Microsoft Surface Laptop Studio Core i7, 32GB ram, 1TB opslag, RTX 3050 Ti, Windows 11 Home

Historie:
• 20230427 - Initiële review
• 20230510 - Verwijzing naar website Dutchiee voor Engelstalige review
• 20231029 - Update aangaande repareerbaarheid




For English readers, please read the English version of this review here.

Inleiding

Van mijn Surface Pro4 heb ik er inmiddels 2 versleten in ruim vijf jaar tijd (waarvan de eerste binnen de garantie is vervangen door Microsoft). In beide gevallen had het beestje last van een gezwollen accu, iets waar de Pro4 nogal om bekend lijkt te staan en waar ik dus de nodige hands-on ervaring mee heb.



Kort voordat mijn tweede Pro4 zijn laatste adem uitblies (en een langdurig knutselproject is geworden) heb ik de Microsoft Surface Laptop Studio besteld, verder “Surface” genoemd. Vanaf het moment dat ie was aangekondigd was ik al verliefd op het design, maar nu heb ik hem ook daadwerkelijk in mijn bezit. Op het moment van schrijven heb ik de Surface inmiddels acht maanden in gebruik.

Deze review had ik veel eerder al willen schrijven, maar enkele gesponsorde reviews hadden voorrang, en daarna kwam een druk werk- en privéleven om de hoek. Dit is dus ook geen gesponsorde review, ik heb hard gewerkt om voldoende centjes bij elkaar te sparen om deze laptop te kunnen kopen, en vervolgens mijn best gedaan om voldoende vrije tijd te vinden om deze uitgebreide review voor jullie te schrijven.

De Surface is een verschrikkelijk duur apparaat, maar zoals jullie wellicht inmiddels weten, houd ik van dure gadgets. Deze Surface heb ik gekocht om enerzijds mijn reviews op te tikken, anderzijds om (houten) meubels te ontwerpen die ik in mijn vrije tijd bouw en tattoos te ontwerpen welke mogelijk (op termijn) hun plek op mijn lichaam vinden. Leuke bijkomstigheid is de grafische kaart die erin zit, zodat ik ook weer af en toe een (niet al te zwaar) spelletje kan spelen op de computer.

Initieel had ik de i7/16GB/512GB uitvoering gekocht, maar de ‘slechts’ 16GB RAM geheugen begon toch al vrij vlot aan mijn gevoel te knagen. Hierop heb ik besloten om toch voor de i7/32GB/1TB uitvoering te gaan, een stap waar ik tot op de dag van vandaag nog geen moment spijt van heb gehad.

In deze review plaats ik verder geen benchmarks en andere tests. Daar zijn legio van te vinden op het internet, uitgevoerd door mensen die daar veel meer verstand van hebben dan ik. Deze review heb ik puur geschreven vanuit het oogpunt van een ‘normale’ gebruiker, voor zover er een ‘normale’ gebruiker bestaat. Zoek je dus een review met benchmarks en waarin de Surface tot zijn limiet wordt gedreven, dan kun je hier stoppen met lezen.


Terug naar boven

Specificaties

Hieronder een kleine greep uit de specificaties van de verschillende varianten Surface Laptop Studio. Voor een volledig overzicht kun je het beste op de website van Microsoft kijken.

Afmetingen:	323.28 mm x 228.32 mm x 18.94 mm
Gewicht:	1,82KG
Opslag:	256GB, 512GB, 1TB, 2TB SSD
Geheugen:	16GB of 32GB
Display:	120Hz 14.4-inch PixelSense Flow Display, 2400 x 1600 Pixels (201 PPI), 10-point multi touch
Batterijduur:	18-19 uur volgens Microsoft, dit ga je er niet mee halen bij normaal gebruik. Bij normaal administratief werk kom ik op een uur of 5-7
Grafisch:	i5 model: Intel Iris Xe Graphics i7 model: NVidia GeForce RTX 3050 Ti 4GB GDDR6
Connectiviteit:	2x USB4.0 met Thunderbolt 4, 3.5mm hoofdtelefoonaansluiting en een Surface Connect poort

Terug naar boven

Unboxing

Initieel dacht ik dat de bruine omdoos waarin de Surface werd geleverd al daadwerkelijk de verpakking was. De barcode en alles stond er namelijk al op. Gelukkig bleek dit alleen een zeer stevige omdoos te zijn om het product tijdens transport van goede bescherming te voorzien.

