Inleiding
Met alle media-aandacht rond Microsofts nieuwste Windows-versie zou je bijna vergeten dat er ook nog een nieuwe Office-versie op de planning staat. Wanneer deze verschijnt is nog niet bekend, maar zeker is wel dat het nieuwe kantoorpakket gratis wordt meegeleverd met de ARM-versie van Windows 8.
Het ligt dus voor de hand dat de software op 26 oktober, tegelijk met Windows 8, wordt uitgebracht. Gebruikers van de x86-versie van Windows zullen de software wel moeten aanschaffen; voor dit platform wordt de software niet gratis met het nieuwe OS meegeleverd.
Net als bij de release van Office 2010, twee jaar geleden, staat er voor Microsoft veel op het spel. Nog steeds stappen veel gebruikers over op gratis software, met name Google Docs. Op mobiele devices is het vooral Apple dat met Pages en de bijbehorende iCloud-synchronisatie marktaandeel van Microsoft afsnoept.
Office 2013 - dat overigens niet op Windows XP en Vista draait - moet dat tij gaan keren, onder meer met een mobiele versie van de kantoorsuite en door een sterke nadruk te leggen op het synchroniseren van documenten met Microsofts eigen clouddienst.
Afgelopen maandag gaf Microsoft een testversie van Office 2013 vrij, en Tweakers.net zag zijn kans schoon om de software uit te proberen. Uiteraard gaat het nog om een testversie van de software, en we komen waarschijnlijk later uitgebreider terug op de uiteindelijke versie van Office 2013.

Interface en touch
De opvallendste en veruit de grootste verandering in Office 2013 is de interface. De indeling is weliswaar ruwweg hetzelfde als in Office 2010, maar alle 3d-elementen zijn uit de layout verdwenen en wit is nu de overheersende kleur.
Aan de nieuwe interface moet je even wennen. Het is een gedurfde zet van Microsoft: toen het bedrijf de standaard toolbar in Office 2007 verving door de zogheten ribbon, ontstond er grote ophef onder gebruikers. En hoewel opties in Office 2013 grotendeels op dezelfde plek terug zijn te vinden als in de Office 2010, is het de vraag hoe de doorsnee gebruiker zal reageren op deze minimalistische, bijna futuristische vormgeving.
De interface van Microsoft Office door de jaren heen.
Office 2013 lijkt wat meer te zijn vormgegeven volgens de designrichtlijnen van de Metro-interface in Windows 8 en Windows Phone. Dat laat onverlet dat de software nog steeds als een echt desktoppakket aanvoelt.

Links Office 2010; rechts Office 2013
Mobiele apparaten
We waren daarom erg benieuwd hoe de software op mobiele devices werkt. Om de bediening met touchscreens te vereenvoudigen heeft Microsoft een touch-modus ingebouwd. Wanneer deze wordt ingeschakeld, komt er wat meer ruimte tussen de verschillende interface-elementen, zodat gebruikers minder snel verkeerd zullen klikken.

Deze optie maakt het inderdaad wat makkelijker om Office op een tablet te bedienen; de knoppen zijn groot genoeg en er is genoeg ruimte tussen de verschillende knoppen. Tegelijkertijd merk je dat de software over het algemeen nog niet goed genoeg is toegespitst op mobiele apparaten. Zo is het niet overal mogelijk om kinetisch te scrollen, bijvoorbeeld in Powerpoint, en in Outlook zit het onscreen-toetsenbord enorm in de weg bij het opstellen van een e-mail.
Duidelijk met touchscreens in het achterhoofd ontworpen zijn de nieuwe startschermen die gebruikers te zien krijgen bij het opstarten van de verschillende Office-applicaties, al kunnen deze ook prima met de muis worden bediend.
Visuele opsmuk
Hier en daar heeft Microsoft wat visuele opsmuk toegevoegd: als een gebruiker in Excel een cel aanklinkt of een selectie van een aantal cellen maakt, vindt er een overgangsanimatie plaats. Ook aan de tekstcursor is een animatie toegevoegd, maar dat is eigenlijk vooral irritant. Het is wat lastig om uit te leggen waarom, dus hebben we dit in een video gevat.
Helaas!
De video die je probeert te bekijken is niet langer beschikbaar op Tweakers.net.
We bekeken een bètaversie en Microsoft heeft waarschijnlijk nog wel wat tijd om de interface te tweaken. De smileys die rechtsboven te zien zijn, maken in elk geval geen deel uit van de uiteindelijke interface; deze kunnen worden aangeklikt om positieve of negatieve feedback naar de Office-ontwikkelaars te sturen.
Cloud en nieuwe features
In Office 2013 heeft Microsoft een opvallende keuze gemaakt: bij het opslaan van bestanden staat standaard SkyDrive geselecteerd, waarop elke gebruiker met een Microsoft-account gratis 7GB aan opslagruimte krijgt. Uiteraard kunnen gebruikers er nog voor kiezen om documenten lokaal op te slaan, maar daar moeten gebruikers actief voor kiezen. Dat is een veelzeggende keuze: Microsoft vindt het blijkbaar heel belangrijk dat mensen SkyDrive actief gebruiken.
De bestanden kunnen vanuit SkyDrive op twee manieren worden bewerkt: gebruikers kunnen de applicatie openen in Office, of de web-versie gebruiken. De webversie van Office heeft hetzelfde uiterlijk als de offline-versie, maar mist logischerwijs een aanzienlijk deel van de features. Ook jammer is dat er nog altijd geen mogelijkheid is ingebouwd om met meerdere personen aan hetzelfde document te werken, zoals in Google Docs al sinds jaar en dag mogelijk is.
Een andere nieuwe functie in de offline-versie van Office is de mogelijkheid om webvideo's in een document in te voegen. Die video's kunnen afkomstig zijn van onder meer Bing Video en YouTube. Dat werkt onder meer in Word, waarvan we ons afvragen wat de meerwaarde is, maar het kan ook in Powerpoint en daar zal het beter van pas komen.
/i/1342714371.jpeg?f=imagenormal)
In Office 2013 is de comment-mogelijkheid, waarmee commentaar aan een document kan worden toegevoegd zonder opmerkingen in het eigenlijke document in te voegen, visueel flink verbeterd. Ook is er een mogelijkheid toegevoegd waarvan we ons afvragen waarom die er al niet veel langer inzat: het is mogelijk om reacties op comments achter te laten, zodat een discussie tussen verschillende auteurs of lezers mogelijk wordt.

