Supercomputers helpen donkere materie op te sporen

Nasa's Fermi Gamma-ray Space Telescope kan dankzij de hulp van Europese supercomputers wellicht binnen een paar jaar donkere materie opsporen. Astronomen zijn al driekwart eeuw op zoek naar deze bouwsteen van het universum.

Het kostte de supercomputers ruim 3,5 miljoen processoruren om de berekening te maken, zo hebben de onderzoekers gezegd in een artikel in het wetenschappelijke tijdschrift Nature. De donkere materie kan het best gevonden worden door de telescoop tien tot dertig graden buiten het centrum van het melkwegstelsel te richten.

Het onderzoek met de supercomputers, waar onder meer de Groningse computer Stella voor is ingezet, was nodig om een simulatie te maken van het ontstaan van donkere materie, miljarden jaren geleden. Door dat te simuleren, konden de computers een berekening maken waar de donkere materie zich zou kunnen bevinden. De onderzoekers hopen dat donkere materie zich dicht bij ons zonnestelsel bevindt, zodat de telescoop het kan detecteren.

Fermi zou binnen een paar jaar donkere materie moeten kunnen vinden. Dat zou een enorme doorbraak zijn in de astronomie, vindt professor Simon White van het Duitse Max Planck Institut. "Het oplossen van het raadsel van donkere materie zou een van de grootste wetenschappelijke prestaties zijn van de moderne tijd."

Reacties (60)

[jordees]

Even een vraag voor de die hard wetenschapvolgers onder ons. Waarom nemen jullie klakkeloos aan wat wetenschappers verzinnen en daar vervolgens bewijzen voor gaan zoeken? Dat is toch geen wetenschap? Sterker nog, als de politie zoiets zou doen spreken we van tunnelvisie (bewijzen zoeken die specifiek naar een verdachte wijzen, niet zoeken naar bewijzen om een verdachte te kunnen aanwijzen). Wetenschap is iets vinden of iets waarnemen en daar vervolgens of een theorie of gewoon een feitelijk verhaal bij maken? Dit is compleet de omgekeerde wetenschap (de hele evolutietheorie trouwens ook).

Zwarte materie bestaat, voor zover iemand het weet, vooralsnog niet. Men denkt dat het bestaat. Dat is toch feitelijk gezien gewoon een geloof? Men denkt dat God bestaat, men denkt dat er geesten bestaan, men denkt dat er planeten met leven bestaan...

Wetenschap is het vaststellen van feiten op basis van bewijs dat zichtbaar, meetbaar of reproduceerbaar is... Niet iets verzinnen en vervolgens proberen dat te bewijzen. Dat noemt men in de volksmond ook wel gewoon liegen.

De huidige wetenschap heeft daar blijkbaar geen boodschap aan...

Kinderen geloven vaak ook blind wat hun ouders zeggen, alleen dan wordt het indoctrinatie genoemd.

[johnwoo]

Er is de afgelopen jaren behoorlijk vooruitgang geboekt op het gebied van dark matter. Zodanig zelfs dat het bestaan van dark matter niet meer een hypothese is, maar een fundamenteel onderdeel van de standaardtheorieën. Die theorieën zouden niet kunnen kloppen zonder de aanwezigheid van dark matter, en het spul is dan ook al door meerdere experimenten waargenomen (althans, het gravitatie-effect ervan op gewone massa en EM straling).

Het bestaan van dark matter is dus geen kwestie van "geloven", het is gewoon wetenschap. En kritisch/creatief als wetenschappers zijn, zijn er al een boel andere theorieën verzonnen om de waarnemingen te kunnen verklaren, maar die zijn (tot dusver) niet in staat om alles te verklaren zoals het standaardmodel dat doet met het bestaan van dark matter.

Daar komt bij dat onze middelen om vanaf ons kleine plekje in het universum, en in (wat in kosmologische termen) een minuscule tijdsspanne is, alle theorie op experimenten te kunnen stoelen, gewoon te beperkt zijn. Dat lukte in de 19e eeuw, de eeuw van de mechanica nog toen je gewoon een apparaat kun bouwen in je schuur/lab om je hypotheses te toetsen, maar gaat tegenwoordig helaas niet meer op. Het is eigenlijk wonderbaarlijk dat we nog zoveel weten als we nu doen met onze (radio)telescopen en deeltjesversnellers, en eigenlijk niet meer dan normaal dat de theoretische fysica enigszins vooruitloopt op de experimentele. Petje af voor de knappe koppen dat ze zulke dingen kunnen uitknobbelen die dan (relatief vaak, doch niet altijd) blijken te kloppen met waarnemingen die pas later technisch mogelijk worden.

