardoor het scherm kan uitklappen en draaien is stevig.

Lumix GH3 oled scherm

Menu: video met zeer hoge bitrate

Interessante opties

Het menu is aantrekkelijk vormgegeven en het oled-paneel wordt optimaal benut door het gebruik van een zwarte menuachtergrond. Net als bij eerdere Lumix G-camera's staan de vijf tabbladen verticaal aan de linkerkant van het scherm, terwijl rechts de menuopties staan. Dit zijn er maar vijf per view. Panasonic heeft dit aantal laag gehouden, zodat je het menu ook met het touchscreen kunt bedienen. Het nadeel is dat je minder overzicht hebt.

Met de Q.Menu-knop open je het snelmenu. Hierbij worden boven en onder als overlay icoontjes met camera-instellingen getoond. De belangrijkste zaken, zoals af-stand, belichtingsmethode en witbalans, kunnen hier gewijzigd worden, maar ook de filmresolutie en de flitsstand kunnen hierbij gekozen worden. Ook is het in deze view mogelijk het live histogram te verplaatsen. Overigens zijn er maar liefst vier geheugenposities voor de handmatige witbalans en heb je bij de keuze voor de iso-waarde ook de mogelijkheid om met het bovenste instelwiel het plafond voor de auto-iso-functionaliteit te kiezen: zeer handig. Iso 3200 is bij de auto-iso-functie overigens de hoogste stand.

De GH3 heeft verder een aantal interessante opties ingebouwd, zoals meervoudige belichting en een uitstekend werkende timelapsefunctie. Belichtingsbracketing is mogelijk met maximaal zeven opnames. Ook kunnen bij bracketing de belichtingsstapjes geselecteerd worden. De belichtingscompensatie is met een bereik van -5 tot en met +5 lekker ruim.

Flitsen is bij de GH3 mogelijk via de ttl-methode of handmatig, maar er kan ook draadloos een andere flitser worden aangestuurd. Deze optie hebben we niet kunnen testen. Verder is het mogelijk om overbelichte delen van een foto knipperend in beeld te brengen.

Video

Het klapstuk bij de GH3 is het videogedeelte. Net als bij de GH2 kan de nieuwe camera full-hd-video opnemen met een framerate van 50fps in avchd-formaat, maar voor een hogere beeldkwaliteit kies je voor het opnemen in het .mov-formaat. Daarmee zijn namelijk bitrates te halen van ongeveer 50Mbit/s voor de 1080/24p- en 1080/25p-standen met IPB-compressie, terwijl bij gebruik van de ALL-I-compressie dit zelfs stijgt naar ongeveer 72Mbit/s. De hogere bitrate zie je vooral terug in de fijne details, zoals de structuur van de huid, van stenen of van gebladerdte van bomen in de verte.

Panasonic Lumix GH3 filmstanden

Voor een nog hogere videokwaliteit heeft Panasonic de GH3 voorzien van uncompressed hdmi-out. Hiermee kan een videosignaal met een 4:2:0-kleurresolutie, zonder overlay met camera-icoontjes in beeld, via hdmi op een externe recorder opgenomen worden. Normaal bieden alleen veel duurdere camera's, veelal in het professionele videosegment, deze mogelijkheid. Vanwege het ontbreken van apparatuur hiervoor, konden we deze feature niet testen.

De EOS 5D Mark III krijgt in april een firmware-update die de uncompressed hdmi-functionaliteit toevoegt. Het ziet er niet naar uit dat de nieuwe EOS 6D-fullframe-dslr ook binnen afzienbare tijd deze functionaliteit krijgt. De D800- en D600-dslr's hebben out-of-the-box uncompressed hdmi-out, maar bij de D600 is rondom het beeld een zwarte rand te zien. De D800 heeft dat niet.

De GH3 kan verder de audiometers live in beeld tonen tijdens het filmen, heeft de camera uitgebreide ondersteuning voor smpte-timecodes en is het mogelijk om met een powered-zoom-lens de zoomsnelheid in het menu in te stellen. Ook is het touchscreen handig om videoinstellingen aan te passen zonder geluid te maken.

Onderstaande 1080/24p-video's, opgenomen tijdens de CES 2013-beurs begin januari, geven een indruk van de beeldkwaliteit die met de GH3 te behalen is. Er is gebruikgemaakt van automatische scherpstelling en ook werd de belichting door de camera gekozen.

