Door Willem de Moor

Redacteur

Acht processorkoelers vergeleken

13-12-2010 • 09:00

93

Multipage-opmaak

Introductie

Moederborden voor de inmiddels zeer volwassen platforms van Intel en AMD laten steeds meer prestaties uit de cpu's persen, onder meer door meer spanning op de componenten toe te staan en stabieler te overklokken. De op die manier gegenereerde warmte dient uiteraard afgevoerd te worden, wat fabrikanten dwingt steeds betere cpu-koelers te ontwikkelen.

Daarnaast is menig systeem tegenwoordig in de huiskamer terug te vinden, wat naast een effectievere koeler tevens een stillere koeler wenselijk maakt: een straalmotor naast de tv is immers niet bijzonder prettig.

Thermalright Archon

Tweakers.net nam zes koelers onder de loep die uitstekende koelprestaties zouden moeten combineren met een stille werking. Tegenover de Super Mega van Prolimatech zetten we de Aegir van Xigmatek, de Nero-S van Akasa, ThermalRights Archon, Noctua's NH-C14 en de Zalman CNPS9900 Max. Tevens voeren we de Prolimatech Megahalems en de Scythe Mugen 2 als vergelijkingsmateriaal op.

Xigmatek Aegir

Xigmatek levert met de Aegir een van de weinige high-end koelers met een direct-touch heatpipeconstructie af. De Aegir heeft twee 8mm-pipes centraal in het koelblok, die worden geflankeerd door twee 6mm-heatpipes. Bovenop de 8mm-heatpipes zijn nog eens twee 6mm-heatpipes aangebracht om de warmte zo effectief mogelijk af te voeren. De 8mm-heatpipes zijn dus als het ware aan drie kanten ingepakt door 6mm-heatpipes.

De koeltoren, bestaande uit achtenveertig aluminium vinnen, wordt aan een backplate bevestigd. Die geïsoleerde backplate wordt met vier schroeven en moeren aan het moederbord bevestigd, waarna twee 'bruggen' aan de schroeven worden vastgemaakt. Hieraan zitten weer twee schroeven, waaraan een balk die over de heatsink wordt gelegd bevestigd wordt. Met een steeksleuteltje worden de schroeven van die balk vastgedraaid om voor voldoende druk op de processor te zorgen.

Xigmatek AegirXigmatek AegirXigmatek AegirXigmatek Aegir

Merk en Type
Merk Xigmatek
Type Aegir SD128264
Technische specificaties
Socket 775, 1156, 1366, AM2, AM2+, AM3
Aansluiting processorkoeling 4
Heatsink Nikkel + koper
Heatpipes 4x 6mm, 2x 8mm
Koelribben 48x aluminium
Doorsnede 120mm
Heatpipes 6
Rotatiesnelheid (min) 1000rpm
Rotatiesnelheid (max) 2200rpm
Geluidssterkte 30,1dB

Akasa Nero-S

De Nero-S is de tweede koeler in de test die is voorzien van direct-touch heatpipes en aluminium koelribben. Anders dan de Aegir heeft de Nero-S echter geen twee maar vier 8mm-heatpipes, maar ontbeert dan weer de 6mm-pipes. De koeltoren bestaat uit 48 gegolfde aluminium koelribben en weegt 596 gram. De ventilator draait op maximaal 1600 toeren per minuut.

Het geheel wordt middels een backplate en vier schroeven met veren aan het moederbord bevestigd. De brackets daarvoor dienen daarvoor eerst aan de heatsink geschroefd te worden.

Akasa Nero-SAkasa Nero-SAkasa Nero-S

Merk en Type
Merk Akasa
Type AK-CCX-4001HP neroS
Technische specificaties
Socket 775, 1156, 1366, AM2, AM2+, AM3
Aansluiting processorkoeling 4
Doorsnede 120mm
Heatpipes 4
Rotatiesnelheid (min) 600rpm
Rotatiesnelheid (max) 1600rpm
Geluidssterkte 25,9dB

Noctua NH-C14

De NH-C14 is geschikt voor alle gebruikelijke sockets van AMD en Intel, inclusief het aankomende Sandy Bridge 1155-platform, dat met zijn Socket H2 compatibel is met koelers voor de huidige H- of LGA1156-sockets.

De Noctua-koeler wijkt zozeer af van de overige geteste exemplaren dat een directe vergelijking lastig te maken is. De koeltoren staat niet haaks op het moederbord; de aluminium koelribben zijn met zes u-vormige heatpipes als het ware boven de cpu opgehangen.

De koeler is voorzien van twee ventilators, die in een push-pullconfiguratie gebruikt kunnen worden: er kan een 140mm-ventilator tussen heatsink en koelribben worden geplaatst en een tweede 140mm-exemplaar kan aan de bovenkant worden bevestigd.

Noctua NH-C14Noctua NH-C14Noctua NH-C14Noctua NH-C14

De koeler is met één of beide ventilators te gebruiken, en dappere tweakers zouden de cpu zelfs passief kunnen koelen. Afhankelijk van de gewenste toepassing kan zowel de bovenste als de onderste ventilator worden weggelaten.

Noctua levert zijn koelers met verloopstekkers voor de ventilators, waarmee de draaisnelheid kan worden beïnvloed. De standaard draaisnelheid van 1300rpm kan met de zwarte lna worden gereduceerd tot 900rpm en met de blauwe ulna kan die zelfs worden teruggebracht tot 750rpm. De snelheidsverlaging gaat uiteraard gepaard met een reductie in geluidsproductie, maar ook de koelprestaties worden wat minder.

Merk en Type
Merk Noctua
Type NH-C14
Technische specificaties
Socket 775, 1155, 1156, 1366, AM2, AM2+, AM3
Heatsink nikkel + koper
Heatpipes 6x 6mm
Koelribben 29x aluminium, 16x koper
Doorsnede 2x 140mm
Rotatiesnelheid (min) 750rpm
Rotatiesnelheid (max) 1300rpm
Geluidssterkte 19,6dB

Prolimatech Super Mega

De Super Mega van Prolimatech zou een stapje beter moeten zijn dan voorganger Megahalems. De twee zijn in een aantal opzichten lastig van elkaar te onderscheiden. Het aantal koelribben is identiek en ook de vorm is niet veranderd. Bij de Super Mega zijn echter in beide koeltorens zestien aluminium ribben vervangen door koperen exemplaren. Daardoor is de Super Mega wel een stuk zwaarder: de nieuweling weegt precies 1000 gram, terwijl de Megahalems op 798 gram blijft steken.

