Wi-Fi 6 - Op zoek naar de limiet

Experimenteren in de wifikooi

Experimenteren in de wifikooi

Bij Tweakers testen we sinds begin 2022 wifirouters. Daar ging een proces van het bedenken en bouwen van een testopstelling aan vooraf. Nu er een aantal routers zijn getest, kriebelt het om eens te gaan experimenteren met de opstelling en de mogelijkheden en onmogelijkheden te verkennen van een wifirouter. Vaak begint dit met een vraag waar de normale wifitestprocedure niet direct een antwoord op biedt of uit pure nieuwsgierigheid naar de prestaties van een product op een bepaald gebied. In dit artikel nemen we jullie graag mee in een dergelijk experiment. De vraag die centraal staat is: wat voor positieve of negatieve invloed hebben alle Wi-Fi 5- en Wi-Fi 6-technieken, zoals beamforming, mu-mimo, ofdma en airtimefairness op de doorvoersnelheid van je wifinetwerk?

Wi-Fi 6 wordt ook aangeduid met de afkorting HE, die voor high efficiency staat, omdat bij deze generatie de nadruk op efficiëntie ligt. Die slag in efficiëntie was nodig omdat het toenemend gebruik van wifiapparatuur de radioband een stuk drukker bezet.

We kijken enkel naar de invloed op de totale datadoorvoer en letten niet op latency, instabiliteit of een eerlijke bandbreedteverdeling tussen de clients. We voegen ook geen extra ruis of demping toe. Onder welke omstandigheden en met welke technieken weet een router de meeste datadoorvoer te bieden? Is dat bij focus op een enkele client of juist bij het bedienen van meerdere clients tegelijk?

De doorvoersnelheid van Wi-Fi 6

Wi-Fi 6-clients hebben door mimo ondersteuning voor twee afzonderlijke radioverbindingen of streams tegelijkertijd, waardoor een wificlient onder ideale omstandigheden in theorie 2400Mbit/s kan halen. In tegenstelling tot de Wi-Fi 5-clients met ondersteuning voor drie of vier streams zijn er geen Wi-Fi 6-clients met ondersteuning voor meer dan twee streams. Hierdoor is het theoretische maximum aan doorvoer voor de vier clients in onze testopstelling 9,6Gbit/s. Tenminste, als mu-mimo zou werken zoals geadverteerd, wat we in onze tests tot nu toe bij geen enkele router hebben gezien. Mu-mimo is de uitbreiding op mimo: het gelijktijdig zenden en ontvangen van data. Deze techniek moet het mogelijk maken om dit te doen met meerdere clients tegelijk. In de praktijk functioneert dit echter niet, waardoor de wifirouter zijn radiotijd nog steeds moet verdelen over de verschillende clients.

Van de overdrachtssnelheid van 2400Mbit/s die wel haalbaar is, zal een deel verloren gaan door overhead en ‘radiobandmanagement’. Een datatransmissie over wifi bestaat niet enkel uit het overpompen van data, maar voor een deel ook uit stuursignalen om die datatransmissie ordelijk te laten verlopen, zoals request-to-send, ofwel rts, en clear-to-send, ofwel cts. De ervaring leert tot nu toe dat goede routers ongeveer 80 procent van de theoretische doorvoersnelheid behalen. In onze testopstelling zou dat betekenen dat de praktisch haalbare snelheid rond de 1920Mbit/s zou liggen.

In onze round-up van routers met een 2,5Gbit/s-poort zagen we dat die 2400Mbit/s van een enkele client in de praktijk ook niet haalbaar is, zelfs niet in onze opstelling met weinig demping en geen storende signalen van buitenaf. Wil je meer weten over Wi-Fi 6 en de technieken die we hier behandelen, dan is dit artikel een uitstekend startpunt.

De router

Naast onze wifitestopstelling staat een schap vol met wifirouters waarvan we er de afgelopen maanden al een aantal hebben getest. Voor dit experiment zochten we een router die het toelaat om alle verschillende wifi-efficiëntietechnieken in en uit te schakelen, met daarbij voldoende doorvoercapaciteit van de ethernetpoorten en vanuit de chipset. Hierbij kwamen we uit op de ASUS RT-AX89X. De 10Gbit/s-ethernetaansluiting biedt voldoende doorvoer om niet snel een bottleneck te vormen. De router is gebaseerd op het Networking Pro 1200-platform van Qualcomm. De maximumdoorvoersnelheid van deze chipset bedraagt 6Gbit/s. Daarbij laat de firmware op de router, Asuswrt, het toe om de wifi-instellingen tot in detail te beheren.

