Alsmaar groter
Sharp verkeert in de unieke positie dat het relatief goedkoop zeer grote lcd's kan produceren. Dit wordt mogelijk gemaakt door de 10gen-lcd-fabriek in Sakai van Sharp, dat moederglas kan verwerken met afmetingen van 288 bij 313 centimeter. Uit dat dunne, glazen substraat kunnen dan meerdere panelen worden gesneden.
Het Japanse bedrijf heeft dan ook een flinke lineup van Aquos-tv-modellen van 60" en groter. Niet voor niets claimt Sharp dat het in Europa marktleider is in tv's met een beeldformaat van 60" en groter. Sharp was in Nederland de eerste met 60"-lcd-tv onder de 1700 euro en voegde daarna twee 70"-modellen toe, waarvan Tweakers.net het LE835E-model testte. Dat model pastte net nog in het krap bemeten testhok voor tv's.
Met de introductie vorig jaar van Sharps 80"-tv in de Verenigde Staten leek de limiet wat betreft beeldformaten voor consumenten wel bereikt. Dit model kwam eerder dit jaar ook in Nederland beschikbaar voor een prijs van ongeveer 5000 euro. Maar in juni werd dit toch overtroffen met de aankondiging van een 90"-model in de Verenigde Staten.
Op de IFA werd bekendgemaakt dat Sharp de 90"-tv ook in Europa uit gaat brengen. Wanneer deze precies beschikbaar komt is niet bekend, maar volgens de woordvoerster van Sharp moet gerekend worden op het eerste kwartaal van 2013. Een prijsindicatie kon ze echter nog niet geven.
In deze hands-on werpen we een blik op dit thuisbioscoopscherm, dat het typenummer LC-90LE745U krijgt.
Grootte en optimale kijkafstand
Twijfelaar
Het is voor diegenen die geen ervaring hebben met het bekijken van filmmateriaal met behulp van een projector en een groot projectiescherm lastig om voor te stellen hoe groot 90" nu werkelijk is. Dat willen we even wat duidelijker maken.
Omgerekend naar het metrische systeem bedraagt de beelddiagonaal van dit 90"-scherm bijna 2,3 meter. De breedte van het scherm is daarmee iets meer dan twee meter, terwijl het scherm 1,2 meter hoog meet. Dat zal de meesten misschien nog niet zoveel zeggen, maar het is precies het formaat van een twijfelaar. Ook is het beeldoppervlak van deze 90"-tv gelijk aan vier 46"-tv's.

Optimale kijkafstand
Er is een hoop te doen rond de optimale kijkafstand tot een tv. Daar zijn namelijk meerdere richtlijnen voor die elkaar tegenspreken. Zo houdt de THX-organisatie een blikveld van veertig graden of minder aan voor een optimale filmbeleving, terwijl de Smpte-organisatie een hoek van dertig graden aanbeveelt.
Bij de verschillende berekeningen is ook rekening gehouden met de resolutie van het scherm en met het oplossende vermogen van onze ogen, ook wel bekend als de gezichtsscherpte.
Volgens Sharp is een afstand van 3,5 meter optimaal. Met die afstand zou je volgens de fabrikant volledig van de scherpte die full hd biedt profiteren zonder dat je indivuele pixels gaat zien. Sharp volgt daarmee de THX-aanbeveling.
Zelf zouden we daar nog een metertje bij willen optellen, maar dat komt misschien ook doordat het getoonde bronmateriaal op de IFA vreemd genoeg wat ruis leek te bevatten. Ook de Uefa-voetbalbeelden die op twee andere 90"-Aquos-tv's op de IFA-stand waren duidelijk niet van goede kwaliteit. En dat is een beetje slordig.
We hebben zelf een 70"-LE635-model van Sharp getest en bij high-res-stilstaand beeld kwamen we op het oog uit op een minimale kijkafstand van drie meter. Voor bewegend beeld kan dan zelfs nog wat dichter bij de tv gezeten worden.
Gevaarte
Niet moeders mooiste
De 90"-tv van Sharp die we op de IFA gezien hebben, is niet de mooiste tv en dat is nog een understatement. De tv is voorzien van behoorlijk brede bezels, terwijl de afstand tussen deze omlijsting en het paneel zelf ook niet meer helemaal van deze tijd is.
