Kalibratiemethode op de schop
Tweakers.net is overgestapt op andere hardware en software voor het kalibratiegedeelte van de hdtv-recensies. In plaats van de gebruikelijke Spyder2Pro-colorimeter en software, is een kalibratiepakket van SpectraCal aangeschaft.
Dit pakket bestaat uit een X-Rite EyeOne Pro-spectroradiometer, CalMAN-software speciaal toegespitst op het kalibreren van home entertainment-systemen en een patroongenerator die de juiste patronen onder regie van de CalMAN-software aan het scherm voert via hdmi.
De EyeOne Pro-meter beschikt in tegenstelling tot de drie sensors met kleurenfilter bij de Spyder2, over 128 sensoren die elk gevoelig zijn voor een specifiek deel van het frequentiebereik. De EyeOne Pro-meter is daardoor beduidend nauwkeuriger en consistenter dan de Spyder-familie. De meter is door maker X-Rite geijkt.
Daarnaast is de EyeOne Pro ook geschikt om metingen te verrichten aan tv's met led-verlichting, kan de meter overweg met plasma-schermen en zijn projectoren met de EyeOne Pro te kalibreren.
De nieuwe software stelt Tweakers.net in staat om een tv-set uitgebreider te kalibreren en geeft door middel van extra grafiekjes ook meer inzicht in de kwaliteit van een display. Zo kon met de oudere Spyder2Pro-software weliswaar de D65-filmnorm voor wat betreft grijswaardenkalibratie geregeld worden, maar de opspanning van de kleurruimte door het meten van de drie primaire kleuren (rood, groen en blauw) en de secundaire kleuren (cyaan, magenta en geel), was met het vorige kalibratiepakket niet mogelijk.
Kalibratie en local dimming
Om de 9704 te kalibreren worden eerst de meeste beeldverbeterende technieken uitgeschakeld die de kalibratie kunnen verstoren, zoals Dynamic Contrast, ruisreductie en bewegingscompensatie. Dynamic Backlight, die local dimming mogelijk maakt, blijft in eerste instantie aan, omdat met de technologie een effectief hogere contrastratio is te bereiken door de led's achter donkere delen van het beeld te dimmen, zonder dat dit in hetzelfde beeld ten koste gaat van de helderheid van het lichte gedeeldte. Wel onderzoeken we ook het effect van het uitzetten van de feature.
De metingen werden verricht in een geblindeerde kamer, waarbij de tv ongeveer een half uur de tijd heeft gehad om op te warmen.
Out-of-the-box
Na meting van de verschillende modes blijkt de 'Cinema'-modus in combinatie met de 'Warm'-stand de D65-kleurtemperatuurnorm van 6504K met een gemeten waarde van gemiddeld 6566K zeer dicht te naderen. De gemiddelde gamma ligt met 1,8 echter beduidend onder de beoogde 2,2, waardoor mogelijk detail verloren gaat. En ook blijkt uit de RGB Level Tracking-grafiek dat in het beeld over de gehele linie wat te weinig groen zit.


Lopen we de stippellijn na, dan zien we dat volledig groen te gesatureerd wordt weergegeven en dat ook rood en geel, gezien de DeltaE-waarde, een maatstaf voor de kleurfout, niet helemaal overeenstemmen met de D65-norm. De primaire kleur blauw is wel spot on. DeltaE-waarden groter dan 3 zijn in principe met het oog zichtbaar. Toch is bovenstaand resultaat voor een scherm waarbij alleen de helderheid en contrast zijn aangepast, zaken die een consument zelf kan uitvoeren, zeker niet slecht te noemen. Vooral de benadering van de ideale kleurtemperatuur out-of-the-box is prijzenswaardig.
Grijswaardenkalibratie
In eerste instantie dachten we dat de 9704 geen mogelijkheid had om de witbalans aan te passen, maar na een belletje met Philips werd de enigszins verstopte functie gevonden. Door in de 'Settings', de optie 'Tint' de zetten op 'Custom', wordt de optie 'Custom Tint' actief. Voor aanpassingen van lichtere beeldpartijen heeft Philips sliders voor de kleuren groen, rood en blauw beschikbaar, terwijl voor de donkere delen alleen schuifjes voor rood en groen voor handen zijn.