ASUS noemt dit een AX6000-router. Die classificatie hangt samen met de maximale theoretische doorvoer van de 2,4GHz-radio, 1200Mbit/s, en de 5GHz-radio, 4800Mbit/s, bij elkaar opgeteld. Die getallen zijn overdreven, omdat wifi geen fullduplexmedium is: er kan maar één kant tegelijk op worden gecommuniceerd, wat de bandbreedte halveert. AX3000 zou een eerlijkere aanduiding zijn geweest.

Testopstelling

Onze standaard wifitestopstelling is niet ingericht op deze test, waardoor er wat zaken ‘omgebouwd’ moesten worden. Zo gebruiken we normaal gesproken de vierde wificlient met enkel Wi-Fi 3-ondersteuning, 802.11a/b/g. Gelukkig is dit makkelijk om te zetten in de driver van de netwerkkaart. Ook is het wifitestscript uitgebreid met een test om de maximale doorvoer van de vier clients te meten.

We testen de doorvoersnelheid in twee richtingen: downlink, van de router naar de client, en uplink, van de client naar de router. In de grafieken plotten we voor elke seconde in de test per client de gehaalde bandbreedte in Mbit/s en we geven, indien van toepassing, de totale opgetelde datadoorvoer aan met een aparte lijn.

Resultaten

We beginnen de test met alle extra's en opties op de router uitgeschakeld, en de basisinstellingen afgesteld voor zoveel mogelijk datadoorvoer. We meten dit vervolgens met één client. De resultaten zijn weergegeven in de onderstaande grafiek.

De downlinksnelheid ligt hier gemiddeld op ongeveer 1600Mbit/s en de uplinksnelheid zelfs nog iets hoger, op ruim 1800Mbit/s.

• Client 1 en 2 downlink
• Client 1 en 2 uplink

Zodra er twee clients in het spel komen, zie je dat de bandbreedte voor beide clients halveert. De radio kan naar elke client communiceren met twee streams tegelijkertijd. Hoewel mu-mimo dit in theorie mogelijk zou moeten maken, kan de radio niet communiceren met twee clients tegelijkertijd. Hierdoor moet de radio afwisselen tussen de twee clients. De totale doorvoer blijft gelijk en stijgt zelfs een beetje.

• 4 clients downlink
• 4 clients uplink

Bij twee clients lijkt de limiet ook bereikt, want als we twee extra clients toevoegen, daalt de doorvoersnelheid zelfs een klein beetje, waarschijnlijk doordat er meer overhead door de verschillende radiotransmissies optreedt.

De 160MHz van het 5GHz-spectrum die de router nu in gebruik heeft, is dus compleet verzadigd. Meer datadoorvoer is niet mogelijk, tenzij er een tweede 5- of 6GHz-radio in de router zou zijn geplaatst waar de clients over verdeeld kunnen worden. De ASUS RT-AX89X beschikt niet over een tweede radio op een van deze twee banden, maar de 2,4GHz-radio die maximaal 40MHz-bandbreedte biedt, is nog wel vrij.

De clients twee-om-twee verdelen over de twee radio's van de RT-AX89X levert de resultaten in de onderstaande grafiek op.

• 2,4 en 5GHz downlink
• 2,4 en 5GHz uplink

De maximale doorvoer, als alle banden en alle clients worden ingezet, is in de downlinkrichting gemiddeld 1,9Gbit/s, en in de uplinkrichting komt het totaal gemiddeld nog hoger uit met ongeveer 2,2Gbit/s.

We gaan weer even terug naar de 5GHz-frequentieband. We willen graag zien wat de technieken die voor meer efficiëntie moeten zorgen bij Wi-Fi 6 met de doorvoersnelheid doen. Hiervoor hebben we in totaal zeven tests gedraaid waarbij we alle vier de clients inzetten. De instellingen op de router zijn als de basistest, met afzonderlijk mu-mimo, beamforming, airtimefairness of ofdma ingeschakeld, en een combinatie van deze technieken. Elke test is ook weer gedraaid in de downlink- en uplinkrichting.

De scores reflecteren de gemiddelde doorvoer in megabits per seconde die we gedurende 120 seconden opgeteld van alle vier de clients meten.

Hiermee verkrijgen we uiteindelijk de resultaten in de onderstaande grafiek.

• Alle tests downlink
• Alle tests uplink

De uplinkresultaten kunnen met geen enkele techniek, in- of uitgeschakeld, veel worden verbeterd of verslechterd. Op dit vlak lijkt de client meer te bepalen hoe een transmissie verloopt dan dat de router daar invloed op heeft.

