Scythe Big Shuriken 4
De Scythe Big Shuriken 4 is een uitstekend presterende lowprofilekoeler die zijn concurrent, de DeepCool AN600, evenaart en regelmatig verslaat. De vooruitgang ten opzichte van zijn voorganger is aanzienlijk. De koelprestaties van de Big Shuriken 4 zijn op de allerlaagste toerentallen relatief minder sterk, maar alles wat daarboven zit, overtuigt goed.
Niet zo lang geleden publiceerden we onze round-up van lowprofilekoelers. Daarin gingen twee modellen met een 120mm-ventilator de strijd aan: de Scythe Big Shuriken 3 Rev. B en de DeepCool AN600. Laatstgenoemde koeler bleek in de vergelijking de betere optie te zijn, doordat op vrijwel alle geluidsniveaus de koelprestaties beter waren. De Big Shuriken was na zijn recentste revisie met extra ondersteuning voor nieuwere processorsockets inmiddels wel toe aan een grotere vernieuwing en dat is precies wat Scythe met de Big Shuriken 4 heeft bereikt.
In de basis is de nieuwe Big Shuriken nog steeds een lowprofilekoeler met een hoogte van 67mm. Het koelblok heeft wel wat veranderingen ondergaan, waarvan de meest in het oog springende de toevoeging van een zesde heatpipe is. Ook heeft de fabrikant, min of meer tegen zijn traditie in, ondersteuning voor een enorme lijst aan oudere processorsockets laten vallen. De ondersteunde processorsockets die bij de Big Shuriken 4 zijn weggevallen ten opzichte van zijn voorganger, zijn: LGA 2011, 2011-3, 2066, AM2(+), AM3(+), FM1 en FM2(+). Op het moment van schrijven heeft nog geen webshop in de Pricewatch de koeler beschikbaar, maar de Big Shuriken krijgt van Scythe voor de Benelux een adviesprijs van 37 euro mee.
De nieuwere Kaze Flex II 120mm-ventilator moet volgens de fabrikant efficiënter werken en kan tot 100 toeren per minuut harder draaien dan zijn voorganger.
Vergelijking van de Scythe Big Shuriken 3 Rev.B (links) met de Big Shuriken 4 (rechts).
In onze testmethode voor processorkoelers lees je uitgebreider hoe wij cpu-koelers testen. Op deze pagina geven we er een kort overzicht van.
De test van een processorkoeler begint bij Tweakers met een geluidsmeting. Bij het testen van cpu-koelers zijn we vooral geïnteresseerd in de efficiëntie: hoe verhouden de koelprestaties zich tot de geluidsproductie? Een koeler die goede prestaties levert, maar extreem veel lawaai produceert, is immers minder aantrekkelijk dan een model dat deze koelprestaties benadert bij een veel lager geluidsniveau. Om een gelijk speelveld te creëren, testen we alle koelers eerst op geluidsproductie, met een Larson Davis 831C-geluidsmeter gekoppeld aan een 378A04-microfoon die is voorzien van een voorversterker. Daarmee kunnen we nauwkeurig meten. De meter heeft een lage ruisvloer van 5,5dB(A). Vanwege onvermijdelijk omgevingsgeluid is de ruisvloer van onze geluidsarme ruimte ongeveer 10dB(A). Om een veilige marge te nemen, hanteren we 12dB(A) als ondergrens.
In onze geluiddichte kamer meten we bij processorkoelers op 50cm afstand wat de geluidsproductie is als de ventilator op volle snelheid draait, oftewel de maximale fanduty via pwm. Vervolgens noteren we bij welk toerental de ventilator 30dB(A) en 20dB(A) produceert, net als bij onze vorige testmethode. We hebben voor deze waarden gekozen omdat 30dB(A) overeenkomt met de gemiddelde geluidsdruk in een huiskamer. De lagere waarde van 20dB(A) ligt precies 10dB(A) daaronder, wat het menselijk gehoor ervaart als een halvering of verdubbeling van het geluid. Ten slotte proberen we de ventilator van een processorkoeler ook nog 15dB(A) te laten produceren. Als de ventilator daartoe (stabiel) in staat is, nemen we ook de koelprestaties voor dit allerlaagste, praktisch onhoorbare geluidsniveau mee. Deze laatste test is voor de echte stiltefanaten bedoeld en zal voor de gemiddelde gebruiker waarschijnlijk minder relevant zijn. Uiteraard kunnen niet alle koelers aan al deze tests meedoen; sommige zijn daar ofwel te luid ofwel te stil voor, of de temperatuur loopt simpelweg te ver op om de test veilig op het gekozen toerental te kunnen voltooien.