Bovendien, en dat is nog een belangrijk verschil tussen wetenschap en geloof, zijn wetenschappers bereid om kun ideeën en theorieën aan te passen mochten ze achterhaald worden als nieuwe experimenten ze onjuist bewijzen (ook al duurt het soms even om iedereen te overtuigen). Dogmatisch denken is gelukkig niet de standaard in de wetenschap. Je ouders-kinderen opmerking slaat derhalve ook nergens op; dark matter is een hypothese van de jaren '30 maar pas een theorie van de afgelopen 30 jaar (toen de eerste bevestigende waarnemingen werden gedaan) en pas de laatste 10 jaar is het onderzoek ernaar in een stroomversnelling gekomen en zijn zulke nauwkeurige waarnemingen gedaan dat we eigenlijk niet meer om het bestaan ervan heen kunnen zonder ons in hele vreemde bochten te wringen.

Het "probleem" van moderne fysica, zowel op grote schaal (astronomie) als op kleine schaal (quantum fysica), is dat ze zover is gekomen sinds Einstein dat het voor een leek eigenlijk niet in detail is te volgen of te snappen - en vaak zelfs voor wetenschappers zelf niet. We kunnen eraan rekenen, we kunnen bewijzen dat de modellen overeen komen met de werkelijkheid en aan de hand van die modellen voorspellingen doen die vervolgens ook blijken te kloppen, maar daadwerkelijk "bevatten" hoe het universum in elkaar steekt is iets waar onze hersenen niet echt voor gemaakt zijn. Toen iemand Niels Bohr vroeg hoe een atoom voor te stellen, was het antwoord: "don't try" (het idee van elektronen die als discrete deeltjes rond een kern cirkelen zoals planeten rond de zon is fout; in feite is een elektron "overal" in z'n baan en kun je slechts een statistisch kansmodel erop loslaten, zie ook het onzekerheidsprincipe).

[Reactie gewijzigd door johnwoo op 23 juli 2024 21:52]

[Verwijderd]

Er niet omheen kunnen zonder ons in vreemde bochten te wringen???

Dark matter is juist het schoolvoorbeeld van jezelf in vreemde bochten wringen. Materia die zich aan alle wetten van de natuurkunde ontrekt, behalve gravitatie? Als dat geen vreemde bocht is, wat dan wel?


De aanname van het bestaan van Dark matter lijkt verschrikkelijk veel op de aanname van het bestaan van Vulcanus... In beide gevallen wordt er een hoeveelheid nog niet waargenomen materie aangenomen, om de gravitatie verschijnselen te verklaren...

[johnwoo]

De stelling dat dark matter bestaat beschouw ik niet als een vreemde bocht. Dat het bestaat is met behoorlijke zekerheid te stellen. Er bestaat iets dat het zwaartekrachtveld beinvloedt (ofwel: massa heeft) maar we kunnen het niet direct waarnemen omdat we er geen radiogolven van ontvangen (ofwel: donker). Die twee eigenschappen samen maken per definitie: dark matter (ongeacht waaruit het precies bestaat).

Wat ik wel met je eens ben is dat het nog uiterst onzeker is waaruit dark matter precies bestaat of zou kunnen bestaan, wat voor deeltjes het zijn (of wat voor ander fenomeen), maar dat beweer ik dan ook nergens. Dat is -zoals je zegt- een grote onzekerheid en het uitvissen waaruit dark matter is samengesteld zou volgens het artikel dan ook "een van de grootste wetenschappelijke prestaties van de moderne tijd" zijn. In ieder geval zijn het geen baryons in de dichtheden waaruit "gewone" materie bestaat (anders was het niet donker geweest). Neutrino's zijn een kandidaat, en WIMPs en MACHOs (waaronder zwarte gaten en neutronensterren) zijn ook voorgesteld, al meen ik dat de recentste waarnemingen erop duiden dat WIMPs en vooral MACHOs het waarschijnlijk toch niet zijn.

