Van 1g naar 5g: wát een rit is het geweest! De verschillende generaties mobiele technologie hebben elkaar snel opgevolgd en elke stap bracht zijn eigen revolutie met zich mee. Hoe heeft T-Mobile dit steeds aangepakt? En wat betekent de uitrol van de vijfde generatie van het mobiele netwerk, bijvoorbeeld als het gaat om Internet of Things en robottechnologie?
Onlangs zette T-Mobile via 5g met een robotarm op afstand een tatoeage bij actrice Stijn Fransen. Kunnen we dit als technologisch hoogtepunt bestempelen? T-Mobile, in Nederland een van de voorlopers op het gebied van 5g, kan over technologische hoogtepunten zeker meepraten. Het is nog maar iets meer dan een mensengeneratie geleden dat we de invoering zagen van ‘1g’ in Nederland. Ewout Karel, Innovation Manager bij T-Mobile - of, in zijn eigen woorden, “professioneel prutser” - neemt ons mee op een rit langs de ontwikkeling van 1g tot 5g en de invloed van deze stappen op ons dagelijks leven. “Met elke generatie worden er weer nieuwe deuren geopend.” Maar volgens Karel gaan we met 5g nu pas écht beginnen.
Vier generaties gedurende veertig jaar
Het eerste netwerk voor mobiele telefonie werd begin jaren tachtig uitgerold. “Signalen werden niet langer via de lijn, maar via radiosignalen verzonden. Wel was het netwerk nog analoog en dus enkel geschikt om te bellen. Toch bracht deze eerste stap een epische verandering teweeg binnen de mobiele telefonie. De eerste draadloze mobiele telefoon was weliswaar formaatje koelkast, maar je kon nu bijvoorbeeld draadloos vanuit je auto met collega’s bellen.”
Met de komst van 2g werd ook digitale en visuele communicatie mogelijk. “Dit netwerk was digitaal. Nu konden we via het gsm-netwerk ook tekstberichten sturen. Ook communicatie met sommige andere apparaten werd mogelijk.” De eerste mobiele internetdiensten waren een feit, al hadden ze wel de nodige beperkingen. De komst van de gprs (general packet radio service) - geen vervanging van, maar uitbreiding op de bestaande gsm-techniek - maakte hogere datasnelheden mogelijk, en daarmee mms’en en wap - mobiel internet. Tot slot kwam de edge-variant (enhanced data rates for gsm evolution) op de markt, ook wel 2.75g genoemd. “Eigenlijk een opgevoerde versie van gsm: minder duur, sneller en het voldeed al aan de specificaties van de derde generatie die eraan zat te komen.”
Inmiddels was in 2001 het reguliere ‘http’-internet goed op gang gekomen. “Mensen gingen e-mailen, de eerste sociale netwerken waren in opkomst en onder meer via Nupedia, de voorloper van Wikipedia, gingen mensen steeds vaker online informatie zoeken. Telecomoperatoren beseften dat zij in actie moesten komen om deze datavolumes aan te kunnen.” Daarom werd de derde generatie mobiele verbinding uitgerold, waarin aanvankelijk het universal mobile telecommunications system (umts) de standaard was. Het latere hspa en de nog snellere variant hspa+ waren evoluties van het 3g-netwerk. Dit netwerk kon een grotere hoeveelheid data verwerken en ze versturen met een hogere snelheid. Met edge werd een maximumsnelheid van 384Kbps bereikt, terwijl hspa in Nederland in theorie een topsnelheid van 28,8Mbps kon bereiken. “Een gigantische stap binnen de mobiele telefonie. Smartphones waren in opkomst en maakten het reguliere internet toegankelijk en makkelijk in gebruik. In 2008 introduceerden T-Mobile als eerste exclusief de iPhone in Nederland.”
Vanaf 2010 wordt het internet pas echt mobiel, met de invoering van de 4g-technologie lte (long term evolution) die met downstreamsnelheden van 100Mbps en upstreamsnelheden van 50Mbps mobiel breedband mogelijk maakt. “Daardoor konden we nóg meer data verstouwen. Nu kunnen we opeens applicaties als Netflix, YouTube, Uber en Instagram zonder problemen op onze telefoon draaien. Uiteraard heeft de komst van touch-technologie weer een heel nieuw landschap aan mogelijkheden ontsloten.” Het zou nog tot eind 2012 duren voordat 4g ook in Nederland zijn intrede zou doen, toen het ''Nu we de snelheid en quality of service van het netwerk steeds beter kunnen garanderen, zou het straks in theorie bijvoorbeeld mogelijk zijn om op afstand te opereren.''
bijhorende spectrum werd geveild.
