Door Jurian Ubachs

Redacteur

Anno 117: Pax Romana Preview

Bouwen, handelen en vechten op zijn Romeins

19-05-2025 • 18:00

81

Multipage-opmaak

Leren omgaan met de basics van Anno

Titel Anno 117: Pax Romana

Anno 117 Pax Romana

Platform Xbox Series X|S, pc, PlayStation 5
Ontwikkelaar Ubisoft Mainz
Uitgever Ubisoft
Releasedatum Eind 2025

Zeg, hoe vaak denk jij eigenlijk aan het Romeinse Rijk? Nou, komende winter waarschijnlijk nog net iets vaker. Ubisoft werkt aan het nieuwste deel in de Anno-serie: Anno 117: Pax Romana. De game werd vorig jaar tijdens Ubisoft Forward onthuld en hoewel de release nog ongeveer een half jaar van ons verwijderd is, bood Ubisoft onlangs al de mogelijkheid om een paar uur aan de slag te gaan met deze citybuilding-rts die zich afspeelt in de Romeinse tijd.

Hiermee gaat Anno verder terug in de geschiedenis dan de serie tot nu toe heeft gedaan. Voorheen was Anno 1404 verantwoordelijk voor de oudste setting, terwijl de serie met Anno 2205 ook al eens de toekomst introk. Met Pax Romana keren we terug naar de hoogtijdagen van het Romeinse Rijk, waarbij er niet alleen aandacht is voor de provincie Latium, de bakermat van het Rijk, maar ook voor Albion, de Keltische tegenhanger die inmiddels beter bekendstaat als Engeland. De game biedt spelers de keuze om het Rijk op te bouwen vanuit Latium of Albion. Voor de speelsessie kreeg ik een eiland in Latium toegewezen, waar ik mijn eerste stappen richting totale heerschappij mocht zetten.

Even wennen

Dat was niet eenvoudig. Trouwe lezers weten dat ik er nog wel eens tegenaan loop dat ik games preview of review die vroeger door Paul Hulsebosch werden behandeld. Anno is zo’n serie. Niet dat ik niets kan met strategiegames, integendeel, maar deze specifieke serie was niet eerder op mijn bordje beland. Dat is op zich niet erg, maar dan merk je wel dat bepaalde zaken, die voor Anno-spelers standaard en logisch aanvoelen, nog niet bekend zijn of niet direct duidelijk zijn. Neem het needssysteem, dat aangeeft welke behoeften je burgers hebben, waarbij jij ervoor moet zorgen dat daaraan wordt voldaan. Logisch, maar hoe dat werkt en wat de gevolgen zijn, moest ik eerst leren. Dat leidde tot vragen als: ‘Waarom loopt mijn schatkist zo snel leeg en hoe kom ik aan meer geld?’ Dat dit zat in het bouwen van meer woningen en zorgen dat er steeds rijkere burgers in die woningen zouden komen te zitten, had ik niet meteen door.

De leercurve is echter goed te overzien, maar die initiële hobbel maakte mijn eerste kennismaking met Anno 117: Pax Romana wel wat lastiger. Uitgebreidere problemen met mijn schatkist zorgden ervoor dat ik minder ver kwam in de ontwikkeling van mijn prille rijk dan mogelijk zou zijn geweest. Het eerder doorhebben hoe je die ontwikkeling stimuleert, was handig geweest.

De sleutel ligt altijd in behoeften en voorzieningen. Aan het begin is er weinig, behalve een eerste handelspost en wat huizen voor je allereerste inwoners. Die komen daar wonen om hun eenvoudige leven te leiden. Bij dat eenvoudige leven horen simpele eisen en eenvoudig werk. Om deze laagste laag van de samenleving tevreden te stellen, is eenvoudig voedsel en toegang tot een markt of een kroeg al voldoende. Sterker nog: voldoe je aan die behoeften, dan kun je de huizen upgraden naar een hoger niveau. Die betere huizen trekken vervolgens mensen van een hogere sociale klasse aan. Dat is gunstig, want zij brengen meer geld in het laatje van jouw groeiende rijk. Het is echter ook lastig, want ze hebben meer eisen; er is meer nodig om dezelfde huizen weer een nieuwe stap te laten maken en je moet opletten dat je genoeg mensen overhoudt die de eenvoudigste banen kunnen uitvoeren. De game biedt een overzicht van hoeveel mensen van elk niveau je nodig hebt om al het werk dat er ligt optimaal uit te kunnen voeren. Heb je minder mensen dan nodig, dan neemt de productiviteit van de voorzieningen af.