Maar dat het bestaat is inmiddels breed geaccepteerd. Sterker nog, zonder dark matter valt het standaardmodel aardig in het water (het past namelijk juist prima in de bestaande theorieën):

If and when we discover this matter, it will further validate the "standard model" of physics which, so far, is the best description of how our universe works; if we cannot find this matter, or if it does not exist, then we will completely need to rethink the current "standard model" theory.

[Reactie gewijzigd door johnwoo op 23 juli 2024 21:52]

[Wicket]

Wetenschappers nemen niet altijd iets klakkeloos aan maar zoeken meestal naar andere aanwijzingen die ook erop wijzen dat er iets niet klopt. De directe aanwijzing is dat er uit de rotatiesnelheid meer massa blijkt te zijn dan er is dan je verwacht als je naar het spectrum kijkt. Sommigen wetenschappers nemen daardoor aan dat de gravitatiewetten van Newton en Einstein niet meer kloppen op grote schaal, zie http://en.wikipedia.org/wiki/MOND (Modifications on Newtonian Dynamics).

Er is echter een andere aanwijzing dat erop duidt dat er meer materie (en energie) in het heelal is. Als je kijkt naar de verhouding van materie dat je verwacht dat in het heelal aanwezig is (volgens de wet van Hubble) en kijkt naar hoeveel gewone materie er is, dan blijkt er ongeveer 95% te ontbreken. Als je kijkt hoeveel donkere materie en donkere energie (plus de gewone materie) er is, dan kan dat de materiedichtheid die nu heerst in het heelal goed verklaren.

Hierboven zie je een geval van dat twee verschillende soorten gebieden in de astronomie zeggen dat er meer materie moet zijn dan er is. Er wordt daarom aangenomen dat er zoiets als donkere materie en donkere energie bestaat.

Dus de politie is niet volgens jou dan met tunnelvisie bezig, volgens mij niet meer. Nadat ik had van dat verhaal over de materiedichtheid had gehoord, geloof ik niet meer in MOND.

Het kan zijn dat ik een paar kleine details fout heb, maar de grote lijn klopt in ieder geval. Een goed boek over donkere materie en energie, snaartheorie en meer is The fabric of the cosmos van Brian Greene die ook voor de gewone mens zeer begrijpelijk is.

edit: Verkeerde boek genoemd. The elegant universe is wat minder begrijpelijk voor de gewone mens maar gaat wel dieper op de stof in (dateert uit 1999, dus dingen als donkere energie staan er minder uitgebreid in).

[Reactie gewijzigd door Wicket op 23 juli 2024 21:52]

[Verwijderd]

"Science is what we do, when we don't know what we're doing", hoorde ik eens een prof. zeggen in een docu over de LHC.

Wetenschap is niet alleen iets ontkennen of aannemen op basis van lukrake assumpties, maar onderzoeken van hypotheses en voortborduren op bestaande kennis ipv continu het wiel opnieuw uitvinden. (Net als een tandarts die bij het constateren van een gaatje niet gelijk de hele kies trekt en voor een implantaat kiest, maar voorzichtig wegslijpt/boort en vervolgens vult.)

De eerste ontdekkingen omtrent DM zijn gedaan in de jaren '60 (als ik mij niet vergis) en dat is best een lange tijd terug, als je kijkt naar de technologische vooruitgang sindsdien (de tijd dat Arno Penzias met zijn "Antenna-horn" de sky afluisterde en zo de achtergrondstraling van de Big Bang ontdekte- ter vergelijking; tegenwoordig hebben we Hubble en kunnen we samen met Fermilab en CERN terugkijken tot een miljoenste van een seconde na de Big Bang.)

Ontdekkingen en innovaties zijn 99% een 10% verbetering van een bestaand iets, model of concept.
Als in de begin jaren 1900, de tijd van Einstein etc. niet de juiste wiskunde aanwezig was en de juiste technologie (denk aan telescopen, klokken etc.), dan had Einstein waarschijnlijk nooit zijn ontdekking van de relativiteit gedaan.