Ik vind dat alleen al de doos van de Surface een premium uitstraling heeft. Dit wordt versterkt door het speciale plastic treklipje die aanwezig is voor het creëren van een opening in de plastic seal. Dit vind ik slim gedaan, want ik heb wel eens momenten gehad, als ik geen mesje bij de hand had, dat het maken van een beginnetje in de seal best een lastige opgave kon zijn.

Bij open slaan van de laptop werd de Surface direct ingeschakeld, helaas blijkt het op moment van schrijven niet in de UEFI/BIOS mogelijk dit uit te schakelen. De UEFI is überhaupt vrij karig qua mogelijkheden en niet wat ik van oudsher gewend was. Wel leuk om te zien dat de Surface automatisch inschakelt, maar was voor de fotoshoot wat onhandig ( ik wilde namelijk direct bezig, de uiteindelijke productfoto’s heb ik hierdoor op een vrij laat moment pas geschoten).



Naast de Surface vind je verder uiteraard het laadblokje. Wat ik fijn vind is dat er een 102W laadblok bij zit. Anderzijds is dit ook niet meer dan logisch, omdat er een grafische kaart zit ingebouwd die de nodige energie kan verbruiken. Bij de originele Surface Pro4 was dit een aanzienlijk minder krachtige lader en had ik later een 65W laadblokje erbij gekocht. Hiermee kon de Pro sneller opladen en kon ik ook mijn telefoon opladen, toen nog tijdens de colleges. Met het originele blokje ging dit niet gelijktijdig, omdat het laadblokje gewoonweg niet krachtig genoeg was.
Terug naar boven

Bouwkwaliteit

Zoals ik van de Surface-lijn gewend ben, voel je vanaf het eerste moment dat er bij Microsoft veel aandacht is gegaan naar de afwerking en kwaliteit van het product. Dat mag ook wel, voor het geld wat het kost, en gezien het feit dat Microsoft de zakelijke markt beoogt met het product.



De Surface Laptop Studio voelt stevig en solide aan. Door middel van magneten blijft het scherm in de ‘halverwege’ stand staan, waarbij het touchpad bereikbaar blijft. De behuizing is verder stevig en beschadigt niet snel. In de acht maanden dat ik de Surface nu gebruik zitten er nog altijd geen krassen op de behuizing, met uitzondering van de plek waar ik met mijn linker pols rust. Dit komt door de titanium band van mijn eerdergenoemde Garmin Fenix 7X.


De achterzijde van het scherm waar alle flatcables doorheen lopen, wellicht het meest kwetsbare punt van de Surface

De bouwkwaliteit van het scherm ben ik minder over te spreken. Er zit geen ‘lip’ of rubberen randje rondom het scherm. Hierdoor ligt het scherm rechtstreeks op het toetsenbord. Bij levering zit er een dun papieren velletje tussen, waar dit vroeger nog vaak stoffen lappen waren. De toetsen staan hierdoor regelmatig bij mij in het scherm afgebeeld, als ik mijn zelf gekochte xxl-brillendoekje niet ertussen leg.

De afwezigheid van deze lip draagt er wellicht ook aan bij dat de display zeer eenvoudig krast. In de eerste week had ik er al een klein krasje op zitten, waarvan ik nog steeds niet begrijp hoe ik die erop heb gekregen. Ik had al een PanzerGlass screenprotector besteld, alleen liet de levering even op zich wachten.