Vermogenstest
Onze nieuwe testopstelling is opgebouwd rondom een zelfontworpen pcb waarop een keramische vermogensweerstand van Bach RC is geplaatst. Deze weerstand meet 14 bij 22mm, wat een oppervlak van 308mm² betekent. Net als bij onze vorige testmethode kiezen we ook nu voor vermogensweerstanden in plaats van een echte processor als warmtebron. Dit doen we omdat we hiermee veel nauwkeuriger de vermogensafgifte kunnen bepalen dan met een echt systeem. Zelfs met alle turbofunctionaliteiten uitgeschakeld en met vaste spanningen heeft een echt systeem nog steeds fluctuaties in de daadwerkelijke vermogensafgifte, aangestuurd door de vele sensors op een moderne processor.
We gebruiken twee Siglent SPS5042X-labvoedingen in serie om het gewenste vermogen te genereren voor de weerstand onder de processorkoeler. We gebruiken een ATmega32U4-microcontroller gekoppeld aan een MAX31855-thermokoppelversterker, waaraan een thermokoppel zit om de temperatuur te meten. Om de ventilator(s) op de processorkoeler aan te sturen, gebruiken we een zelfgemaakte pwm-controller, die eveneens gebaseerd is op de ATmega32U4-microcontroller en die we ook gebruiken voor onze ventilatortestmethode.
Bij onze nieuwe testopstelling monteren we processorkoelers met de meegeleverde mounting bedoeld voor Intels LGA 1700/1851-socket. Elke koeler wordt gemonteerd bovenop een originele heatspreader van een Intel LGA 1700-processor. Onder deze heatspreader is de keramische vermogensweerstand geplaatst. Om de montage van koelers zo consistent mogelijk te laten zijn en om de heatspreader zo vlak mogelijk te houden, gebruiken we als extra versteviging de Thermal Grizzly 13th/14th Gen CPU Contact Frame van der8auer. Als koelpasta tussen de heatspreader en de betreffende processorkoeler gebruiken we altijd Gelid GC-Extreme.
:strip_exif()/i/2007287834.jpeg?f=imagenormal)
Warmtetest
Voor de warmtetests met processorkoelers blijven we onze huidige testkamer gebruiken. Deze bestaat uit een geïsoleerde box met een testcompartiment van 55x55x28cm. Aan de voorzijde van dit compartiment zitten drie Phanteks PH-F120T30-ventilators die lucht aanvoeren, terwijl aan de achterzijde één F120T30 is geplaatst. In een gevouwen luchtkanaal aan de voorzijde van de kast zijn twee Selfa-warmte-elementen van 400W aangebracht, elk voorzien van een ventilator. Vlak voor de ingang van de testkamer is een temperatuursensor aangebracht die meet hoe warm de lucht is die de testkamer wordt ingeblazen. Door middel van een closed-loopsysteem met een Rex-c700-pid-controller kunnen we de temperatuur zeer constant houden. De pid-controller meet namelijk continu wat de temperatuur van de aangevoerde lucht is, waarna de controller indien noodzakelijk extra warmte kan laten opwekken door de warmte-elementen. Op deze manier kunnen we de temperatuur in de warmtebox nauwkeurig aansturen en heel constant houden.
:strip_exif()/i/2007287848.jpeg?f=imagenormal)
Om verschillende redenen hebben we bij onze tests gekozen voor een luchttemperatuur van 35 graden. Ten eerste zijn de warmte-elementen onder alle omstandigheden krachtig genoeg om deze temperatuur vast te houden, zelfs als de omgevingstemperatuur slechts 18 graden is. Daarnaast wordt het in ons testlab (hopelijk) nooit warmer dan 35 graden, zodat we nooit lucht aanvoeren die warmer is. Bovendien is de aanwezigheid van enige warmte rondom de koeler realistisch, want in een echt systeem produceren andere componenten, zoals de voeding, het moederbord en de videokaart, ook warmte. De basistemperatuur moet niet te hoog worden, omdat we willen zien waartoe de cpu-koelers in staat zijn. Een omgevingstemperatuur van 35 graden is, zo hebben we ook in afzonderlijke tests voor behuizingen gezien, een representatieve weergave van de temperatuur in een echt systeem.
