We updaten de testprocedure voor monitors

Op Tweakers testen we monitors volgens een vaste testprocedure. We hebben deze testprocedure aangepast; er komen nieuwe sdr-kleurmetingen bij. Daarmee worden de resultaten relevanter en beter vergelijkbaar tussen verschillende monitors. In deze .plan nemen we je mee door de wijzigingen.

Huidige testprocedure

Sinds september 2020, toen de redacties van Tweakers en Hardware Info samengingen, publiceren we op Tweakers reviews van monitors. De testprocedure is grotendeels gebaseerd op de procedure die bij Hardware Info werd gebruikt, met her en der wat kleine aanpassingen. Zo doen we tegenwoordig een uitgebreidere responstijdentest op gamingmonitors om een beter beeld te krijgen van de snelheid van het scherm. Aan de tests die we doen voor de kleurweergave, is tot op heden niets veranderd.

De AOC 24G2U kost zo'n 180 euro op het moment van
schrijven, maar kan toch 90 procent van de P3-gamut
weergeven (zie onder).

Volgens de oude testprocedure meten we ieder binnenkomend scherm allereerst door zoals het uit de doos komt, dus zonder instellingen aan te passen. Voor de kleurmetingen passen we alleen de helderheid aan, waarbij we dynamische helderheid of local dimming uitschakelen om problemen met de meting te voorkomen. Het scherm wordt vervolgens afgesteld op een withelderheid die de 150cd/m² zo dicht mogelijk benadert. Bij het uitvoeren van de test, kijken we welke kleurruimte het scherm in deze standaardinstelling het dichtst benadert. We vergelijken de kleuren vervolgens met deze kleurruimte en noteren de kleur-, grijs- en colorcheckerafwijkingen als een ΔE2000-waarde. Na het meten van de standaardweergave meten we voor schermen met een sRGB-modus of AdobeRGB-modus die standen apart door. Daarbij vergelijken we uiteraard wel met de gelijknamige kleurruimte. Tot slot doen we nog een serie hdr-metingen voor schermen die dat ondersteunen, dezelfde als die we op hdr-televisies uitvoeren.

Een paar jaar geleden waren er nauwelijks schermen met een kleurbereik breder dan sRGB, maar tegenwoordig kun je zelfs al voor zo'n 200 euro een wide gamut-scherm kopen. Binnen de huidige testopzet kunnen we schermen daarmee niet meer goed met elkaar vergelijken. In grafieken van de standaardmodus-kleurweergave kunnen schermen die een verschillende kleurruimte ondersteunen, niet met elkaar worden vergeleken. Dat levert redactioneel ook veel extra werk op, omdat schermen met een andere kleurruimte handmatig moeten worden verwijderd of verdeeld over grafieksets.

Naast het nadeel van de vergelijkbaarheid, zijn de meetgegevens die we verzamelen, ook niet noodzakelijk het relevantst. Als je een monitor niet voor AdobeRGB-weergave wilt gebruiken, is de vergelijking met deze kleurruimte niet zo relevant. Voor veruit de meeste content is de sRGB-weergave het belangrijkst. Op een scherm dat AdobeRGB perfect weergeeft, wordt sRGB-materiaal met veel te veel verzadiging weergegeven, tenzij je in je besturingssysteem aan de slag gaat met kleurprofielen. Alleen de sRGB-resultaten van ieder scherm gebruiken lost dat niet op. Vooral goedkopere schermen hebben vaak niet zo'n stand. In deze testopzet meten we de sRGB-weergave niet door in een andere modus, waardoor er geen testgegevens beschikbaar zijn.

Nieuwe tests

In de nieuwe situatie blijft de test voor de standaardweergave grotendeels gelijk. Hetzelfde geldt voor de hdr-kleurmetingen. Voor sdr-weergave voegen we een nieuwe serie tests toe, elk gericht op een specifieke kleurruimte: sRGB, Display-P3, AdobeRGB en BT.2020. We gaan ieder scherm dat we binnenkrijgen, in elk geval doormeten op de sRGB-kleurweergave, ook als het geen speciale preset heeft voor deze kleurruimte. De prestaties voor andere kleurruimten beoordelen we alleen bij monitors waarbij dat relevant is. In onderstaande tabel zie je daarvoor onze criteria. Je ziet ook de testparameters die we gebruiken voor iedere test.

Kleurruimte	sRGB	Display-P3	AdobeRGB	BT.2020
Witpunt	6504K	6504K	6504K	6504K
Gamma	sRGB	2.2	2.2	BT.1886
Wanneer doormeten?	Op ieder scherm	Als kleurruimte >88% wordt afgedekt, of Fabrikant claimt dat hij het kan, of Scherm heeft gelijknamige modus	Als kleurruimte >90% wordt afgedekt, of Fabrikant claimt dat hij het kan, of Scherm heeft gelijknamige modus	Als kleurruimte >85% wordt afgedekt, of Fabrikant claimt dat hij het kan, of Scherm heeft gelijknamige modus

Voordat de test begint, bepalen we voor iedere kleurruimte die we doormeten, de optimale beeldmodus. Denk dan aan presets als Movie, Game Mode en User Color. Uit de doos is soms een stand ingesteld waarin de kleuren ver afwijken van wat ze moeten zijn. Zelfs duurdere schermen hebben soms last van dit euvel, zo bleek bij onze recente review van de Sony Inzone M9.

