Inleiding: de Chronos
De trend van steeds dunnere en lichtere laptops is het best zichtbaar bij ultrabooks, maar ook bij andere draagbare pc's nemen het gewicht en de dikte steeds verder af. Anders dan bij ultrabooks doen fabrikanten hierbij echter zelden concessies aan de prestaties.
Veel fabrikanten proberen tegenwoordig hun duurdere laptops te voorzien van krachtige cpu's en gpu's, de nodige extra's en ook nog eens een lange accuduur. Bovendien doen ze hun best om deze apparaten van een aantrekkelijk uiterlijk te voorzien en ze zo plat en zo licht mogelijk te maken. Het is ook niet vreemd dat laptopbouwers in zulke modellen investeren: op dergelijke producten zit een relatief hoge winstmarge.
En dus heeft Dell zijn XPSz-laptops, voert HP de Envy-lijn en timmert Apple met de MacBook Pro-notebooks aan de weg. Ook Samsung ontbreekt niet in dit rijtje. Van de Samsung Chronos testten we vorig jaar al de 15"-versie, en nu is er de Series 7 Chronos 17. Tweakers.net testte de NP700Z7C-S01NL, zoals het in Nederland uitgebrachte model voluit heet, en keek of deze 17,3"-notebook zijn niet geringe prijs waard is.
Indruk: dun en groot touchpad
De Samsung Series 7 Chronos 17 tapt uit hetzelfde vaatje als de Chronos 15: de notebooks zien er, afgezien van het formaat, vrijwel hetzelfde uit. Zelfs de dikte is met 25mm identiek. Wel is de 17"-versie uiteraard een stuk zwaarder. Samsung geeft een gewicht van 2,84 kilo op, maar onze weegschaal gaf niet minder dan 3 kilo aan. Daarmee is de Chronos even zwaar als de MacBook Pro 17, en een stuk lichter dan de laatste HP Envy 17, die 3,4 kilo op de weegschaal brengt. Dankzij de dunne schermranden oogt de notebook wat kleiner dan een gemiddelde 17,3"-notebook. Het apparaat meet 40,5x26cm en is daarmee nog een fractie groter dan de MacBook Pro 17, maar kleiner dan de HP Envy 17.
/i/1337350546.jpeg?f=imagenormal)
Net als bij de Chronos 15 is de behuizing deels van aluminium en deels van kunststof. De 17,3"-notebook voelt een stuk steviger aan dan de 15,6"-versie en dit komt omdat Samsung bij dit model meer aluminium heeft gebruikt.
Toch is de Chronos 17 minder stevig dan de MacBook Pro en de Envy 17. Zo kunnen we, net als bij de 15"-variant, de optische drive nog steeds 'dichtdrukken' en dat krijgen we al met twee vingers voor elkaar. Ook vertoont het scherm de nodige flexibiliteit als we het bij de hoekpunten vastpakken en bewegen.
De grote vraag is hoe erg dit is. Op de redactie wordt veel gediscussieerd over de waarde van woorden als stevig, degelijk, robuust enzovoorts. Zo kan plastic heel flexibel en juist daarom stevig zijn, en kan onbuigzaam materiaal weer snel breken - denk maar aan de nieuwste iPhone en zijn keramische behuizing.
We kunnen geen oordeel geven over de degelijkheid op lange termijn; daar is de testperiode veel te kort voor. Wel kunnen we stellen dat een stug omhulsel de elektronica in laptops beter zal beschermen dan materiaal dat makkelijk ingedrukt kan worden, zeker nu notebooks dunner en dunner worden. Bovendien zullen de meeste gebruikers vinden dat een rigide behuizing meer kwaliteit uitstraalt. Dat kun je een non-argument noemen, maar iemand die net 1500 euro voor een laptop heeft neergeteld, zal niet willen dat zijn aanschaf een gammele indruk maakt.
/i/1337350532.jpeg?f=imagenormal)
Hoe dan ook: volgens ons heeft Samsung met deze Chronos een goede balans tussen gewicht en degelijkheid gemaakt. De laptop maakt een stevige indruk en de afwerking is uitstekend verzorgd; we zijn nergens kieren of slecht afgewerkte delen tegengekomen. Alleen de schermranden sluiten niet overal even strak op het scherm aan.
Keyboard en touchpad
Het keyboard van de Chronos 17 heeft zwarte toetsen met opvallende witte randen. In het donker lichten de zijkanten van de toetsen automatisch op, dankzij de lichtsensor die rechts boven het toetsenbord zit. De toetsenbordverlichting heeft zes standen en kan ook handmatig ingesteld worden. De aanslag is erg licht, maar dat is niet hinderlijk, en er is een numeriek eiland aanwezig.
