Inleiding
Solid state drives zijn een welkome aanvulling op de productportfolio van de fabrikanten van geheugenproducten gebleken. In tegenstelling tot harde schijven kunnen de onderdelen van een ssd, die bestaat uit flashchips, ssd-controllers en de bijbehorende firmware, als een bouwpakket bij derden ingekocht worden om op de eigen assemblagelijnen tot eindproducten gesmeed te worden. Dat is de manier waarop de geheugenproducenten al jaren geheugenmodules, multimediakaartjes en usb-sticks maken.
Het performancesegment van de ssd-markt werd aanvankelijk gedomineerd door fabrikanten die hun controllers in eigen beheer ontwikkelden en niet aan derden leverden. Bekende voorbeelden zijn Intel, Mtron en Memoright. Dankzij de beschikbaarheid van snelle third-party ssd-controllers is er een einde gekomen aan de heerschappij van de zelfbouwers. De Barefoot-controller van Indilinx kan goed aanhaken bij de Intel-drives en wordt inmiddels in vele ssd's toegepast, waarvan de OCZ Vertex de meest bekende is. Mtron en Memoright zijn door het uitblijven van nieuwe ontwikkelingen van de radar verdwenen.
Een andere grote speler in de ssd-markt is Samsung. De Koreaanse geheugengigant, leverancier van de ssd's voor onder andere Apple en Dell, opereerde aanvankelijk in de schaduw van zijn oem-klanten. Sinds kort levert Samsung zijn ssd-controllers aan derden die zich wel direct tot de consument richten. De nieuwste ontwikkeling van Samsung is een controller met de weinig fantasierijke naam S3C29RBB01-YK40. Dankzij een sdram-cache en transferrates van meer dan 200MB/s heeft deze controller goede papieren om de concurrentie aan te gaan met de controllers van Intel en Indilinx.

In deze review zullen we onze aandacht vestigen op de Corsair P256 - een van de eerst verkrijgbare ssd's die met de eerdergenoemde Samsung-controller is uitgerust. De P256 beschikt over evenveel opslagcapaciteit als zijn naam doet vermoeden en haalt volgens de specsheet lees- en schrijftransferrates van respectievelijk 220 en 200MB/s. De slagroom op de P256-pudding wordt gevormd door de riante cache van 128MB: ruim het dubbele van het ram-geheugen op de OCZ Vertex. De ruime uitrusting van de Corsair P256 heeft niet nadelig uitgepakt voor zijn prijs. Momenteel is de drive de minst dure ssd in het 256GB-segment en is hij enkele euro's goedkoper dan de 250GB-variant van de populaire OCZ Vertex. OCZ levert onder de naam Summit een serie ssd's die dezelfde controller aan boord hebben als de Corsair P256. Bij een capaciteit van 250GB is de Summit op dit moment ruim vijftig euro duurder dan de P256. De Corsair P256 is tevens verkrijgbaar in een 128GB-variant, genaamd P128.

Op de komende pagina's gaan we uitzoeken of de Corsair P256 niet alleen sterke specs en een aantrekkelijke prijs heeft, maar ook prestaties van hoog niveau. De P256 zal het opnemen tegen diverse andere solid state drives en harde schijven, waarvan de Intel X25-M en de OCZ Vertex de belangrijkste zijn. De Mtron Mobi 3000 en de Memoright GT vertegenwoordigen de vorige generatie high performance-ssd's met slc-geheugen, terwijl de OCZ Apex 120GB aantreedt als vertegenwoordiger van de budget-ssd's met de beruchte JMicron JMF602-controller. De klassieke magnetische harde schijven worden gerepresenteerd door de Western Digital Velociraptor HLFS3000 en de Hitachi Travelstar 7K200 120GB. De eerste is een workstationschijf met een toerental van 10.000rpm en de tweede betreft een 7.200-toeren notebookdrive. De Corsair P256 werd getest op een Intel Core i7 920-systeem met een ICH10R-southbridge.

Low-level-prestaties
Voordat we onze genadeloze workloadsimulaties op de ssd's en harde schijven loslaten, laten we de drives warmdraaien in een aantal low-level-benchmarks. De tests geven inzicht in de wijze waarop de prestaties van de drives tot stand komen.
De Corsair P256 komt in Winbench 99 aan een sequentiële leestransferrate van 205MB/s en blijft daarmee achter bij de doorvoer van de OCZ Vertex en de Intel X25-M. Hierbij moet gezegd worden dat het testsysteem om onduidelijke reden crashde tijdens de eerste run van Winbench 99, toen een hoger resultaat, van circa 220MB/s, in het vat zat. Nadien keerde de sequentiële transferrate niet terug naar het oorspronkelijk niveau. Dit verschijnsel doet zich voor bij meer ssd's. Er moet daarom niet veel waarde gehecht worden aan de cijfers die door str-benchmarks worden uitgespuugd.