De laatste revolutie
En nu, weer tien jaar later, is het tijd voor de uitrol van het 5g-netwerk. “Naast het feit dat dit netwerk wéér sneller gaat worden, wordt het ook een stuk flexibeler. Als we iot willen ondersteunen, zal dat ook wel nodig zijn.” Binnen deze vijfde generatie is het mogelijk het mobiele netwerk in aparte ‘slices’ op te delen. Een slice van een netwerk zorgt voor een op maat gemaakte connectie voor een bepaalde groep van toepassingen. Voor de ene toepassing is betrouwbaarheid en toegang tot het netwerk het allerbelangrijkste, terwijl een andere slice zich aanpast om bijvoorbeeld laag energieverbruik mogelijk te maken voor wearables of iot- of m2m-toepassingen met een batterij. “Je kunt dit netwerk dus afstemmen op je eigen wensen en behoeften en voor elke groep van toepassingen andere netwerkinstellingen gebruiken. Een dijksensor heeft natuurlijk minder datavolume en een langere responstijd nodig dan de sensoren van een zelfrijdende auto.” Doordat het 5g-netwerk flexibel omgaat met het aantal connecties, kan de connectiedichtheid toenemen. “Daardoor wordt tot wel een miljoen connected devices per vierkante kilometer mogelijk.”
Ook de responstijd van het 5g-netwerk kan en wordt aanzienlijk sneller: waar de reactietijd bij 4g zo’n tien milliseconden bedraagt, kan dit voor specifieke toepassingen met 5g worden teruggedrongen tot slechts een enkele milliseconde. De grotere gegevensdoorvoer en lagere latency van dit netwerk openen de deur naar nieuwe toepassingen. “Nu we de snelheid en quality of service van het netwerk steeds beter kunnen garanderen, zou het straks in theorie bijvoorbeeld mogelijk zijn om op afstand te opereren.” Een klein voorproefje daarvan gaf T-Mobile door op afstand een tatoeage te laten zetten bij actrice Stijn Fransen. “Tatoeëren is precisiewerk, waarbij de robotarm exact volgens de aansturing moet reageren. De timing, afstand, haptic feedback en besturing, alles moet kloppen en mag niet haperen. Via het live 5g-netwerk konden we dankzij network slicing, oftewel het creëren van een netwerk binnen het 5g-netwerk, de latency-variaties en throughput garanderen tussen de verschillende, drukke locaties in Amsterdam. Zo konden we de hoge datavolumes en snelle responstijd leveren die zo’n robotarm vergt. Dat is met enkel 4g niet zo goed mogelijk.”
Gezamenlijk de mogelijkheden verkennen
De vijfde generatie is meer nog dan vorige generaties gericht op het ontwikkelen van nieuwe toepassingen. In de drie onderzoekslocaties van het Futurelab van T-Mobile is het telecombedrijf op zoek naar innovatieve en waardevolle ideeën die 5g-ondersteuning nodig hebben. “In samenwerking met allerlei ondernemers experimenteren we met de mogelijke toepassingen van het nieuwe netwerk.” T-Mobile is een van drie providers die in de veiling van de Rijksoverheid dit jaar de nieuwe frequentieruimte heeft verworven waarmee 5g kan worden aangeboden.
Op het testnetwerk van T-Mobile zijn via de samenwerking met ondernemers al enkele interessante projecten ontstaan. “Zo is project MARCH bezig met het ontwikkelen van een exoskelet voor mensen met een dwarslaesie, Project.BB wil een robot maken die het strand opruimt en weer een andere groep is bezig met een vr-systeem waardoor bijvoorbeeld ouderen in deze tijd alsnog bij vrienden en familie kunnen zijn. Het zijn allemaal projecten waarmee we uiteindelijk een positieve impact op de maatschappij kunnen hebben. Via het Futurelab maken we nu pas echt kennis met de potentie van het netwerk. Het aantal toepassingen dat nu gaat ontstaan en de connectiviteit die we krijgen, is bijna onvoorstelbaar. De rem is nu wel los als het gaat om 5g.”
Dit artikel is geen redactioneel artikel, maar een advertorial en tot stand gekomen dankzij T-Mobile en Tweakers Partners. Dit is de afdeling binnen Tweakers die verantwoordelijk is voor commerciële samenwerkingen, winacties en Tweakers-events zoals Meet-ups, Developers Summit, Testfest en meer. Kijk hier voor een overzicht van alle acties en events. Mocht je ideeën met ons willen delen over deze vorm van adverteren, dan horen wij dat graag. Hierover kun je met ons in gesprek via [Discussie] Reclame algemeen].
/u/95528/crop5af15e0d92966_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/3090/1upmushroom.png?f=community){kind=small}
/u/973945/crop5fbe0bf3defa2_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/83648/logo-website-icoon-web.jpg?f=community){kind=logo}
/u/98736/crop57f5f8979fbe3_cropped.png?f=community){kind=small}
) 20x zoveel productie kan laten doen./u/461817/crop607fdec163ca9_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/449308/autowp_ru_scania_logo_60.jpg?f=community){kind=logo}