/i/1337350530.jpeg?f=imagenormal)
Samsung heeft de ruimte aan de voorkant van het keyboard goed benut: de Chronos 17 heeft een groot touchpad, dat door het Taiwanese bedrijf Elan is ontwikkeld. De touchpad laat zich comfortabel gebruiken en heeft voldoende instelmogelijkheden. Het omringende oppervlak en de touchpad zelf voelen wat degelijker aan dan bij de Chronos 15.
/i/1337350533.jpeg?f=imagenormal)
Hardware: Ivy Bridge, Kepler en JBL
De processor van de Chronos 17 is de Core i7-3615QM. Deze 22nm-chip is ondanks zijn andere naam identiek aan de Core i7-3610QM, een Ivy Bridge-quadcore met ondersteuning voor HyperThreading. De kloksnelheid ligt standaard op 2,3GHz, met een Turboboost naar 3,3GHz bij gebruik van een enkele core, en een boost naar 3,1GHz als alle rekenkernen belast worden. Het enige verschil met de Core i7-3610QM is dat de Core i7-3615QM geen pinnetjes maar een ball grid array heeft.
/i/1337350532.jpeg?f=imagenormal)
Er is 8GB ddr3-geheugen aanwezig; Samsung heeft voor twee reepjes van 4GB gekozen. Het geheugen is het enige onderdeel dat, via een klepje aan de onderkant, eenvoudig te benaderen is. Wie de harde schijf wil vervangen, zal aanzienlijk meer werk moeten verzetten.
/i/1337350534.jpeg?f=imagenormal)
De harde schijf in kwestie is een Seagate ST1000LM024, een 1TB grote sata 300-schijf uit de Momentus-serie die zijn werk op 5400rpm doet en een cache van 8MB heeft. Met 1TB heeft de Chronos genoeg opslagruimte voor een flinke collectie hd-films.
Om het ontbreken van een ssd op te vangen, heeft Samsung een ExpressCache-flashdisk van 8GB ingebouwd. Deze iSSD P4 van SanDisk zorgt in combinatie met de ExpressCache-technologie van Diskeeper voor het snel opstarten van Windows 7 en applicaties.
Net als bij de Chronos 15 zien we dat de cache-disk van de Chronos 17 het gemis van een ssd goed kan compenseren. De twee Asus-laptops laten zien hoeveel tijd notebooks met alleen een harde schijf nodig hebben, de overige notebooks beschikken over ssd's. We laten de opstarttijden van ultrabooks buiten beschouwing.
Als er grafisch werk moet worden verzet, roept de GMA HD 4000-igp van de Intel Core i7 de hulp in van een GeForce GT 650M van Nvidia. Deze chip is op 28nm geproduceerd, en zou dus zuiniger zijn dan de vorige generatie gpu's, die nog op 40nm werd gebakken. Daarnaast is Nvidia voor de nieuwe chip overgestapt van de Fermi- op de Kepler-architectuur, waardoor verdere efficiëntie- en prestatieverbeteringen te verwachten zijn.
De GT 650M beschikt over 384 Cuda-cores en heeft een gpu-kloksnelheid van 735MHz. Aan de 128bits geheugenbus is 2GB geheugen gekoppeld en gelukkig heeft Samsung voor het duurdere gddr5 en niet voor ddr3 gekozen. De GT 650M presteert aanzienlijk beter in combinatie met gddr5.
Interfaces
Helaas snoeien fabrikanten ook bij de luxe alleskunners maar al te vaak in het aantal interfaces. Samsung doet hier niet aan mee en de Chronos heeft dus flink wat poorten. Aan de linkerkant zitten een gecombineerde audio-ingang en -uitgang, een mini-displayport, twee usb 3.0-poorten, een hdmi- en een vga-uitgang en een gigabit-ethernetaansluiting, die netjes achter een klepje is weggewerkt. Verder vinden we aan deze zijde nog de voedingsaansluiting en een opening voor een Kensington-lock.
:fill(white)/i/1337350541.jpeg?f=thumb)
Aan de rechterkant zitten twee usb 2.0-poorten en een Teac BD C16SS-blu-ray-drive, die geen iele lade heeft maar van het slotloading-type is. Aan de voorzijde is, wederom achter een klepje, de kaartlezer verstopt. Deze kan overweg met sd-, sdhc-, sdxc- en mmc-kaarten.
De Centrino Advanced N6235-netwerkkaart zorgt voor de ondersteuning van wifi-n en bluetooth 4.0 Het gaat hier om een 2x2-dualband-kaart, die dus 5GHz ondersteunt, met een maximale theoretische snelheid van 300Mbps. Ook Intels Wireless Display-standaard, oftewel widi, wordt ondersteund: de laptop kan dus 1080p-signalen naar televisies streamen. Daartoe moet de tv nog wel van een een adapter worden voorzien.