Office 2013 geeft bij het uitlijnen van objecten, zoals tekstvakken of afbeeldingen, hulplijnen weer die de ideale posities aangeven. Zo kun je een afbeelding bijvoorbeeld zo uitlijnen dat hij mooi op de tekst aansluit.

Word en Powerpoint
/i/1342704516.jpeg?f=imagenormal)
Het meestgebruikte onderdeel van de Office-kantoorsoftware is waarschijnlijk de tekstverwerker Word. De nieuwste Word-release maakt het onder meer mogelijk om pdf-bestanden te bewerken, al werkt dat niet vlekkeloos en wordt de opmaak van een pdf-document bij het bewerken vaak overhoop gehaald. Ook hebben we meegemaakt dat het openen van een pdf'je resulteerde in een crash van de applicatie, maar dat schrijven we maar toe aan de bètastatus van de software.
Een andere nieuwe functie, die vooral voor tablets lijkt te zijn bedoeld, is de mogelijkheid om tekst in kolommen weer te geven, zonder dat de opmaak van het document zelf veranderd wordt. Deze 'read mode' zou het makkelijker moeten maken om lange teksten te lezen en is is enigszins vergelijkbaar met de leesmodus in vorige Word-versies, waarbij twee pagina's naast elkaar worden weergegeven. Gebruikers kunnen in de nieuwe versie echter zaken als de achtergrondkleur en het aantal kolommen instellen. Bovendien kunnen lezers op een grafiek of foto klikken, die dan vergroot wordt weergegeven.
Handig is ook 'Resume Reading': onder die noemer houdt Word automatisch de positie van een gebruiker in een document bij, en deze informatie wordt gesynchroniseerd tussen de verschillende Microsoft-accounts van een gebruiker. Daarnaast zou het aanpassen van de grootte van objecten, zoals afbeeldingen en grafieken, makkelijker moeten zijn omdat de tekst zich al tijdens het resizen aanpast; bij vorige Word-versies gebeurde dat pas als een object werd 'losgelaten'.
Powerpoint
Het aantal nieuwe features in Powerpoint is beperkt. De presenter view, waarmee een overzicht van de slideshow op de computer wordt getoond terwijl de afzonderlijke slides op bijvoorbeeld een beamer worden weergegeven, is wat verbeterd. Zo is het makkelijker om van slide te veranderen en kan op een slide worden ingezoomd.
Daarnaast kunnen de standaardthema's voor Powerpoint-documenten voortaan verschillende kleurstellingen krijgen; voorheen had een thema een vaste kleurstelling.
Outlook
/i/1342734613.jpeg?f=imagenormal)
Een van de nieuwe features in Outlook die ons het meest opviel, is niet een van de meest baanbrekende: het is nu mogelijk om vanuit hetzelfde venster als waarin een mailtje wordt gelezen, datzelfde mailtje te beantwoorden. Er hoeft dus niet nog een ander venster te worden geopend, zoals bij eerdere Outlook-versies. Dat werkt erg overzichtelijk.
Het archaïsche Outlook-adresboek is in de nieuwe versie vervangen door het tabblad 'People' - we zijn benieuwd hoe Microsoft dit onderdeel in het Nederlands gaat noemen. In dit tabblad worden de Outlook-contacten opgeslagen, maar gebruikers kunnen ook informatie synchroniseren met bijvoorbeeld Facebook en LinkedIn.
Jammer genoeg verloopt het wisselen tussen tabbladen in Outlook 2013 veel minder snel dan bijvoorbeeld het openen van de agenda. Ook is het dus bijzonder lastig om met een onscreen-toetsenbord op een e-mailtje te reageren; er blijft dan nauwelijks ruimte voor het tekstveld over. We hopen dat Microsoft hier nog de nodige aanpassingen zal doorvoeren.
Een andere vernieuwing is de Peek-functionaliteit; wanneer een gebruiker de muis op een tabblad plaatst, wordt zonder te klikken al informatie uit dat tabblad getoond. Als de gebruiker bijvoorbeeld met zijn muis boven de agenda zweeft, worden afspraken weergegeven.