Ook de basis is identiek: in de gepolijste heatsink steken zes heatpipes van 6mm doorsnede. De zware koeler kan alleen op Intel-borden worden geschroefd: AMD-mountings ontbreken. Ook een ventilator wordt niet meegeleverd. De koeler wordt met een backplate en brackets aan het moederbord bevestigd. Een brug over de heatsink bevestigt ten slotte de koeler aan de mount. Hiervoor kunnen geveerde schroeven worden gebruikt, zodat er voldoende druk op de cpu staat.

Prolimatech levert echter ook zwarte schroeven, met dito veren, mee: hiermee kan extra druk op de cpu gezet worden, al bestaat het risico dat de processor of de socket wordt beschadigd. Enige voorzichtigheid is hier derhalve geboden. Met de normale, 'veilige' schroeven bleef de koeler echter vrij beweeglijk - reden om voor de zwarte variant en de extra druk te kiezen, waarmee de koeltoren wel voldoende vastgezet kon worden. Een minpunt is ten slotte dat de beugeltjes om de ventilators vast te zetten, gemakkelijk tegen de fanbladen kunnen aankomen. Dat bevestigingssysteem is niet erg slim ontworpen.

Prolimatech Super MegaProlimatech Super MegaProlimatech Super MegaProlimatech Super Mega

Merk en Type
Merk Prolimatech
Type SuperMega
Technische specificaties
Socket 775, 1156, 1366, AM2+, AM3

Thermalright Archon

De Archon-heatsink bestaat uit aluminium koelribben en een koperen koelblok met zes 6mm-heatpipes. Een backplate wordt achterop het moederbord bevestigd met duimschroeven en een tweede plaat wordt rond de socket geplaatst. Hierop wordt een drukbrug bevestigd die de koeler op de cpu drukt. Om de druk op de processor in te stellen wordt een stelschroef gebruikt.

Thermalright is naast Noctua de enige fabrikant in het testveld die een 140mm-ventilator met zijn koeler meelevert. De TY140 wordt met twee draadclips op de Archon-heatsink bevestigd. De grote koeler heeft geen hoge fansnelheden nodig: de TY140 draait op 900 tot 1300rpm.

Thermalright ArchonThermalright ArchonThermalright ArchonThermalright Archon

Merk en Type
Merk Thermalright
Type Archon
Technische specificaties
Socket 775, 1156, 1366, AM2, AM2+, AM3
Aansluiting processorkoeling 4
Doorsnede 140mm
Heatsink Nikkel + koper
Heatpipes 6x 6mm
Koelribben 48x aluminium
Doorsnede 140mm
Rotatiesnelheid (min) 900rpm
Rotatiesnelheid (max) 1300rpm

Zalman CNPS9900 Max

De CNPS9900 Max heeft een karakteristiek Zalman-ontwerp: een dubbele ring koelribben met daartussen een ventilator. Deze koeler heeft op papier een 135mm-ventilator, maar op het oog is de ventilator nauwelijks groter dan een 120mm-exemplaar. De fan is rood verlicht, maar het licht is niet bijzonder fel. De vernikkelde koperen heatsink geeft de warmte via zes 6mm 'composiet'-heatpipes door aan de koelribben.

Zalman CNPS9900 Max

De koelribben zijn van aluminium en zijn voorzien van een zwarte nikkel-coating. Een meegeleverde verloopplug met daarin een weerstand kan de rotatiesnelheid van de ventilator op vol vermogen van 1700rpm naar 1500rpm verlagen: de ondergrens bedraagt in beide gevallen 900rpm. Op volle toeren zou de 9900 tot 300W aan warmte kunnen dissiperen.

Zalman CNPS9900 Max

Door het ontwerp van de CNPS9900 is het niet mogelijk een eigen ventilator te monteren. De tests met onze SFlex 800- en 1600rpm ventilators moeten dan ook achterwege blijven.

Zalman CNPS9900 Max

Merk en Type
Merk Zalman
Type CNPS9900 MAX Red
Eerste prijsvermelding zondag 21 november 2010
Technische specificaties
Socket 775, 1156, 1366, AM2, AM2+, AM3
Aansluiting processorkoeling 4
Doorsnede 135mm
Heatpipes 3
Rotatiesnelheid (min) 900rpm
Rotatiesnelheid (max) 1700rpm
Geluidssterkte 18dB

Testmethode

De koelers werden op een op 3,8GHz geklokte Core i7-920 (D0) bevestigd. De Vcore-spanning bedroeg 1,3V, terwijl de overige spanningen van het MSI Xpower-moederbord op de standaardwaarden werden gehouden. Als koelpasta werd Arctics MX-2 ingezet. Om storende invloeden te minimaliseren werden een passief gekoelde videokaart en een solid state drive gebruikt. De koelers werden tweemaal gemonteerd om te kunnen controleren of er grote afwijkingen in de gemeten waarden optraden.

Met behulp van RealTemp werden de cpu-temperatuur gemeten en de geluidsproductie werd met een Voltcraft-geluidsdrukmeter op een afstand van 25 centimeter gemeten. De idle-metingen werden gedaan wanneer de desktop getoond werd; daarnaast werd de stresstest van Prime95 gebruikt waarmee de cores gedurende tien minuten werden opgewarmd. De weergegeven temperaturen zijn de verschillen met de tijdens de metingen waargenomen omgevingstemperaturen, terwijl voor de geluidsdruk de absolute waarden worden weergegeven. Het omgevingsgeluid in de testruimte bedroeg tijdens de metingen 33,8dBA.

Ter vergelijking testten we een Prolimatech Megahalems en een Mugen 2 van Scythe, die bekend staat als een zeer goede en bovendien vrij goedkope koeler. Daar staat overigens tegenover dat de installatie van de Mugen 2 een vrij vervelende operatie is, waarbij het nodig is het socket uit elkaar te halen.