Speakers
De luidsprekers zijn van het audiomerk JBL, dat ook de audiotechnologie voor de Dell XPS-serie levert. Boven het keyboard zitten twee speakers achter een roostertje en aan de onderkant zit nog een kleine subwoofer. Het geluid bleek relatief goed; de JBL-speakers presteren wat ons betreft beter dan de Onkyo-speakers van de BTO-laptops en die waren al veel beter dan gemiddeld. Zoals altijd geldt echter dat een goedkoop extern speakersetje nog altijd beter geluid produceert.
/i/1337350531.jpeg?f=imagenormal)
Software
Er is wel wat bloatware op de laptop aanwezig, maar veel is het niet. We troffen standaard Skype, het Wildtangent-gameplatform, en trials van Nortons beveiliging- en backup-suite aan. Daarnaast zijn Microsoft Live en Office Starter 2010 geïnstalleerd. Ook heeft Samsung nog een aantal eigen tooltjes meegeleverd. Applicaties als Easy File Share en Recovery Solution zijn best handig, en Easy Settings is zelfs heel welkom, omdat het alle instellingen voor de Chronos-features bundelt. Met dit programma kunnen onder meer de automatische schermhelderheid en de toetsenbordverlichting worden ingesteld, net als de ExpressCache-opties. Andere software is minder boeiend, zoals de Software Launcher, een dock onder in beeld waarmee programma's gestart kunnen worden.
Benchmarks: prima cpu, geen ssd
Cinebench 11.5 - Single |
Systeemnaam | Processor | Punten, hoger is beter |
BTO 17CL46 |
Core i7-3720QM |
*********
1,38 |
Dell Alienware M17x R3 |
Core i7 2760QM |
*********
1,38 |
Samsung Chronos 17 |
Core i7-3615QM |
********
1,36 |
BTO 15CL46 |
Core i7-3610QM |
********
1,35 |
Dell Precision M4600 |
Core i7 2920XM |
********
1,34 |
Dell XPS 15z |
Core i7-2620M |
********
1,32 |
HP Envy 17 3000 |
Core i7 2670QM |
********
1,22 |
Samsung Gamer |
Core i7-2670QM |
********
1,22 |
Samsung Chronos 15 |
Core i5-2430M |
*******
1,17 |
HP Envy 17 |
Core i7 2630QM |
*******
1,14 |
Cinebench 11.5 - Multi |
Systeemnaam | Processor | Punten, hoger is beter |
BTO 17CL46 |
Core i7-3720QM |
*********
6,55 |
BTO 15CL46 |
Core i7-3610QM |
********
6,21 |
Samsung Chronos 17 |
Core i7-3615QM |
********
6,21 |
Dell Precision M4600 |
Core i7 2920XM |
*******
5,72 |
Dell Alienware M17x R3 |
Core i7 2760QM |
*******
5,58 |
Samsung Gamer |
Core i7-2670QM |
*******
5,34 |
HP Envy 17 3000 |
Core i7 2670QM |
*******
5,15 |
HP Envy 17 |
Core i7 2630QM |
******
4,86 |
Dell XPS 15z |
Core i7-2620M |
****
3,06 |
Samsung Chronos 15 |
Core i5-2430M |
***
2,65 |
De Core i7-3615QM presteert in Cinebench uiteraard even goed als de 3610QM. Zoals we al eerder constateerden, presteert de quadcore even goed als de absolute top van de Sandy Bridge-generatie.
Cinebench 11.5 - OpenGL |
Systeemnaam | Gpu | Framerate in fps, hoger is beter |
Dell Alienware M17x R3 |
HD 6990M |
*********
65,2 |
Samsung Gamer |
HD 6970M |
********
58,2 |
HP Envy 17 |
HD 6850M |
*******
53,6 |
HP Envy 17 3000 |
HD 7690M |
*******
52,3 |
BTO 15CL46 |
GTX 670M |
******
44,7 |
MSI GT783 R |
GTX 580M |
******
42,7 |
MSI GT780 DXR |
GTX 570M |
******
42,7 |
Samsung Chronos 17 |
GT 650M |
*****
42,1 |
Asus Lamborghini VX7 |
GTX 460M |
*****
39,8 |
BTO 17CL46 |
GTX 675M |
*****
39,8 |
MSI GT683R |
GTX 560M |
*****
39,3 |
In de OpenGL-benchmark van Cinebench produceert de GT 650M een fractie minder frames per seconde dan de GTX 570M.
De ervaring leert dat 3DMark een betere indicatie van de gameprestaties geeft. Bij de Vantage-versie houdt de GT 650M het midden tussen de GTX 570M en de GTX 560M, wat voor een midrange-gpu heel goed is. De P-scores van het nieuwere 3DMark 2011 laten hetzelfde beeld zien.