De schrijftransferrate werd gemeten door in IOMeter gedurende twee minuten een sequentieel schrijfpatroon met een transfergrootte van 1MB te genereren. De Corsair P256 behaalde een teleurstellende doorvoer van nog geen 55MB/s. Veel beter presteerde de OCZ Vertex 120GB, die op een nog grotendeels lege ssd een schrijftransferrate van bijna 215MB/s bereikte. In de ATTO Disk Benchmark met een testlengte van 32MB deed de P256 het prima en zette hij een maximale doorvoer van 183MB/s op de klok, het beste resultaat van alle drives. De resultaten in deze test worden waarschijnlijk beïnvloed door de cache van de Corsair P256, die met zijn omvang van 128MB vier keer zo groot is als de testlengte van ATTO.
Ook voor de schrijftransferrates van ssd's geldt dat er sterke fluctuaties kunnen optreden, die onder andere afhankelijk zijn van de hoeveelheid data die naar de ssd's is geschreven. Er kunnen daarom niet zomaar conclusies aan de resultaten verbonden worden. Winbench 99, ATTO Disk Benchmark en IOMeter zijn de eerste benchmarks die Tweakers.net op een ssd loslaat nadat we een drive in ontvangst hebben genomen. De drives zijn dan nog nauwelijks beschreven.
De gemiddelde leestoegangstijden van de ssd's verschillen nauwelijks van elkaar; alleen de OCZ Apex valt negatief uit de toon. De Mtron Mobi 3000 is dankzij het gebruik van slc-geheugen nog steeds de snelst aanspreekbare drive. De Corsair P256 plaatst zich op de tweede plek met een minieme voorsprong van zes microseconde ten opzichte van de Intel X25-M. Enkele jaren gelden werden we nog blij van verschillen tussen harde schijven in de orde van honderden microseconden. De Velociraptor en de Travelstar 7K200 zijn uit de resultaten weggelaten om de verhoudingen tussen de ssd's zichtbaar te houden. De beide harddisks scoren in deze test een gemiddelde toegangstijd van respectievelijk 6,76 en 14,17 milliseconde.
De resultaten van de gemiddelde schrijftoegangstijd zijn over twee grafieken verdeeld om de verschillen tussen de snelle en minder snelle drives herkenbaar te laten. De Corsair P256 schaart zich onder de eerste groep, maar blijft wel achter bij de prestaties van de X25-M en de Vertex. Een gemiddelde van 0,2 milliseconde is in ieder geval veel beter dan het resultaat van de Mtron Mobi of een snelle harde schijf. De twee JMicron JMF602-controllers in de OCZ Apex geven hun visitekaartje af door de gebruiker op te schepen met wachttijden die vergelijkbaar zijn met die van een nostalgische triple speed cd-rom drive.
De IOMeter-fileserversimulatie genereert een kunstmatig toegangspatroon dat volledig uit willekeurige i/o's bestaat. De i/o's hebben een transfergrootte van 512 bytes tot 64kB en worden in een mix van 80 procent leesopdrachten en 20 procent schrijfopdrachten aan de harde schijf of ssd aangeboden. Het toegangspatroon wordt uitgevoerd met een concurrency die oploopt van één tot 64 gelijktijdige i/o's. Het toegangspatroon geeft een indruk van de prestaties van een drive bij het uitvoeren van een mix van kleine gelijktijdige lees- en schrijfopdrachten.
De Corsair P256 levert betere prestaties dan de oudere ssd's van Mtron en Memoright, maar blijft ver achter bij de X25-M en de Vertex. De X25-M gaat erg hard van start, maar vertoont een nogal opmerkelijke negatieve performance scaling. Bij harde schijven zien we normaal gesproken een grafiek met een stijgende lijn. De toename van het aantal gelijktijdige i/o's zorgt voor een afname van de gemiddelde afstand van de kopverplaatsing per i/o, zodat de gemiddelde responstijd lager wordt. Solid state drives hebben geen bewegende delen en verwerken meestal een constante hoeveelheid i/o's per seconde. In het geval van de Corsair P256 is de doorvoer nog altijd een factor elf hoger dan die van de VelociRaptor.

