Een van de eerste smartphones die vijf jaar na de release nog een upgrade kreeg naar een nieuw besturingssysteem, was de iPhone 5s. In 2018 kreeg die iOS 12 en de laatste update, iOS 12.5.7, verscheen in januari 2023. Maar zou Apple met de 5s hebben voldaan aan de nieuwe Europese regels voor smartphones?

Het antwoord is nee. Volgens de nieuwe Europese regels moeten fabrikanten upgrades uitbrengen tot vijf jaar nadat een telefoon voor het laatst in de verkoop was, en beveiligingsupdates tot acht jaar na die datum. De iPhone 5s is bij Apple te koop geweest tot maart 2016. Volgens de regels hadden OS-upgrades dus tot 2021 beschikbaar moeten zijn, en beveiligingsupdates tot maart vorig jaar. Die regels golden destijds nog niet − maar vanaf nu geldt dit wel voor nieuwe smartphones.
Sinds de iPhone 5s is er veel veranderd. Smartphones die minder dan vijf jaar updates of upgrades krijgen, zijn nu veel zeldzamer. Ook op het gebied van reparatie is er vooruitgang geboekt: grote fabrikanten hebben programma’s opgezet waarmee je zelf je telefoon kunt repareren. Kortom: de situatie is veel beter dan toen de iPhone 5s uitkwam en veel Android-smartphones niet eens één upgrade kregen naar een nieuwe Android-versie.
Met de nieuwe Europese regels wordt deze vooruitgang nu officieel vastgelegd en uitgebreid. Het lijkt op een energielabel voor telefoons, maar er zit veel meer achter. Wat verandert er allemaal voor smartphones en waarom is dit zo ingrijpend voor de smartphonemarkt? Want dit is niet zomaar een enkele regel − dit is een hele set aan regels en tests die fabrikanten moeten uitvoeren voor elk nieuw model.
Elk nieuw model? Nee. Terwijl reguliere smartphones en vouwbare smartphones wél onder de regels vallen, is er een uitzondering voor oprolbare smartphones. Ken jij een oprolbare smartphone die je kunt kopen? Nee, want die is er niet − maar het lijkt erop dat de EU alleen bestaande categorieën wil reguleren.
LG wilde een oprolbare smartphone uitbrengen, maar toen besloot de fabrikant in zijn geheel te stoppen met het maken van smartphones.
Categorie | Maatregel | Beschrijving |
---|---|---|
Energielabel | Energie-efficiëntieklasse | Een schaal van A (meest efficiënt) tot G (minst efficiënt) die de energiezuinigheid van het apparaat aangeeft. |
Accuduur | De verwachte levensduur van de batterij bij een volledige oplaadcyclus, uitgedrukt in uren. | |
Beschermingsgraad (IP-rating) | Geeft de mate van bescherming tegen het binnendringen van stof en water aan. | |
Repareerbaarheidsscore | Een score (schaal A-E) die aangeeft hoe gemakkelijk een apparaat te repareren is. | |
Repareerbaarheid | Beschikbaarheid reserveonderdelen | Producenten moeten kritieke reserveonderdelen 7 jaar beschikbaar stellen nadat het product uit de handel is genomen. |
Levertijd reserveonderdelen | Onderdelen moeten binnen 5-10 werkdagen geleverd kunnen worden aan professionele reparateurs. | |
Toegang voor reparateurs | Professionele reparateurs krijgen niet-discriminerende toegang tot benodigde reparatiesoftware en firmware. Software mag vervanging van onderdelen niet blokkeren. | |
Batterij | Duurzaamheid | Batterijen moeten na 800 volledige laad- en ontlaadcycli nog minstens 80 procent van hun oorspronkelijke capaciteit behouden. |
Vervangbaarheid | Batterijen moeten door de gebruiker zelf te vervangen zijn. Uitzonderingen zijn mogelijk voor apparaten met hoge eisen aan waterdichtheid. | |
Betrouwbaarheid & updates | Fysieke robuustheid | Apparaten moeten een bepaalde weerstand hebben tegen vallen en krassen. |
Besturingssysteemupdates | Updates voor het besturingssysteem moeten beschikbaar zijn voor ten minste 5 jaar nadat het product uit de handel is genomen. | |
Firmware- en beveiligingsupdates | Gedurende 8 jaar moeten er updates beschikbaar zijn. |
Energie-efficiëntieklasse en accuduur
De energie-efficiëntieklasse is het belangrijkste element van het energielabel. Als een webshop of winkel het label klein weergeeft, is dit de score die je ziet. Het is een berekening van hoe lang de accuduur is ten opzichte van de capaciteit van de accu. Dat gebeurt met een gestandaardiseerde accutest. Vervolgens rolt daar een score uit. Die berekening is het resultaat van de accuduur gedeeld door de capaciteit van de accu keer duizend. Die capaciteit van de accu is de nominale spanning keer de capaciteit in mAh. Dat is de capaciteit in Wh.