We gebruiken het Storage-onderdeel van PCMark 7 om een indicatie van de prestaties van de harde schijf te krijgen. De hdd krijgt van de Futuremark-suite wat minder punten toebedeeld dan de hdd's van eerdere Samsung-laptops, maar wel meer dan de schijven van de Envy-modellen. De eerste vier notebooks uit de ranglijst hadden ssd's aan boord en presteren dus heel veel beter.
CrystalDiskMark - Seq Read |
Systeemnaam | Doorvoersnelheid in MB/s, hoger is beter |
BTO 17CL46 |
*********
487,60 |
XNB Titan SA17 |
*****
301,90 |
Dell Alienware M17x R3 |
****
246,20 |
MSI GT780 DXR |
***
198,20 |
HP Envy 17 |
***
146,90 |
HP Envy 17 3000 |
**
123,20 |
Dell XPS 15z |
**
117,80 |
Samsung Gamer |
**
113,90 |
Samsung Chronos 15 |
**
113,50 |
Samsung Chronos 17 |
**
105,00 |
Asus N55S |
*
73,98 |
Bij CrystalDiskMark zien we dat de Envy-hdd's juist wat hogere leessnelheden hebben. De leessnelheid van de Chronos 17 is niet heel hoog, maar niet ongewoon voor een laptop met een 5400rpm-hdd.
CrystalDiskMark - Seq Write |
Systeemnaam | Doorvoersnelheid in MB/s, hoger is beter |
XNB Titan SA17 |
*********
197,50 |
MSI GT780 DXR |
********
187,60 |
HP Envy 17 |
******
142,50 |
MSI GT783 R |
*****
114,20 |
Samsung Gamer |
*****
112,10 |
Samsung Chronos 15 |
*****
111,40 |
Dell XPS 15z |
*****
111,00 |
Samsung Chronos 17 |
****
92,64 |
HP Envy 17 3000 |
***
79,76 |
Asus N55S |
***
71,31 |
Bij de schrijfsnelheden zien we een vergelijkbaar beeld, al zijn de scores van de andere twee Samsungs hier wel duidelijk hoger. Al met al is de hdd niet slecht, maar het is maar goed dat de ExpressCache-ssd aanwezig is.
Praktijktests: de kracht van Ivy Bridge
Met onze collectie real-world-benchmarks kijken we hoe de Series 7 Chronos 17 zich in de praktijk tot de concurrentie verhoudt.
De Chronos slaat zich vlot door het exporteren van een groep afbeeldingen met Lightroom heen. De BTO is met zijn identieke processor nog iets sneller, maar die heeft een ssd aan boord.
Photoshop - Retouch Artist |
Systeemnaam | Processor | Tijd in seconden, lager is beter |
Dell Alienware M17x R3 |
Core i7 2760QM |
*****
12,50 |
BTO 17CL46 |
Core i7-3720QM |
*****
12,50 |
BTO 15CL46 |
Core i7-3610QM |
*****
12,60 |
Samsung Chronos 17 |
Core i7-3615QM |
*****
12,63 |
Alienware M14x |
Core i7 2820QM |
*****
12,80 |
Dell Precision M4600 |
Core i7 2920XM |
*****
13,00 |
Asus N53 |
Core i7-2720QM |
******
14,20 |
MSI GT783 R |
Core i7 2670QM |
******
14,35 |
HP Envy 17 3000 |
Core i7 2670QM |
******
14,68 |
Samsung Gamer |
Core i7-2670QM |
******
14,70 |
Asus N55S |
Core i7 2630QM |
******
15,50 |
HP Envy 17 |
Core i7 2630QM |
******
15,60 |
Dell XPS 15z |
Core i7-2620M |
********
20,23 |
Samsung Chronos 15 |
Core i5-2430M |
*********
21,00 |
In Photoshop is het verschil met de BTO's vrijwel nihil. De Ivy Bridge-chips tonen hier hun tanden; een chip als de populaire Core i7-2670QM wordt op flinke achterstand gezet.
Ook in Premiere Pro presteert de BTO met dezelfde processor weer iets beter en dat heeft vermoedelijk weer met de ssd van die laptop te maken. De Chronos doet echter opnieuw in de bovenste regionen mee.
Ook het opnieuw coderen van een hd-videobestand naar een formaat voor de iPad gaat snel met de Chronos 17.
Quickpar is een singlethreaded applicatie, waarmee we een beschadigd bestand repareren. Dit lukt in drie minuten en daarmee is de Core i7-3615QM twintig seconden sneller dan zijn voorganger, de Core i7-2670QM.
Gamebenchmarks: kan de GT 650M het aan?
Op papier beschikt de GT 650M in combinatie met gddr5 over voldoende rekenkracht om recente games soepel af te spelen. Uiteraard hebben we dat proefondervindelijk proberen te bevestigen.