Veel keuzevrijheid

Ik geniet altijd van de eenvoud van het begin van een potje in een game als Anno 117: Pax Romana. Een paar houthakkersstations plaatsen midden tussen veel bomen, een houtzagerij in de buurt, opslag, en ga zo verder. Het leven verloopt op dat moment nog rustig. Ik koester die momenten, want ik weet dat de spreekwoordelijke uitwerpselen vanzelf een keer de spreekwoordelijke ventilator zullen raken. Wanneer je namelijk even bezig bent, al wat wijkjes hebt laten doorgroeien en al wat andere bouwwerken hebt neergezet die je stad naar een hoger plan tillen, krijg je bijvoorbeeld ook de optie om een politiemacht, medische voorzieningen of een brandweer neer te zetten. Die dekken dan een bepaald deel van je stad, dus je moet er meerdere bouwen of ze routes laten volgen om specifieke delen in de gaten te houden. Dat maakt het al wat lastiger.

Kiezen tussen producten

Op dit punt valt op dat de stap naar het aantrekken van rijkere burgers niet eenvoudig is. De rijkere burgers hebben hogere eisen. Ze willen mooie kleding, gevarieerder en smaakvoller eten en uiteraard: wijn. Wat voor upperclass-Romein ben je als je je gasten thuis geen overdadig bacchanaal kunt voorschotelen? Het goede nieuws is dat je in Anno 117: Pax Romana niet meer aan elke eis van je burgers hoeft te voldoen. Waar je in vorige Anno-games een setje eisen kreeg en daaraan moest voldoen, heb je nu meer keuze. Zo kan het zijn dat er twee opties voor voedsel zijn, waarvan je er maar één hoeft te vervullen om voldoende in de behoefte te voorzien. Dat is handig, want zo kun je processen stroomlijnen. Sommige producten gebruiken dezelfde grondstoffen, dus als je ergens al ruim in bent voorzien, kun je volgende keuzes in dezelfde hoek houden om sneller stappen te maken. Dit soort dingen begon ik tegen het einde van de sessie pas te ontdekken, dus die stappen zal ik in de toekomst nog eens moeten zetten, maar het biedt in elk geval perspectief.

Anno 117 Pax Romana

Bij het ontwikkelen van je città is het belangrijk om goed te letten op de eigenschappen van de specifieke goederen die je voor je inwoners regelt. Waar je bijvoorbeeld de behoefte aan voedsel op twee manieren kunt vervullen, kan het zo zijn dat de ene keuze een bonus geeft op inkomsten en de andere een bonus geeft op het laten groeien van je bevolking. Op verschillende momenten kunnen beide handig zijn. In Anno 117: Pax Romana heb je zelfs goederen die ook negatieve attributen hebben. Vaak wegen de positieve kanten daar tegenop, want dat zijn er simpelweg meer, maar toch: bepaalde producten kunnen de brandveiligheid verlagen, dus dat is dan iets om rekening mee te houden.

Hoewel ik het als Anno-rookie al lastig genoeg had met deze beginperikelen, is dat wel wat ze zijn: beginperikelen. De game gaat namelijk nog veel dieper dan dit. Zo krijg je ook al snel de optie om onderzoek te doen, waarmee je weer allerlei nieuwe opties vrijspeelt, of je bestaande voorzieningen efficiënter laat draaien. Om dat onderzoek te kunnen doen, heb je onderzoekspunten nodig en hoezeer jouw stadje is toegespitst op educatie, bepaalt hoe snel je die punten verzamelt. Je zult dus altijd rekening moeten houden met de tijd die nodig is om onderzoek te doen, maar het loont zeker. Zo leidt een upgrade voor je warehouses tot meer opslag en meer toegang voor karren, zodat je werkers minder lang hoeven te wachten om hun producten af te leveren. Efficiëntere productielijnen, betere economie: je ziet het voor je ogen gebeuren.