Zulke grootse ontdekkingen worden altijd aan personen toegeschreven, maar dit is fout, het zou vooral moeten worden toebedeeld aan het tijdperk, de aanwezige technologie en theorie.
Daarom is aanname van DM niet zomaar een gok, het is door hypothesen over gravitatie en straling al enigzins bewezen.
De tijd en technologie (en slimme wetenschappers die hiervan gebruik maken) zullen leren wat het exact is.

[Reactie gewijzigd door Verwijderd op 23 juli 2024 21:52]

[Verwijderd]

"bewijzen zoeken die specifiek naar een verdachte wijzen, niet zoeken naar bewijzen om een verdachte te kunnen aanwijzen"

Dat zie je verkeerd denk ik, in de door jou aangehaalde vergelijking zal de politie eerder zijn uiterste best doen om een verdachte met een "smoking gun" alsnog vrij te pleiten en een nieuwe verdachte met een grotere "smoking gun" te vinden.

Ik snap de verwarring maar heel simplistisch wetenschap is eerder een theorie in stand houden door dat zij niet onderuit gehaald kan worden.
Een theorie een theorie is tot dat er onomstotelijk bewijs is en dan noemen we het een wet.

[johnwoo]

Nasa's Fermi Gamma-ray Space Telescope kan dankzij de hulp van Europese supercomputers wellicht binnen een paar jaar donkere materie opsporen. Astronomen zijn al driekwart eeuw op zoek naar deze bouwsteen van het universum.

Ik neem aan dat ze dan bedoelen het "direct" detecteren van dark matter? Aangezien het al eerder is gedetecteerd aan de hand van de gravitatie-invloed die het op gewone materie en straling (gravitational lensing) uitoefent. Zie bijvoorbeeld de Bullet cluster (de originele paper). Overigens ben ik benieuwd wat deze manier van detectie dan inhoudt, gezien dark matter zelf geen EM straling uitzendt (hence dark matter ).

Wie dark matter en dark energy (nog lastiger om over te leren want staat niet onder invloed van gravitatie) wel interessant vindt, moet deze recente lectures van Sean Carroll eens volgen: Dark Matter, Dark Energy: The Dark Side of the Universe.

[Reactie gewijzigd door johnwoo op 23 juli 2024 21:52]

[PrinsEdje80]

Ik heb toevallig het colloquium van Volker Springel hier op de CfA gezien. Het gaat niet om een directe waarneming van donkere materie. Het plaatje in Fig 1 (die met de blauwe achtergrond) is een simulatie van hoe de hemel er in gamma straling er uit ziet mocht donkere materie van een bepaalde (welke weet ik niet meer) soort is en dit zou dan de verdeling van de annihilatie straling zijn (annihilatie: deeltje en anti-deeltje ontmoeten elkaar en verdwijnen onder de uitstoot van ten minste 2 fotonen; het kan zelfs zo zijn dat het deeltje gelijk is aan het anti-deeltje). Daarbij moet dan rekening gehouden worden dat je ook nog "ruis" bronnen hebt, maw het zwarte gat in het centrum van onze Melkwegstelsel (dat is de reden dat die bron zo sterk is, zit nl in de berekeningen) en andere bronnen van gamma straling in en buiten onze Melkwegstelsel. Juist door het zwarte gat in ons stelsel is het iets moeilijker om de gamma straling van de donkere materie te vinden, dus moet men naar de verdeling van de straling kijken in plaats van de absolute intensiteit.

Nog even een opmerking over Fig 2: dat is niet de mogelijke verdeling van donkere materie straling, maar een mogelijke verdeling van donkere materie halos, waarbij elke halo gekleurd is naar snelheidsdispersie.

[chinook]

Er is in dit verband al inderdaad heel veel aangetoond in theorie, echter nog lang niet onomstotelijk. Maar er zijn veel eenvoudigere zaken nog niet onomstotelijk bewezen, zoals hoe turbulentie precies werkt. We hebben modellen die werken, of bijna werken, en aangeven wat het effect is en hoe het voor ons bekende begrip 'massa' dit zou moeten veroorzaken, maar het kan ook iets zijn wat een neveneffect is van eigenschappen die we nog helemaal niet snappen.