Koelresultaten met eigen fan

Allereerst werden de koelers met hun eigen ventilator getest. Indien mogelijk werden hierbij verschillende rotatiesnelheden van de meegeleverde ventilators getest. De omgevingstemperatuur werden van de cpu-temperatuur afgetrokken om de resultaten eenvoudig te kunnen vergelijken.

Warmteproductie, eigen ventilator, idle
graden Celsius ten opzichte van omgeving, lager is beter
Aegir @2000rpm
******
12
NH-C14 push/pull @1300rpm
******
12
CNPS9900 @1700rpm
******
12
CNPS9900 @1300rpm
******
13
CNPS9900 @1500rpm
******
13
Archon @1300rpm
******
13
NH-C14 pull @1300
*******
14
Archon @900rpm
*******
14
NH-C14 push/pull @900rpm
*******
14
Aegir @1500rpm
*******
14
NH-C14 push/pull @700rpm
*******
15
NH-C14 pull @900rpm
*******
15
Nero-S @1600rpm
********
16
NH-C14 pull @750rpm
********
16
CNPS9900 @900rpm
********
17
NH-C14 push @1300rpm
********
17
Nero-S @1150rpm
*********
18
NH-C14 push @900rpm
*********
19
NH-C14 push @750rpm
**********
21

Idle weten de Zalman op 1700rpm, de Aegir op 2000rpm en de dubbele ventilatoropstelling van de Noctua-koeler op 1300rpm de cpu het best koel te houden. De Nero-S stelt met de ventilator op 2000 toeren - en al helemaal met een lager toerental - behoorlijk teleur.

Warmteproductie, eigen ventilator, load
graden Celsius ten opzichte van omgeving, lager is beter
CNPS9900 @1700rpm
*******
42
CNPS9900 @1500rpm
*******
43
Archon @1300rpm
*******
43
Aegir @2000rpm
*******
44
CNPS9900 @1300rpm
*******
46
Aegir @1500rpm
*******
46
NH-C14 push/pull @1300rpm
*******
47
NH-C14 pull @1300
********
48
Archon @900rpm
********
48
NH-C14 push/pull @700rpm
********
50
NH-C14 push/pull @900rpm
********
50
CNPS9900 @900rpm
********
50
NH-C14 push @1300rpm
********
53
Nero-S @1600rpm
*********
54
NH-C14 push @900rpm
*********
58
NH-C14 pull @900rpm
*********
58
NH-C14 pull @750rpm
**********
60
Nero-S @1150rpm
**********
62
NH-C14 push @750rpm
**********
63

Onder belasting weet de Zalman wederom het hoofd het koelst te houden, op de voet gevolgd door de Archon en Aegir. Het testveld ligt redelijk dicht bij elkaar, hoewel de prestaties van de Nero-S wederom tegenvallen. Ook van de koeling van de twee ventilators van de Noctua NH-C14 hadden we meer verwacht.

Koelresultaten SFlex800

Om de koeltorens onderling te kunnen vergelijken, werden ze van identieke ventilators voorzien. We monteerden de SFlex800, met een toerental van 800rpm, op alle koelers behalve op de Zalman CNPS9900.

Warmteproductie, SFlex800, idle
graden Celsius ten opzichte van omgeving, lager is beter
NH-C14
******
11
Mugen 2
*******
14
Super Mega
*******
14
Archon
********
16
Aegir
*********
17
Megahalems
*********
17
Nero-S
**********
20

De Nero-S van Akasa blijft achter bij de rest en de processorcores blijven bij deze koeler al zonder belasting een aantal graden warmer. Het grote oppervlak van de Noctua NH-C14 houdt de onbelaste cpu zeer koel en ook de Mugen 2 en de Super Mega verrichten goed werk.

Warmteproductie, SFlex800, load
graden Celsius ten opzichte van omgeving, lager is beter
Super Mega
********
50
Mugen 2
********
52
Archon
********
52
Aegir
********
54
Megahalems
********
54
NH-C14
********
55
Nero-S
**********
66

Ook onder belasting presteert de Nero-S ondermaats, waarbij de cpu aanzienlijk warmer blijft dan bij de rest. Wanneer de omgevingstemperatuur van ruim 20 graden wordt meegenomen, blijkt dat deze koeler de processor al redelijk in de buurt van de throttle-temperatuur van 100 graden laat komen. De Super Mega kan het best overweg met een langzaam draaiende ventilator en houdt de overgeklokte 920 lekker koel. Ook de overige koelers doen het goed.

Koelresultaten SFlex1600

Met de SFlex1600 met een toerental van 1600rpm werden de koelers ook met een snellere ventilator getest.

Warmteproductie, SFlex1600, idle
graden Celsius ten opzichte van omgeving, lager is beter
Megahalems
********
12
Mugen 2
********
13
Super Mega
********
13
Archon
*********
14
Aegir
*********
14
Nero-S
**********
16
NH-C14
**********
16

De Nero-S en vooral de NH-C14 profiteren niet veel van de snellere ventilator: net als met de SFlex800 blijft de processor met deze configuratie redelijk warm. Idle weet vooral de Megahalems te overtuigen, op de voet gevolgd door zijn deels koperen broertje de Super Mega en de aloude Mugen 2.

Warmteproductie, SFlex1600, load
graden Celsius ten opzichte van omgeving, lager is beter
Super Mega
********
43
Mugen 2
********
44
Megahalems
********
45
Aegir
********
46
Archon
********
47
Nero-S
**********
55
NH-C14
**********
56

Onder belasting presteert de Nero-S - alweer - een stuk minder dan de concurrentie. Ook de koeler van Noctua kan niet efficiënt met de 120mm-ventilator omgaan: deze koeler vergt toch echt een 140mm-exemplaar. De Super Mega houdt de Core-i7 het koelst, op de voet gevolgd de Mugen 2 en de andere Prolimatech-koeler, de Megahalems.

