Introductie
Na de HAF932, de High AirFlow-behuizing van Cooler Master, volgde een kleinere variant in de vorm van de HAF922. Tussendoor bracht de Taiwanese fabrikant nog een AMD-versie van de HAF932-behuizing uit, die echter in weinig verschilde van de generieke HAF932.
Ditmaal komt Cooler Master met zijn derde HAF-kast, de mysterieus klinkende 'X'. De vraag is dan of deze behuizing zijn voorgangers op het gebied van kabelmanagement en koelprestaties kan evenaren. Bovendien had Cooler Master nog wat recht te zetten. De HAF922 heeft bijvoorbeeld geen stoffilters voor de voeding en een hier en daar slordige afwerking, terwijl de HAF932 aan de binnenkant niet zwart is meegespoten en niet met de beste kwaliteit schakelaars is uitgerust. Zijn deze tekortkomingen aangepakt?
Tweakers.net testte de Cooler Master HAF X en zette er een actueel Core i7 920-systeem in. Daarmee zijn de koelprestaties niet volledig met die van de voorgangers te vergelijken, maar een high-end behuizing kunnen we uiteraard niet met een platform van jaren geleden testen.
De HAF X is niet goedkoop: de kast is ongeveer vijftig euro duurder dan de HAF932, en een HAF922 is zelfs ongeveer honderd euro goedkoper. De belangrijkste vraag is dan ook of de HAF X zijn prijs rechtvaardigt.
/i/1277456129.jpeg?f=imagenormal "HAF X review")
Prijzen, specificaties en vergelijking
| Merk |
Cooler Master
|
Cooler Master
|
Cooler Master
|
| Type |
HAF 922 |
HAF 932 |
HAF X |
| |
:fill(white)/i/1252314326.jpeg?f=thumbmini) |
:fill(white)/i/1221119928.jpg?f=thumbmini) |
:fill(white)/i/1275292535.jpeg?f=thumbmini) |
| Prijs en waardering |
| Prijs |
Onbekend (30 winkels) |
Onbekend (28 winkels) |
Onbekend (8 winkels) |
| Eerste prijsvermelding |
vrijdag 15 mei 2009 |
donderdag 11 september 2008 |
zondag 30 mei 2010 |
| Waardering |
4.5 van 5 sterren
|
5 van 5 sterren
|
4.5 van 5 sterren
|
| Technische Specificaties |
| Behuizingtype |
tower |
tower |
tower |
| Form factor |
atx, micro-atx |
e-atx, atx, micro-atx |
atx, e-atx, micro-atx, xl-atx |
| Bays intern |
3,5" |
3,5"
|
5x 3,5" (1x 2,5")
|
| Bays extern |
3,5", 5x 5,25" |
6x 5,25"
|
2x 3,5", 4x 5,25" |
| Hotswap-bays |
|
|
2x 3,5" (sata)
|
| Aansluitingen voorzijde |
3,5mm headset, esata, microfoon, 2x usb 2.0 |
3,5mm headset, esata, Firewire 400, microfoon, 4x usb 2.0 |
3,5mm headset, esata, Firewire 400, microfoon, 2x usb 2.0, 2x usb 3.0 |
| Fysieke specificaties |
| Panel |
fan, window
|
fan, window |
fan, gaas, window |
| Materialen |
staal |
Secc |
Secc |
| Kleuren |
zwart |
zwart |
zwart |
| Afmetingen |
| Breedte |
253mm |
243mm |
230mm |
| Diepte |
563mm |
564mm |
590mm |
| Hoogte |
502mm |
560mm |
550mm |
| Voeding |
| Voeding |
0W |
0W |
0W
|
| Plaats |
onder |
onder |
onder |
| Airflow |
| Meegeleverde fans |
3 |
4 |
4 |
| Kabelmanagement |
ja |
ja
|
ja |
| Overige specificaties |
| Fabrieksgarantie |
2 jaar carry in |
2 jaar carry in |
2 jaar carry in |
Uiterlijk en indruk
De HAF X borduurt voort op het uiterlijk van de voorgaande HAF-behuizingen. De voorkant van de geheel zwarte behuizing is grotendeels van gaas gemaakt, met een verwijderbaar rooster dat een 230mm-ventilator afdekt. De ventilator is voorzien van rode ledverlichting, die met een schakelaar is uit te zetten. Boven deze afdekplaat bevinden zich twee drivebays die geschikt zijn voor hot-swappable sata-schijven. Daarmee is direct de eerste upgrade ten opzichte van de eerdere HAF's aan het licht gekomen. Boven de hotswap-bays zijn vier verwijderbare afdekplaten voor 5,25"-bays te vinden. Alle roosters aan de voorkant zijn voorzien van stoffilters, die overigens niet allemaal even makkelijk te verwijderen zijn.