Er zijn voor dark matter wel een paar kandidaten aangewezen, zoals neutrinos, die het zouden kunnen zijn. Neutrinos gaan inderdaad door alles heen omdat ze geen lading hebben en niet gevoelig lijken voor EM, zwakke en sterke kernkracht. Hoewel dat laatste ook niet bewezen is dacht ik. Wat wel is aangetoond dat er miljarden per seconde door je heengaan, afgeschoten door de zon. Dat ze ongehinderd door een lichtjaar lood heenreizen, maar dat ze wel gevoelig zijn voor zwaartekracht en zelf ook massa hebben. Op basis van gravitatie wetten is vast komen te staan dat er iets moet zijn, maar dat kan ook een afwijking zijn in het gravitatie effect, Veel is al uitgesloten..interessante discussies hierover: www.astronomycast.com en www.universetoday.com.

Ook: http://www.astro.princeton.edu/~dns/MAP/Bahcall/final.html

[vgroenewold]

Het is uiteraard wel een simulatie, ik zou nog moeten doorlezen met wat voor factoren er allemaal rekening is gehouden, maar ik denk dat hoe dichter je bij de omstandigheden van de oerknal komt, hoe minder zeker de huidige deeltjes-theorien e.d. kloppen. Dat is dan mijn aanname gezien het ontbreken van de theorie die quantum-mechanica en relativiteit kan verbinden. Daar zou de simulatie dan geen rekening mee kunnen houden. Maar het blijft uiteraard de beste educated guess.

[Reactie gewijzigd door vgroenewold op 23 juli 2024 21:52]

[EthirNandor3]

Het is zelfs nog interresanter: In de loop van de tijd sinds de Big Bang veranderen de natuurwetten. Vlak na de big bang waren ze niet hetzelfde als nu. Erg vreemd idee.

Een proffesor waarvan in een college zag beschreef het als dat de formules ('standard Model') simpeler worden naarmate je verder terug gaat in de tijd.

Dit is ook 1 van de redenen dat ze de tijd vlak na de Big Bang proberen na te bootsen in de Cern LHC deeltjesversneller: simpeler = makkelijker te begrijpen.

Zou best kunnen dat er een doorbraak komt de komende paar jaar. De laatste 30-40 jaar is er weinig echte nieuwe theorien bedacht omdat de bestaande theorien zo moeilijk getest kunnen worden.

Ik blijf het volgen....

[Munters]

Ze proberen echt niet de tijd van vlak na de big bang na te bootsen hoor.
Ze zijn op zoek naar deeltjes die heel even zouden kunnen bestaan, net als vlak na de big bang.

[kidde]

Loop Quantum Gravity theorie is een andere kandidaat.
Stringtheorie is veel complexer en heeft 11 of 26 dimensies nodig IIRC, Loop Quantum Gravity theorie heeft er maar 3+1 nodig.
Het is niet zo unificerend als String-theorie, maar heeft wel minder kunstmatigheden nodig, aldus Wikipedia.
Een goede uitleg die ook goed voor beta-beten te begrijpen is staat in - ren naar de bieb - Lee Smolin, "Loop Quantum Gravity - A physics theory shatters space and time", SciAm van Jan '04, Engelse uitgave, p56

[Qreed]

... gezien het ontbreken van de theorie die quantum-mechanica en relativiteit ...

String theory?

[vgroenewold]

Dat is een theorie, maar linkt de twee niet volgens mij. Dus een theorie welke zowel het grote (wat vaak door relativiteit kan worden verklaard) en het superkleine kan verklaren.

[Martin-S]

Dat zou met behulp van de string theorie dus wél kunnen. het grootste nadeel is, dat het op dit moment niet mogelijk is om de string-theorie te testen/bewijzen.

Hier een machtig interessante (3 uur durende) documentaire over de quantum-mechanica, relativiteit en string-theorie.

http://www.pbs.org/wgbh/nova/elegant/program.html

(Voor degene die de hem niet in kleine stukjes wil zien zoals op de site, de complete docu is ook als torrent te vinden)

[Mitsuko]

Vergeet ook Quantum Gravity niet (nou ja, als je ervan gehoord hebt). General Relativity werkt niet op kleine schalen een gaat van dingen uit waarvan de Quantum theorie bewijst dat ze niet waar zijn, en anderszijds neemt Quantum Mechanica en de uitbreiding Quantum Field Theory dingen aan waarvan GR bewijst dat ze niet waar zijn - allemaal dingen die huidige experimenten bevestigen. String Theory negeert als ik me niet vergis een aantal dingen uit QM en is dus wellicht in de opzet al fout, hoewel dat een grote claim is (heb het van een grote naam in de Quantum Gravity, Carlo Rovelli IIRC, dus wie weet is er enige bias).

