De strijd tussen Intel Atom en ARM
Tot voor kort was het volkomen duidelijk hoe de verhouding tussen x86- en ARM-chips lag; de eerste werden gebruikt in laptops en desktops, terwijl de laatste bij uitstek geschikt waren voor mobiele apparaten als smartphones en tablets. Die duidelijke scheiding is sinds kort aan het vervagen en dat werd op Computex in 2011 door beide kampen benadrukt. Zo is Intel hard bezig het imago van zijn Atom-processor om te vormen. In plaats van een chip die alleen geschikt is voor netbooks, is de Atom volgens Intel zuinig, koel en klein genoeg om ook smartphones en tablets aan te drijven.
In het andere kamp zijn fabrikanten van ARM-chips hard aan het werk om hun hardware snel genoeg te maken, zodat deze ook in grotere apparaten kan worden ingezet. Hierin worden ze bijgestaan door Microsoft, omdat Windows 8 ook op ARM-chips zal kunnen draaien.
Op Computex kreeg Tweakers.net de kans om zowel kleine apparaten op Intel-hardware, als Windows 8-apparaten op ARM-silicium te zien. In dit artikel maken we de balans op en kijken we hoe de beide kampen ervoor staan.
Honeycomb op Intel-hardware
Intel maakte half april bekend te werken aan een port van Android Honeycomb naar de x86-architectuur. De reden hiervoor is simpel; momenteel zal geen fabrikant een Honeycomb-tablet met Atom-cpu uitbrengen, omdat het omzetten van de software te veel tijd en geld kost. Door deze klus uit handen te nemen van de fabrikanten hoopt Intel zijn platform aantrekkelijker te maken.
Bij de Intel-stand op Computex was een handvol tabletprototypes opgesteld van verschillende Aziatische fabrikanten die allemaal de recentste versie van de port draaiden. Dit zijn geen tablets die echt uitgebracht worden, maar ze dienen als demonstratie van het Oak Trail-platform in combinatie met Honeycomb. Een medewerker van Intel wist ons te vertellen dat het bedrijf lang getwijfeld heeft of het de x86-port van Honeycomb zou demonstreren, omdat de prestaties en stabiliteit nog niet optimaal waren. Toch vindt Intel dat de getoonde versie zich al kan meten met de reguliere ARM-versie van het besturingssysteem.
Na wat met de verschillende prototypen te hebben gespeeld, moeten we concluderen dat Intel toch echt door een hele roze bril kijkt. Alle modellen die we in handen hebben gehad, deelden dezelfde eigenschappen; ze waren traag en weinig responsief. Vingeraanrakingen werden geregeld niet herkend, de animaties die weergegeven worden bij het wisselen tussen homescreens verliepen schokkerig en een aantal keer bleef de interface gewoon seconden lang hangen nadat we een applicatie wilden starten. Dit is vermoedelijk met genoeg optimalisaties aan de softwarekant op te lossen, maar ook de hardware wist weinig indruk te maken. Omdat het om prototypes gaat, laten we de slechte kwaliteit van de schermen en behuizingen buiten beschouwing, maar desondanks bleven we met een negatief gevoel achter.
De tablets waren erg dik en enkele waren zelfs voorzien van koelroosters om warme lucht uit te voeren. De modellen die dunner waren en geen roosters hadden, werden dan weer erg warm. Duidelijk is dat de huidige Oak Trail-chips, vergeleken met de concurrentie, veel meer warmte produceren en het daarom voor fabrikanten moeilijk zal zijn om compacte, koele behuizingen te maken.
Intel heeft ongetwijfeld geprobeerd een positieve indruk te maken met de demonstratiemodellen, maar misschien had het beter nog een aantal weken of maanden kunnen wachten. De prototypen hebben ons ervan overtuigd dat Atom nog niet klaar is om de stap naar mobiele apparaten te maken. Misschien gaat Medfield, de Atom-soc voor smartphones, daar verbetering in brengen, maar daar moeten we nog even op wachten.
Windows 8 op ARM
Microsoft liet tijdens zijn Computex-keynote woensdag terloops weten dat het donderdag, achter gesloten deuren, aan vooraanstaande partners enkele nieuwe features van Windows 8 zou onthullen. Het evenement was bedoeld om te laten zien welke kant het bedrijf opgaat met de nieuwe versie van Windows en om partners te informeren over nieuwe hardwareplatforms en -eisen.
Tweakers.net was bij die presentatie aanwezig, waardoor we nu een eerste indruk hebben van Windows 8 op het ARM-platform. De volgende versie van Windows zal de eerste zijn die ook op de zuinige ARM-architectuur draait. Microsoft had een aantal prototypen meegenomen om dat te demonstreren.