Beeldstijlen

De GH3 heeft zes Photo Style-standen. Dit zijn achtereenvolgens de fotostijlen Standard, Vivid, Natural, Monochrome, Scenery en Portrait.

Halen we bovenstaande foto's door de gratis Frame-software, dan zien we dat de Natural en Standard Photo Style de originele kleuren van de kleurenkaart het meest benaderen. De kleurverzadiging van de Standard-stand is net iets hoger dan bij Natural. Alle testfoto's en fotosamples zijn overigens geschoten in de Natural-beeldstijl.

Weergavestanden

De GH3 kent een groot aantal weergavestanden. Voor het nemen van foto's kan er allereerst voor gekozen worden om het scherm achterop uit te schakelen. In dat geval is alleen de oled-evf actief. Dat kan handig zijn om energie te sparen, maar ook om met de elektronische sluiter stilletjes foto's te maken van bijvoorbeeld een concert of voorstelling.

Bij de andere weergavestanden komt er progressief extra informatie over de camera-instellingen en de belichting beschikbaar. Zo begint het met een weergavestand met alleen sluitertijd, diafragma en belichtingscompensatie, maar met elke klik op de Disp-knop komen er vervolgens een twee assige virtuele horizon en een live histogram in beeld, aangevuld met boven en onder een overlay van icoontjes voor onder meer beeldmodus, beeldstijl, videostand, af-modus en belichtingsmetingmethode. De laatste stand ten slotte, geeft een interactief snelmenu weer.

Eenzelfde opeenvolging zien we ook bij de afspeelweergavestanden. Prettig is dat bij drie van de vijf standen waarin de iso-waarde getoond wordt, de actuele waarde van auto-iso wordt weergegeven.

Prestaties

We hebben onderstaande testfoto's gemaakt vanaf een stevig statief en met de zelfontspanfunctie van de camera, terwijl de witbalans handmatig ingesteld werd. Als objectief werd de meegeleverde 14-140mm-lens gebruikt. Als diafragma is f/5,6 gebruikt.

Het native iso-bereik van de Lumix GH3 bedraagt iso 200-12.800, met uitbreidingen naar de equivalenten van iso 125 en iso 25.600. Op de bovenste overzichtsfoto na zijn alle afbeeldingen honderdprocentscrops, die zonder verscherping en met de maximale jpeg-kwaliteit zijn opgeslagen. De ruisreductie was aangezet.

Bij de onderstaande beelden moet wel een duidelijke kanttekening geplaatst worden. Ons recensie-exemplaar was voorzien van firmwareversie 0.5 en was dus nog niet final. Dat merkten we ook aan het feit dat de camera een aantal keer hing, waarna alleen de accu eruit halen hielp om de GH3 uit zijn mediteersessie te bevrijden. Verder zijn bij sommige raw-bestanden horizontale strepen zichtbaar die daar niet thuishoren. Op het moment van schrijven was er nog geen nieuwe firmwareversie.

Lumix GH3 iso overzicht 610px

iso 200, ruisreductie standard

iso 400, ruisreductie standard

iso 800, ruisreductie standard

iso 1600, ruisreductie standard

iso 3200, ruisreductie standard

iso 6400, ruisreductie standard

iso 12.800, ruisreductie standard

iso 25.600 (uitbreiding), ruisreductie standard

Tot en met iso 800 zien we geen grote problemen met de jpegs direct uit de camera. Ook iso 1600 is goed te doen, maar daarbij zie je voor het eerst de ruisreductie actief aan het werk, met het minder scherp worden van details.

Iso 3200 is het breekpunt voor de camera. Gelukkig blijft de kleurintensiteit van het beeld redelijk behouden, maar van de ruisreductie zijn we geen echte fan. In egale vlakken, zoals de grijze patches van de kleurenkaart, is een voor Panasonic specifiek patroon van de ruisreductie zichtbaar. Die ruisreductie heeft ook tot gevolg dat de dunne, witte lijntjes op het moederbord al bij iso 200 wat rode kleurvermenging laten zien. Misschien is dat een gevolg van de karteling die het ruisreductiesysteem al vroeg introduceert.