De downlinkresultaten lopen een stuk meer uiteen. Mu-mimo werkt niet zoals geadverteerd en zorgt in dit geval voor gemiddeld 30Mbit/s verlies. Opvallend is dat airtimefairness bij deze router als enige consistent voor meer doorvoer zorgt. Als enkel deze techniek wordt ingeschakeld, verbetert dit de toevoer met 172Mbit/s, maar ook in combinatie met ofdma, mu-mimo en beamforming scheelt het inschakelen van airtimefairness een boel, en win je 547Mbit/s doorvoer.

De combinatie zonder airtimefairness is voor de doorvoer zo ongeveer het ergste wat je je wifiverbinding kunt aandoen, want de totale doorvoersnelheid duikt maar liefst 775Mbit/s omlaag.

Conclusie

Het is voor de doorvoersnelheid zeker geen goed idee om blind alle nieuwe Wi-Fi 6-technieken aan te zetten op deze router. Die technieken zijn voornamelijk bedoeld om de kwaliteit van de verbinding bij druk verkeer te verhogen, maar kunnen de doorvoersnelheid ook fiks indammen, zeker als je ze met elkaar combineert. Uiteraard gaat dit voornamelijk op als de omstandigheden optimaal zijn, zoals in onze testopstelling het geval was met geen ruis en nauwelijks demping. Meer clients, demping en ruis kunnen de doorslag geven, waarbij het inzetten van technieken als airtimefairness, ofdma en beamforming zorgen voor meer doorvoer.

Elke fabrikant implementeert die technieken ook nog eens op zijn eigen manier, dus de resultaten van deze ASUS-router zijn niet direct representatief voor routers van andere fabrikanten of routers uit een andere serie van dezelfde fabrikant. Met het oog op de doorvoer is het altijd verstandig om een snelheidstest uit te voeren na wijzigingen in de configuratie van je wifinetwerk, om te voorkomen dat een kleine winst in stabiliteit ten koste gaat van veel bandbreedte.

Nog even over de Asus RT-AX89X; Deze router zal op een later moment de normale wifitestprocedure doorlopen waarna we de router wellicht nog in een apart artikel, Best Buy Guide of round-up zullen behandelen.

We proberen vaker dingen uit in onze wifikooi, maar dit is de eerste keer dat we er op deze manier verslag van doen. Bevalt dit artikel je, of juist niet? Heb jij een haalbaar en interessant idee om eens uit te proberen in onze wifikooi? Laat het dan weten in een reactie.

Foto: oxygen / Getty Images

Reacties (43)

[Soulaiman]

Hierdoor is het theoretische maximum aan doorvoer voor de vier clients in onze testopstelling 9,6Gbit/s

Dit is niet hoe het werkt. MU-MIMO gaat er niet voor zorgen dat je max theoretische throughput bij 4 clients plots 4 keer zo hoog ligt, maar gaat er juist voor zorgen dat je AP 4 clients tegelijk in zowel RX als TX kan bedienen. De Max WiFi 6 PHY rate is ongeveer 6.9 Gbits afgerond. Dat is met een 8x8:8 AP en client, met 160Mhz brede kanalen, wat in de praktijk dus onhaalbaar is in de 5Ghz band, wel mogelijk in de 6Ghz band.

Het zou tevens leuk zijn als jullie APs zouden testen, met name dan de meer professioneel gerichte APs van Cisco, Meraki, Aruba, Mist etc. Ik ben er zeker van dat deze bedrijven met alle plezier een aantal APs ter beschiking stellen voor jullie, zeker gezien de consumer hardware nogal flakey is.

PS: Het klopt dat de meeste clients die nu op de markt zijn met WiFi 6 of 6E een 2x2 antenna array hebben, echter zouden jullie een AP welke Bridge mode ondersteund (vaak zakelijke APs) kunnen gebruiken om een bekabelde client aan te hangen en zo de therotische throughput te testen tussen 2 APs, denk maar aan P2P building bridges etc.

EDIT: om te verduidelijken wat ik bedoel met '4 clients tegelijk': In het 802.11 protocol zit een technologie genaamd RTS/CTS, welke optioneel is maar tegenwoordig door vrijwel alle chipset vendors in de drivers gebruikt wordt. Dit gaat er voor zorgen dat je clients continu layer 1 beacons sturen met een RTS, oftewel Request To Send. Het AP gaat hier dan ofwel op reageren met een block ACK frame omdat het bezig is om te babbelen met een andere client of het toelaten met een Clear to Send frame en de client toelaten om gedurende een vooraf gedifinieerde timewindow een datastransmisie uit te voeren.