/i/1277456133.jpeg?f=imagenormal "HAF X review")
Aan de bovenkant van de HAF vechten twee opvallende features om de aandacht. Enerzijds zijn daar de twee roosters voor de top-exhausts. De achterste is voorzien van een 200mm-ventilator, een tweede fan moet zelf gekocht worden. Anderzijds is er het uitgebreide i/o-panel aan de voorkant. Dat bevat twee blauwe usb-poorten, die geschikt zijn voor usb 3.0-verbindingen. De bijbehorende kabels zijn niet voorzien van een connector voor moederbord-headers: ze zullen in de poorten van een bracket gestoken moeten worden. Desgewenst kunnen de usb 3.0-poorten gebruikt worden als 2.0-poorten, en daarvoor zijn wel kabels met moederbordconnectors meegeleverd. Verder bevat het panel een esata-poort, twee reguliere usb-aansluitingen, een firewire-poort en twee audiopoorten. Ten slotte bevat het paneel de aan-uitknop en de schakelaar voor de verlichting van de frontventilator.
:fill(white)/i/1277456134.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1277456135.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1277456136.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1277456137.jpeg?f=thumb)
Het linker zijpaneel bestaat goeddeels uit het plexiglazen venster en de grote 200mm-sidefan. Deze is voorzien van een fanduct om de lucht optimaal langs de videokaart(en) te geleiden. Het paneel aan de rechterkant is van een profiel voorzien dat ruimte voor het wegwerken van kabels moet bieden.
:fill(white)/i/1277456126.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1277456130.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1277456140.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1278577525.jpeg?f=thumb)
De achterkant herbergt bovenin een 140mm-ventilator met daarnaast de uitsparing voor het i/o-paneel. Daaronder bevinden zich de sleuven voor uitbreidingsslots en hier is een volgende verbetering ten opzichte van de HAF 932 en 922 zichtbaar: de X biedt ruimte aan negen insteekkaarten, twee meer dan de oudere kasten. Daarmee is de X ook geschikt voor xl-atx-borden, die onder meer geschikt is voor quad-sli-opstellingen. Hiernaast bevindt zich een rooster voor extra koeling. Ook zijn er met rubber afgedekte gaten voor slangen voor waterkoeling in de achterkant aangebracht.
:fill(white)/i/1277456131.jpeg?f=thumb)
Aan de onderkant ontdekken we een schoonheidsfoutje: het intake-rooster voor de voeding mist een stoffilter. Bij een high-end behuizing is dat toch echt verplicht. Cooler Master liet ons weten dat de filters alleen in de eerste batch van 8000 behuizingen ontbreken. De kasten uit deze eerste productierun zijn overigens niet of nauwelijks in Europa verkocht; alle retailbehuizingen in Nederland zouden van stoffilters zijn voorzien. Verder levert Cooler Master vier zwenkwielen mee om de kast verrijdbaar te maken. Twee van de zwenkwielen zijn beremd en ze worden elk met vier stevige schroeven bevestigd. Wel voegen de wielen 33 millimeter aan de hoogte van 550mm toe.
:fill(white)/i/1277456139.jpeg?f=thumb)
Het interieur
De binnenkant is, anders dan de HAF932 en de kleinere 922, wel zwart gespoten. Verder valt direct de plastic afscherming bij de voeding op: die moet voor een compartiment zorgen om de kabels netjes weg te werken. Direct daarboven bevindt zich de fanduct voor de videokaarten. Wanneer twee kaarten ingebouwd worden, omvat de uitgang van de fanduct de uiteinden van beide videokaarten. Aan het andere uiteinde van het plastic kan een maximaal 140mm grote intake-ventilator worden vastgeschroefd.