Quantum Gravity probeert wel alle problemen van beide theorieën aan te pakken en consistent te blijven met experimentele resultaten, maar dit is een gigantische taak en er bestaan een aantal verschillende theorieën over.

Om een voorbeeld te geven: het is misschien nodig om het concept van tijd als een simpele variabele los te laten. In General Relativity wordt tijd niet expliciet genoemd, en het is alleen in afleidingen van de theorie die van toepassing zijn op onze wereld waar de variabele t weer verschijnt. Maar er zijn indicaties dat je tijd misschien helemaal niet expliciet kan definiëren (als je QM en GR wilt combineren), dat de 'waarde' alleen af te leiden is als integraal uit andere functies.

QG is een veld dat op dit moment steeds meer aandacht aan het krijgen is, omdat er in de laatste 30 jaar in de String Theory niet heel veel nieuws naar voren is gekomen. We zijn nog niet veel dichterbij een applicatie in de wereld, het zogenaamde 'Anthropic Principle' lijkt meer op opgeven dan op een antwoord, en de wiskundige complexiteit is gigantisch. (de voornaamste bijdragen van ST zijn danook vooral aan de wiskunde)

[Reactie gewijzigd door Mitsuko op 23 juli 2024 21:52]

[Verwijderd]

Goed Punt!!! QG is ook interessanter omdat je de "big" (G) niet geheel kunt vergelijken met de "small" (QM), met name door de verschillen in de (hoofdzakelijk) vier krachten. Gravity werkt vooral op grote afstanden en de elektrische/sterke kernkracht etc. vooral op korte afstand.

Ik denk dat men zeker meer moet focussen op andere substanties in het heelal, ipv alleen maar naarstig op zoek gaan naar het Higgs-boson/field.
Zelfs sommige wetenschappers binnen Cern twijfelen aan het bestaan ervan en aan de juistheid van de string-theory, maar ja, het is natuurlijk toegestaan om van mening te verschillen.

Dark-matter is absoluut interessante materie, gelukkig is het niet meer 96% onverklaarbaar en hebben ze al meer 'substanties' gevonden inmiddels, sinds de discovery of DM. Het feit dat ook sterren/stelsels aan de buitenkant van een melkwegstelsel met dezelfde snelheid meedraaien als de binnenste clusters om het center, schrijft men toe aan Dark-matter, ik denk dat DM een grotere impact heeft op QG en het "standard-model" dan men tot nu toe denkt, met name door haar effect over de grote afstand op barionische materie en energie, die ook gewoon uit het 'standard-model' bestaan. Misschien is dit eigenlijk het "Higgs-field" dat ze zoeken?

Ik denk dat je ruimte-tijd juist wel als een absolute factor kan zien, net als Einstein zijn Gravitatie-constante toepaste in zijn zoektocht naar unificatie etc.
Men veronderstelt dat massa en energie uitwisselbaar zijn, verschillende kanten van dezelfde munt, maar uiteindelijk is er aan de energiekant nog steeds massa (behoud van massa), zou het niet zo zijn dat je ruimte-tijd samen met dark-matter en dark-energy als een soort omgekeerd evenredige vorm van massa & energie kunt zien?

Men gaat er nog altijd vanuit dat we ons in een open heelal bevinden, maar zelf neig ik toch steeds meer te geloven, dat we ons juist in een gesloten heelal bevinden (zoals Einstein ook beweerd heeft), al is dit geen voorwaarde voor de expansie van het heelal.

[Reactie gewijzigd door Verwijderd op 23 juli 2024 21:52]

[Cpt.Sponder]

"het grootste nadeel is, dat het op dit moment niet mogelijk is om de string-theorie te testen/bewijzen."

Daar zijn ze nu dus die dikke deeltjes versneller voor aan het opstarten
Als men daar deeltjes op elkaar laat klappen, bewijst het ontbreken van gravitonen de string-theory. btw: men is er ook achter dat de string theory een verkeerd gekozen naam is, aangezien het meer "platen" zijn dan strings..

