Oledlaptops bieden veel moois, maar consumenten die de aankoop van zo’n apparaat overwegen, maken zich vaak zorgen over de beeldkwaliteit op de lange termijn. Hoe groot is het risico op het inbranden (burn-in) van het scherm? En hoe zit het met image retention?
Om te beginnen is er een verschil tussen de termen burn-in en image retention, hoewel ze vaak door elkaar worden gebruikt. Burn-in gebeurt wanneer een beeld zó lang op een scherm blijft staan dat het in extreme gevallen door andere beelden heen is te zien of zelfs zichtbaar blijft wanneer het apparaat is uitgeschakeld. Dit gebeurt vooral bij mededelingenschermen (bijvoorbeeld op treinstations) of tv’s die voortdurend op dezelfde nieuwszender staan afgesteld (met name CNN is een beruchte ‘boosdoener’, met het logo en de nieuwsbalk altijd op dezelfde plek).
Image retention is zichtbaar wanneer het beeldscherm overschakelt van het ene beeld naar het andere. Een ghost image van het eerste beeld kan dan nog even zichtbaar zijn in het tweede beeld. Dit kan voorkomen bij alle schermen; niet alleen bij oled maar ook bij lcd en plasma. Doorgaans is het geen probleem en vaak is het zelfs niet eens merkbaar. Het verschil is ook dat image retention niet permanent hoeft te zijn, wat bij burn-in wel altijd het geval is. Een van de lichtpunten in het scherm slijt dan sneller, doordat het langer of helderder brandt. Met name bij oled kan dit een zwak punt zijn, omdat elke pixel zijn eigen lichtpunt heeft.
Lcd, mini-led of oled?
Toch zou je slechts om drie redenen voor een andere beeldtechnologie dan oled kiezen. De eerste"Geen enkele populaire technologie evenaart op dit moment de contrastratio van oled."
daarvan is - vooralsnog - de prijs, al worden oledschermen steeds goedkoper. De ‘strijd’ tussen lcd (en mini-led) en oled doet André Goncalves, productspecialist bij ASUS, denken aan de ‘plasma wars’ van ongeveer vijftien jaar geleden. “Lcd kwam uiteindelijk als winnaar uit die periode, vanwege de grotere capaciteit om te kunnen evolueren. Nu gebeurt eigenlijk hetzelfde met oled en mini-led. Mini-led is wat prijziger dan oled, en vooral in gebruik bij Apple. Op sommige punten scoort mini-led op dit moment beter, maar de evolutiecapaciteit van oled is groter. Neem alleen al de helderheid van het beeld: het is praktisch onmogelijk om één miljoen mini-ledpuntjes op een paneel te bouwen, terwijl het wél mogelijk is om de helderheid van oled te vergroten, met dank aan de evolutie van de technologie. We kunnen dus eigenlijk al voorzien dat oled alle andere technologieën achter zich zal laten. Dit is waarom we bij ASUS ervoor kiezen om in onze volledige productlijn oled te gebruiken.”
Geen enkele populaire technologie evenaart op dit moment de contrastratio van oled. “Dit komt vooral omdat de technologie achter oled eenvoudiger is dan andere technieken. Oledschermen zijn uit minder lagen opgebouwd dan mini-ledschermen, waardoor er geen blacklight en filter is. Alleen op het gebied van maximum point brightness zou je kunnen zeggen dat mini-led een voordeel heeft. De maximale helderheid voor onze oledschermen is 600 nits – al kan het naar 700, hoewel dat de levensduur zou verkorten. Met onze laptops met mini-led zitten we boven de 1.000 nits. Slechts op sommige momenten is dat belangrijk. Neem het zogeheten ‘bloom-effect’, waarbij je van heel donker naar heel licht gaat. In de eerste game in de nieuwste Tomb Raider-trilogie zit zo’n scene. Je begint dan als speler in een grot. Alles is donker en je beweegt je naar de uitgang. Op een gegeven moment schijnt er helder zonlicht door de ingang van de grot naar binnen en zie je plotseling waar je bent: op een prachtig tropisch eiland. Met mini-led is dit effect geweldig; heel donker op het ene moment, heel helder op het andere, terwijl je alle details toch steeds goed blijft zien.”
Light leaking en refreshrate
Mini-led is ook een veel complexere technologie dan oled. Andre: “Mini-led maakt gebruik van een mini-ledbacklight in combinatie met een filter dat licht filtert. Dit filter kan niet al het licht 100% filteren, terwijl een pixel op een oledscherm wel helemaal op zwart kan gaan door hem uit te zetten. Mini-led lijkt dan in het voordeel, maar het is ook zo dat het aantal ledpunten kleiner is dan het aantal pixels. Dit betekent dat je last kunt krijgen van light leaking. Stel dat je een witte lijn trekt over een donker scherm. Dat heldere licht straalt af over de zware punten naast de lijn. Bij oled heb je dit probleem nooit.”