De warmtetest duurt na het opwarmen tien minuten. We hebben voor die tijdsduur gekozen omdat uit onze tests blijkt dat elke luchtkoeler dan zeker ‘verzadigd’ is en de doeltemperatuur voor onze test is bereikt. We meten de stand van zaken echter niet enkel op dat moment; de hele duurtest wordt gelogd, waarbij elke seconde een waarde wordt genoteerd. De temperatuur die we uiteindelijk rapporteren, is het 98e percentiel van de hele log. Kort gezegd gooien we de hoogste 2 procent van de gelogde waarden weg om incidentele uitschieters uit de analyse te houden. De hoogste temperatuur van de resterende 98 procent van de waarnemingen is het 98e percentiel. Dit percentiel sluit naar ons idee beter aan bij het doel van de duurtest dan het noteren van een eventuele kortstondige maximumtemperatuur.
Op deze pagina bespreken we de testresultaten van de koelers op het testplatform in onze warmtebox. Tijdens onze geluidstest hebben we genoteerd bij welke fanduty elke koeler 30dB(A), 20dB(A) en 15dB(A) aan geluidsdruk levert. Daarnaast testen we de koelprestaties met een fanduty van 100 procent, dus wanneer de ventilator(s) op maximale snelheid draaien. Lukt het een koeler niet om bij een bepaald vermogen de temperatuur van ons testplatform onder de 96 graden Celsius te houden, dan wordt de test onmiddellijk gestopt. Het kan dus voorkomen dat een koeler bijvoorbeeld in de grafieken van 100 procent ventilatorsnelheid en 30dB(A) wel verschijnt, maar ontbreekt bij 20dB(A) en 15dB(A) als de temperatuur daar te hoog werd. In onderstaande grafieken zijn alle lowprofilekoelers met groene balken gemarkeerd. Ter referentie zijn ook enkele towerkoelers met grijze balken aan de grafieken toegevoegd.
De Scythe Big Shuriken 4 presteert in de meeste tests uitstekend. Op 20dB(A) is de koeler even goed als de DeepCool AN600. Op 30dB(A) presteert Scythes nieuwe model op zijn allerbest en verslaat hij zijn directe concurrent. Ook op maximale ventilatorsnelheid eindigt de koeler boven de AN600, met bovendien een lagere geluidsproductie. Op 15dB(A) presteert de Big Shuriken 4 ondanks zijn zeer lage toerental nog beter dan zijn voorganger, al zijn sommige andere koelers duidelijk beter geoptimaliseerd voor dit geluidsniveau.
Cpu 70W
- 30dB(A) - 70W
- 20dB(A) - 70W
- 15dB(A) - 70W
- 100% - 70W
Cpu 110W
- 30dB(A) - 110W
- 20dB(A) - 110W
- 15dB(A) - 110W
- 100% - 110W
Cpu 160W
Uit onze vorige round-up van lowprofilekoelers bleek dat de Scythe Big Shuriken 3 Rev. B werd verslagen door de DeepCool AN600, wat laatstgenoemde koeler een Excellent-award opleverde. Scythe heeft echter niet lang hoeven toekijken hoe dit gebeurde, want de fabrikant zet met zijn Big Shuriken 4 een lowprofilekoeler neer die zich overtuigend kan meten met zijn directe concurrent.
De nieuwe Big Shuriken presteert in onze tests met een vaste geluidsdruk het sterkst op 30dB(A). Dan is de koeler nog wat beter dan DeepCools AN600. Op maximale ventilatorsnelheid kan dit duo zich wat betreft temperaturen met elkaar meten, maar in dat scenario ligt de geluidsproductie van Scythes model lager doordat de maximale geluidsproductie van de ventilator lager is dan bij die van de AN600.
Op 20dB(A) is het in onze tests een gelijkspel tussen de twee. In onze fluisterstille test op 15dB(A) kan de DeepCool AN600 niet meedoen en zodoende blijft voor de Scythe Big Shuriken 4 dan de vergelijking met zijn voorganger over. Duidelijk is dat Scythe een flinke stap vooruit zet met de nieuwe Big Shuriken en er voor de DeepCool AN600 een serieus alternatief is, dat in sommige scenario's zelfs nog iets betere koelprestaties neerzet. De Scythe Big Shuriken 4 krijgt daarom een welverdiende Excellent-award.
Redactie: Reinoud Dik Testlab: Niels van der Waa Eindredactie: Marger Verschuur