Handel, oorlog en alles ertussenin

Als dat erg goed gaat, dan kan het zomaar zijn dat een van de andere gouverneurs bij je aanklopt om met je te handelen, of om tal van andere redenen. Handel drijven en samenwerken is een goede tactiek waar zowel jij als de andere gouverneur iets aan kunnen hebben, maar niet elke rivaal is even betrouwbaar. Je kunt in Anno 117: Pax Romana dan ook allerlei voorzieningen bouwen die gericht zijn op oorlog en bescherming. Zo kun je je stad beschermen met muren en kun je militaire barakken bouwen om soldaten te trainen. Afhankelijk van de keuzes die je maakt, kan Anno 117: Pax Romana een behoorlijk militaire rts worden, maar dat hoeft dus niet. Ik stuurde tijdens mijn sessie wat schepen naar willekeurige locaties en kwam op die manier al flink wat andere leiders tegen, met wie ik nu alleen samengewerkt heb. De medewerker die mij door de demo heen leidde, gaf ook aan dat de andere leiders in deze build nog geen militaire plannen zouden ondernemen, dus ik hoefde me geen zorgen te maken, maar dat zal in de uiteindelijke game dus wel anders zijn.

Anno 117 Pax Romana

Handel was al mogelijk en dat was nodig ook, want zoals gezegd raakte mijn schatkist nogal snel leeg en had ik dus snel extra inkomsten nodig. Goederen waar je overproductie op hebt verkopen via je handelshuis is dan een handige optie. Dat gebeurt deels automatisch. Je kunt aangeven hoeveel van je surplus je wilt verkopen en schepen van andere partijen varen dan langs om die spullen van je te kopen. Je kunt echter ook eigen schepen vol laden met jouw spullen en die dan zelf elders verkopen of ruilen tegen andere goederen. Dat is nodig, want je eigen eiland voorziet lang niet altijd in alle behoeften. Soms zul je dus niet anders kunnen dan een bepaalde stof ergens anders vandaan halen.

Albion veroveren

Wie aan dit alles nog niet genoeg heeft en zin heeft in nog wat extra micromanagement, kan er ook voor kiezen om kleine missies uit te voeren. Zo vroeg een naburige gouverneur me enkele goederen op te halen elders in de spelwereld. Je stuurt een van je schepen dan even op pad om die goederen te halen, brengt ze terug en krijgt daar dan een beloning voor. Niet per se nodig, maar leuk om af en toe te doen. Voor wie meer uitdaging zoekt op het gebied van management, is het ook mogelijk om jouw versie van het Romeinse Rijk uit te breiden naar de regio die we nu kennen als het Verenigd Koninkrijk. In de regio Albion wachten heel andere uitdagingen, zoals een volk dat totaal niet zit te wachten op een Romeinse overheerser. Daar zijn we tijdens deze speelsessie nog niet aan toegekomen.

Mooi en sfeervol (zelfs in 1080p)

Deze eerste speelsessie gaf alvast een beperkte blik op het uiterlijk van de game. Hierbij stuitten we op een hindernis waar de game zelf weinig aan kan doen. Previews via streamingplatforms zijn iets dat Tweakers de laatste jaren regelmatig doet. Dat heeft voordelen, zoals het besparen van veel reistijd en het vermijden van jetlags. En laten we eerlijk zijn: hoe logisch is het om anno 2025 nog mensen de halve wereld over te vliegen om een stuk software een paar uur uit te proberen? Op afstand spelen heeft echter ook nadelen. Ik speelde in 1080p, omdat dat nodig was voor een stabiele stream. Daardoor zag de game er een stuk minder scherp uit dan eigenlijk het geval is. Dat maakt het lastig om een goede indruk te krijgen van de visuele kant van de game. De wereld en alle bouwwerken bevatten veel mooie details, maar op lagere resolutie komen die niet goed uit de verf. De keuze voor deze aanpak is begrijpelijk, maar er zijn dus wel nadelen.

Anno 117 Pax Romana

Toch was het niet moeilijk om te zien dat Anno 117: Pax Romana alles in zich heeft om een heel mooie strategiegame te worden. Dat begint bij de spelwereld zelf. De eilandjes in Latium, waar je je domein mag gaan opbouwen, zien er idyllisch uit. De lichteffecten en diverse upgrades in de textures dragen daar aan bij. Zo maakt de game gebruik van displacement mapping in de textures, wat ervoor zorgt dat bijvoorbeeld rotsen er realistischer uitzien. Displacement mapping zorgt ervoor dat de lijntjes van het reliëf op een rots niet alleen als platte texture zichtbaar zijn, maar ook daadwerkelijk de vorm van de rots aanpassen. Wie meer wil weten over hoe Ubisoft de eilanden in Anno 117: Pax Romana bouwt, kan deze DevBlog raadplegen.