De softwaregigant toonde zowel ARM-laptops als -tablets met hardware van Qualcomm, Nvidia en Texas Instruments. Hoewel de demonstraties natuurlijk vooraf tot in de details uitgedacht en voorbereid waren, komt het bij dergelijke evenementen nog wel eens voor dat hardware of software er de brui aan geeft. Dat bleek hier niet het geval.
Microsoft demonstreerde bijvoorbeeld een hd-video die van een usb-stick afgespeeld werd om aan te geven dat de ARM-versie van Windows 8 geen problemen heeft met randapparatuur of het hardwarematig decoderen van videobestanden. Ook toonde het een laptopprototype waarmee vanuit Word een afdruk werd gemaakt op een via usb aangesloten printer.
Windows leek vloeiend te draaien op de prototypes en vergeleken met de x86-versie was er eigenlijk geen verschil in ervaring te ontdekken. We zijn ervan overtuigd dat er ook een boel zaken zijn die nog niet werken, zelfs de quadcorechip van Nvidia zal niet kunnen opboksen tegen midrange-Intel-hardware. Toch viel op dat Microsoft nog zo ver voor de uiteindelijke release van het OS zijn zaakjes al goed op orde heeft. Windows 8 komt pas in 2012 uit en dat geeft het bedrijf nog veel tijd om het besturingssysteem verder te optimaliseren voor de de nieuwe instructieset.
Hoewel het ARM-platform voor tablets een logische oplossing lijkt, waren we vooral onder de indruk van het getoonde laptopprototype van Nvidia. Mocht de nieuwe Kal-El-quadcore van de chipfabrikant echt snel genoeg zijn om Windows 8 goed te draaien, dan kunnen we in de toekomst laptops verwachten met een extreem laag energievebruik en dus een indrukwekkende accuduur.
Tot slot
Zowel Intel als ARM wil andere markten betreden en beide doen dit vanuit tegenovergestelde richtingen. Intel heeft de zware taak om zijn Atom-chips zuinig, klein en koel genoeg te maken voor gebruik in mobiele apparaten. ARM moet zijn chipontwerpen krachtiger maken zodat licentiehouders chips kunnen gaan maken die geschikt zijn voor gebruik in een Windows-laptop of -tablet.
Na op Computex gezien te hebben waar beide kampen mee bezig zijn, is het duidelijk dat ARM, met veel hulp van Microsoft, het momenteel beter voor elkaar heeft. De nieuwste ARM-chips wisten niet alleen zonder problemen Windows 8 te draaien, ze bieden ook meteen veel potentie op laptopgebied.
Fabrikanten proberen laptops steeds dunner en platter te krijgen, en ARM zou Intel in dit segment op papier goed dwars kunnen zitten. De vraag is natuurlijk hoe het zit met de prestaties van Windows 8 op ARM. De demo's waren zeker indrukwekkend, maar we hebben bijvoorbeeld niet gezien hoe een dergelijk systeem presteert als er een browser met veel tabs en Flashcontent openstaat. Ook over de gameprestaties kunnen we nog niets zeggen.
Intel zegt niet erg onder de indruk te zijn van ARM, maar of het dit ook zelf gelooft, is twijfelachtig. Het bedrijf hield tijdens Computex een persconferentie, speciaal om Atom-chips aan te prijzen als de perfecte oplossing voor tablets, en we konden ons niet aan de gedachte onttrekken dat het zich hiertoe genoodzaakt zag, deels door de aankondiging van Windows 8 voor ARM.
Wat we konden testen van Android Honeycomb op het huidige Oak Trail-platform liet geen positieve indruk bij ons achter. We verwachten eigenlijk dat weinig fabrikanten deze chips zullen gebruiken om in te zetten in mobiele producten. Belangrijker wordt Intels Medfield-platform, dat op 32nm gebakken wordt en flink zuiniger en koeler moet worden.
Het zou dom zijn om Intel te onderschatten; het bedrijf heeft immens veel ervaring en resources waarmee het snel grote stappen kan zetten. We geloven dan ook zeker dat het Atom-platform in de komende jaren geschikt gemaakt kan worden voor gebruik in mobiele apparaten, maar op dit moment heeft Intel nog veel werk te verzetten.
Wees niet verbaasd als consumenten over een aantal jaar bij het uitzoeken van laptops en systemen naast Intel en AMD, ook kunnen kiezen voor een chip gebaseerd op de ARM-architectuur. En die gedachte maakt ons enthousiast, want meer concurrentie en keus is altijd goed voor de eindgebruiker.