Een geluidsopname die in 1860 in Frankrijk werd vastgelegd, is door Amerikaanse wetenschappers in geluidsgolven omgezet. De opname werd vrijdag voor het eerst aan het publiek gepresenteerd.
Het gaat om een opname die Edouard-Leon Scott de Martinville 148 jaar geleden met een zogeheten phonautograaf maakte, waarbij een vrouw het Franse volksliedje 'Au Clair de la Lune' zong. Het apparaat is een soort ton waarin dient te worden gezongen of gesproken, en waarin een naald op een achterin geplaatst stukje met roet besmeerd papier vervolgens een grafische weergave van de geluidsgolven etst.
Dat was indertijd ook de enige bedoeling die De Martinville ermee had, over de techniek om de opname terug te spelen beschikte hij namelijk niet. Pas zeventien jaar later kwam Thomas Edison met zijn fonograaf, en lange tijd werd gedacht dat Edison de eer toekwam de eerste geluidsopname te hebben gemaakt - hoewel die niet bewaard is gebleven. Edisons apparaat was wel in staat om gemaakte opnames af te spelen.
De Martinville's opname werd in februari ontdekt in de archieven van de Franse Académie des Sciences ontdekt. Er werden scans van het papier gemaakt waarmee Amerikaanse wetenschappers vervolgens aan de slag gingen. Zij ontwikkelden software - door henzelf een "virtuele naald" genoemd - om het geluid te reproduceren. De Amerikanen konden de klus zo snel klaren omdat ze al ervaring hadden met opnames die Edison in 1878 met De Martinvilles apparaat had gemaakt. Naar verluidt heeft de Fransman later overigens verbitterd gesteld dat Edison zijn uitvinding had gestolen.
Om de opname uit 1860 hoorbaar te maken, moesten de wetenschappers schommelingen in de toonhoogte corrigeren, omdat de phonautograaf een met de hand aangedreven apparaat was, aldus teamlid Earl Cornell tegenover Associated Press. De output werd vervolgens nog verder bewerkt om de stem beter naar voren te brengen.
Het uiteindelijke resultaat werd vrijdag gepresenteerd tijdens een conferentie van de Association for Recorded Sound Collections, schrijft AFP. Het elf seconden durende fragment is te beluisteren op de website van First Sounds, een collectief van wetenschappers, archivisten en opnametechnci, die ernaar streven om de vroegste opnames die de mensheid vastlegde hoorbaar te maken en voor het nageslacht te bewaren.