[Blaat]

Ik denk dat je heel erg gelijk hebt. Ik zie het een beetje als dat we de wetten van Newton zouden gebruiken bij snelheden die c naderen terwijl daar de speciale relativiteit met de Lorenz transformaties van toepassing zijn. Ik denk dat we hier met iets dergelijks te maken hebben. Ik kan het mis hebben, maar ik denk dat zowel quantummechanica als relativiteit nog aangevuld moeten worden om ze aansluitend te maken op de "werkelijkheid", die we nu niet kunnen verklaren.

[bstard]

"ontbreken van de theorie die quantum-mechanica en relativiteit kan verbinden"

QED voor electromagnetische en QCD voor de strong force. En strings voor de avontuurlijke geesten

[Verwijderd]

Ik zou wel eens specificaties van deze supercomputers willen zien!

[JottemJ]

De Groningse supercomputer staat momenteel op plaats 51 in de lijst die Who Am I aandraagt. Het betreft een BlueGene /P met 12288 cores. De berekeningen die voor dit project zijn uitgevoerd zijn gedaan met behulp van een BlueGene /L, beter bekend als Stella. De /P variant heeft o.a. een nieuwe interne bekabeling gekregen, naar 10Gbit en is een stuk kleiner qua fysieke dimensies.

[Reactie gewijzigd door JottemJ op 23 juli 2024 21:52]

[GoT]

Tijdens de oktober kennismaand kon je een rondleiding bij Sara krijgen en het zelf zien.
http://www.oktoberkennism...er-bij-sara-op-18-oktober

Het zijn gewoon 19" racks met pizzadozen, dus er valt eigenlijk niet veel te zien, het gaat meer om wat erin zit.

[kidde]

dus er valt eigenlijk niet veel te zien

Dacht ik ook toen ik naar een plaatje van het Europese Computergrid ging linken.
Jammer is dat er ergens een supergeweldige animatie is van het Europese GridcomputerNetwerk waar je een map van Europa hebt, met her en der knipperende blokjes bovenop stapels blokjes, een echte animatie dus, maar ik kan het niet vinden.
Dus je zal het hier mee moeten doen.
Er staat wel héél het grid op, dus ook computers die níet aan dit project meededen.

Beneden in het midden vind je NIKHEF, SARA én RUG; volgens mij moet het apparaat van de RUG de Stella zijn, of het is nog hun oude supercomp, dat weet ik niet.

Overigens staat de op 5 na snelste supercomputer ter wereld vlakbij Nederland; 26 km. van Landgraaf. Minder indrukwekkend dan een of twee jaar geleden, toen het ding nog nummer drie stond, maar toch wel iets dat niet iedere Tweaker weet geloof ik.

[Who Am I?]

Astu Dit is de top 500 supercomputers. Ik weet niet precies welke er allemaal meegedaan hebben, maar waarschijnlijk staan een aantal er wel bij

[Verwijderd]

Voor de geinteresseerden:
http://nl.wikipedia.org/wiki/Donkere_materie

[Daco]

dank je

nu snapk de grap van futurama & black matter als gas voor hun ship XD

on topic:alles goed en wel, maar wat als het toch niet bestaat?

[kidde]

Dan zit het heelal verkeerd in elkaar natuurlijk Dus, opnieuw maken die hap.

[jegelie]

Even een fundamentele vraag: Indien de donkere materie bestaat in de hoeveelheden zoals de vorser vermoeden, is het dan niet zo dat er hoe dan ook licht wordt geblokkeerd? Dus bij bv. nebulae zou je hoe dan ook "happen" moeten zien...
Of heeft donkere materie gewoon niets met licht te maken, en gaat het licht er ongehinderd doorheen??

[Verwijderd]

Nee, licht buigt af, net als bij de "gravitational lens" (naar de voorspelling van Einstein), door een vervorming van ruimte-tijd, als daar Dark-matter aanwezig is.
Ik woon weleens lezingen bij mbt sterrenkunde/astrophysics etc. en V. Icke heeft het een keer uitgelegd in een van zijn (bloem)lezingen over Dark-matter.

[Reactie gewijzigd door Verwijderd op 23 juli 2024 21:52]

[Flagg]

De mensen die zeggen dat ze verkeerd om redeneren (wil onze theorie kloppen dan met er zwarte materie zijn, dus die gaan we zoeken)

Darwin werd ook uitgelachen toen hij een orchidee zag (de Comet of de Star oid) met een hele lange nectar draad.