Label |
Energy Efficiency Index (EEI) |
A (meest efficiënt) |
EEI > 2,70 |
B |
2,30 < EEI ≤ 2,70 |
C |
1,95 < EEI ≤ 2,30 |
D |
1,66 < EEI ≤ 1,95 |
E |
1,41 < EEI ≤ 1,66 |
F |
1,20 < EEI ≤ 1,41 |
G (minst efficiënt) |
EEI ≤ 1,20 |
Net zoals elk energielabel kunnen deze berekeningen anders worden als de markt verandert. De bedoeling is om duidelijk te kunnen zien welke telefoon het zuinigst omspringt met zijn accu.
De EU gebruikt een gestandaardiseerde accutest voor deze meting. Dat gebeurt door een app op de telefoon te zetten die de accutest coördineert. Vervolgens gaat die telkens een cyclus van tweeënhalf uur door totdat de accu leeg is. Die cyclus ziet er zo uit:
Cyclus voor accutest EU (in totaal 2,5 uur per cyclus) | Duur |
---|---|
Bellen | 4 minuten |
Inactief | 30 minuten |
Browsen op het internet | 9 minuten |
Inactief | 30 minuten |
Streamen van video’s | 4 minuten |
Gamen | 1 minuut |
Inactief | 30 minuten |
Gegevensoverdracht (HTTP-upload en -download) | 8 minuten |
Inactief | 30 minuten |
Video’s afspelen | 4 minuten |
Deze accutest bevat dus 4 minuten bellen, 26 minuten gebruik met het scherm aan en 2 uur tijd dat de telefoon inactief is. Omdat de omstandigheden voor alle telefoons gelijk moeten zijn, zijn er wel voorwaarden gesteld.
Zo moeten fabrikanten alle apps afsluiten behalve systeemapps. Er mag geen gebruikersaccount nodig zijn voor de test. De gebruikte browser is de standaardbrowser in het OS. Energiebesparingsfuncties staan uit. Accessoires aansluiten mag niet. Er is één simkaart actief in het apparaat. De helderheid staat op 200cd/m2 en automatische helderheid staat uit. De donkere modus staat ook uit. Het volume staat op 75dBa op een standaardafstand van 20cm. Het netwerk mag de fabrikant zelf instellen; dat zal vermoedelijk een wifiverbinding zijn. De bestanden voor video's afspelen en gamen staan lokaal in de simulatieapp.
Die accutest komt dus terug in twee waarden: de klasse van energie-efficiëntie en de accuduur zelf. De totale tijd die een telefoon meekan in de accutest staat erbij in uren en minuten.
Beschermingsgraad en valtests
De beschermingsgraad is de IP-rating van telefoons. Die zeggen iets over hoe goed de behuizing is beschermd tegen water en stof volgens bepaalde gestandaardiseerde tests. Dit is geen ingrijpende wijziging voor fabrikanten, omdat veel telefoons nu al een IP-rating hebben.
Het is nog goed te vermelden dat telefoons twee IP-ratings kunnen hebben. Het is geen oplopende volgorde, waarbij een hoger getal meer bescherming betekent. Er zijn telefoons met een IP65/IP68-rating en die zijn dus op meerdere manieren getest op waterdichtheid.
IP-rating | Stofdichtheid | Waterdichtheid |
---|---|---|
0 | Geen bescherming | Geen bescherming |
1 | Beschermd tegen vaste voorwerpen groter dan 50mm | Verticaal druppelend water |
2 | Aanrakingsveilig en beschermd tegen voorwerpen groter dan 12,5mm | Waterdruppels onder een hoek tot 15 graden |
3 | Beschermd tegen vaste voorwerpen groter dan 2,5mm | Waternevel onder een hoek tot 60 graden |
4 | Beschermd tegen vaste voorwerpen groter dan 1 mm | Opspattend water |
5 | Stofbeschermd | Waterstralen |
6 | Stofdicht | Krachtige waterstralen |
7 | N.v.t. | Tijdelijke onderdompeling, 1m diepte |
8 | N.v.t. | Continue onderdompeling, 1m of meer diepte |
De IP-rating bestaat uit twee cijfers. De eerste is de stofdichtheid en de tweede is waterdichtheid. Een IP-rating van IP68 betekent dus dat de telefoon volledig stofdicht is en continu onder water kan op een diepte van een meter of meer. De bescherming daarvoor bestaat onder meer uit de lijmlaag tussen de voor- en achterkant en de zijkant, en uit rubberen elementen rond openingen, zoals de USB-C-poort.