Geluidsproductie

De geluidsproductie werd met behulp van een Voltcraft-geluidsdrukmeter in een ruimte met een omgevingsgeluidsdruk van omstreeks 33dBA gemeten. De afstand tot de koeler bedroeg hierbij 25 centimeter.

Geluidsproductie, eigen ventilator
Geluidsproductie in dBA: lager is beter
NH-C14 push @750rpm
********
38,8
NH-C14 push/pull @700rpm
********
38,8
NH-C14 push/pull @900rpm
********
38,9
NH-C14 pull @750rpm
********
39,1
NH-C14 pull @1300
********
39,4
Archon @900rpm
********
39,5
NH-C14 push @900rpm
********
39,6
CNPS9900 @900rpm
********
39,9
Archon @1300rpm
********
40,1
NH-C14 push @1300rpm
*********
41,4
CNPS9900 @1300rpm
*********
41,5
NH-C14 push/pull @1300rpm
*********
42,1
Nero-S @1150rpm
*********
42,9
Aegir @1500rpm
*********
43,1
CNPS9900 @1500rpm
*********
43,6
Nero-S @1600rpm
**********
46,2
CNPS9900 @1700rpm
**********
46,2
Aegir @2000rpm
**********
47,9

De snelstdraaiende 120mm-ventilators maken behoorlijk veel herrie, zoals door de op 2000rpm draaiende Aegir wordt gedemonstreerd. Ook de Zalman en de Akasa op topsnelheid zijn meer dan goed hoorbaar. Aan het andere eind van het spectrum vinden we de langzaam draaiende 140mm-ventilators van de Noctua NH-C14. Opmerkelijk is dat de geluidsproductie van een dubbele ventilator nauwelijks verschilt van die van een enkele fan. De Prolimatechs ontbreken, omdat deze niet met een eigen ventilator geleverd werden. Ook het test-exemplaar van de Mugen 2 ontbeerde een ventilator: de retailversie wordt wel met 120mm-ventilator geleverd.

Geluidsproductie, Sflex800
Geluidsproductie in dBA: lager is beter
NH-C14
*********
39,1
Archon
*********
39,5
Megahalems
*********
39,8
Mugen 2
**********
40,5
Super Mega
**********
41,4
Nero-S
**********
41,8
Aegir
**********
42,2

De twee 140mm-koelers zijn het stilst, met de Megahalems in de achtervolging. De Aegir en Nero-S maken wat meer geluid dan gemiddeld.

Geluidsproductie, Sflex1600
Geluidsproductie in dBA: lager is beter
NH-C14
*********
39,4
Megahalems
*********
41,7
Mugen 2
**********
42
Archon
**********
42,1
Aegir
**********
43
Super Mega
**********
43,6
Nero-S
**********
43,9

Wederom is de voor 140mm-ventilators bedoelde NH-C14-koeler het stilst. De overige koelers volgen dicht op elkaar, met de Nero-S weer als hekkensluiter.

Conclusie

Met de eigen ventilator presteren de CNPS9900, de Archon en de Aegir het beste. Daar staat dan echter wel een behoorlijke geluidsproductie tegenover. Met een langzaam draaiende ventilator als de SFlex800 presteert de Prolimatech Super Mega als beste, gevolgd door de zeer betaalbare Mugen 2 van Scythe.

Met de SFlex1600 wordt het podium bezet door de Prolimatech-koelers Megahalems en Super Mega - op nummer 1 en 3 - en de Mugen op 2. Voor de Noctua NH-C14 blijkt een enkel 120mm-ventilatortje onvoldoende: deze koeler gaat echt beter werken als er een 140mm-exemplaar op wordt gemonteerd. Met enkele of dubbele ventilator is de NH-C14 echter wel de stilste koeler uit de test. Het is bovendien de enige koeler die geen staande koeltoren heeft, maar een liggende, bedoeld voor ondiepere behuizingen.

De negatieve uitschieter in alle tests, zowel van geluidsproductie als van koelprestaties, is de Nero-S van Akasa. Deze koelt ondermaats en combineert dat met een hoop herrie. De Nero-S mag absoluut een afrader worden genoemd, maar van de andere koelers is er niet een echt slecht.

De twee Prolimatech-koelers presteren beide zeer goed, net als de Noctua NH-C14. De Scythe Mugen 2 zou, gezien zijn relatief zeer bescheiden prijskaartje en goede prestaties, echter nog altijd als winnaar bestempeld kunnen worden.

Akasa Nero-SAkasa Nero-SAkasa Nero-S
Xigmatek AegirXigmatek AegirXigmatek AegirXigmatek Aegir
Thermalright ArchonThermalright ArchonThermalright ArchonThermalright Archon
Noctua NH-C14Noctua NH-C14Noctua NH-C14Noctua NH-C14
Prolimatech Super MegaProlimatech Super MegaProlimatech Super MegaProlimatech Super Mega
Zalman CNPS9900 MaxZalman CNPS9900 MaxZalman CNPS9900 Max

Reacties (93)

93
93
56
5
1
10
Wijzig sortering
Eigenlijk zou men de test moeten herhalen met een set fans met relatief hoge statische druk.
Omdat de ribben van de koelblokken een restrictie (lees barrière) kunnen vormen voor de fans, doordat deze dicht op elkaar zitten.
Probeer maar eens het koelblok voor je mond te houden vóór de installatie en blaas er eens gewoon door en dan eens wat krachtiger (dus met meer druk), dan begrijp je ongeveer wat ik bedoel.

Dus als men dan een set fans kan gebruiken met relatief hoge statische druk wordt er dus meer lucht verplaatst door de ribben van het koelblok heen en dat zorgt dan voor relatief betere koeling.

Een idee zou zijn: Noiseblocker Multiframe S M12-P (PWM fan)
of de Noiseblocker Multiframe S M12-S3HS.
Ander alternatief de Scythe Gentle Typhoon 1850rpm (D1225C12B5AP-15)

Dit is ook goed leesvoer, ook al is het toegepsitst op waterkoeling, maar heatsink heeft ongeveer zelfde toepassing:
Noiseblockers vs. GT AP-15's en andere vergelijking

EDIT:
lees ook maar eens bijdrage van mijzelf en anderen in het overclock.net forum:
[Official] Cooler Master ATCS 840 Owners Club - pagina 297

[Reactie gewijzigd door mindwarper op 23 juli 2024 06:41]

Mijn Mugen 2 Rev. B werd wel degelijk geleverd met een fan. Het verbaast me om nu te lezen dat hij aan Tweakers niet met fan is geleverd?!