Na iteratie van metingen en aanpassingen van de genoemde sliders, komen we uit op een kleurtemperatuur van 6497K voor het 30% IRE-patroon, en 6536K voor het grijspatroon met 80 procent helderheid. De helderheid bij volledig zwart bij 75 procent beelddekking, komt uit op ongeveer 0,045cd/m2, terwijl volledig wit bij de 9704 een helderheid heeft van 156cd/m2. Dit levert een contrastratio op van 3467:1.
Hoewel de gewenste kleurtemperatuur beter benaderd wordt met de gedane witbalansaanpassingen, blijft de gemiddelde gamma-waarde steken op iets meer dan 1,8. Bij het punt van de 80%-grijswaarde is bovendien een knik in de grafiek te bemerken. Dit duidt mogelijk op een verminderd onderscheid tussen heldere kleuren. Wel lopen de rgb-waarden nu beter in het gelid.
Aangezien controles voor het aanpassen van de primaire en secundaire kleuren ontbreken, wijkt de representatie van de kleurruimte na kalibratie niet veel af van daarvoor.
Geen local dimming
Als laatste wilden we zien wat er zou gebeuren als we local dimming, in het menu bekend als Dynamic Backlight, uitzetten en dan het geheel van metingen loslaten op de set. Met local dimming op uit worden alle led-segmenten vol aangezet, waardoor het scherm fungeert als een lcd met conventionele backlight.
Het effect van die functie uitzetten is te vergelijken met het licht aandoen in een donkere kamer. Dan wordt opeens backlight-bleeding over het hele paneel zichtbaar en is het gedaan met de inktzwarte delen. Ook bij een flinke kijkhoek is het effect merkbaar, maar uiteraard minder dan als recht van voren naar het scherm gekeken wordt. Vanwege de vele witte led's achter het lcd-paneel, is de backlightbleed met local dimming uit gelijkmatiger dan bij een gemiddelde tv met ccfl-lampen.
Voor de gamma-curve heeft het uitzetten van local dimming verrassende gevolgen. Die is nu in het gedeelte tussen 20 procent en 80 procent wit redelijk vlak, maar vertoont een dip bij 90 procent witwaarde, waardoor hooglichten uitgebeten kunnen raken. Dit terwijl we het contrast al hebben teruggeschroefd van 97 naar 72 in het menu van de Philips-tv. Deze reductie was nodig om de helderheid bij 100 procent witwaarde terug te brengen van 241cd/m2, dat alleen met lasbril te bekijken is, naar een schappelijker 132cd/m2.
De brightness hadden we op 53 bepaald, maar waarschijnlijk moesten er nog een of twee tanden erbij worden gezet, aangezien de zwartwaarde 0cd/m2 zou bedragen, waardoor het contrast ratio oneindig zou zijn. Waarschijnlijker is dat het zwart 'in elkaar gedrukt' is, waardoor schaduwdetail verloren gaat. Dat is ook te zien aan de gammawaarde die vooral in het begin boven de doelstelling van 2,2 uitkomt. De gemiddelde gammawaarde bedraagt ongeveer 2,3. Helaas was er geen tijd meer over om de waarden nauwkeuriger te krijgen.
Bij het meten van het rgb-niveau bij 10 procent is waarschijnlijk een fout opgetreden als we de grafieken terugzien. Sowieso zijn de rbg-waarden tot twintig procent met een korreltje zout te nemen vanwege het lage lichtniveau.
Energieverbruik
Niet alleen zijn we gecharmeerd vanwege de lage zwartwaarden die mogelijk zijn bij local dimming, maar de technologie zorgt er ook voor dat het energieverbruik lager ligt. Zo bedroeg met local dimming aan het energieverbruik bij het afspelen van de blu-ray-film Happy Feet gemiddeld ongeveer 125W, terwijl dit zonder local dimming uitkwam op rond de 150W. Bij films met meer donkere scenes zoals Terminator 2 laat de meter ook waarden zien van rond de 80W. Bij een geheel zwart scherm verbruikt de 9704 ongeveer 46W, terwijl het aanzetten van Ambilight in totaal slechts ongeveer 5W toevoegt aan bovenstaande waarden voor het opgenomen vermogen. Alleszins acceptabele waarden voor een 46"-scherm, maar de door Philips opgegeven waarde van 104W is wel wat geflatteerd.