Dit is in voege getreden doordat WiFi historisch gezien een hald duplex medium was en sommige clients die slecht geconfigureerd waren of slechte drivers hadden soms het hele spectrum konden bezetten waardoor er geen beschikbare airtime overbleef voor de andere clients. Met RTS/CTS wordt dit grotendeels verholpen daar een client eerst 'toestemming' vraagt om een transmissie uit te voeren.

Met MU-MIMO heb je dus naargelang het antenna design van je AP 2, 4 of 8 clients welke tegelijk bedient kunnen worden door het AP op dezelfde radio. Sommige APs hebben dan nog eens 2 5Ghz radio's bijvoorbeeld, en kunnen dan dubbel zoveel clients bedienen.

Gezien WiFI 6 een full duplex medium is, is de transmissie efficienter daar het AP en de client zowel de RX als TX tranmissie in 1 keer op 1 stream kunnen doen, waar dat vroeger niet mogelijk was.

[Reactie gewijzigd door Soulaiman op 22 juli 2024 15:50]

[OlafWeijers]

Dit is niet hoe het werkt. MU-MIMO gaat er niet voor zorgen dat je max theoretische throughput bij 4 clients plots 4 keer zo hoog ligt, maar gaat er juist voor zorgen dat je AP 4 clients tegelijk in zowel RX als TX kan bedienen. De Max WiFi 6 PHY rate is ongeveer 6.9 Gbits afgerond. Dat is met een 8x8:8 AP en client, met 160Mhz brede kanalen, wat in de praktijk dus onhaalbaar is in de 5Ghz band, wel mogelijk in de 6Ghz band.

Mu-mimo maakt een verbinding niet full-duplex maar het zorgt ervoor dat het access-point simultaan naar verschillende clients kan communiceren. Tegelijktijdig verzenden en ontvangen is nog steeds onmogelijk, ook bij Wi-Fi 6 en vooralsnog heb ik nog geen plannen gezien die dat gaan introduceren bij Wi-Fi 7.

Dat simultaan verzenden zorgt er voor dat je bij een 8x8:8 AP de acht streams over 4 clients kunt verdelen bij een transmissie, waar elke stream een theoretische maximale overdracht heeft van 1200Mbit/s. In totaal kom je dan uit op 9,6Gbit/s. De 6,9Gbit/s maximale PHY-rate die je noemt kan ik eerder plaatsen bij Wi-Fi 5, misschien heb je die twee verward?

Het klopt dat twee AP's gekoppeld in bridge mode in theorie wel deze doorvoer zouden moeten kunnen benaderen, iets wat we ook al in het lab besproken hebben. Voor zover hier bekend zou dat moeten kunnen met twee ASUS access-points dus wellicht is dat een idee voor een volgend experimentje.

[Reactie gewijzigd door OlafWeijers op 22 juli 2024 15:50]

[Soulaiman]

MU-MIMO gaat er niet voor zorgen dat je max throughput plots 4 keer zo hoog ligt, de max PHY blijft op de door de fabrikant en specificatie gedefinieerde max en MU-MIMO kan voor een real world improvement van ongeveer 2-2.5x de effectieve throughput over alle clients heen op het AP zorgen. Het blijft nog steeds een shared medium in een shared spectrum. Niemand ontwerpt om deze reden dan ook een netwerk in 5Ghz met 80 of 160 Mhz brede channels, omdat je dan gewoonweg te weinig channels ter berschikking hebt om genoeg capaciteit te garanderen wegens overlap. 80 Mhz lukt in sommige afgelegen sites wel nog, maar in de praktijk ga je zelden tot nooit meer dan 40 Mhz zien in een KMO of Enteprise omgeving welke correct is ingesteld. Met gevolg dat je deze belachelijke snelheden die op de doos van zulke producten staan nooit zal zien of halen in de praktrijk.

MU-MIMO maakt het medium idd niet full duplex, dat beweer ik ook nergens. Het is ook wat verwarrend want in WiFI 5 en WiFI 6 zit het anders in mekaar wat betreft MU-MIMO.Het zorgt er voor dat je AP meerdere clients tegelijk kan bedienen in TX, enkel vanaf WiFI 6 is het medium full duplex.
Dat wil dus simpelweg zeggen dat je AP (WiFI 6 dan) op meerdere clients hun RTS frames kan antwoorden met een ACK wat toelaat dat meerdere clients tegelijk bedient worden door het AP. De PHY tussen iedere client en het AP kan dan wel bijvoorbeeld 1.2 Gbits zijn met een 2x2 client, maar het AP gaat hardware matig gewoonweg nooit de som van deze clients hun PHY leveren en juist daar ontstaat vaak de verwarring door de hele slechte en misleidende marketing van consumer router brands etc. MU-MIMO is voornamelijk goed of efficienter om te gaan met de beschikbare airtime in het spectrum, want daar zie je met een MU-MIMO AP en clients gemakkelijk een reductie van 50-75 percent wat het zeer interessant maakt voor plaatsen met een dichte client/AP densiteit.