Wat ik nu als opvolger hiervan heel graag zou zien is een vergelijking van fans. Liefst op één of twee reference coolers, bijvoorbeeld weer de Mugen 2 en de Megahalems. Ik blijf moeite hebben om goede informatie over fans te vinden, waarbij mensen vooral op basis van ervaring met één enkel merk (Noctua, Nexus) zeggen dat die het beste zijn, zonder het echt vergeleken te hebben...
Over fans is op zich wel aardig wat te vinden. Bij silentPCreview.com bijvoorbeeld.

Ik heb zelf ervaring met 12cm fans van Nexus - Real Silent serie, Yate Loon en Scythe - Slip Stream serie, Gentle Typhoon en S-Flex serie. Verder heb ik ervaring met een hele zooi 120mm fans van mindere merken: de bekende Antec tri-cool, Revoltec led-fan.

In mijn ervaring zijn de stilste en meest effectieve voor op een koeler de Slip-Streams. Vanwege grote bladoppervlakte vergeleken met de andere twee hebben ze al een relatief hoge statische druk bij een lage snelheid. Die is nodig om de lucht effectief tussen de koelribben door te duwen. Veel fans koelen een stuk slechter bij vergelijkbare rotatiesnelheden. 300-500 RPM is eigenlijk altijd wel genoeg, en de fans zijn bijna onhoorbaar.

Ik heb net een setje nieuwe gekocht ter vervanging van de originele op de Mugen2. Mijn nieuwe moederbord heeft twee 4-pins PWM fanheaders, dus ik kan eindelijk een fatsoenlijke push-pull doen met twee van deze fans. Let op! Er zijn flink wat versies van deze fan verkrijgbaar, maar er zijn maar weinig winkels die deze fan leveren die bij de Mugen 2 geleverd wordt. De andere PWM versies die Scythe van de Slip Stream serie kunnen volgens de specs geen van alle op zulke lage snelheid draaien.

De S-Flex doet het uitstekend. Stil en hoge luchtstroom. De Gentle Typhoon en Nexus fans zijn ook erg stil, maar laten het een beetje afweten bij hogere snelheden. De Yate Loon, Revoltec en Antec fans zijn aardig, maar benedenmaats vergeleken bij de andere.

Verder is mijn ervaring: als je een review vindt of zelf ervaring hebt met een fan, ga er niet vanuit dat een andere serie van dezelfde fabrikant even goed presteert. Ook andere formaten van dezelfde serie kunnen relatief met de concurentie anders scoren.

[Reactie gewijzigd door Razzmatazz op 23 juli 2024 06:41]

I vind SPCR een dramatische site. Ik kan er nooit direct wat vinden, de UI is gewoon k**.
Ik heb er afgelopen weekend nog zitten zoeken naar recente reviews of roundups van fans, maar ik vind niks nieuws, alleen maar oude tests van een paar jaar geleden.

Nou heb ik dus als het goed is al een prima Slip Stream op m'n Mugen (ik schroef vanavond m'n kast eens open om dat te checken), maar waar ik ook naar zoek is goede informatie over case fans. Ook dat zou wat mij betreft een mooie test voor Tweakers zijn, liefst weer met een reference kast zoals mijn CM 690 II ofzo. ;)
Er zijn ook niet zoveel nieuwe reviews, nieuwe reviews vind je gewoon bij articles, fans (controls). Gewoon te klikken op de frontpage.
Ik ben ook zeer onder de indruk van de fan die standaard bij de Mugen 2 zit. Ik had een stel Nexus Real Silents aangeschaft om die zo nodig als vervanging te gebruiken, maar dat is absoluut niet nodig, en waarschijnlijk zelfs een slecht idee.

Op full speed is de Scythe fan vrij luid (veel luider dan de Nexus), maar dat draait hij nooit. Als de processor idle is, draait de fan v.d. Mugen zo traag dat je de individuele bladen nog duidelijk kan zien en speedfan hem afwisselend als 0 of 250 rpm detecteert. Bij die snelheid levert hij nog een goed voelbare luchtstroom en is absoluut onhoorbaar. De processor (een Phenom II x4 955) blijft rond de 32 graden. De Nexus kan volgens mij niet eens zo traag draaien en zou dan waarschijnlijk bijna geen luchtstroom produceren.

Ik heb in het bios aangegeven dat de processor max 55 graden mag worden. Bij full-load gaat de fan periodiek naar zo'n 1400rpm om dat te bereiken. Ik hoor 'm dan met een gesloten kast nog steeds niet, tenzij ik mijn oor bijna tegen de kast hou.

Een v.d. nexus fans draait nu op een vaste vrij hoge snelheid als case fan en die is daar juist prima geschikt voor want die blijft ook op flinke snelheid onhoorbaar (niet op topsnelheid, maar dat is ook nergens voor nodig).

[Reactie gewijzigd door Lapa op 23 juli 2024 06:41]

Ik heb mijn Mugen 2 in een CM Sniper hangen die fabrieksaf al zo goed koelt dat die fan niet eens aanspringt als ik het gebeuren op automatisch laat staan. Dacht dat hij kapot in het begin.
Mijn ervaring met Scythe's Slip Stream fans is dat de lagers er vaak relatief snel de brui aan geven. En dat schijnt na wat onderzoek op het internet een veelgehoorde klacht te zijn.
De gentle typhoon is wel de betere fan voor op (dikke) radiators zoals de H70. Heeft meer kracht (ook op lage snelheden) om de lucht door het blok te blazen. Heb er 2 in low rpm mode op m'n H70 zitten en koelt perfect, maar wel lekker stil.
ik zou juist geen slip streams nemen die zijn prima voor open ruimtes maar niet voor radiatoren/ribben
hierom
en daarom

[Reactie gewijzigd door The-End587 op 23 juli 2024 06:41]

Daar zat ik ook al naar te kijken. Verder zie ik in het artikel dat Thermalright als enige een 140 mm koeler levert, maar Noctua toch ook?
Wat mij wel opvalt is dat de koelers nog altijd van aluminium zijn gemaakt. Ik begrijp dat dat ook is om de kosten te drukken, maar als prestaties er echt toe doen en je geen risico wil lopen met water, droogijs en stikstof en dergelijken, dat je dan juist een koeler zou willen die volledig van koper is gemaakt.