De bezels zijn bij dit getoonde Amerikaanse 90"-model nog van matzwart plastic voorzien van een lijntjesstructuur, maar volgens de woordvoerster zou het Europese model een aluminium rand krijgen. De tv zou daarmee hetzelfde uiterlijk kunnen krijgen als het huidige 60"-LE840E-model.
Hoewel het uiterlijk van de voorkant van het Europese model dus nog kan afwijken van het op de IFA getoonde Amerikaanse toestel, zullen de meeste afmetingen verder redelijk gelijk blijven. Zo wordt de tv 12cm diep, terwijl de uitstulping met de speakers onderop daar nog een flink aantal centimeters aan toevoegt. De tv oogt bijzonder hoekig en het uiterlijk is in onze ogen niet echt aanwinst voor een huiskamer.
Het is geen tv die je even snel verschuift of verhangt. De 90LE745E weegt 64 kilogram en moet daarmee minstens met twee personen vertild worden. Dat is nogal onhandig omdat de standaard vanwege de stevigheid geen draaifunctie heeft. Je zal dus goed moeten uitkienen waar je het gevaarte wil neerzetten of ophangen.
:fill(white)/i/1346584307.jpeg?f=thumb)
Aansluitingen
De aansluitingen overzee en hier in Europa willen bij tv's nog wel eens verschillen. Toch kunnen we de aansluitingen bij het Amerikaanse model op de IFA als leidraad gebruiken. Vanwege het grote oppervlak van de tv is er genoeg ruimte voor alle aansluitingen.
Vooral de grote afstanden tussen de hdmi-aansluitingen vallen op. Hiervan zijn er vier van in totaal en deze wijzen naar de zijkant. Er is een redelijke afstand tot de rand van de tv, zodat kabels er niet aan de zijkant uitsteken. Een van de hdmi-poorten ondersteunt audio return channel. Aan de zijkant zien we verder nog een analoge audiouitgang.
Aan de onderkant zien we achtereenvolgens een tweede usb-poort, een lan-connector, een kabelaansluiting, een optische s/pdif en nog een andere aansluiting die we niet zo goed op de foto's kunnen zien, maar dat waarschijnlijk een audioingang is.
Vreemd genoeg heeft Sharp, net als bij de geteste 70"-LE8435E, ondanks de overdaad aan ruimte achterop de tv niet de kans gezien aansluitingen die naar achter wijzen uit te bannen. We zien onder meer aansluitingen voor vga, een rs232c-aansluiting voor bijvoorbeeld domoticatoepassingen, aansluitingen voor component en twee paar av-ingangen met tulpaansluitingen.
De aansluitingen hadden beter net als bij andere fabrikanten aan de zij- of onderkant verwerkt kunnen worden via zogeheten breakout-kabels. Dit geeft gewoon een verouderde indruk. Wel heeft de tv netjes wifi ingebouwd.

Beeldkwaliteit en AquosNet+
Geen Quattron
Het door Sharp gebruikte 90"-paneel maakt gebruik van conventionele rgb-subpixels. Voor de duurdere tv-series gebruikt Sharp zijn Quattron-technologie waarbij gele subpixels toegevoegd zijn aan rood, groen en blauw. Volgens Sharp moet dat niet alleen de kleurgradatie van gele tinten verbeteren, maar ook zou het paneel de pixels daardoor sneller kunnen laten schakelen en levert het een lager energieverbruik op.
Sharp biedt momenteel in Nederland 60"- en 70"-Aquos-tv's aan in zowel een versie met een convetionele subpixelconfiguratie als met Quattron. Voor de 80"-klasse heeft Sharp in Nederland alleen een model met een rgb-paneel in de 'aanbieding', maar op de IFA wist Ingrid Helderman van Sharp ons te melden dat begin 2013 ook een 80"-Aquos-tv met Quattron-paneel in Nederland uitgebracht wordt. Mogelijk zal die strategie ook gevolgd worden bij het 90"-model: eerst de meest prijsgunstige op de markt brengen, gevolgd door een topmodel met gele subpixel.
We hebben de gele subpixel bij de 90"-hdtv op de IFA overigens niet gemist, maar op een beurs is het lastig een oordeel te vormen over de beeldkwaliteit van een toestel, ook vanwege het feit dat het bronmateriaal dat getoond werd niet van al te hoge kwaliteit was. De kleuren zagen er verder goed uit, maar het getoonde materiaal vertoonde ruis, waardoor het er wat korrelig uitzag. Prettig is dat Sharp de tv voorzien heeft van een mat paneel, waardoor je weinig last heb van schitteringen.