Gelukkig werkt de PanzerGlass screenprotector ook cosmetisch voor hele lichte krasjes, waardoor het krasje nu niet meer te zien is. Dit is wel een afknapper en een sterk minpunt wat mij betreft, aangezien ik dit met mijn Surface Pro4 niet voor elkaar heb weten te krijgen, ondanks dat ik er minder voorzichtig mee ben omgesprongen.
Terug naar boven

Gebruik

Voor het dagelijks gebruik ben ik zeer tevreden met de Surface. Opstarten gaat vlot en alle applicaties draaien goed op de Surface. Wat me wel opviel was de afgeronde hoeken van het scherm. Op sommige punten oogt het mooi, maar op andere punten weer niet. Windows 11 weet er niet mee om te springen, en voor het systeem bestaan de hoeken wel, maar worden ze niet weergegeven.

De geluidskwaliteit van de Surface vind ik erg goed voor een laptop. Regelmatig krijg ik ook de melding dat ‘Dolby Atmos for built-in speakers’ wordt gebruikt. Of dit echt verschil maakt, durf ik echter niet te zeggen. Bij het dichtklappen van de Surface hoor je ook duidelijk dat het geluid verandert. Alsof er iets in de equalizer verandert. Dit is wel in negatieve zin, het geluid met de Surface open is beduidend beter dan met het scherm dichtgeklapt. Ondanks de prima geluidskwaliteit blijf ik toch graag gebruik maken van mijn bluetooth headset of de Sonos Move in bluetooth modus.

De geluidskwaliteit vind ik dus goed, de geluidsproductie van de Surface vind ik ook goed. Bij licht en administratief gebruik is de Surface niet hoorbaar. Onder load hoor je hem lichtjes. Warmteproductie is dan wel behoorlijk. In de koudere maanden vond ik dat wel prettig, zodat ik mijn vingers er kan opwarmen. In warmere periode is het echter minder comfortabel. De luchtuitlaten zitten aan de kopse kanten ter hoogte van het touchpad.

In de zomer gebruikte ik de Surface verder als laptop, ook daadwerkelijk op schoot. Ik merkte dat op warmere dagen de Surface echt een zweetmagneet is, doordat de magnesium body op mijn bovenbenen rustte. Met de Surface Pro4 had ik dit niet eerder meegemaakt.


De Surface is net wat groter dan de Pro4

Wat ik wel grappig vind, is dat het touchpad haptic feedback heeft, welke ook nog eens aangepast kan worden hoe voelbaar het is. De standaard instelling vind ik daarin persoonlijk het prettigst. Het touchpad werkt vergelijkbaar met de homebutton op de iPhone 7.

De Surface Slim Pen 2 heeft overigens ook haptic feedback, in de vorm van schrijven. Hierdoor kun je instellen of je wilt dat het aanvoelt als een gladde ondergrond, of dat je meer op papier schrijft bijvoorbeeld. Wel dient hierbij te worden opgemerkt dat het per app verschilt of het wordt ondersteund of niet. Ik heb vooralsnog weinig apps getroffen waarin ik het verschil opmerkte buiten Microsoft Whiteboard.

Het toetsenbord tikt verder heerlijk weg. De toetsen hebben erg weinig travel, volgens The Verge 1.3mm. Zelf heb ik het niet nagemeten, dus ik geloof ze op hun woord. Het toetsenbord van de Surface tikt lekkerder weg dan de keyboard/flipcovers van de Pro4.

Door de aanwezigheid van een grafische kaart, is het mogelijk grafisch zwaardere applicaties te draaien of bijvoorbeeld spelletjes te spelen. Je zal moderne spellen er niet op de hoogste settings mee kunnen spelen, maar je kan er wel menig spelletje mee spelen. Voor de ontspanning af en toe wel leuk en fijn.

Ik werk met de Surface zelden op accu, daarom heb ik in de UEFI de ‘battery limit’ ingeschakeld. Hierdoor laadt de Surface slechts tot 50% op. Microsoft geeft hierover aan dat dit mogelijk de levensduur van de batterij verlengt. Met een volledig opgeladen accu kwam ik met licht administratief werk op 5 tot 7 uur batterijduur.