Desktopprestaties
Na een pagina vol theorie wordt het tijd om te kijken hoe de Corsair P256 zich er in de praktijk van afbrengt. De drive werd onderworpen aan onze uitgebreide workloadsimulaties. Om de gevolgen van performance-degradatie mee te wegen, worden bij de Intel X25-M, OCZ Vertex en de Corsair P256 de gemiddelde prestaties van drie runs vergeleken. De andere ssd's en harde schijven zijn ongevoelig voor het verschijnsel performance-degradatie. Per run wordt er in totaal bijna 150GB aan data naar de drives geschreven.
De Boot & Launch StorageMark 2008 Index bestaat uit traces van het booten van Windows en het starten van populaire applicaties en games. Deze index bevat nauwelijks i/o van databewerking en is representatief voor het gebruik van ssd's als bootdrive. De Corsair P256 blijft ver weg van de hoge prestatieniveaus van de Intel X25-M en de OCZ Vertex 120GB. Zelfs de oudere Mtron Mobi 3000 en Memoright GT presteren beter dan de P256. Voor mensen die van plan zijn om de P256 in een notebook te gebruiken blijft er weinig reden tot klagen: de P256 is meer dan drie keer sneller dan de Travelstar 7K200.
De Desktop StorageMark 2006 Index is samengesteld uit traces van populaire desktopapplicaties en veel voorkomende handelingen zoals kopieeracties, het installeren en deïnstalleren van software en het uitvoeren van een virusscan. De prestaties in deze index zijn representatief voor het gebruik van een drive in een notebook of desktop die vooral voor internetgebruik en officetoepassingen wordt ingezet. Ten opzichte van de X25-M en de Vertex levert de P256 minder slechte prestaties dan in de Boot & Launch Index, maar de verschillen blijven erg groot. De P256 is bovendien slechts 20 procent sneller dan de Western Digital VelociRaptor.
De Workstation StorageMark 2006 Index bevat een groot deel databewerking van grafische applicaties en audio- en videobewerkingssoftware. In tegenstelling tot bij harde schijven, die nagenoeg gelijke lees- en schrijfprestaties leveren, zijn bij de meeste ssd's de schrijfsnelheden duidelijker lager dan de leesprestaties. Deze asynchrone prestaties zorgen ervoor dat ssd's in workstationworkloads doorgaans minder goed presteren dan in de eerdergenoemde gebruiksscenario's. Voor de Corsair P256 gaat deze vlieger zeker ook op; zijn prestaties dalen tot onder het niveau van de VelociRaptor. De Intel X25-M, Mtron Mobi 3000 en de Memoright GT handhaven zich wel met gemak boven het prestatieniveau van de snelste harde schijven. De absolute winnaar in deze test is de 120GB-versie van de Vertex. De 120GB-variant presteert overigens aanzienlijk beter dan de Vertex 30GB, die met zijn gemiddelde van 334 punten een vergelijkbare score als de X25-M noteert.
Performance-degradatie
Performance-degradatie is een verschijnsel dat optreedt bij geavanceerde solid state drives die aggressieve strategieën hanteren om de schrijfprestaties te verhogen. Vanwege de wijze waarop flashgeheugens geprogrammeerd worden, heeft het de voorkeur om schrijfacties zoveel mogelijk te dirigeren naar lege delen in het geheugen, die veel sneller beschreven kunnen worden dan reeds gevulde geheugenpages. Een geavanceerde ssd zal trager worden zodra er een tekort aan lege geheugenpages ontstaat. Om die reden beschikken veel ssd's over een stukje reservegeheugen. Interne fragmentatie alsmede de noodzaak om wear-levelling uit te voeren zullen tevens bijdragen aan een afname van de prestaties. Meer informatie over de oorzaak van de prestatie-afname van ssd's vind je in onze vorige ssd-reviews.
De afnemende prestaties van ssd's hebben voor nogal wat beroering gezorgd bij gebruikers die zich blindstaarden op de resultaten van benchmarktools. Toch is er niet veel reden voor paniek. De prestaties van een harde schijf nemen in de loop van de tijd ook af onder invloed van bestandsfragmentatie en doordat de doorvoersnelheid van de disk aan de binnenkant van de platters veel lager is dan dichtbij de buitenrand. Een solid state drive ondervindt nauwelijks hinder van bestandsfragmentatie en kan over het hele bereik van de drive dezelfde doorvoersnelheid halen. De ssd's die de grootste prestatieafname vertonen zijn bovendien vaak de drives met de hoogste initiële prestaties.