Wat verder noemenswaardig is, is dat de game een dag-en-nachtcyclus heeft en dat je de optie hebt om zelf in first person rond te lopen in je steden. De nacht zorgt voor sfeervolle beelden, waarbij de diverse gebouwen mooi oplichten in de verder donkere omgevingen. Dat is een stuk geslaagder dan het rondlopen in de stad zelf; dat voelde minder overtuigend. Natuurlijk is dit een rts, waarbij je de wereld vooral van boven ziet, dus die firstpersonmodus hoeft niet uit te blinken. Daarom verwacht ik niet dat ik deze optie vaak zal gebruiken..

Voorlopige conclusie

Anno 117: Pax Romana is dankzij de setting voor mij de aantrekkelijkste Anno tot nu toe, maar zoals eerder gezegd: ik ben geen ervaren Anno-speler en kan dus niet goed uitleggen wat deze specifieke Anno zoveel beter zou maken dan eerdere games in de serie. Wat ik wel kan zeggen, is dat ik na een paar uur spelen vooral zin had om verder te spelen. Eigenlijk wilde ik een nieuwe sessie starten, omdat ik de basis begon te begrijpen en het idee had dat een gestructureerdere start meer succes zou opleveren. Hoe dan ook, ik ben erg benieuwd naar de volgende fases in de ontwikkeling van het rijk en de veranderende diplomatieke relaties met andere leiders, met eventueel oorlogen tot gevolg. Het grootste deel van Anno 117: Pax Romana hebben we nog niet gezien. Dat zal ook nog wel even duren, want Anno 117: Pax Romana verschijnt pas eind dit jaar.

Redactie: Jurian Ubachs Eindredactie: Monique van den Boomen

Reacties (79)

Sorteer op:

Weergave:

Nu al zin om dit in de winter te spelen met vrienden!

Leuk feitje voor wie het nog niet weet. Anno spellen zijn altijd opgeteld 9 bij elkaar. Zo kan je enigzins al voorspellen wat de volgende wordt ;)

Anno spellen in chronologische volgorde:
Anno 1602 = 1+6+0+2=9
Anno 1503
Anno 1701
Anno 1404
Anno 2070
Anno 2205
Anno 1800
Anno 117

[Reactie gewijzigd door ThunderBird. op 19 mei 2025 18:33]

En dan de goeie:
1602
1701
1404
1800

Vanzelfsprekend dat dit persoonlijk is natuurlijk.

[Reactie gewijzigd door BlaDeKke op 19 mei 2025 21:09]

Ik deel deze mening volledig ;)

Van mij hadden ze ook een remake/reboot mogen maken van 1602 met de huidige graphics en mechanics. 1602 zal altijd het nostalgische gevoel behouden maar ben heel benieuwd wat ze hadden kunnen doen met de huidige engine met een oude titel.
1503 hoort hier ook tussen te staan want die had nog Nederlandse spraak in het spel.

Ahoy, kapitein!
Ik moet eerlijk zeggen, ik had er een beetje een hard hoofd in zo'n oud jaartal: 117. Na 1800 gespeeld te hebben zou je denken dat dat met zo'n oud jaartal nooit te overtreffen valt. Maar van wat ik er tot nog toe van heb gezien valt het me niet tegen en zou het wel eens een betere game gaan worden dan ik initieel gedacht had.

Persoonlijk had ik heel erg gehoopt op de jaartallen:
- 2007
- 2016
- 2025
- 2034

Ik denk namelijk dat ze daar super op hadden kunnen inspelen, beginnen waar 1800 eindigde van industriele revolutie naar het informatie tijdperk. Maar goed ik houd nog hoop voor de volgende titel. Eerst maar eens zien wat dit brengt.
Dan ben ik benieuwd naar Anno 9000!
Wat ik me afvraag waarom het dan niet Anno 27 is, dat is heb jaar dat Octavianus de macht greep en de eerste Caesar Augstus werd van het Romeinse rijk. Dit jaartal wordt gezien als de start van de Pax Romana. Als je begint op 117, dan ben je al op de helft.
Het Romeinse Rijk bereikte zijn grootste omvang in 117 en was destijds het grootste rijk dat de westerse beschaving had gekend. Op dat moment beheerste Rome ongeveer 5,9 miljoen vierkante kilometer en ongeveer 70 miljoen mensen, wat ongeveer 33% van de wereldbevolking was.
Voor wie, net als ik, zoet wil zijn met een nieuwe ronde Anno 1800, tot het moment dat Anno 117 uit is:
Onlangs is de New Horizons Mod voor Anno 1800 uitgebracht: https://www.anno-union.co...ght-towards-new-horizons/ daar zit zeker weer een aantal uren plezier in. Gratis en voor niets!