Microsoft biedt in Outlook 2013 ondersteuning voor Exchange ActiveSync, waardoor ook het synchroniseren van agenda's en contacten met niet-Exchange-servers mogelijk wordt, zoals met een Gmail-account. Ook het pushen van e-mail zou dan moeten werken, ook in combinatie met Hotmail.
Een aardigheidje is ten slotte dat in de agenda-weergave het weerbericht van de huidige locatie wordt getoond.
Excel en OneNote
/i/1342717267.jpeg?f=imagenormal)
Excel 2013 bevat de vernuftige nieuwe feature 'Flash Fill'. Hiermee worden patronen in de ingevoerde gegevens herkend, en op basis daarvan kunnen cellen worden gevuld. Als een gebruiker bijvoorbeeld beschikt over een kolom met volledige namen, en er moet een tweede kolom met alleen voornamen worden gemaakt, zou in oudere versies een script of een formule moeten worden geschreven. In Excel 2013 wordt de lijst met voornamen na een of twee entry's echter automatisch aangevuld. Uiteraard is deze feature niet waterdicht - denk aan mensen met twee voornamen - maar wij denken dat de functie in de praktijk zeker nuttig zal zijn.
Helaas!
De video die je probeert te bekijken is niet langer beschikbaar op Tweakers.net.
De Flash Fill-functionaliteit.
Met een andere nieuwe functie kunnen snel draaitabellen en grafieken worden samengesteld, waarbij Excel aanbevelingen doet voor de meest geschikte vorm. Bij het maken van draaitabellen lukte het ons niet om Excel een interessante aanbeveling te laten doen, maar bij grafieken kwam het programma vaak met goede suggesties.
Verder is het volgens Microsoft nu makkelijker en overzichtelijker om grafieken aan te passen; alle opties, zoals het toevoegen van een achtergrondkleur, worden in een paneel weergegegeven in plaats van in een pop-up-venster. We snappen de gedachte erachter, maar in de praktijk raakten we met de verschillende menu's juist sneller de weg kwijt.
OneNote
/i/1342731271.jpeg?f=imagenormal)
Microsoft brengt een losstaande Metro-versie van OneNote uit, maar een desktopversie van de notitietool maakt nog steeds deel uit van het Office-pakket. Vergeleken met voorgaande versies is er weinig veranderd in de nieuwe OneNote, al is het nu wel mogelijk om notities met SkyDrive of SharePoint te synchroniseren.
Gallery
Conclusie
Hoewel we op basis van de bètaversie nog geen definitief oordeel kunnen vellen, durven we de stelling wel aan dat Microsoft Office 2013 een beter softwarepakket is dan Office 2010. Naast de talloze cosmetische veranderingen is er een aantal slimme verbeteringen doorgevoerd, zoals de Flash Fill-functie in Excel, die patroonherkenning toepast, of de Read Mode in Word.
De vraag is echter of gebruikers van vorige Office-versies de overstap naar de 2013-versie moeten maken. Dat is moeilijk te zeggen, niet in de laatste plaats omdat nog niet bekend is hoeveel Office 2013 moet gaan kosten. Op basis van de nieuwe features lijkt het voor de gemiddelde gebruiker van Office 2010 niet noodzakelijk te zijn om te upgraden. Waar Office 2007 nog cruciale verbeteringen bood ten opzichte van Office 2003, is dat met de nieuwe versie veel minder het geval.
Office 2013 heeft natuurlijk wel ondersteuning voor touchscreens aan boord, waarmee nieuwe markten moeten worden veroverd. Met name Windows 8-tablets zouden bij uitstek geschikt zijn om in combinatie met de nieuwe kantoorsuite te werken. Het is dan ook jammer dat de touchondersteuning niet consequent is doorgevoerd, en dat beperkt de waarde van de nieuwe software.
Toch is het juist de nieuwe interface die de nieuwe Office de moeite waard moet maken. Voor de verbeteringen in de featureset zouden wij de portemonnee waarschijnlijk niet trekken.