AvP - 1366x768 - High - 0xAA/16xAF |
Systeemnaam | Gpu | Minimum / Gemiddelde Framerate in fps, hoger is beter |
BTO 17CL46 |
GTX 675M |
*****
+
***
40,0 / 65,6 |
MSI GT783 R |
GTX 580M |
*****
+
***
37,0 / 61,0 |
Dell Alienware M17x R3 |
HD 6990M |
*****
+
***
38,0 / 60,7 |
BTO 15CL46 |
GTX 670M |
****
+
***
32,3 / 54,1 |
XNB Titan SA17 |
HD 6990M |
****
+
**
30,0 / 47,6 |
MSI GT780 DXR |
GTX 570M |
****
+
***
28,0 / 46,4 |
Samsung Chronos 17 |
GT 650M |
***
+
***
24,3 / 43,3 |
MSI GT683R |
GTX 560M |
***
+
**
25,0 / 39,7 |
HP Envy 17 3000 |
HD 7690M |
**
+
**
17,0 / 29,1 |
Asus N55S |
GT 555M |
**
+
**
15,0 / 28,3 |
AvP - 1680x1050 - High - 0xAA/16xAF |
Systeemnaam | Gpu | Minimum / Gemiddelde Framerate in fps, hoger is beter |
BTO 17CL46 |
GTX 675M |
*****
+
****
26,0 / 43,5 |
XNB Titan SA17 |
HD 6990M |
*****
+
***
26,5 / 42,2 |
Dell Alienware M17x R3 |
HD 6990M |
*****
+
***
26,0 / 41,4 |
MSI GT783 R |
GTX 580M |
*****
+
***
24,0 / 41,0 |
Samsung Gamer |
HD 6970M |
****
+
***
23,0 / 35,7 |
BTO 15CL46 |
GTX 670M |
****
+
***
20,6 / 35,6 |
MSI GT780 DXR |
GTX 570M |
***
+
***
18,0 / 30,7 |
Samsung Chronos 17 |
GT 650M |
***
+
***
15,0 / 27,2 |
MSI GT683R |
GTX 560M |
***
+
**
15,0 / 26,1 |
HP Envy 17 3000 |
HD 7690M |
**
+
**
12,0 / 19,4 |
Asus N55S |
GT 555M |
**
+
**
9,0 / 19,3 |
AvP - 1920x1080 - High - 0xAA/16xAF |
Systeemnaam | Gpu | Minimum / Gemiddelde Framerate in fps, hoger is beter |
BTO 17CL46 |
GTX 675M |
*****
+
****
22,0 / 38,6 |
XNB Titan SA17 |
HD 6990M |
*****
+
***
23,0 / 37,8 |
Dell Alienware M17x R3 |
HD 6990M |
*****
+
***
23,0 / 37,2 |
MSI GT783 R |
GTX 580M |
*****
+
****
21,0 / 36,7 |
Samsung Gamer |
HD 6970M |
****
+
***
19,0 / 32,5 |
BTO 15CL46 |
GTX 670M |
****
+
***
17,6 / 31,3 |
MSI GT780 DXR |
GTX 570M |
***
+
***
15,0 / 27,1 |
Samsung Chronos 17 |
GT 650M |
***
+
***
13,0 / 24,2 |
MSI GT683R |
GTX 560M |
***
+
**
13,0 / 23,0 |
HP Envy 17 |
HD 6850M |
***
+
**
11,9 / 20,5 |
Asus N55S |
GT 555M |
**
+
**
8,0 / 17,0 |
HP Envy 17 3000 |
HD 7690M |
**
+
**
10,0 / 16,8 |
Met Alien versus Predator, een DirectX 10-spel uit 2010, liggen de prestaties van de GT 650M tussen die van de GTX 560M en de GTX 570M in. Met zware instellingen zijn de framerates op 1920x1080 pixels te laag, maar als voor minder grafische pracht en praal gekozen wordt, zijn ze naar een acceptabel niveau op te krikken.