Volgens Darwin moest er dan ook een unieke mot zijn met hele lange snuit die deze orchidee kan bestuiven. Ze hebben anderhalve eeuw kunnen lachen met zijn allen, maar toen werd de mot dus wel ontdekt...

Theorien zijn niet zo maar een ideetje, daar wordt echt wel over nagedacht.

[Verwijderd]

Theorien zijn niet zo maar een ideetje, daar wordt echt wel over nagedacht.

Een theorie is een theorie zolang er nog geen onomstotelijk bewijzen zijn in het voordeel of nadeel van de theorie.

[Flagg]

Beweerde ik iets anders dan?

[Douweegbertje]

Even een wellicht stomme vraag maar: Donkere materie is dus niet zichtbaar, maar ze willen het toch zoeken met een telescoop?
Leg eens uit

[JurGradi]

Net zoals infrarood, ultraviolet en gammastraling niet zichtbaar zijn en toch gemeten worden met telescopen.

Een telescoop kan veel meer 'zien' / waarnemen dan het menselijk oog.

[Reactie gewijzigd door JurGradi op 23 juli 2024 21:52]

[johnwoo]

Dat is het niet; zichtbaar licht en infrarood/ultraviolet/rontgen-stralen zijn allemaal vormen van elektromagnetische straling. Dark matter zendt zelf geen enkele vorm van EM straling uit, dus kan niet direct gezien worden (onder "gezien" verstaan we dan niet het waarnemen van enkel de frequenties van zichtbaar licht, maar van alle EM-straling). De aanwezigheid van dark matter wordt vastgesteld aan de hand van de gravitatie-invloed die het uitoefent, ofwel op nabije gewone materie, ofwel op EM-straling van verder weg gelegen materie. Het spul heeft namelijk wel massa (hence dark matter ).

Dark energy is nog lastiger waar te nemen, aangezien dat geen EM-straling uitzendt en ook geen massa heeft. Dark energy is nodig in het huidige relativistische model om de flatness van het universum te verklaren (het zorgt ervoor dat het universum steeds sneller uitdijt, terwijl je normaal zou verwachten dat door gravitatie alles steeds minder snel zou uitdijen en mogelijk zelfs inkrimpen).

[Reactie gewijzigd door johnwoo op 23 juli 2024 21:52]

[johnwoo]

Dat zegt enkel dat massa en energie equivalent zijn, niet dat alles wat energie heeft ook massa moet hebben. Sterker nog, als alles wat een bepaalde energie heeft automatisch de equivalente massa zou hebben, zou je alles op z'n minst verdubbelen

Voorlopig manifesteert dark energy zich niet als massa (anders zou het onder dark matter vallen ). Zou je een manier kunnen verzinnen om dark energy om te kunnen zetten in normale materie, dan zou je een vrijwel onbeperkte bron van energie hebben gevonden, aangezien een eigenschap van dark energy is dat de dichtheid niet afneemt naarmate het uitdijt met het universum. Met andere woorden: in elke kubieke centimeter van het universum is (op dit moment; dankzij inflatietheorie hoeft de dichtheid niet altijd even groot te zijn geweest) evenveel "basis"energie aanwezig, ook al is het een absoluut vacuum, zonder massa (of dat nu gewone of donkere is) of stralingsdeeltjes, en ook al dijt het heelal uit (waardoor materie- en stralingsdichtheid wel afneemt).

[Verwijderd]

Nee, gelijk heb je, maar de tweede wet van Lavosier mbt het behoud van massa zegt juist dat energie ook massa heeft, rustmassa. Ik ga het hier niet afleiden de formule van E=mc2, maar eigenlijk hoort er nog een gamma voor de m van massa, dit heeft met bovenstaande bewering te maken.

[Reactie gewijzigd door Verwijderd op 23 juli 2024 21:52]

[boe2]

Men weet wel wat donkere materie is, men kan het alleen niet vinden.
De links zijn al eerder gepost, maar voor leken zoals jij is het toch wel eens interessant:
http://www.pbs.org/wgbh/nova/elegant/program.html

[BaRF]

hmm, volgend project voor DPC?