Met WiFi 6E daarentegen zou je nog veel dichter bij de max van de spec kunnen komen gezien er gewoonweg een truckload meer aan channels beschikbaar zijn en de fabrikanten (Enterprise vendors waar ik met hun engineering mensen mee heb gesproken) standaard al 160Mhz breed zullen werken omdat het scannen van het gehele spectrum anders te lang zal duren en het weinig tot geen nut heeft om 20/40 of 80 Mhz breed te werken met zoveel channels ter beschikking en zo weinig externe stoorzenders.

Zie hier een hele goede whitepaper van Qualcomm over MU-MIMO. Hun cijfertjes ook zeker met een korreltje zout nemen want dit zijn LAB testen komende van een chipset fabrikant
https://www.qualcomm.com/...the_mimo_gap_in_wi-fi.pdf

[OlafWeijers]

MU-MIMO maakt het medium idd niet full duplex, dat beweer ik ook nergens. Het is ook wat verwarrend want in WiFI 5 en WiFI 6 zit het anders in mekaar wat betreft MU-MIMO.Het zorgt er voor dat je AP meerdere clients tegelijk kan bedienen in TX, enkel vanaf WiFI 6 is het medium full duplex.
Dat wil dus simpelweg zeggen dat je AP (WiFI 6 dan) op meerdere clients hun RTS frames kan antwoorden met een ACK wat toelaat dat meerdere clients tegelijk bedient worden door het AP.

De definitie van full-duplex is dat communicatie simultaan in twee richtingen plaatsvindt.
In Wi-Fi 6 (wave2?) is inderdaad ook uplink mu-mimo ondersteund, echter: meerdere clients tegelijk bedienen met één transmissie maakt een verbinding nog steeds niet full-duplex, er vindt nog steeds ofwel een uplink, ofwel een downlink transmissie plaats.

[Klaus_1250]

In Wi-Fi 6 (wave2?) is inderdaad ook uplink mu-mimo ondersteund,

Wi-Fi 6 Release 2: https://www.wi-fi.org/new...vanced-wi-fi-applications

[Articus]

WiFi 6 RU OFDMA is denk ik wat je bedoelt. Dat heeft iets weg van full duplex maar dat is het niet. Daar kwam ook de wifi switch hype vandaan.

[OlafWeijers]

Dat is inderdaad als ik teruglees waar Soulaiman waarschijnlijk op duidt: OFDMA. En inderdaad, ook OFDMA maakt een verbinding niet full-duplex. In theorie bestaat die mogelijkheid wel: Je zou bij een transmissie een apart antennepaar op de router toe kunnen wijzen om het omgekeerde te doen: ontvangen op een deel van de resource units. Een client zou dan op die resource units een uplink transmissie kunnen laten plaatsvinden terwijl tegelijkertijd de overige clients hun data ontvangen.
In de praktijk stuit dit op een hoop uitdagingen, zo kan een naburige client bijvoorbeeld overschreeuwd worden door de transmissie naar de router zodat deze niks meer ontvangt. Daarbij zal er wellicht vanuit beide kanten eerst een soort MU-RTS/CTS transmissie plaats moeten vinden om beide transmissies met de juiste eigenschappen uit te rusten voor een correcte overdracht.

Allemaal theorie, want dit is uiteindelijk nog helemaal niet geïmplementeerd in Wi-Fi 6 en ik heb hier tot nog toe ook alleen nog maar 'gefilosofeer in de ruimte' over gelezen en nog geen signalen dat dit ook daadwerkelijk iets is wat geïmplementeerd zal worden.