Behalve de IP-rating staat er ook een score die aangeeft hoe goed de telefoon bestand is tegen vallen. Dat drukt het label uit in een score van A, B, C, D of E. Dat gebeurt op basis van valtests. Daarbij moet een fabrikant vijf toestellen laten vallen vanaf een hoogte van één meter.
Een telefoon moet functioneel helemaal operationeel zijn, inclusief het touchscreen, opladen en de camera's. Er mogen wel beschadigingen op het scherm of de achterkant zitten; dit wordt niet als een functioneel defect beschouwd, tenzij het gebruik daardoor gevaarlijk wordt.
Repareerbaarheidsscore
De repareerbaarheidsscore is een variant op de Franse regels van een paar jaar geleden. Het geeft in een oogopslag weer hoe makkelijk een telefoon te repareren is. Dat gebeurt aan de hand van een berekende score op basis van diverse elementen.
Dat gaat dan vooral om de belangrijkste elementen: accu, scherm, achterkant, camera's, laadpoort, knoppen, microfoon en speaker. Bij vouwbare smartphones telt het scharnier nog mee. Een telefoon krijgt punten in een aantal categorieën.
Repareerbaarheidsscore | Weging | Uitwerking |
Stappen voor reparatie | 25 procent | Hoe minder stappen om belangrijke onderdelen te vervangen, hoe hoger de score |
Bevestingingsmiddelen | 15 procent | Hoogste score voor herbruikbare en makkelijk te verwijderen bevestiging |
Benodigd gereedschap | 15 procent | Hoogste score als geen gereedschap nodig is |
Reserveonderdelen | 15 procent | Hoogste score als iedereen belangrijke reserveonderdelen kan kopen |
Reparatie-informatie | 15 procent | Hoogste score als er gratis reparatiehandleidingen voor iedereen en board-lay-outs voor professionals zijn |
Software-updates | 15 procent | Hoogste score voor zeven jaar OS-upgrades en beveiligingsupdates of langer |
Al deze onderdelen hebben eigen berekeningen. Zo hangt de score van stappen voor reparatie af hoeveel stappen er nodig zijn voor individuele reparaties, zoals het vervangen van het scherm of de accu. Bij de beschikbaarheid van reserveonderdelen hangt de score af van hoe breed die verkrijgbaar zijn. Dit alles leidt tot een score die terugkomt als een A, B, C, D of E op het label.
Aantal cycli van de accu
Een ander element dat terugkomt, is het aantal cycli van de accu: hoe vaak je je telefoon kunt opladen en de capaciteit kunt behouden. Dat staat uitgedrukt in een honderdtal. Bij deze test ontlaadt en laadt een fabrikant een accu telkens achter elkaar, totdat de accu 80 procent van zijn capaciteit over heeft. Dat moet gebeuren met vijf telefoons.
Daaraan moeten klanten kunnen afleiden hoe lang de accu mee moet kunnen gaan. Een telefoon die na 1200 keer nog 80 procent van zijn capaciteit over heeft, gaat over drie jaar langer mee op een acculading dan een toestel dat na 800 keer al op 80 procent zit.
Wat fabrikanten testen
Dit lijken veel vereisten, maar veel van deze tests horen tot de standaardtests voor telefoons die fabrikanten uitvoeren. Tot nu toe stond die informatie niet overzichtelijk op een label bij nieuwe telefoons. Zaken als accuduur, valbestendigheid en IP-rating behoren tot de standaardtests in een telefoonfabriek.
Een paar jaar geleden gingen we kijken bij de fabricage van de OnePlus Open-telefoon. Tijdens de tour waren ook al tests zichtbaar die moesten uitwijzen hoe stevig de telefoon is. Nu zijn die tests dus gestandaardiseerd en kunnen we die gaan vergelijken.
Alle tests moeten fabrikanten doen met de software zoals die is op het moment dat de telefoon uitkomt. Na een grote software-upgrade mogen fabrikanten die tests opnieuw doen en het label daarop aanpassen, zeker als daardoor bijvoorbeeld de accuduur en daarmee mogelijk de 'energieklasse' omhooggaat.