Koper neemt immers de warmte sneller op dan aluminium dat doet. Bestaan deze koelers nog wel, of is er gewoon een reden voor om geen koperen koelers mee te nemen in deze test? Ik vraag me stiekem ook af, of de CPU's gelapped zijn, dus dat ze lekker vlak gemaakt zijn om nog beter contact te hebben met de koeler.

[Reactie gewijzigd door CH4OS op 23 juli 2024 06:41]

Wat thermische geleidbaarheid heb je gelijk: http://nl.wikipedia.org/wiki/Warmtegeleiding
Koper geleidt beter dan aluminium. Maar de warmteafgifte is beter bij aluminium. Overigens zie je hier dat zilver NOG beter geleidt. Maar ja, het prijskaartje loopt dan aardig op, terwijl je CPU dan hooguit 5 of 6 graden koeler wordt.

Als je een Megahalems of een D14 volledig uit koper zou optrekken, dan zou je een toren hebben van 3,5 kilo. Dat wil je gewoon niet aan je moederbord hebben hangen.
Mede om die redenen, hebben ze enkel de onderdelen die direct contact hebben met de CPU heatsink (heatpipes en de basis) van volledig koper gemaakt (vernikkeld om oxidaties te voorkomen) om zo snel mogelijk de warmte af te geven.

Dus je ziet, het is een combinatie van allerlei factoren waarom het niet gebeurt dat koelers volledig uit koper gemaakt worden. De extra koelprestaties staan niet verhouding met het gewicht EN de prijs.

EDIT: Wat betreft de "gladheid" van het contact-oppervlak...dit kun je natuurlijk googlen. De zalman heeft echt een spiegelend vlak, waar de Megahalems dat minder hebben. Ook de Noctua's hebben geen volledige spiegeling. Noctua zegt dat ze airbubbles hiermee voorkomen. De Scythe Mugen heeft het ook bijna spiegelend.

[Reactie gewijzigd door Deathchant op 23 juli 2024 06:41]

Een spiegelvlak hoeft niet alles te zeggen, hij kan dan nog steeds bol zijn bijvoorbeeld. Echt vlak, omgekeerd, hoeft ook niet meteen spiegelend te zijn, alhoewel je wel steeds meer weerspiegeling krijgt hoe fijner je schuurpapier bij het lappen.
EDIT: Wat betreft de "gladheid" van het contact-oppervlak...dit kun je natuurlijk googlen. De zalman heeft echt een spiegelend vlak, waar de Megahalems dat minder hebben. Ook de Noctua's hebben geen volledige spiegeling. Noctua zegt dat ze airbubbles hiermee voorkomen. De Scythe Mugen heeft het ook bijna spiegelend.
Ik heb het over de gladheid van de CPU én de koeler. Bij de koelers zijn die meestal gewoon vlak, maar bij de CPU juist niet altijd. Daarom kan je CPU's met schuurpapier (van grof naar steeds fijner) 'lappen', waardoor ook dat beter contact maakt.

[Reactie gewijzigd door CH4OS op 23 juli 2024 06:41]

Diamant is een nog betere warmtegeleider.
koper neemt en geleid warmte goed,maar alluminium staat beter hitte af (in dit geval lucht)
Alluminium en koper zijn slecht aan elkaar te verbinden,zonder veel overdrachtsverlies tussen de 2 metalen en eventueel soldeer of ander verbindmiddel.
Enkel Alpha heatsinks heeft ,ooit allom bekend ,koelblokken waar door middel van explosielassen stuk koper in blok hoogwaardig A6063 alluminium werd "gelast".Door de druk van de explosie worden de 2 metalen op moleculair niveau in elkaar geperst en zo verbonden.
Ze maken vandaag de dag nog steeds op die manier koelblokken,voor gebruik in 1 en 2 U behuizingen.

explosielassen: http://www.youtube.com/watch?v=ldl6fIDGQ5E
Uit mijn hoofd gezegd:

Koper geleid warmte beter dan aluminium. Dus voor het warmte transport is koper beter.

Aluminium geeft zijn warmte beter af aan de omgeving, dus de vinnen van een koeler kunnen beter van Alu zijn.

(Correct me if I'm wrong)

Ik dacht dat je in het verleden ook wel koelers had met een koper basis en alu vinnen. Bij grotere koelers gaat het gewicht ook weer spelen en dan scheelt alu met koper iets meer dan een factor 3!
Anoniem: 274053 13 december 2010 16:15
"...De Scythe Mugen 2 zou, gezien zijn relatief zeer bescheiden prijskaartje en goede prestaties, echter nog altijd als winnaar bestempeld kunnen worden..."

Ben het hier niet mee eens, tenzij het doel van de test was de beste prijs/kwaliteit verhouding te vinden.
Simpelweg omdat we hier praten over een prijsklasse tot rond de 50? euro. Het is niet alsof je eerste je auto moet verkopen om zo'n ding aan te schaffen, zeker bij het samenstellen van een systeem voel je die +/- 15 euro niet.

Dus ik zou simpelweg kiezen voor de beste koeler, puur op temperatuur beoordeeld, die koeler kan vaak wel stiller gemaakt worden door voor een andere fan te kiezen.
Als een Mugen voor €35 een koeling oplevert die enkele tientallen graden beter is dan de stock Intel cooler, en een anderhalf tot twee keer zo dure koeler daar nog slechts een of twee graadjes van afhaalt, dan is voor mij die hogere prijs van die duurdere cooler het verschil echt niet meer waard.
Voor dit soort vergelijking is de prijsklasse niet bijzonder relevant vind ik.
Wel een beetje raar dat deze review de Noctua NH-C14 vergelijkt met deze andere koelers.
De NH-C14 is een koeler die bedoeld is voor kasten waar een 16 cm hoge processorkoeler niet past. Om deze dan te vergelijken met diezelfde 160mm hoge processor koelers levert dan wellicht een vertekend beeld op.