[Reactie gewijzigd door OlafWeijers op 22 juli 2024 15:50]

[OruBLMsFrl]

In de EU (jammerlijk maar 500 MHz totaal) kun je ook op de 6 GHz slechts 3 kanalen van 160MHz naast elkaar gebruiken. Of met de 5 GHz erbij gerekend, dan 5x 160MHz totaal. Hier zie ik helaas dan ook zeker nog wel nut voor 80 MHz, en specifieke gebruiksscenario's ook 40MHz zelfs. In grote kantoortuinen, lobby's en zo meer heb je liever iets lagere snelheid per client dan overlappende zenders. In de VS en de nodige andere landen (1200 MHz totaal) gaat het om maar liefst 7 kanalen van 160MHz, of 9 stuks met de 5GHz band erbij, daar zou je enkel zeldzaam nog eens naar 80MHz hoeven.

reviews: Wi-Fi 6E komt eraan - Meer ruimte voor wifi met toevoeging 6GHz

In Europa heeft het Electronic Communications Committee in november het gebruik van de 6GHz-band voor wifi goedgekeurd. Daarbij gaat het om 500MHz in het voorste deel van het spectrum: van 5925 tot 6425MHz.

[Blue-Ice]

Goede toevoeging @Soulaiman !

Verder kan je ook nog "spelen" met (mandatory) data-rates waardoor managment frames op een hogere snelheid verstuurd worden. Hiermee verhoog je ook de snelheid van het draadloze netwerk. Echter is dit zeker bij consumenten routers vaak niet mogelijk. Hier kom je dus ook snel bij zakelijke access points uit.

Wellicht is het nog wel leuk dit met unifi te doen, ik denk dat die doelgroep hier ook veel zit.

[goarilla]

Is dat wel een goed idee. Ik dacht dat management frames altijd op de laagst mogelijke datarate verstuurd werd om ontvangen te kunnen worden door alle clients. Ook diegene die wat verder af staan ?

[JBVisual]

Het zou tevens leuk zijn als jullie APs zouden testen, met name dan de meer professioneel gerichte APs van Cisco, Meraki, Aruba, Mist etc. Ik ben er zeker van dat deze bedrijven met alle plezier een aantal APs ter beschiking stellen voor jullie, zeker gezien de consumer hardware nogal flakey is.

Ja, het zo geweldig zijn om deze professionele apparatuur getest te zien worden.
Nee, 99,9% van de consumenten zal deze dure apparatuur niet kopen.

De doelgroep van tweakers is de consument (ja er zitten veel IT'ers tussen. maar dat staat er los van)
Zeker Cisco Meraki. ik heb het zelf thuis draaien omdat ik Als meraki specialist deze apparatuur en licenties gratis krijg.
Maar zelfs ik als fanatiekeling zal nooit duizenden hebben uitgegeven voor de aanschaf en elke paar jaar voor duizenden euro's aan licenties kopen.
Mijn thuis netwerk heeft in theorie al voldoende aan provider geleverde spullen, Uiteraard wil ik zeker wel wat meer en zal ik er elke 5 jaar best €1000 voor over hebben.
Maar mijn huidige meraki setup had mij inql de licenties €22.000+ gekost (1xMX250, 2x MS355-24, 4x MR56, 1x vMX medium)

[Commendatore]

Zo te zien is ook niet al het spul zo duur: ik vind bijvoorbeeld die Aruba Instant On-apparatuur er zowel qua prijs als functionaliteit best interessant uitzien voor de wat meer technisch onderlegde consument.

[chielsen]

Ik mis de eenheden van de grafieken. De y as snap ik nog wel maar kan niet uitvogelen wat de x as betekent.

[keesvandemerwe]

In het artikel staat "In de grafieken plotten we voor elke seconde in de test per client de gehaalde bandbreedte in Mbit/s en we geven, indien van toepassing, de totale opgetelde datadoorvoer aan met een aparte lijn."

De x-as is de tijd in seconden dat de test loopt, de y-as is bandbreedte in Mbit/s op dat moment

[OlafWeijers]

De X-as is de tijd in seconden (bij de lijngrafieken). Enkel de gemeten gemiddelde doorvoer neerzetten leek me wat saai en je ziet hierdoor ook mooier hoe de bandbreedte verdeeld wordt over de clients onderling. Zo zie je bijvoorbeeld dat in de grafiek waarbij we twee spectra combineren, op het 2,4GHz de clients weliswaar een stuk minder doorvoer hebben maar dat twee clients tegelijk wel een veel strakkere doorvoer krijgen als op 5GHz het geval is. Op 5GHz zwabbert de bandbreedte veel meer.

Normaal gesproken gebruik ik onze 'eigen' grafiektools, maar aangezien deze testdata niet kant-en-klaar in onze database kan heb ik gekozen om alles te visualiseren met behulp van Datawrapper. Ik zal kijken of ik de beschrijving van de assen er nog even in kan zetten.