Vergelijkbaar met de manier waarop we televisies testen, kijken we ook naar twee andere instellingen die invloed kunnen hebben op de beeldkwaliteit: die voor het gamma en de kleurtemperatuur. Sommige schermen hebben deze opties niet of vergrendelen ze in de nauwkeurigste beeldmodus; waar mogelijk optimaliseren we ook deze instellingen. Uiteraard noteren we welke modus is gebruikt, zodat je meteen weet wat de beste stand is, mocht je het scherm zelf ook hebben.

We hebben ervoor gekozen om standaard geen uitgebreide kalibratie te doen op iedere monitor, waarbij we aan de rgb-sliders in het osd komen of het scherm profileren. Dit omdat we de afstelling die de fabrikant heeft gedaan, ook belangrijk vinden. Een gemiddelde gebruiker heeft de apparatuur die nodig is om een scherm helemaal tot in de puntjes af te regelen, niet in huis. Bovenstaande opzet geeft een realistische indruk van de prestaties die je in de praktijk kunt verwachten en tegelijk worden schermen die standaard in een zeer afwijkende 'winkelmodus' staan, maar met een simpele aanpassing goed beeld kunnen geven, niet onnodig benadeeld.

Kleur-, grijs- en colorcheckerafwijkingen noteren we voorlopig nog steeds als een ΔE2000-waarde, maar in de testresultaten voegen we ook een ΔEITP-score toe. ΔEITP is een nieuwe berekening voor het kleurverschil die vooral relevant is voor kleurruimten groter dan sRGB en helderheden die een stuk hoger zijn dan de voor sdr gebruikelijke 100 tot 150cd/m². Het houdt bovendien beter rekening met onze gevoeligheid voor bepaalde kleur- en helderheidsverschillen, die in de ΔE2000-berekening minder duidelijk naar voren komen. De ΔEITP-score is over het algemeen een stuk hoger dan die voor ΔE2000, dus houd dat in je achterhoofd bij het bekijken van die getallen. Voor ΔEITP geldt dat 1 uitstekend, 6 acceptabel en 9+ goed zichtbaar is. Pas bij een ΔE2000 beneden de 3 spreken we van een goed resultaat.

Verdere updates

Met de bovenstaande aanpassingen worden onze kleurmetingen relevanter en beter vergelijkbaar tussen verschillende monitors. Voortaan worden de nieuwe gegevens getoond in reviews. Het artikel over de LG Dualup 28MQ780-monitor dat sinds dinsdag online staat, bijt het spits af. Net als andere testresultaten vind je de gegevens ook terug op de productpagina in de Pricewatch. Op dit moment zijn nog niet alle schermen bijgewerkt die we op de nieuwe manier hebben getest. In aanloop naar een nieuwe editie van de Monitors Best Buy Guide, die in het najaar online gaat, worden alle schermen die we onlangs hebben getest, bijgewerkt met nieuwe gegevens.

Om in de toekomst goede metingen te kunnen blijven doen, wordt binnenkort ook de testapparatuur vernieuwd. We voeren de kleurmetingen nu uit met een Spectracal C6-colorimeter, die we profileren met behulp van een X-rite i1 Photo Pro 2-spectrofotometer. Later dit jaar stappen we over op een nieuwe spectrofotometer met een hogere resolutie. Op die manier kunnen we monitors met een zeer breed kleurbereik nauwkeuriger meten.

Op dit moment wordt ook nog gewerkt aan een verbeterde test voor responstijden en inputlag. Die heeft sinds de Hardware Info-tijd al een update gehad, maar we willen we nog meer metingen doen, waarbij niet alleen meer verschillende transities worden doorgemeten, maar ook metingen worden gedaan op verschillende refreshrates. Het is ondoenlijk dat allemaal met de hand na te meten, dus we werken aan de ontwikkeling van een geautomatiseerde test. Zodra die klaar is, krijg je op deze plek weer een update.

Reacties (12)

Prima aanpassingen. #kutgw

Waarom -1 ?
Volgens mij wordt de tag niet begrepen

(ik moest het ook opzoeken)

Het is voor Nederlandse doelgroep dan ook een kwalitatief uitgesproken teleurstellende tag.

Ik dacht in eerste instantie ook dat er op iets werd gescholden

#kutgw = Keep Up The Good Work

Hahaha ik dacht dat het kut gewoon betekende.

Geen punt van overweging gemaakt, om de weergave van donkere beelden te testen bij OLED TV's? Een aparte test voor OLED om erachter te komen, of de ene fabrikant van "uit" (0,0,0) naar de laagste stand van "aan" (1,1,1) 10x hogere lumen produceert dan de andere? Een soort 'contrast range' vergelijking? Als fabrikant 1 bij minimum er 10 lumen produceert en fabrikant 2 er 89 lumen produceert, hebben de testers een betere ervaring in donkere momenten bij fabrikant 1 of 2?

Interessante toevoeging. We zouden daarvoor misschien een aparte test van het gammaverloop near-black kunnen toevoegen. Overigens lijkt me dat in eerste instantie iets voor de testprocedure voor televisies, niet voor monitoren waar deze .plan over gaat. Oled-monitoren zijn nog ontzettend zeldzaam, je mag als beeldschermgebruiker anno 2022 allang blij zijn dat zwart eens een keer echt zwart is in plaats van blauwig grijs .

Alvast iets voor de PG48UQ, als die door Asus voor een test uitgeleend wordt?

Wellicht! Of voor die andere oledmonitor van ASUS die we eerder binnenkrijgen (hij is al onderweg), de PA32DC.

goed nieuws voor mij persoonlijk wil ik alleen de SRGB weten de rest maakt mij niets uit dus dit maakt het makkelijker om een monitor te kiezen

Ik vind zwartwaarden het belangrijkst, daarna kleur en dan pas de rest.