Om de performance-degradatie van de Corsair P256 en zijn naaste concurrenten te meten, speelden we onze disk traces drie keer achter elkaar af op de drives. Per run werd er ongeveer 146GB aan data op de drives geschreven, zodat in theorie alle vrije ruimte op de ssd's werd volgeschreven. In de traces die deel uitmaken van de Boot & Launch Index ondervond de Corsair P256 vergeleken met de X25M en de Vertex een geringe prestatie-afname van 23 procent. Bij de Vertex 30GB en de X25-M is er een grotere teruggang te zien, van respectievelijk 42 en 47 procent. Opmerkelijk zijn de goede resultaten van de Vertex 120GB. Tussen de eerste en de derde run verliest deze slechts acht procent van zijn prestaties. Ondanks zijn lage degradatie is de P256 in alle runs de traagste van de geteste ssd's.

In de workstationindex behalen de P256 en de Vertex 120GB beide een geringe prestatieafname van 14 procent. De Vertex 30GB en de X25-M moeten tussen de eerste en laatste run flink inleveren: de Vertex verliest 41 procent van zijn snelheid en de X25-M zelfs 59 procent. De resultaten van de X25-M werden overigens verkregen met de oude firmware. Intel heeft enige tijd geleden nieuwe firmware uitgebracht, die de performance-degradatie zou moeten verminderen. Tweakers.net zal deze firmware binnenkort testen. De P256 is opnieuw in alle runs trager dan de X25-M en de twee Vertexen, hoewel de uiteindelijke verschillen ten opzichte van de Vertex 30GB en de X25-M beperkt zijn.
De Corsair P256 en de Vertex 120GB worden geholpen door het feit dat de meeste van de originele disk traces werden opgenomen op een 73GB grote harde schijf. Logische blokadressen in het bereik boven 73GB worden nauwelijks door onze benchmarks aangesproken, waardoor de Corsair P256 en de OCZ Vertex 120GB effectief werden ondergepartitioneerd.

Energieverbruik
Samsung heeft het energieverbruik van de ssd-controller in de Corsair P256 goed onder controle. In idle-toestand werd de uitzonderlijk lage vermogensopname van 0,25W gemeten. Onder belasting bevindt het energieverbruik zich op gelijk niveau met dat van de OCZ Vertex. Een vergelijking met de Intel X25-M en de ssd's van Mtron en Memoright ontbreekt helaas omdat testresultaten van deze drives ontbreken. Wel hebben we de Memorycorp MF4, een mlc-ssd met een enkelvoudige JMicron JMF602, aan de resultaten toegevoegd. De OCZ Apex mag zich, dankzij zijn dubbelvoudige JMF602 en de extra JMicron JMB390-raidcontroller, de onbetwiste koning der stroomverspillende ssd's noemen: de Apex verstookt onder load ongeveer net zo veel energie als een VelociRaptor, waarvan de platters op 10.000 toeren hun rondjes draaien.
Conclusie
Corsair heeft met de P256 een degelijke solid state drive op de markt gebracht, die ondanks uitstekende specificaties nergens in uitblinkt. De prestaties blijven over de hele linie achter bij die van de OCZ Vertex, de naaste concurrent van de P256 op de Nederlandse markt. De Vertex is in de variant met een capaciteit van 250GB slechts enkele euro's duurder dan de P256. Veel tweakers zullen met liefde acht euro inruilen voor prestaties die gemiddeld een factor anderhalf tot twee keer hoger liggen. Ook in vergelijking met de Intel X25-M, die verkrijgbaar is met een capaciteit van maximaal 160GB, ontbeert de P256 snelheid.
Tegenover het ontbreken van topsnelheid staat tevens een vrijwaring van problematische eigenschappen zoals ssd's met een JMicron JMF602-controller die hebben. De Corsair P256 is prima als harddiskvervanger in een notebook te gebruiken. De opstartprestaties liggen ruim 50 procent boven die van een VelociRaptor en in workloads waarin veel data wordt geschreven presteert de P256 ongeveer gelijk aan een snelle 7200 toeren-desktopschijf. De P256 is altijd beduidend sneller dan een notebookschijf.
Hoewel de P256 weinig performance-degradatie ondervindt, slaagt hij er niet in om deze eigenschap om te zetten in een voordeel. De X25-M, met de oude firmware, en de Vertex zijn nog steeds sneller als de drives enkele keren zijn volgeschreven. De Intel zal met de nieuwe firmware beter in onze benchmarks presteren, en de snelheid van de Vertex kan nog wat op opgekrikt worden door de drive te onderpartitioneren en in de toekomst een besturingssysteem en firmware met trim-ondersteuning te gebruiken. Kortom, de Corsair P256 is een grijze muis die net wat te kort komt om op de kooplustige tweaker aantrekkingskracht uit te oefenen.