Metro 2033 - 1366x768 - Medium - AAA/4xAF |
Systeemnaam | Gpu | Minimum / Gemiddelde Framerate in fps, hoger is beter |
BTO 17CL46 |
GTX 675M |
*****
+
****
50,0 / 84,0 |
MSI GT783 R |
GTX 580M |
*****
+
****
50,0 / 83,7 |
Dell Alienware M17x R3 |
HD 6990M |
*****
+
***
52,0 / 79,2 |
BTO 15CL46 |
GTX 670M |
****
+
***
42,6 / 70,7 |
MSI GT780 DXR |
GTX 570M |
****
+
***
39,0 / 64,5 |
MSI GT683R |
GTX 560M |
***
+
**
30,0 / 50,2 |
Samsung Chronos 17 |
GT 650M |
***
+
**
28,6 / 49,3 |
Asus N55S |
GT 555M |
**
+
**
22,0 / 37,4 |
Metro 2033 - 1680x1050 - Medium - AAA/4xAF |
Systeemnaam | Gpu | Minimum / Gemiddelde Framerate in fps, hoger is beter |
BTO 17CL46 |
GTX 675M |
*****
+
****
37,6 / 62,8 |
XNB Titan SA17 |
HD 6990M |
*****
+
***
41,0 / 61,1 |
Samsung Gamer |
HD 6970M |
*****
+
***
38,1 / 57,0 |
BTO 15CL46 |
GTX 670M |
****
+
***
33,3 / 51,5 |
MSI GT780 DXR |
GTX 570M |
****
+
***
28,3 / 47,0 |
MSI GT683R |
GTX 560M |
***
+
**
23,0 / 37,2 |
Samsung Chronos 17 |
GT 650M |
***
+
**
22,3 / 36,7 |
HP Envy 17 |
HD 6850M |
**
+
**
17,5 / 33,0 |
Asus N55S |
GT 555M |
**
+
*
17,0 / 26,7 |
Metro 2033 - 1920x1080 - Medium - AAA/4xAF |
Systeemnaam | Gpu | Minimum / Gemiddelde Framerate in fps, hoger is beter |
XNB Titan SA17 |
HD 6990M |
*****
+
***
36,6 / 56,6 |
BTO 17CL46 |
GTX 675M |
*****
+
***
34,8 / 56,2 |
MSI GT783 R |
GTX 580M |
*****
+
***
34,0 / 55,5 |
Samsung Gamer |
HD 6970M |
*****
+
***
35,5 / 53,0 |
BTO 15CL46 |
GTX 670M |
****
+
***
29,0 / 45,9 |
MSI GT780 DXR |
GTX 570M |
****
+
***
25,7 / 42,2 |
MSI GT683R |
GTX 560M |
***
+
**
21,0 / 33,6 |
Samsung Chronos 17 |
GT 650M |
***
+
**
20,3 / 33,0 |
HP Envy 17 |
HD 6850M |
**
+
***
13,0 / 28,9 |
Asus N55S |
GT 555M |
**
+
*
15,3 / 24,1 |
Bij first-person-shooter Metro 2033, eveneens uit 2010, presteert de GT 650M een fractie minder dan de GTX 560M, maar het verschil is niet groot, ongeacht de resolutie. Bij de hogere resoluties is het spel met de medium-settings nog min of meer speelbaar.
Battlefield 3 is de recentste game uit onze testsuite, wat betekent dat we nog maar weinig vergelijkingsmateriaal hebben. De instellingen staan grotendeels op ultra; als die worden teruggeschroefd, kan het spel op alle resoluties redelijk soepel worden gespeeld.
Stalker: CoP - 1366x768 - Extreme - 0xAA |
Systeemnaam | Gpu | Minimum / Gemiddelde Framerate in fps, hoger is beter |
Dell Alienware M17x R3 |
HD 6990M |
******
+
***
51,0 / 73,0 |
BTO 17CL46 |
GTX 675M |
*****
+
***
46,2 / 71,7 |
BTO 15CL46 |
GTX 670M |
****
+
**
37,5 / 56,0 |
MSI GT780 DXR |
GTX 570M |
****
+
**
32,6 / 49,5 |
Samsung Chronos 17 |
GT 650M |
****
+
**
33,0 / 48,0 |
MSI GT683R |
GTX 560M |
***
+
**
28,0 / 44,0 |
HP Envy 17 3000 |
HD 7690M |
***
+
*
23,0 / 31,0 |
Alienware M14x |
GT 555M |
**
+
*
22,0 / 30,0 |
Asus N53 |
GT 540M |
*
+
*
10,5 / 17,5 |
Stalker: CoP - 1680x1050 - Extreme - 0xAA |
Systeemnaam | Gpu | Minimum / Gemiddelde Framerate in fps, hoger is beter |
XNB Titan SA17 |
HD 6990M |
******
+
**
39,0 / 52,0 |
Dell Alienware M17x R3 |
HD 6990M |
******
+
**
38,0 / 52,0 |
BTO 17CL46 |
GTX 675M |
*****
+
**
33,0 / 47,0 |
Samsung Gamer |
HD 6970M |
******
+
**
36,0 / 46,0 |
MSI GT783 R |
GTX 580M |
*****
+
***
28,2 / 43,6 |
BTO 15CL46 |
GTX 670M |
****
+
**
24,6 / 38,0 |
MSI GT780 DXR |
GTX 570M |
***
+
***
17,0 / 33,9 |
Samsung Chronos 17 |
GT 650M |
***
+
**
19,3 / 32,3 |
MSI GT683R |
GTX 560M |
****
+
**
22,0 / 31,0 |
HP Envy 17 3000 |
HD 7690M |
***
+
*
17,0 / 22,0 |
Stalker: CoP - 1920x1080 - Extreme - 0xAA |
Systeemnaam | Gpu | Minimum / Gemiddelde Framerate in fps, hoger is beter |
Dell Alienware M17x R3 |
HD 6990M |
*******
+
**
37,0 / 46,0 |
XNB Titan SA17 |