Nu word dat natuurlijk ook vermeld in de review. Toch was het wellicht beter geweest om hier de NH-D14 te pakken en de C14 met andere low profile koelers te vergelijken.
Aan de andere kant doet de C14 klaarblijkelijk prima mee in deze strijd.

Enfin, dit is natuurlijk maar een klein vraagtekentje bij een anders uitstekend artikel.
Mee eens, dat is jammer.

Als je andere reviews erop naslaat dan koelt de NH-D14 beter onder full load vergeleken met zijn kleinere broertje, maar daar lijkt een wat hogere geluidsproductie tegenover te staan.
En hij is een stuk groter natuurlijk.
goed dat je daar nog even nadruk op legt. Ik ben wel blij dat ze deze koeler toch hebben meegenomen, zo zie je tenminste het verschil tussen een smallere kast en een brede (16cm) kast. Opnieuw een voorbeeld waar 'Klein maar fijn' niet opgaat ;)

[Reactie gewijzigd door increddibelly op 23 juli 2024 06:41]

Zeker weten mee eens dit!

Maar als ik het goed begrijp is de D14 een stuk groter dan de C14 en zal dus ook aardig wat betere koeling leveren.

Ik heb de D14 in m'n wishlist staan omdat ik een zeer stille koeler wil hebben die ook een overgeclockte cpu aankan, dus ja, toch jammer dat hij hier niet bij staat :)
_/-\o_ Goed artikel had even het oude-Tweakers.net gevoel terug, hoop dat we meer van dit soort dingen in de toekomst zien _/-\o_
Dat was ook mijn gevoel.

Mijn conclusie is: Er is eigenlijk niets nieuws onder de zon. De mugen2 en Megalehems zijn nogsteeds de 'beste'. Mijn processor mag nog lekker gekoeld blijven door de mugen2. Never change a winning team ;)

[Reactie gewijzigd door Animal Baars op 23 juli 2024 06:41]

Ik heb ook voor de mugen willen gaan... alleen kwam er achter dat mijn ram te hoog was (of te dicht bij de proc zat) waardoor hij niet paste :(
Ik had in eerste instantie hetzelfde probleem, maar heb de fan toen aan de achterkant van de heatsink geinstalleerd. Kan helaas niet zeggen hoe dat de koelprestaties beinvloed (vergelijking is niet mogelijk), maar de pc is stabiel en de temperatuur bij 8 threads prime95 (op een core i7-860, stock speed) blijft onder de 65 graden.
Je kunt als je voor stilte gaat weinig uit deze review halen. Alle geluidsmetingen komen net onder de 40dB, terwijl het gebied onder 20dB pas stil genoemd kan worden.
Ik hou het persoonlijk zelfs op 13dB.

Wel vreemd is dat de resultaten verschillen met SilentPCReview, waar de megahalems en Mugen 2 ook zijn getest. Daar scoort de Megahalems beter dan de mugen 2, en hier andersom.
jij woont in een opnamestudio?
De achtergrondruis in je huiskamer ligt al rond de 20-25dB!

Maar wat beter was geweest was idd de dB's boven de achtergrondruis te geven (dus relatief vermogen).

[Reactie gewijzigd door DaManiac op 23 juli 2024 06:41]

Ik hoor apparatuur in mijn kamer die 13dB produceert. Die 13dB is dan weer gemeten in een geluidsdichte ruimte (anechoic chamber).

Ik ben al een aantal jaar bezig met stille computers, ik gebruik nu een tv als monitor, deze heeft een ventilator welke meer geluid maakt dan mijn computer. Mijn oude monitor maakte ook een geluid, alleen hoorbaar als ik mijn hoofd in de juiste positie hield.

Dus ik denk wel dat ik kan zeggen dat ik aardig gevoelig ben voor geluid.
Een anechoic chamber is een dode kamer, een kamer zo ingericht dat er 'geen' reflectie van wanden, vloeren etc is van het geluid, zodat alleen geluid direct van bron waargenomen wordt. Het is niet gek dat in een dergelijke kamer zeer lage dB waarden worden gemeten. Echter in een de 'echte' wereld is het geluidniveau van een dergelijke bron altijd hoger.
Eens, dus ik hoor geen 13dB, maar meer. Maar dat vergelijkt zo lastig met andere hardware, terwijl ik nu wel een "gestandaardiseerde" maat gebruik. Tenminste, ik ben op dit moment aardig tevreden met de reviews van SPCR: daarmee kan ik voor mezelf bepalen wat "stil" is. En 40dB wijkt daar heel erg veel van af.
Ik hou het persoonlijk zelfs op 13dB
Dan vallen direct alle actieve koelers af, want de spoorlijn hier hoor ik al met meer dan 13dB... en die ligt 5km verderop. ;)

Zoals DaManiac al zegt ligt achtergrondgeluid al een stuk hoger en dan heeft minder dan 20dB niet echt zin, alles onder de 30dB is praktisch onhoorbaar en wat mij betreft gelijkwaardig aan een passieve koeling (als je er echt recht naast zit misschien 20-25). Bijna alle koeling met bewegende onderdelen ligt wel boven de 25dB.

[Reactie gewijzigd door bwerg op 23 juli 2024 06:41]

alles onder de 30dB is praktisch onhoorbaar
Zullen we wedden van niet? ;)
Vroeger dacht ik dat 20dB onhoorbaar was (gemeten door SilentPCReview). Nu weet ik beter, nu wil ik 13dB of minder.
Ik had een soortgelijk probleem door m'n Corsair Dominator geheugen (viel te verwachten...) en heb een jaar lang m'n ventilator gewoon iets hoger op de koeler gezet.

Je kan de beugeltjes van de fan gewoon tussen twee koelribben naar buiten laten komen, in plaats van helemaal onderlangs. De koelprestaties waren er niet veel minder op. Mijn Phenom II X2 550@4cores werd zelden warmer dan 50 graden onder load. Met push-pull moet dat helemaal geen probleem zijn.