:fill(white)/i/1277456118.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1277456119.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1277456120.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1277456141.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1277456142.jpeg?f=thumb)
Direct achter de 230mm-fan aan de voorzijde bevinden zich de drivebays voor harde schijven. Hier kunnen vijf schijven haaks in de kast worden geschoven, waarna ze met in rubber gevatte pinnen vastgeklemd worden. Elke disk heeft een eigen tray. Wie een solid state drive wil gebruiken, kan deze in de tray monteren met behulp van een meegeleverde adapter.
Boven de vaste drivebays zijn de twee hotswap-bays geplaatst, waarvan de backplane richting moederbord wijst. Een molex-stekker voorziet de drives van stroom en uiteraard zijn twee sata-connectoren eveneens aanwezig. De hotswap-trays zijn geschikt voor 2,5"- en 3,5"-drives.
Het bovenste deel wordt in beslag genomen door de vier 5,25"-bays. Deze worden wederom zonder hulp van gereedschap bevestigd dankzij Cooler Masters drukknopsysteem.
:fill(white)/i/1277456111.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1277456112.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1277456143.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1277456144.jpeg?f=thumb)
Bovenin de behuizing is ruimte voor een maximaal 360mm lange radiator voor waterkoeling. Voor de slangen zijn drie gaten aanwezig. Uiteraard kan ook de enkele meegeleverde 200mm-ventilator als exhaust gebruikt worden, al dan niet bijgestaan door een tweede ventilator. Aan de achterkant van de HAF X is, naast het i/o-panel, nog een 140mm-fan ingebouwd.
:fill(white)/i/1277456115.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1277456116.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1277456146.jpeg?f=thumb)
Het moederbord wordt vastgeschroefd op de moederbordplaat. Deze is van markeringen voorzien om aan te geven waar de koperen afstandsbussen voor de verschillende formaten borden geplaatst moeden worden. Ook is een flinke uitsparing aanwezig om de backplate van een koeler te monteren.
:fill(white)/i/1277456113.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1277456121.jpeg?f=thumb)
Het kabelmanagement van de HAF X is dik in orde. De extra ruimte die het reliëf in het rechterpaneel biedt, is voldoende om alle kabels, waaronder de 24pins-moederbordkabel, zonder problemen weg te werken. De vele met rubber afgedichte gaten voor het doorvoeren van bedrading houden de behuizing netjes en er zijn genoeg bevestingspunten voor tie-wraps.
:fill(white)/i/1277456117.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1277456124.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1277456145.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1277456147.jpeg?f=thumb)
Wanneer de fanduct voor de videokaarten gebruikt wordt, kunnen de pci-express-kabels niet eenvoudig weggewerkt worden. Ook voor de blauwe usb 3.0-kabels zijn kunstgrepen nodig om deze naar een externe usb-aansluiting te leiden.
Prestaties
Om de HAF X aan praktijktests te kunnen onderwerpen, bouwden we er een DFI X58 T3eH8-moederbord met een op 3,8GHz geklokte Core i7 920 in. Daarnaast kozen we voor een Radeon HD 4830 die met een Thermaltake ISGC-V320 passief werd gekoeld, een ToughPower 850W-voeding van dezelfde fabrikant, en een Samsung F1-hdd van 500GB.
Het inbouwen van deze componenten leverde weinig problemen op. De behuizing is aangenaam ruim om in te werken en alle randen zijn netjes afgewerkt. Een handig stukje gereedschap om de afstandsbussen voor het moederbord te bevestigen, is de meegeleverde dopsleuteldop die op een kruiskopschroevendraaier kan worden geplaatst: simpel maar doeltreffend.
De plastic kap over de voeding is handig om de airfow niet door kabels te laten belemmeren. Een klein minpuntje is de bevestiging van de ventilator in de vga-koeler: er worden geen schroeven meegeleverd om deze vast te zetten. Ook kunnen de kabels niet via de rechterzijkant worden weggewerkt, omdat de ventilator dan in de weg zit: ze zullen rechtstreeks naar de psu geleid moeten worden.
:fill(white)/i/1277456122.jpeg?f=thumb)
De bracket om twee videokaarten op hun plaats te houden kan niet gebruikt worden in combinatie met de shroud van de sidefan. In dat geval kan worden gekozen voor een 80mm-fan die in de bracket wordt ingebouwd. Ook een flinke passieve vga-koeler zal in veel gevallen niet met de sidefan te combineren zijn.