HD 6990M |
*******
+
**
36,0 / 46,0 |
BTO 17CL46 |
GTX 675M |
*****
+
***
27,6 / 41,6 |
Samsung Gamer |
HD 6970M |
*****
+
**
30,0 / 40,0 |
MSI GT783 R |
GTX 580M |
*****
+
**
26,2 / 38,5 |
BTO 15CL46 |
GTX 670M |
****
+
**
22,5 / 33,0 |
MSI GT780 DXR |
GTX 570M |
****
+
**
20,9 / 31,0 |
Samsung Chronos 17 |
GT 650M |
***
+
***
15,0 / 28,0 |
MSI GT683R |
GTX 560M |
***
+
**
17,0 / 27,0 |
HP Envy 17 |
HD 6850M |
****
+
*
20,0 / 25,0 |
Asus Lamborghini VX7 |
GTX 460M |
***
+
*
17,0 / 24,0 |
HP Envy 17 3000 |
HD 7690M |
***
+
*
15,0 / 19,0 |
Ten slotte slingeren we Stalker: Call of Pripyat aan. Dit spel van het inmiddels ter ziele gegane Oekraïense bedrijf GSC Game World stamt uit 2009, maar het legt laptop-gpu's nog altijd het vuur na aan de schenen. Ook bij dit spel vallen de framerates tussen die van de GTX 560M en de GTX 570M. De GTX 570M werd vorig jaar nog als een snelle mobiele game-gpu gezien; het is dus een behoorlijke prestatie dat de zuinige midrange-GT 650M in de buurt van die Fermi-gpu komt. Opnieuw geldt echter dat de settings voor een lekker potje knallen naar beneden moeten worden bijgesteld.
Scherm-vraagtekens en erg lange accuduur
De Chronos 17 heeft een mat 17,3"-scherm met een native resolutie van 1920x1080 pixels. We bekijken de schermhelderheid van het paneel.
In het midden van het scherm meten we 310 nits. Dit is een gemiddelde score voor gaming- en multimedialaptops, en het is voldoende om het beeld bij veel invallend licht nog redelijk te kunnen aflezen.
:fill(white)/i/1337764251.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1337764253.jpeg?f=thumb)
De kijkhoeken zijn heel redelijk. Zowel van opzij als onder een verticale hoek blijven de kleuren redelijk overeind; we hebben slechtere 17,3"-notebookschermen gezien.
Bij de 15"-Chronos was zwart eerder donkergrijs, maar Samsung lijkt de kritiek daarop ter harte genomen te hebben. We maten bij de Chronos 17 een zwartwaarde van ongeveer 0,5cd/m² en dat is best netjes. We hebben de zwartwaarde van de 15"-versie niet gemeten, maar Notebookcheck wel en die rapporteerden een onfatsoenlijk hoge 1,7cd/m².
Een van de weinige echte slordigheden die we bij de Chronos 17 tegenkwamen is dat de leds van de backlight door de kieren rondom het scherm zichtbaar waren. Het is al slordig dat die kieren er zijn, maar dat de backlight op deze manier te zien is, is niet goed. Overigens moet je wel onder een grote hoek kijken om de leds te zien; recht van voren zijn ze niet zichtbaar.
/i/1337350542.jpeg?f=imagenormal)
Uit metingen blijkt verder dat het scherm behoorlijke kleurfouten vertoont en dat de kleuren flink oververzadigd zijn. Tot nu toe hebben we echter vooral tv-schermen op deze wijze getest en bovendien kunnen we weinig aan de kleuren veranderen. We stellen een oordeel hierover dan ook uit tot we meer vergelijkingsmateriaal hebben. Het zou ons niet verbazen als vrijwel alle laptopschermen vergelijkbare of zelfs ergere resultaten vertonen.

Accuduur
De accuduur is niet onbelangrijk bij dit type laptop, ook al zijn de krachtige cpu en gpu de belangrijkste elementen. Een dergelijke alleskunner moet het immers ook zonder netvoeding lang volhouden. De capaciteit van de accu bedraagt 80.216mWh en daarmee verwachten we toch een redelijk lange werktijd.
Bij de browsetest, waarbij we Firefox een selectie sites laten bezoeken en ondertussen een mp3-tje afspelen, houdt de Chronos het inderdaad lang vol: de laptop hoeft pas na bijna vijf uur weer aan het stopcontact.
Bij het continu afspelen van hd-video houdt het apparaat het zelfs nog wat langer vol. Net als zijn kleine broertje is de Chronos 17 in deze test een heuse uitblinker.