[Reactie gewijzigd door OlafWeijers op 22 juli 2024 15:50]

[The Third Man]

5 GHz of 5,5 GHz bij significant op de 1/10 GHz. 5,0 GHz zit er 500 MHz vandaan.

[OlafWeijers]

Waar! zal ik op letten.

[Patrick_Wolf]

In de CSV staat alleen maar 'Tijd'. Ik vermoed dat het om seconden gaat.

[MischaBoender]

Bedoel je de tijd?

In de grafieken plotten we voor elke seconde in de test per client de gehaalde bandbreedte in Mbit/s en we geven, indien van toepassing, de totale opgetelde datadoorvoer aan met een aparte lijn.

[Tortelli]

Ben benieuwd of iemand een vergelijkbare test heeft gedaan voor de huidige Unifi wifi 6 AP’s.
Valt me op dat ik altijd een lagere download snelheid (~450-500Mbit) haal dan upload (~600Mbit) op een Gbit verbinding. Het maakt bar weinig uit voor mijn usecase maar het is wel apart.

[Soulaiman]

Goh dat kan van vele factoren afhangen en is moeilijk om zomaar een antwoord voor te formuleren zonder data

In de praktijk heb je echter meestal het omgekeerde, een lagere Upload dan Download omdat de meeste WiFI devices battery powered zijn en dus veel sterker ontvangen dan transmitten, en ook gewoonweg door de fysica achter 802.11. Dat is 1 van de redenen dat je de TX power best altijd op Auto laat en niet override naar de max welke de AP ondersteund zoals velen doen. Je streepjes op je device gaan dan verhogen, echter kan je client niet 'terugkeren' tot het AP wat voor veel retransmits zorgt en dus je airtime opvreet.

Wat echter wel kan is dat je PHY rate niet volledig gehaald wordt door factoren als Airtime bezetting, te lage SNR, onstabiele RSSI door reflections of retractions, etc.

Het kan ook gewoonweg aan de test methodiek liggen natuurlijk of een fw bug van het AP.
Over het algemeen zijn de Unifi 6 APs heel erg goed op vlak van performantie voor de prijs. Extreem goed zelfs. Waar ze wat tekort komen is in de vele firmware bugs en de enterprise features die ontbreken, maar daar is de prijs ook gewoonweg naar. Je kan een hele KMO uitrusten van een wireless netwerk voor de prijs van 1 Cisco 91XX AP...

[ChiLLeR]

Zeker interessant, als je deze functies aanzet thuis dan is het zeer lastig om te bepalen of het een positief effect heeft op je netwerk. Nu zie je dat het onderbouwd is en weet je in ieder geval wat je moet gaan testen. Zeker de opmerkingen dat je de opties moet combineren met beamforming is wel een super goede tip.

[n0elite]

Let wel op dat je resultaten heel erg afhankelijk zijn van de gebruikte opstelling.

Misschien heeft de gebruikte Asus router wel een bug met mu-mimo

[OlafWeijers]

Goed opgemerkt, daarbij moet je ook nog opletten op de auteur, die beamforming en airtimefairness door elkaar verhaspelde in de tekst

Maar mocht je inderdaad een Asus AX89X hebben staan: aan met die airtimefairness(!)

[pascallj]

Interessant artikel! Alleen kan ik de analyse van de resultaten niet rijmen met de grafiek.

Opvallend is dat airtimefairness bij deze router als enige consistent voor meer doorvoer zorgt.

Volgens de grafiek zorgt ook ofdma voor meer doorvoer?

De combinatie zonder beamforming is voor de doorvoer zo ongeveer het ergste wat je je wifiverbinding kunt aandoen, want de totale doorvoersnelheid duikt maar liefst 775Mbit/s omlaag.

In de grafiek is dit juist de optie met beamforming?

[OlafWeijers]

Zoals hierboven ook al opgemerkt, ik had de termen beamforming en airtimefairness even verhaspeld. Dat zorgt voor veel onduidelijkheid, excuus

Enkel Ofdma zonder andere technieken zorgt inderdaad voor een hogere doorvoer bij deze router, maar zodra je het combineert met andere technieken zoals mu-mimo of beamforming dan zorgt het enkel voor een daling in de doorvoer. Vandaar ook het woordje 'consistent', airtime fairness verhoogt de doorvoersnelheid in alle gevallen, ofdma enkel op zichzelf.