Maar hoe zit het dan met de refreshrate? Met name onder hardcore gamers is lcd populair vanwege de hogere refreshrates. “Met onze lcd-beeldschermen ga je tot 300Hz. Maar zeker als je de helderheid meeneemt, zou ik als gamer in de meeste gevallen nog steeds kiezen voor oled. Als je echt kijkt naar die refreshrate heeft dat bij lcd vooral betrekking op het filter en niet op de lichten zelf. Omdat bij lcd het paneel achter het filter niet dezelfde refreshrate heeft als het filter, krijg je een ghost refresh rate. De input lag van oled is vaak lager dan die van lcd. Met oled gaan we met onze huidige lijn van ASUS-laptops tot 90Hz, wat voor de meeste toepassingen comfortabel is. Dit jaar gaan we zelfs naar laptops met 120Hz en een input lag van 0,2 milliseconden. Hooguit zou ik oled niet gebruiken als je naar een nauwelijks veranderend scherm kijkt, bijvoorbeeld naar beurskoersen als je een beurshandelaar bent. Dit vanwege het risico op burn-in.”
Beweging tegen burn-in
ASUS gebruikt oled in vrijwel alle productlijnen, waaronder de ProArt-laptops, de Zenbook Fold OLED, de Zenbook OLED en de VivoBook Pro OLED. Het risico op burn-in is in het leeuwendeel van de use cases nihil, vanwege verschillende technieken die ASUS hier toepast, zoals pixel shift en pixel refresh. “Dit zijn geen nieuwe methodes. Pixel refresh komt bijvoorbeeld nog uit de tijd van crt-schermen, toen het risico op burn-in veel groter was en je eigenlijk niet zonder screensaver kon. Het analyseert of beeld statisch is en voert op tijd een screen refresh uit als er geen beweging is. Dit kun je zelf aan- of uitzetten via de MyASUS-applicatie onder ‘OLED Care’. Ook met het device op standby zorgt pixel refresh ervoor dat er regelmatig een lijn, als het ware een soort ruitenwisser’ met een andere golflengte, over de pixels beweegt om burn-in te voorkomen. De technologie werkt hand in hand met pixel shift (eveneens te controleren via MyAsus), wat neerkomt op het regelmatig van positie veranderen van pixels, zodat ze zoveel mogelijk uiteenlopende kleurtonen laten zien.”
"Dit is gebaseerd op pixel refresh en pixel shifting, en we doen het ook voor onze led-schermen."
De oledschermen van ASUS bieden intens diepe zwartwaarden en volledige DCI-P3-kleurenechtheid. Elk scherm is bovendien uniek gekalibreerd. “Ieder scherm is weer een beetje anders en heeft een andere kalibratie nodig. Daarom hebben we op onze devices een toepassing gezet die Pantheon Calibration heet. Die is, met de unieke kalibratie van je beeldscherm, opgeslagen in het bios van je device. Elke keer wanneer je je OS opnieuw installeert, kan je ASUS-device simpelweg jouw kalibratie weer ophalen.”
Lange levensduur
Met een speciaal algoritme gaat ASUS ook image retention tegen. “Dit is gebaseerd op pixel refresh en pixel shifting en we doen het ook voor onze ledschermen. Het gaat om een compensatie van het lichtverlies over de volledige levensduur van je paneel. Stel dat je een beeldscherm hebt dat 600 nits kan afgeven. We verlagen dat naar een specifiek maximum dat een pixel kan bereiken. Het is natuurlijk zo dat de helderheid van een lichtbron over het verloop van tijd iets afneemt. Maar als er een specifiek gebied is dat over een lange tijd meer licht heeft afgegeven dan de rest - vaak is dat de bovenkant van het scherm ten opzichte van de onderkant van het paneel - kunnen we daarvoor compenseren, zodat je geen grote verschillen ziet. Tot slot beschermt ASUS overigens niet alleen je beeldscherm, maar ook je ogen. Niet alleen door een simpele maatregel als het default gebruiken van donkere thema’s, maar ook door blue shifting, wat voorkomt dat je ogen schadelijk infrarood of ultraviolet licht moeten verwerken. Dit doen we door de intensiteit van andere tonen te versterken, waardoor je zelf het verschil nauwelijks merkt - maar je ogen uiteindelijk wel."
Benieuwd naar de ASUS-devices met oledschermen in Nederland? Check het hier.
Dit artikel is geen redactioneel artikel, maar een advertorial en tot stand gekomen dankzij ASUS en Tweakers Partners. Dit is de afdeling binnen Tweakers die verantwoordelijk is voor commerciële samenwerkingen, winacties en Tweakers-events zoals Meet-ups, Developers Summit, Testfest en meer. Kijk hier voor een overzicht van alle acties en events. Mocht je ideeën met ons willen delen over deze vorm van adverteren, dan horen wij dat graag. Hierover kun je met ons in gesprek via [Discussie] Reclame algemeen].
:fill(white):strip_exif()/i/2004947916.jpeg?f=thumbmedium)
/i/2004765120.png?f=fpa)
:strip_icc():strip_exif()/u/156227/joschka.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/39/crop618f9b0fdf48e_cropped.jpg?f=community){kind=small}
/u/34858/crop61e5ade5a4319_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/706794/crop565a5a17006ee_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/275403/crop6807b0868d9da_cropped.gif?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/285020/crop6085b8acc4f0d_cropped.gif?f=community){kind=small}
/u/2801/crop5ccb23f820755.png?f=community){kind=small}
altijd een garantie voor reacties 