Raw-bewerking

We zijn ook benieuwd hoe goed de raw-bestanden van de GH3 op te poetsen zijn in Lightroom. Daarvoor openen we de .rw2-raw-bestanden in de Adobe-software en geven hieronder voor iso 200 en iso 6400 het verschil in beeldkwaliteit weer tussen de jpegs direct uit de camera en de nabewerkte bestanden.

links: jpeg | rechts: raw-nabewerking (iso 200)

Even afgezien van het feit dat de Lightroom-interpretatie iets meer contrast biedt, valt vooral op dat de jpeg-engine van de GH3 schuine lijntjes een beetje gekarteld weergeeft. Dat is goed te zien aan de rode lijntjes op het moederbord. Bij de nabewerkte versie is te zien dat die kartelingen daar helemaal niet horen te zijn. De raw-nabewerking is toch al iets scherper dan de jpeg uit de camera. Heel vreemd is dat dit al bij de laagste iso-waarde te zien is.

links: jpeg | rechts: raw-nabewerking (iso 6400)

Het verschil tussen de jpeg en de nabewerkte raw-versie lijkt op de honderdprocentscrop misschien niet al te groot, maar als je de twee foto's in hun geheel bekijkt door erop te klikken, is het toch een wereld van verschil. De karteling bij lage iso-waarden wordt bij hoge iso-waarden verergerd. Dat is onder meer te zien aan de spoel met koperen windingen links van de condensators in de crop. Ook zijn details behoorlijk uitgesmeerd bij iso 6400 en zijn random zwarte pixels zichtbaar in de grijze vlakken van de kleurenkaart.

Bij het nabewerken hebben we een lichte korrel in het eindresultaat gelaten om net iets meer detail te behouden en het eindresultaat van de testfoto bij iso 6400 is daarmee acceptabel. Dit is uiteraard bij voldoende belichting.

GH3 vs. E-M5

Er valt niet te ontkomen aan een vergelijking van de beeldkwaliteit van de Lumix GH3 van Panasonic en de E-M5 van Olympus. Hieronder staan honderdprocentcrops van zowel de GH3 als de E-M5 in jpeg en raw met iso 200. Bij de tweede set van vier 1-op-1-thumbnails wordt hetzelfde gedaan, maar dan voor iso 6400. De laatste set crops toont de raw-conversie van iso 6400 bij de GH3 en de E-M5 waarbij zowel de ruisonderdrukking voor luminantieruis als kleurruis uitgezet is.

rij 1 || links: GH3 jpeg | rechts: E-M5 jpeg (iso 200)

rij 2 || links: GH3 raw | rechts: E-M5 raw (iso 200)

Wat scherpte betreft heeft de E-M5 een nipte voorsprong op de GH3, maar het verschil is miniem. Wel zie je bij de jpeg van de GH3 de schuine lijntjes wat karteling vertonen, terwijl dat bij de raw-conversie verdewenen is. Wel spreekt de kleurrendering van de GH3 ons meer aan. Overigens past de Olympus default wel flink wat verscherping toe. Bij de raw-conversie is deze onnatuurlijke scherpte te elimineren.

rij 1 || links: GH3 jpeg | rechts: E-M5 jpeg (iso 6400)

rij 2 || links: GH3 raw | rechts: E-M5 raw (iso 6400)

Bij hogere iso-waarden is duidelijk een andere benadering te zien van de ruisreductie bij beide bedrijven. De jpeg van de GH3 bij iso 6400 laat meer luminantieruis zien, terwijl in egale grijsvlakken een patroon met hier en daar zwarte pixels te zien is. De Olympus echter strijkt veel details weg, maar duidelijk zichtbaar is ook dat de kleuren er wat fletser en onnatuurlijker uitzien. De vergelijking tussen de raw-conversies laat zien dat de sensors elkaar wat ruisniveau niet veel ontlopen. Met de E-M5 is misschien net wat meer detail te bewaren.

links: GH3 raw no nr | rechts: E-M5 raw no nr (iso 6400)

Dat de ruisniveaus en de -structuur van de twee camera's veel overeenkomsten vertonen blijkt ook uit de raw-conversie, wederom bij iso 6400, waarbij zowel de reductie voor luminantie- als de kleurruis op nul gezet werd.