[Nick87]

Bij mij staat "DL OFDMA ONLY" ingesteld. Heb dit nooit gewijzigd.
Airtime Fairness staat standaard uitgeschakeld. AX/AC Beamforming & MU-MIMO standaard ingeschakeld

[david-v]

Leuk en nuttig artikel. Ik laat wifi 6 voorlopig voor wat het is. Over een jaar of 5 ga ik wel weer kijken of het nut heeft om mijn unifi APs te gaan vervangen.

/off topic: wat zijn die asus routers toch spuuglelijk. Ik moet er niet aan denken om een dergelijke spin ergens in mijn huis te hebben. Ik heb toch echt liever 2 of 3 APs verdeeld over het huis die niet opvallen dan dit ding van Asus.

edit:typo

[Reactie gewijzigd door david-v op 22 juli 2024 15:50]

[Klaus_1250]

Asus richt zich natuurlijk op een specifiek publiek. Als je deze al lelijk vind ... ze hebben nog veel lelijkere!

Ze hebben kleine lijn, ZenWifi, met meer neutral minder agressief uiterlijk, maar die kosten ook meteen een arm en been. En ze zijn nog steeds erg aanwezig.

Zelf wacht ik liever nog op Wi-Fi 6 Release 2 en/of Wi-Fi 7 met 6 Ghz. Dan zouden de nieuwe functies geintroduceerd in Wi-Fi 6 Release 1 een stuk beter moeten werken. En eigenlijk kan je alleen de vruchten plukken op 6Ghz.

[david-v]

Ja ik weet het. Ik vraag me echter wel af of een dergelijke "spin" nou daadwerkelijk beter bereik heeft dan bijvoorbeeld een unifi6 pro AP (het gaat mij nu even alleen om het wifi bereik).

Ik heb toch echt liever een dergelijke ufo schotel aan het plafond of muur dan die spin. Maar goed, zoals je zegt, specifiek publiek die degelijke spinnen kopen

[Masimo]

Staar je maar niet blind op 6 GHz. Ik zag het ook min of meer als de "holy grail". Ik heb hier uitgebreid getest met een Unifi 6 Enterprise i.c.m. een Intel AX210 client. Volle snelheid haal je alleen binnen een paar (letterlijk 2) meter van het AP, en alleen line of sight. Zodra er iets van obstakel (deur, muur, plafond, ...) tussen client en AP zat kelderden de snelheden naar beneden. Gemiddeld was de snelheid op 6 GHz zo'n 30 procent minder dan op dezelfde posities in het huis op 5 GHz. Om nog maar te zwijgen over het bereik, in één woord dramatisch. Je komt je huis vol aan 't hangen met AP's.

[Klaus_1250]

Dat is natuurlijke het hele idee achter 6E :-) Razendsnel, maar alleen binnen 1 kamer. En voor elke kamer/verdiepeing heb je een ander access point nodig. Wi-Fi word vooral gedreven door de fabrikanten en die willen vooral meer en vaker verkopen. Voor ons als consument is dit niet altijd beter.

Ik had zelf ook liever een uitbreiding laag in het spectrum gezien, onder 1Ghz, zodat je ook gewoon met een lagere snelheid een groot bereik kan hebben. Genoeg apparatuur die eigenlijk geen bandbreedte nodig heeftt, maar veel meer heeft aan range.

[oef!]

Nuttig artikel Harde getallen zijn altijd goed om te weten (hoe indicatief ook) en ik ben weer op de hoogte van de terminologie waarop gelet moet worden.

[Nick87]

Volledig akkoord! Interessant zo'n artikels waar alle nieuwe technologie even aan de tand wordt gevoeld.
Ik ga de airtime fairness misschien dan toch eens inschakelen op m'n RT-AX89X.

[theblindman]

Ik ben wel benieuwd wat ASUS van deze testresultaten vindt: kunnen zij het gedrag bij MU-MIMO en airtime fairness misschien verklaren?

[OlafWeijers]

Het is misschien wel goed om even extra aan te stippen dat het gebrek aan mu-mimo prestaties zeker niet iets is wat aan deze router of ASUS te wijten is, de techniek functioneert bij geen enkele router die wij getest hebben.

[ThomasJu]

Kunnen jullie nog labels toevoegen aan de assen?

[OlafWeijers]

Is geregeld, het was even zoeken want standaard biedt Datawrapper deze optie niet aan. Via een omweg is het toch (een soort van) gelukt, niet helemaal zoals je het verwacht maar dat is een artistieke keuze aan de zijde van Datawrapper. Hopelijk is het zo alsnog iets duidelijker.

[Ecke]

Leuk artikel zou deze test ook graag zien op andere type AP’s zoals Unifi of Ruckus. Wat is het gedrag bij deze leveranciers.