Eerder, toen ik de ‘battery limit’ nog niet had ontdekt in de UEFI, merkte ik op dat de Surface ‘smart charging’ toepaste. Hierdoor wordt de accu bij bepaalde omstandigheden tot 80% opgeladen ter bescherming van de accu. Ik merkte alleen dat dit niet consequent werkte, en ik het ook niet zelf kon forceren. Soms als ik de lader vergat aan te sluiten liep de accu namelijk wat verder leeg, waardoor de smart charging werd uitgeschakeld. Het duurde dan weer meerdere dagen consequent aan de lader alvorens smart charging weer werd geactiveerd.

Smart charging symbool in Windows 11. Bron
Terug naar boven

Aansluitmogelijkheden

Een puntje waar ik de Surface niet zo sterk in vind zijn de aansluitmogelijkheden. De Surface is voorzien van een tweetal USB-C poorten, een 3.5mm jack aansluiting en de Surface-connector. Er zijn geen USB-A poorten beschikbaar, daarvoor is echt het gebruik van een hubje aan te raden. Ik sluit regelmatig een Surface Dock (eerste generatie) aan voor wat extra aansluitmogelijkheden en om de Surface op te laden. Thuis gebruik ik regelmatig een USB-C naar USB-A verloopje, of een USB-C hub met de nodige aansluitingen.


Dubbele USB-C poort


Surface connector en 3.5mm jack

Terug naar boven

Krassen op display + PanzerGlass

Inmiddels heb ik de Surface dus al eventjes in gebruik en ik ben er vrij content mee. Wel merkte ik dus dat de display erg snel beschadigt. Helaas spreek ik dus uit ervaring en zat er binnen een week een licht krasje op het scherm.

Dit in tegenstelling tot mijn Surface Pro4 waar tot op de dag van vandaag nog geen beschadiging op het gebruikersdeel van het scherm zit. Wel zit er een lichte beschadiging op het scherm van de Pro4 daar waar de keyboardcover op de bezel van de Pro4 aansluit, doordat hier een keer een hard stukje vuil tussen was gekomen zonder dat ik het doorhad.

Omdat het scherm van de Surface zo snel/eenvoudig beschadigt, zou ik zeker aanraden een screenprotector te plaatsen. Zelf ken ik er maar weinig, maar PanzerGlass had er wel een die geschikt is. Daarvan vind je een korte review [url=""]hier[/url]. Op het moment van schrijven van deze review lijkt PanzerGlass de screenprotector echter niet meer in het assortiment te hebben.

Qua pasvorm is de PanzerGlass goed, doch niet optimaal; aan de zijkanten zit ie redelijk goed (misschien net aan een millimeter kleiner dan de glasplaat van het scherm), aan de onder en bovenzijde mist er weldegelijk een millimeter of 2. Verder krast de PanzerGlass niet snel, maar ik heb het weten te presteren om binnen vier maanden een barstje in de PanzerGlass te krijgen. Gelukkig is het op een stuk waar het verder niet echt merkbaar is bij normaal gebruik, maar ik verwacht hierdoor de PanzerGlass op termijn wel te moeten vervangen.
Terug naar boven

Surface Slim Pen 2

Eén van de key features van de Surface lijn is de mogelijkheid om de stylus van de Surface-lijn te gebruiken, in dit geval de Surface Slim Pen 2 (verder “Slim Pen”). De Slim Pen zit met zeer sterke magneten onder het touchpad bevestigd, alwaar deze draadloos kan worden opgeladen. Bij het wegnemen van de Slim Pen krijg je onderin het scherm de keuze voor een aantal applicaties waarmee je de Slim Pen kunt gebruiken.

De magneten zijn een stuk sterker dan die op de stylus bij de Pro4 zaten. Wel is het me één keer gelukt om de Slim Pen onbedoeld los te krijgen toen ik de Surface in mijn rugzak deed. Maar bij de Surface Pen van de Pro4 gebeurde me dit heel veel vaker. In dat opzicht is de Slim Pen echt een enorme verbetering!

Ik heb de Slim Pen gekocht, omdat ik dus zo nu en dan meubels en tattoos ontwerp op mijn Surface. Aan het begin van het opstellen van de review was dit nog de Surface Pen welke ik bij mij Pro4 had, inmiddels heb ik de Surface voorzien van de bijbehorende Slim Pen.