Scherpstelling

Panasonic is met zijn Lumix G-camera's wat scherpstelling betreft nooit een slak geweest en ook de GH3 bewijst dat contrastdetectie-af de snelheid van fasedetectie-af zeer dicht nadert. Niet alleen is het scherpstellen razendsnel, ook de ontspanvertraging is zeer kort. Op de CES, waar we de GH3 gebruikt hebben om foto's van de producten en stands te maken, konden we met single autofocus in principe de sluiterknop in één keer doordrukken.

Continue autofocus is een ander verhaal. De implementatie van Panasonic is een van de snelste in de milc-markt, maar het volgen van onderwerpen in beeld met contrastdetectie-af lukt nog niet echt. Bij video gaat dat beter, omdat daar de scherpstelling zeer geleidelijk moet gaan, maar ook daarbij zie je soms even het schokken van de lens rond het punt met het hoogste contrast.

De GH3 heeft verschillende af-veldstanden, maar vooral de spot-autofocusstand is handig. Hiermee is zeer precies scherp te stellen. Bij het half indrukken van de sluiterknop krijg je namelijk midden in beeld een kader met een uitvergroting. Hierop kan nog verder ingezoomd worden.

Alternatieven

De GH3 is het nieuwe topmodel in Panasonics Lumix G-lijn compacte systeemcamera's. Panasonic heeft werk gemaakt van de videomogelijkheden en heeft naast hogere bitrates voor video ook uncompressed hmdi-out mogelijk gemaakt. De camera heeft een oled-zoeker en een draaibaar oled-scherm. Hieronder vergelijken we de Lumix GH3 met een aantal andere camera's met elektronische zoeker.

De E-M5 is het meest geavanceerde m4/3-model van Olympus en heeft als enige camera in de Olympus-line-up een ingebouwde, elektronische zoeker. De camera met retrostyling heeft een beeldsensor afkomstig van Sony en die levert zeer goede prestaties. De lcd van de E-M5 kan naar boven en beneden geklapt worden en de E-M5 is net als de GH3 stof- en spatwaterdicht.

Sony NEX-6 + 16-50mm OSS f/3.5-5.6 Zwart

Vergeleken met de GH3 heeft de NEX-6 van Sony een grotere aps-c-beeldsensor. De NEX-6 is aanmerkelijk kleiner dan de GH3, maar heeft desondanks een goede grip. De NEX-6 kan in 1080/50p schieten, maar hogere bitrates en uncompressed hdmi-out zijn toch echt het domein van de GH3. De NEX-6 heeft verder een kantelbaar scherm, een oled-zoeker en een fysieke modusknop.

Fujifilm FinePix X-E1 + XF 18-55mm F2.8-4 R LM OIS Zwart

De X-E1 is het kleine broertje van de eerder uitgebrachte X-Pro1, maar in plaats van een hybride zoeker, heeft de X-E1 net als de GH3 een zoeker op basis van een oled-paneel. De sensor in de Fujifilm X-E1 is van het type aps-c, maar het Japanse bedrijf heeft deze voorzien van een ander kleurfilter, waardoor het laagdoorlaatfilter kon worden verwijderd. Hierdoor zijn scherpere foto's te maken.

Nikon 1 V2 + 1 Nikkor VR 10-30mm f/3.5-5.6 Wit

De Nikon 1 V2 is een beetje een outsider. De camera beschikt weliswaar net als de GH3 over een ingebouwde evf, maar de 1"-sensor is relatief klein. Wel heeft de V2 voor zijn afmetingen een zeer goede grip en in tegenstelling tot zijn voorganger de V1 heeft het V2-model een ingebouwde flitser. De V2 kan foto's nemen met een snelheid van 15fps met continue autofocus. De prijs is nog aan de hoge kant.

Fotogallerij en specificaties

Onderstaande foto's zijn gemaakt met de GH3 in combinatie met de 14-140mm-lens en de 35-100mm f/2,8-lens. Er is geen statief gebruikt, terwijl de beeldstabilisatie van de lenzen geactiveerd is.