Het gaat wel alleen om nieuwe telefoons die uitkomen vanaf 20 juni. Telefoons die al op de markt zijn, hoeven de energielabels dus niet te hebben, maar fabrikanten mogen deze labels wel vrijwillig tonen. Tweakers gaat de waarden van de energielabels ook weergeven in de Pricewatch.
Hoe het er in de praktijk uitziet
Energielabels moeten in winkels en webwinkels duidelijk zichtbaar staan in de buurt van de prijs. Dat gebeurde al voor vrijdag. Apple had de labels nog niet op de site staan, maar onder meer Samsung en Xiaomi hadden dat al wel.
Als je klikt op het kleine icoon kom je bij het label terecht. Daarnaast is er een productinformatieblad met meer resultaten, maar in een minder aantrekkelijk format van een pdf met veel tekst. Daarmee is er veel meer informatie beschikbaar door deze regels dan er was.
Het punt is natuurlijk in hoeverre dit de markt gaat beïnvloeden. Het label zelf is redelijk uitgebreid, maar in de listing van producten hoeft alleen het energielabel zelf te staan. Daarmee is er dus de grootste prikkel om dat label zo groen mogelijk te maken, liefst een A of B.
Dat label is de efficiëntie van de accu en dus is er een motivatie om een telefoon op de test zo lang mogelijk te laten doen met de accu. De scores die er nu staan variëren van 36 tot 60 uur. Tussen de telefoons die al een label hadden, was C het laagste.
Fabrikanten zullen dit verder willen optimaliseren in de komende jaren om zo een groen label ernaast te kunnen zetten. Het was beter geweest als de grote, zichtbare letter een samenvoeging was van veel meer elementen, want nu hangt de letter alleen af van software en hebben andere inspanningen minder zin.
De impact is lastig in te schatten. Het energielabel als label heeft natuurlijk een hoge bekendheid. Het is bekend van andere producten als wasmachines, maar ook van huizen. Daardoor hoeven klanten geen nieuw systeem te leren om het label te interpreteren.
In een onderzoek van een paar jaar geleden waarover toezichthouder ACM publiceerde, gaf 53 procent van de respondenten aan eerder een product te kopen met een energielabel A dan B of lager. Dat is niet niks en als zich dat vertaalt naar smartphones, dan weegt dat wel mee.
Maar het hangt ook af van welke factoren mensen allemaal meewegen bij een telefoon en vaak zijn dat er nogal wat. Veel mensen nemen duurzaamheid mee als factor, maar ook design, camera's en scherm en het merk spelen vaak enorm mee. Veel mensen met een iPhone kopen opnieuw een iPhone bijvoorbeeld.
Een ander gevolg kan zijn dat telefoons korter te koop zullen zijn in Europa. De regels voor updates gelden immers vanaf de laatste datum dat een smartphone officieel verkrijgbaar is. Hoe langer een telefoon in de schappen blijft, hoe langer de periode is dat fabrikanten updates en upgrades moeten verstrekken. Dat is een duidelijke prikkel om telefoons snel na release end-of-life te verklaren.
Tot slot
Na jaren van voorbereidingen is het nu eindelijk zover. Na de verplichting voor USB-C is dit de tweede grote ingreep van de EU op de smartphonemarkt. Het zou het mooiste zijn als het energielabel een enorme impact heeft. Als een telefoon goed scoort op alle fronten, is hij namelijk zuinig, heeft een lange accuduur, is goed beschermd tegen water, stof en vallen én is heel repareerbaar. Dat zijn elementen die veel tweakers vermoedelijk belangrijk vinden.
Nu al zien we dat de energielabels zichtbaar zijn en omdat het zo herkenbaar is en in het verleden heeft geleid tot aanpassingen in producten, kan het ook op de smartphonemarkt best een succes worden. Dat het kleine label zelf alleen gaat over efficiëntie en niet over alle andere factoren, is logisch maar jammer. Dat de verplichte updates gelden vanaf het moment dat een telefoon niet meer officieel te koop is, is ook logisch maar jammer. Hoe het ook verdergaat, nu kun je in elk geval meer informatie dan voorheen zien over hoe een product presteert − en dat is hoe dan ook winst.
Redactie: Arnoud Wokke Eindredactie: Monique van den Boomen Bannerafbeelding: Alfons Moles / Getty Images