De Slim Pen doet het nog steeds zonder problemen in combinatie met de PanzerGlass. De PanzerGlass maakt het scherm heel iets stroever, maar dat is in mijn opinie zeker niet storend. Als je direct een PanzerGlass hebt geplaatst na ontvangst (wat ik zou aanraden) merk je het verschil niet eens, omdat je niet hebt kunnen wennen aan de situatie zonder PanzerGlass.



Mijn tekeningen en ontwerpen maak ik onder andere in het (inmiddels niet meer ontwikkelde) tekenprogramma Mischief. Zodra ik dan een meubelontwerp heb waar ik muziek in zie, maak ik in SketchUp een 3D model om het ontwerp (letterlijk) meer vorm te geven. Dit alles werkt voortreffelijk op de Surface.
Terug naar boven

Uitschakelen van vinger touch met behoud van Pen touch

Wat ik van de Pro4 vervelend vond tijdens het tekenen, is dat hand aanrakingen op het display ook werden geregistreerd. Hiervoor schakelde ik in Device Manager het juiste touchscreen uit; welke van de twee het was, kon je proefondervindelijk vinden. Bij deze Surface werkt dit trucje echter niet meer en blijken de twee touchscreens ineen te zijn verweven in Device Manager. Wel kan het middels een register-edit, welke ik online op het forum van Microsoft vond:

Onderstaande zou in een 'code tabel' moeten komen, maar blijkbaar werkt de [code] style-token niet... Wellicht weet ik dit nog op een later moment wat beter vorm te geven, voor nu maar even zo...

[code]
Windows Registry Editor Version 5.00
;Disable touch screen - dancharblog
;
; -----Instructions: -----
;- copy this text into notepad
;- save as touch.reg
;- double-click the file and follow the prompts to import changes
;- reboot
;
;- Note: to re-enable touch, just change "00000000" to "00000001" and re-run the script
; ------------------------
;
[HKEY_CURRENT_USER\Software\Microsoft\Wisp\Touch]
"TouchGate"=dword:00000000
[/code]

Zodra je de bijgeleverde instructies hebt gevolgd en de Surface hebt herstart, registreert de touchscreen geen vingeraanrakingen meer, maar doet de Pen het dus nog wel zonder enig verschil in werking. Erg fijn, maar wel jammer dat het op deze manier moet.

Terug naar boven

Oplaadproblemen

Zoals in de plussen en minnen aangegeven ervaar ik af en toe laadproblemen met de Surface. Microsoft klantenservice heeft in een eerder stadium al onder garantie een vervangende adapter toegestuurd, waar ik erg blij mee ben. Helaas bleek dit niet de oplossing te zijn voor het probleem. Het laadprobleem treedt sporadisch op, maar wanneer het optreed is het wel bloedirritant. Via USB-C laadt de Surface dan nog wel op, maar via de Surface connector, ondanks dat de indicatie aangeeft van wel, laadt ie niet.



De oplossing lijkt uiteindelijk te zijn om je werk op te slaan en de Surface normaal af te sluiten. Vervolgens de power adapter opnieuw aankoppelen en er zeker van zijn dat deze goed is aangesloten en het LED’je brandt. Vervolgens gedurende circa 20 seconden de powertoets ingedrukt houden. In het begin verschijnt het Windows logo dan, knippert zeer kort en korte tijd later gaat het scherm weer uit. Na circa 15-17 seconden verschijnt het Windows logo wederom, en na circa 20 seconden vanaf het moment van indrukken van de powerknop zie je het logo opnieuw zeer kort knipperen. Dit is het moment waarop je de powertoets kunt loslaten en de Surface weer normaal kunt starten. De Surface zou nu weer normaal moeten laden.