Verder kan ik niet wachten tot ik in 117 mijn ding kan gaan doen.
Hoop alleen niet dat 't enorm uitgemolken gaat worden met tig DLC's voor een hoog bedrag elke keer.
Ook al waren ze het voor Anno 1800 wel waard, in de aanbieding was het toch wat vriendelijker geprijst uiteindelijk.
Wat supertof! Ik heb anno 1800 veel gespeeld, en had geen enkel idee dat deze mod bestond, bedankt!
Uiteindelijk ca. 130 a 140 euro uitgegeven aan Anno 1800 gok ik met alle DLC's en wat packs (zoals city lights). Zeg het niet snel: maar dat was het zeker waard. Het is een erg briljant en verslavend spel, echt geen spijt van. Speel het al jaren en nog steeds wel als ik de tijd heb.

Je moet zeker oppassen voor uitmelken maar bij Anno 1800 was dat zeker niet het geval (vind ik).
Ik durf het niet op te starten. Uit vrees voor men werk ;) heb ook alle dlc gekocht. Als ik 1 game wil steunen. Dan is het deze wel.

[Reactie gewijzigd door BlaDeKke op 19 mei 2025 21:02]

Valt allemaal wel mee als je in de cijfers duikt. Alleen is de nieuwe hobby op het internet om naar een lijntje te kijken en dan te zeggen dat Ubisoft bijna failliet is.
85% waardeverlies in 5 jaar tijd valt wel mee?
Voor wie na het lezen van de review nog geen flauw idee heeft hoe Anno 117 van 1800 verschilt, hierbij een opsomming voor wat tot nu toe bekend is:

- Er is een keuzesysteem ingebouwd voor de resources die je bevolking gebruikt. Voor voedsel kun je bijvoorbeeld kiezen tussen wijn en kaas. Elke keuze brengt voor- en nadelen, attributen genoemd. De ene voedselsoort geeft meer population, het andere meer geld, weer een andere meer tevredenheid (minder vaak rellen), etc. Daarnaast heb je "optional needs", oftewel sommige dingen mag je leveren. Maar alleen de basic needs zijn niet genoeg, dus je kunt zelf kiezen welke optional needs je erbij levert. Dat geeft een leuke strategische laag, omdat je voor meer resources, meer eilanden nodig hebt.
- het grid is aangepast, je nu gebouwen met 45 graden draaien, i.p.v. het vorige 90 graden. Dat geeft flink wat ruimte om mooi te bouwen, maar het maakt de ruimtepuzzel niet minder.
- muren en legers op de screenshot hinten op wat meer rts met legioenen. Combat lijkt uitgebreider dan 1404, maar zeker meer dan 1800 waar je alleen maar op het water kon vechten.
- schepen krijgen een soort modulair upgradesysteem. Hierdoor kun je je vloot op je eigen behoeften aanpassen. Ga je voor zeilen of riemen? Hitpoints? Long range of short range vuurkracht? Of een balans?

Aangekondigde features waar nog geen details over geleverd zijn, zijn:
- Religie
- Discovery tree

Al met al flink wat veranderingen t.o.v. 1800, dus ik ben benieuwd.

Mocht je het interessant vinden om de ontwikkeling te volgen, dan kun je dat doen op de Anno Union. https://www.anno-union.com/ Je kunt je daar ook opgeven voor evt. beta testen die ze in de toekomst nog gaan houden.
wel jammer dat er alleen fotos zijn
Nieuwe gameplay trailer is een uur geleden gedropt :

YouTube: Anno 117: Pax Romana - Gameplay Showcase Trailer
yup gezien en gameplay van ign ook. alleen city building dat wel
Zo’n beetje alle sim en rts youtubers hebben previews online gezet dus keus zat!
Jammer van de karige preview. Het klonk meer als hoe Jurian zijn soort van eerste citybuilder probeerde, dan hoe de game daadwerkelijk functioneerde.