Kortom, de Mugen 2 is van alle markten thuis, en blijft een briljant apparaat.
Zelfde hier voor een i7 920, hoewel lager overclocked.

Mijne is hierdoor 43 graden over omgeving onder load, met een s-flex 1600. (hier op tweakers wordt 44 gemeld). Bijkomende vertekening kan natuurlijk wel komen uit het feit dat er bij mij nog meer fans in de kast hangen, zo wordt achter door een 120mm afgezogen (s-flex 1000) en een gentle typhoon 900 die aan de bovenkant lucht toevoerd over de corsair dominators.

(Mijn CM690 heeft twee luchtstromen, doordat er een 5850 (nu nog maar één) in hangt. Drie fans boven zoals beschreven, en drie onder voor de videokaart + 5 HDD's.

[Reactie gewijzigd door djunicron op 23 juli 2024 06:41]

Te dicht bij de cpu dus :), want bij mij zitten er heatsinks en apparte koelers op de ram maar hij komt net naast de Mugen 2 (halve cm over).

Leuk om te zien dat een betaalbare blok als de Mugen 2 nog altijd zo goed uit de kast komt, hij is niet meer van de jongste.
Ben je nou tweaker of niet? :o

IJzerzaagje erlangs halen en klaar! ;)
Mugen wordt als supertop beschouwt maar raar genoeg vindt je nooit een mugen en een thermalright venomous X in dezelfde revieuw. sterker nog deze revieuw is niet echt representatief want in reviews: Zes processorkoelers op de pijnbank'' scoort de Prolimatech Megahalems 49,6 graden bij full load en met een SFLEX op 1600 toeren in deze review is het 45 graden, wat the thermalright in deze test op 42,3 zou brengen. en dus boven aan zou zetten boven de MUGEN. M.a.w get on the winning team to start with
Als een Mugen 2 gebruiker heb ik een kritiekpuntje. De airflow door de koeler is ver van het moederbord zodat de mosfets niet gekoeld worden. Een stock koeler blaast duidelijk over de mosfets. Zo had ik een budget bordje afgebrand.

Je kan dat oplossen door de mosfets van koelvinnen te voorzien of naar een mobo met meerdere "fasen" over te stappen zodat de warmteproductie over meerdere mosfets gespreid wordt.

De Noctua kan wel op de processor en de onderdelen rond de processor blazen. De ventilator van de Zalman kan aan de zijkant lucht lekken zodat de mosfets beetje airflow over zich krijgen.

http://gathering.tweakers...message/34828580#34828580
Ik kan alleen de vergelijking met de stock-hsf niet vinden, of zit ik met mijn neus te kijken?

Verder beetje off-topic, maar deze dingen zijn bijna nog erger dan videokaarten qua naamgeving en spectaculaire toevoegsels daaraan.
Anoniem: 288594 @Jesse13 december 2010 15:48
Die had ik ook graag gezien.
Mooie review die voor mij op een gunstig moment komt; ik heb net een nieuw systeem gebouwd en ben nog op zoek naar een andere koeler. Wat ik wel een gebrek vind aan deze review, is het niet meenemen van de standaardkoeler van Intel.
intel heeft 3 verschillende stock coolers als ik mij niet vergis. Afhankelijk van de tdp van de processor die je meevraagt. Maar idd, het kon wel leuk zijn deze erbij te zetten (van de i7 920 dan)
Mja, puur review-technisch gezien zou het wel mooi zijn geweest, maar ik denk dat alle tweakers ondertussen wel weten dat beter zelf iets in elkaar kan knutselen van karton dan de stock koeler erop te zetten :P

OT: Goed om te zien dat de Mugen eigenlijk nog steeds keihard pwnd (zeker prijs/kwaliteit). Maar als ik nu een systeempje zou bouwen zou ik de Noctua ook een serieuse optie vinden. Zeker met 2 low-speed fans erop heb je wel een lekker stil koelertje die het prima doet.

En weer eens goed om een echt tweakers.net review te zien. Dit zijn voor mij persoonlijk toch altijd de leukste :)

[Reactie gewijzigd door CrackSlet op 23 juli 2024 06:41]

Toch zou het leuk zijn om eens te zien hoeveel het nu scheelt.

Bij iedere koelertest van Tweakers wordt deze opmerking altijd gemaakt, maar er wordt nog steeds niet naar geluisterd. Zoveel moeite zal het toch niet kosten om nog een koeler extra mee te nemen in de test?
Wanneer gaan koelblokken met hun gewicht een probleem vormen voor moederborden? Want het wordt in de toekomst natuurlijk alleen maar zwaarder, heb ik zo'n idee. Je zou zeggen dat vloeistofkoeling op een gegeven moment toch meer gemeengoed zou moeten worden.
Anoniem: 215005 @Yoozer13 december 2010 09:45
ik heb nu een H50 in push>pull en dat werkt prima! cpu is even koel als mijn mugen 2 maar dan niet met 800 gram dat aan mijn mobo trekt...

dus lekker stil..en een clean look... (met de juiste fan's)
Anoniem: 376035 13 december 2010 09:16
Mooie review! Met veel plezier gelezen. Hieruit haal ik ook meteen een beslissing: ik ga een Scythe Mugen 2 aanschaffen.
Inderdaad erg leuke en mooie review! Scythe Mugen blijft inderdaad uitstekende koeler!
Wel erg verbaasd dat de Nero-s zo'n slechte koeler is gebleken..
Jammer dat in mijn nieuwe kast de Mugen niet meer inpast, mist gelijk wat koelvermogen. Wellicht dat het formaat misschien ook mee kan worden genomen in een review, want niet alles past overal in.
De Mugen 2 valt qua formaat in hoogte nog best mee. Het grootste bezwaar is dat je niet altijd hoge RAM modules kan gebruiken, maar de megahalems, NH-D14, TRUE en Venomous-X zijn allemaal hoger. Een Mugen 2 past nog net in een Xigmatek Asgard, dat word met die andere koelers een stuk moeilijker.

Op dit item kan niet meer gereageerd worden.