Dit lijkt het probleem bij mij nu (gelukkig) op te lossen. Ik heb het in ruim een half jaar tijd nu vier keer gehad. Zover ik weet heeft Microsoft echter nog geen permanente oplossing hiervoor gevonden. Het schijnt wel geregeld voor te komen bij verschillende gebruikers, aldus de fora en Reddit. Ook met andere producten uit de Surface-lijn, zoals de Book.
Terug naar boven

Repareerbaarheid

Zoals inmiddels alweer even het gebruik is bij veel van mijn reviews, een stukje over de repareerbaarheid. Ik zal zeker niet elk product welke ik review uit elkaar gaan halen (hoewel het ter lering en vermaak zeker leuk kan zijn), maar ik zal wel kijken of er bijvoorbeeld disassembly-guides beschikbaar zijn (zoals via de site van iFixit) en hoe de verkrijgbaarheid van onderdelen is (op het moment van opstellen van de review).

Hiervoor geldt: Mocht je op- of aanmerkingen hierop hebben, dan hoor ik deze zeer graag in de comments of via een PB! Alleen met jullie feedback kan ik mijn reviews verbeteren!

Microsoft heeft op YouTube een video gepubliceerd waarin je kunt zien hoe je de Surface uit elkaar haalt:


Ook heeft Microsoft aangegeven dat onderdelen ‘beter verkrijgbaar’ zouden moeten worden, echter op moment van schrijven heb ik deze nog niet kunnen vinden. Sterker nog, ik kwam op het forum van Microsoft tegen dat het als particulier niet mogelijk is losse onderdelen te bestellen ter reparatie van je Surface.

Update 20231029: via iFixit zijn nu losse onderdelen te bestellen en vind je instructies hoe je een bepaalde reparatie moet uitvoeren.

Voornamelijk voor de cosmetische sticker aan de onderzijde denk ik dat men snel behoefte zal hebben, omdat ik vermoed dat deze eenvoudig beschadigd. Daarin ben ik dan ook het meest huiverig om zelf een reparatie te verrichten aan de Surface. Ik ben het type dat zich hier enorm aan zou storen, ondanks dat je hem in de normale gebruikssituaties niet zult kunnen zien.

Wel kwam ik online een tutorial/blogpost tegen waarin werd uitgelegd hoe je het beste de Surface kunt openen zonder schade, teneinde de SSD te upgraden. De truc, ergens best logisch, is om de lijmlaag kort te verhitten met een fohn, vergelijkbaar met hoe je de lijmlaag van een telefoonscherm of backplate van een smartphone los kunt maken.
Terug naar boven

Conclusie

De Microsoft Surface Laptop Studio vind ik een prachtige laptop met potentie, maar ook zeker een zeer stevig prijskaartje. De Surface is voornamelijk gericht op de zakelijke markt, en daar heeft de Surface zijn design ook voor: strak en degelijk. Ik kan er veel van mijn werkzaamheden in vrije tijd mee doen zoals ik dat zou willen, al zijn er uiteraard ook andere laptops of tablets die hetzelfde kunnen voor (fors) minder.

De accessoires zijn duur en ik vind het een gemis dat voor de prijs van het apparaat de Surface Slim Pen 2 niet standaard is inbegrepen. Ook vind ik het bizar dat het scherm zo eenvoudig beschadigt; ik weet nog steeds niet hoe ik dát voor elkaar heb gekregen, en ik begrijp er nog altijd niks van. Een screenprotector is dan ook eigenlijk een must have, zeker gezien de prijsstelling van de Surface en het feit dat je de display niet ‘even’ vervangt.

Of de Surface het geld waard is, dien je voor jezelf af te wegen. Zelf zou ik hem in dezelfde situatie waarschijnlijk wel weer gekocht hebben, maar dan moet er voor mij wel een screenprotector beschikbaar zijn. Zonder screenprotector is het mij te risicovol en kans op een krasje op het scherm veel te groot.
Terug naar boven

Afsluiting

Heb je aan de hand van mijn review nog vragen over de Microsoft Surface Laptop Studio, stel ze gerust hieronder in de comments. Heb je een foutje gespot of heb je aanvullingen op de review? Stuur me dan met liefde een PB'tje!

En last but not least, als je het einde van deze review hebt gehaald, hartelijk dank dat je de tijd hebt genomen om dit te lezen (en eventueel een reactie achter te laten)! Ik zou het ook top vinden als je mijn review zou willen beoordelen. Dit kan rechtsboven, of onder de afbeeldingengalerij.
Terug naar boven