De 90"-Aquos heeft verder led's achter het paneel. Andere fabrikanten als Philips en Sony gebruiken dit in hun topmodellen om via local dimming een hoger contrast in beeld te kunnen krijgen, maar de Sharp-tv maakt gebruik van een systeem met minder led's die via lens ervoor toch het licht goed moeten kunnen verdelen. Dat komt onder meer het energieverbruik ten goede. Een nadeel hiervan is echter dat local dimming niet mogelijk is en dat de tv vanwege de grotere afstand van de led's tot het paneel wat dikker wordt.
Bij de 70"-Aquos-tv die we getest hadden was echter de lichtverdeling van de backlight niet echt super te noemen. Vanwege de lichtomstandigheden op de stand kunnen we hierover geen oordeel geven. We hopen dus dat Sharp voor dit grootste model genoeg led'jes gebruikt.
AquosNet+
De 90"-LE745 is ook voorzien van internettoegang middels Sharps AquosNet+-platform. Dit is eigenlijk NetTV van Philips, maar dan met een eigen jasje van Sharp. We zijn over beide online app-platformen niet zo tevreden. Er zijn op zich genoeg - gelokaliseerde - applicaties voor en deze doen hun werk ook zonder haperen, maar je ziet duidelijk dat AquosNet+ op het gebied van presentatie en mogelijkheden achter loopt op onder meer Smart Hub van Samsung en de smart-tv-omgeving van LG.
Bij die laatste twee ziet alles er gewoon veel moderner uit, terwijl concurrenten ook flink experimenteren met nieuwe invoermethoden als de bewegingsremote van LG, de ingebouwde bewegings- en spraakherkenning van de duurdere Samsung-tv's en zelfs de nieuwe 2012-lijn van Phiilips is voorzien van een remote met aan de achterkant een qwerty-toetsenbord en touchvlak. Sharp zou er misschien goed aan doen om bijvoorbeeld Google TV als app platform voor de volgende tv-lijn te gaan gebruiken.

90"-full hd of 60"-4K?
De Aquos 90"-LE745-tv van Sharp zal niet voor iedereen zijn weggelegd en dan drukken we ons nog heel voorzichtig uit. Hoewel er nog geen richtprijs van bekend is, zal deze in ieder geval vallen tussen de 5000 euro van de 80"-Aquos-tv en bijvoorbeeld de 25.000 euro die de Sony 84"-4K-tv moet gaan kosten.
De meesten zullen zich dan ook afvragen of een goede full hd-projector met bijvoorbeeld een 100"-projectiescherm niet veel beter en goedkoper is dan deze tv. Goedkoper misschien wel, maar voor projectie is eigelijk een verduisterde ruimte nodig, omdat anders het contrast van het beeld schrikbarend terugloopt. Een lcd-tv als dit 90"-model is juist zeer geschikt voor verlichte ruimtes.
De 90"-Aquos is door zijn formaat wel indrukwekkend en het gevoel van een thuisbioscoop is er goed mee op te wekken. Misschien heeft de introductie van dit 90"-model nog wel als grootste voordeel dat misschien de 80" wat in prijs gaat zakken.
Voor wie de grote beeldformaten interessant vindt, maar de full hd-resolutie daarvoor te laag vindt, heeft Sharp in het voorjaar van 2013 nog een alternatief. Het brengt dan eindelijk zijn 60"-4K-tv op de markt. Van dat model hadden we vorig jaar achter gesloten deuren al een demonstratie gezien, terwijl het grote publiek deze interessante 4K-tv op deze IFA nu ook kon aanschouwen.
De 60"-4K-tv van Sharp is voorzien van een speciale chip van ICC die ervoor zorgt dat dat 1080i-content van hd-uitzendingen net opgeschaald worden naar de 4K-resolutie en er daarbij scherper uitziet dan hetzelfde signaal op een gewone full hd-tv. Ook daarvan is echter nog geen prijs bekend, maar die zal waarschijnlijk in de buurt liggen van deze 90"-tv. Bij een keuze tussen deze twee zouden we toch eerder voor een kleiner formaat, maar met een hogere resolutie gaan.