:fill(white)/i/1277456138.jpeg?f=thumb)
Geluidsproductie
De vier voorgemonteerde ventilators draaien op een vast toerental: de 140mm-exhaust in de achterzijde draait op 1200rpm, terwijl de overige fans op 700rpm draaien. Alleen de cpu-ventilator kon dus worden afgeregeld.
| Geluidsproductie |
| | Geluidsdruk (dBA) |
| Cpu-fan @ 2200rpm |
**********
48,3 |
| Cpu-fan @ 1600rpm |
**********
46,6 |
| Cpu-fan @ 1000rpm |
*********
42,8 |
| Omgeving |
********
40,8 |
Het geluid werd op 20 centimeter afstand midden voor de behuizing gemeten. Met de ventilator op 1000rpm is de behuizing met zijn rustig ronddraaiende ventilators zeer stil te noemen. Pas als het systeem onder load wordt gebracht, neemt de geluidsdruk door de cpu-fan noemenswaardig toe.
Temperatuur
De interne temperaturen werden gemeten met de sensors van de hardware. RealTemp 3.0 werd gebruikt voor de gemiddelde cpu-temperaturen van de vier cores gebruikt, GPU-Z werd ingezet om de temperatuur van de videokaart uit te lezen en de systeemtemperatuur werd door Speedfan geleverd.
Het systeem werd zowel idle als onder load bemonsterd, waarbij de cpu-fan onder load op 1600rpm werd ingesteld en idle bedroeg deze 1000rpm. Om het effect van een gedemonteerde sidefan om de gpu-temperatuur te meten, werd deze tijdens één meting uitgeschakeld.
| Koelprestaties idle, cpu-fan 1000rpm |
| | Temperatuur (graden Celcius) |
| Cpu |
*********
36 |
| Gpu |
*********
34 |
| Systeem |
**********
39 |
| Koelprestaties load, cpu-fan 1600rpm |
| | Temperatuur (graden Celcius) |
| Cpu |
**********
80 |
| Gpu (sidefan aan) |
*******
53 |
| Gpu (sidefan uit) |
*******
57 |
| Systeem |
*******
56 |
De processor werd op 3,8GHz geklokt bij een spanning van 1,344V. De cpu en de gpu werden door respectievelijk Prime95 en Furmark onder load gebracht. De temperatuur van de processor wordt vrij goed afgevoerd, maar is nog wel aan de hoge kant dankzij de hogere Vcore, die nodig is om onze opgevoerde 920 in Prime95 stabiel te houden.
De temperatuur van de grafische kaart ligt in lijn met andere metingen aan kasten met een combinatie van een sidefan en een passief gekoelde videokaart. Na het uitschakelen van deze ventilator steeg de gpu-temperatuur met maar vijf graden, wat toch van een aardig goede airflow getuigt.
Conclusie
:fill(white)/i/1277456135.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1277456136.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1277456126.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1277456130.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1277456131.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1277456118.jpeg?f=imagegallery)
/i/1277456119.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1277456141.jpeg?f=imagegallery)
/i/1277456112.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1277456113.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1277456121.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1277456124.jpeg?f=imagegallery)
/i/1277456147.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1277456122.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1277456129.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1277456133.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1277456132.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1277456114.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1277456123.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1277456125.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1277456128.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white):strip_exif()/i/1275292535.jpeg?f=thumbmedium)
:strip_icc():strip_exif()/i/2001877461.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/1259587645.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/1241776656.jpeg?f=fpa_thumb)
/i/1235295532.png?f=fpa)
./u/328063/22112010143027tux.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/37666/crop59790f2a62fac_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/301026/king_simba.png?f=community){kind=small}
?
/u/247151/moppersmurf-60px.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/26736/borat.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/125182/crop5f773b38ac426_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/253921/i-see-dead-pixels.jpg?f=community){kind=tracking}
:strip_icc():strip_exif()/u/179419/Fa.jpg?f=community){kind=small}
/u/331213/crop56ef13408ff38_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/237779/duister.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/73069/zT-Cad.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/99932/crop5dd2833d839d3.gif?f=community){kind=small}