Ik ben juist in details benieuwd naar vele zaken. Maar eigenlijk bleek alles vrij oppervlakkig. Terwijl ik juist benieuwd ben hoe ze Anno 117 hebben vormgegeven.

Hoe belangrijk zijn oorlogen geworden? Hoe gaat het met handelen? Welke resources zijn er te verkrijgen? Welke soort gebouwen zijn er? Hoe zit het met schepen?

Weinig tot geen van deze vragen zijn beantwoord. En ik begrijp volledig dat een preview niet een review is, maar meer details had ik toch wel verwacht.
Oorlogen waren nog niet actief in de build, en de preview duurde een paar uur, dus veel vragen over de gameplay daarna kunnen nu niet beantwoord worden. En zeker niet door mij, want als gezegd: ik ben geen ervaren Anno-speler, dus ik had ook wat tijd nodig om de game überhaupt even te leren kennen. Ik ben ervaren zat met citybuilders in het algemeen, maar Paul deed altijd alle Anno-games. Dan kan ik twee dingen doen: hem behandelen zoals ik hem kan behandelen, dus iets meer als leek, maar wel vertellen wat mij opvalt, of ik kan hem links laten liggen en niet previewen. Eerst 'even' andere Anno-games spelen, is niet realistisch, daar is simpelweg geen tijd voor. Dit is zover ik kan zien zeker Nederlandstalig een van de langere previews over Anno 117 die ik kan vinden, al zullen er vast fansites zijn met meer content. Dus dat je dit 'karig' noemt, vind ik jammer.
Je zit aan iets vast daarom is er waarschijnlijk niet veel info nog... Aangezien afgelopen week de technical test was is er wel wat info maar dit zal later komen vermoed ik.

Had het als anno liefhebber zelf "drukker" met een andere game laten we het daarop houden..
Lees even mijn reactie hieronder. Een youtuber heeft de zelfde playtest gedaan en heeft dik een half uur aan materiaal online gezet. Er was echt zat om over te schrijven :)
Helemaal eens, had toch echt wat meer verwacht. Vergelijking vorige anno is toch echt waar ik dit voor op zoek. Had er een ervaren speler naast gezet?
Gelukkig zijn er op YT goede previews te vinden.
Wat een kritiek om niks zeg. Als ervaren anno speler is dit een prima preview. Het is geen volle review he
Bedankt voor het eerlijke aangeven in het artikel dat je het spel nog niet kent. Ik ben geïnteresseerd in Anno maar heb het nog nooit gespeeld, dit is dus precies een artikel voor mij.
Haha, thanks, leuk om deze ook te lezen tussen het andere geluid door. O+
Jammer dat je het nooit gespeeld hebt. Hierdoor voor ervaren Anno spelers een matige review.
Voor de mensen die een stuk meer gedetailleerde informatie over de game wilt, WhatDarrenPlays heeft ruim 30 minuten gameplay gedeeld. Erg leuk om te zien!


YouTube: ANNO 117 - This Is STUNNING! - NEW GAMEPLAY & Impressions! - Pax Romana
Sinds 1602 alle anno games gespeeld, anno 1800 is de meest uitgebreide en is zo uitgebreid dat ik sommige dlc soms niet eens meer aanzet als ik een nieuwe game start.

Hopelijk wordt dit een mooie mix van Anno met een beetje Ceasar III/IV nostalgie.
Wat ik er tot op heden van gezien heb op YouTube is het vooral gewoon Anno 1800 in een Romeins jasje. Gebouwen en schepen zien er anders uit, interface is iets opgepoetst, voor de rest is de gameplay exact hetzelfde.
Wat een naam:
Pax Romana <-> vechten op zijn Romeins
Doet me denken aan George Orwell's 1984: Het Ministerie van Vrede doet aan oorlogsvoering, enz.

Wat het echt is: Wikipedia: Pax Romana
De pax romana was geen pais en vree, maar een systeem met, voor die tijd, relatief weinig onrust,maar zoals wiki zelf al zegt:
Een rust die weliswaar streng werd bewaakt door een superieur staand leger van meer dan dertig legioenen dat mobiel was en vrij vlug ingezet kon worden.
Ook tijdens de hoogtijdagen van pax romana was het leger niet onnodig.

Op dit item kan niet meer gereageerd worden.