Gallery en specificaties
Merk en Type |
Merk |
Samsung |
Type |
NP700Z7C-S01 |
Technische Specificaties |
Cpu-type |
Intel Core i7 3615QM |
Snelheid |
2,3GHz |
Maximale turbofrequentie |
3,3GHz |
Moederbordchipset |
Intel Mobile HM76 |
Geheugengrootte |
8GB |
Geheugentype |
ddr3 |
Video-interface |
Schermdiagonaal |
17,3" |
Videochip |
GeForce GT 650M |
Video-uitgangen |
D-sub, hdmi, mini-displayport, wireless display/widi |
Schermresolutie |
1920x1080 |
Backlight |
edge-lit led |
Opslag |
Opslagcapaciteit |
1TB |
Hardeschijftype |
5400rpm |
Optische-drivetype |
blu-ray/dvd±rw-combo |
Interfaces |
Usb/firewire |
2x usb 2.0, 2x usb 3.0 |
Wlan |
802.11a, 802.11b, 802.11g, 802.11n |
Ethernet |
1Gbps |
Bluetooth |
Bluetooth 4.0 |
Overige specificaties |
Laptoptype |
notebook |
Multitouch-touchpad |
ja |
Extra's |
cardreader, webcam |
Besturingssysteem |
Windows 7 Home Premium |
Gewicht |
2,84kg |
Accucapaciteit |
80Wh |
Kleuren |
aluminium |
Taal |
Indeling |
qwerty |
Taal |
meertalig |
Alternatieven: HP en Apple
Er zijn niet veel high-end laptops van 1500 euro of meer met een 17,3"-scherm, tenzij je op zoek bent naar een gamingmodel. De twee directe concurrenten van de Chronos 17 zijn de Envy 17 van HP en de MacBook Pro 17 van Apple. Verder zijn er dus nog game-laptops, waarvan de Ivy Bridge-versies onderhand beschikbaar zijn, maar die vallen eigenlijk weer in een andere categorie. Totdat Dell met een XPS 17z of Acer met een 17"-Timeline komt, blijven onderstaande notebooks daarom de voornaamste concurrenten.
De HP Envy 17-3001ed is op moment van schrijven even duur als de Chronos 17. Voordelen van dit model zijn de degelijke aluminium behuizing, het goede scherm en de ondersteuning voor Eyefinity, zodat meerdere schermen kunnen worden aangesloten. De nadelen zijn de tragere hardware, het hogere gewicht, het spiegelende scherm en de afwezigheid van een caching-ssd.
De MacBook Pro 17 is aanzienlijk duurder, maar de gebruiker krijgt daar eigenlijk niet zoveel voor terug. Zo is de hardware een stuk trager, zijn er minder aansluitingen en ontbreekt een blu-ray-drive. Alleen Apple-liefhebbers zullen voor deze laptop kiezen, bijvoorbeeld omdat hun voorkeur naar Mac OS X uitgaat.
Conclusie
Bij laptops zoals de Series 7 Chronos 17 is de balans erg belangrijk. De hardware moet de zwaarste werklasten aankunnen en het liefst willen we ook nog fatsoenlijk kunnen gamen, maar de accuduur moet ook goed zijn. De behuizing moet degelijk zijn, er goed uitzien en niet goedkoop overkomen, maar het gewicht mag ook weer niet te hoog zijn. Uiteraard willen we zoveel mogelijk extra's, zoals goed geluid en veel interfaces, zonder dat die de prijs te ver opdrijven.
We mogen wel stellen dat Samsung die balans met de Chronos 17 heeft gevonden. De Ivy Bridge-quadcore is lekker krachtig in vergelijking met de toch al niet misselijke Sandy Bridge-Core i7's, en de GT 650M-gpu van Nvidia levert prima prestaties zonder al te veel energie te verbruiken.
We vinden de laptop verder goed ogen en robuust overkomen, en ook de extraatjes zijn in ruime mate voorhanden. We noemen de slotloading blu-ray-drive, de JBL-speakers, het verlichte toetsenbord en de lichtsensoren.
Alleen over het scherm hebben we enige reserves. Op papier ziet de combinatie van 1080p-resolutie, matte coating, hoge brightness en goede zwartweergave er goed uit. Onder bepaalde omstandigheden zijn echter leds van de backlight te zien en ook over de kleurmetingen zijn we niet enthousiast. Of dat laatste terecht is, zal moeten blijken als we meer schermen van high-end 17,3"-laptops hebben onderzocht.
Ondanks deze kritiekpuntjes durven we te stellen dat de Samsung Series 7 Chronos 17 zijn geld waard is. Deze veelzijdige notebook is prima geschikt als pc voor het hele gezin, maar net zo goed een werkpaard voor de gevorderde tweaker.
Pluspunten
+ Echte alleskunner met krachtige cpu en gpu
+ Veel extra's
+ Lange accuduur
Minpunten
- Minder stevige behuizing dan directe concurrenten
- Backlight-leds soms zichtbaar
Eindoordeel