Merk en uitvoering
Merk	Panasonic
Serie	Lumix
Product	Panasonic Lumix DMC-GH3
Uitvoering	DMC-GH3EG-K
Afbeeldingen
Prijs en beoordeling
Prijs	€ 1.199,-
Aantal aanbieders	1 winkel
Eerste prijsvermelding	vrijdag 12 oktober 2012
Specificatie body
Cameraresolutie	16,05M
Type body	MILC
Sensortype	Live MOS
Sensorformaat	Four/Thirds
Minimale ISO-gevoeligheid	ISO 200
Maximale ISO-gevoeligheid	ISO 12800
Eigenschappen body	Ingebouwde flitser, Kantelbaar scherm, Live view, Video opname
Schermdiagonaal	3"
Videoresolutie	1920x1080 (Full HD 1080p)
Video framerate	60fps
Mount	Micro Four/Thirds
Aantal autofocuspunten	23
Focusmechanisme	Automatische Focus (motor in lens)
Geheugenkaarttype (Camera)	SD, SDHC, SDXC
Verbinding (Extern)	Microfoon, Mini-HDMI, USB 2.0
Gewicht body	550g
Kleur body	Zwart
Specificatie kitlens
Naam kitlens	12-35mm f/2.8 OIS
Zoom (wide) kitlens	12mm
Zoom (tele) kitlens	35mm
Diafragma (wide) kitlens	2,8
Diafragma (tele) kitlens	2,8
Eigenschappen kitlens	Stabilisatie
Filtermaat kitlens	58mm
Kleur kitlens	Zwart
Specificatie overig
Verkoopstatus	Kit
Meer informatie
EAN	-
SKU	-
Tweakers ID	318179
Specs van fabrikant	Productinformatie van de fabrikant

Conclusie

Met de komst van de Lumix GH3 is het m4/3-systeem verder volwassen geworden. De GH3 is de eerste camera met zowel een elektronische zoeker als een display op basis van oled en de voor het eerst toegepaste accu heeft een behoorlijke capaciteit. De camera is echter ten opzichte van zijn voorganger flink gegroeid in afmetingen en gewicht. Dat heeft geresulteerd in een grotere grip, maar door zijn vorm en het gebruikte gripmateriaal voelt de camera te glad aan.

Door zijn compactheid en de constructie van magnesium voelt de GH3 aan als een tank. Zowel de bouwkwaliteit als de afwerking is van een hoog niveau, de camera is stof- en spatwaterdicht, en de GH3 biedt veel mogelijkheden om naar wens te worden ingericht. Helaas zijn de meeste knopjes wat klein en hebben ze een zeer korte travel, werkt de bediening met de verzonken d-pad-ring niet lekker en is de Disp-knop ongelukkkig geplaatst. Ook is de beeldcompensatieknop niet fijn te bereiken.

De GH3 is geen hoogvlieger wat het nemen van foto's bij hoge iso-waarden betreft, maar met jpegs is iso 1600 goed te doen, terwijl met een raw-workflow iso 3200 goed bruikbaar is. Hoewel de GH3 een zeer competente fotocamera is, komt dit m4/3-model pas echt tot zijn recht bij video. De GH2 met hack is weliswaar tot hogere bitrates te verleiden, maar de GH3 biedt zonder lastige kunstgrepen al een zeer hoge videokwaliteit. En via de clean hdmi-out en de koptelefooningang kan de GH3 ook in professionele omgevingen gebruikt worden.

De prijs van de GH3 ligt ongeveer op het niveau van de E-M5 van Olympus. Deze laatste is wat ons betreft de betere fotocamera van de twee, met iets minder ruis, een prettigere bediening en een prettiger gewicht, maar we vinden de jpeg-engine en de ruisreductie van de Panasonic beter. De GH3 benadert de videokwaliteit van veel duurdere, professionele videocamera's en in dat licht bezien is de prijs van de GH3 geen belemmering.

Jammer alleen van de gevoeligheid voor moiré en het feit dat ons recensie-exemplaar een aantal keer crashte. Een nieuwe firmwareversie moet hierbij uitkomst bieden.

Pluspunten

+ videokwaliteit
+ stevige body
+ stof- en spatwaterdicht
+ goede accuduur
+ aansluitingen
+ veel bedieningsopties

Minpunten

- jpeg-engine kan beter
- grip niet prettig
- menu-items onoverzichtelijk
- bediening niet ideaal voor video
- aan de prijs