Huwelijk audiogeneraties: Something old, something new...

Op Wired is een artikel verschenen over een antiekhandelaar die oud en nieuw op een wel heel originele manier samenbrengt. In And Up, zoals zijn winkel heet, worden antieke radio's verkocht, in combinatie met iPods. Met behulp van een FM-zender voor de digitale mediaspeler kan men zijn muziek vervolgens beluisteren op een ouderwetse radio of, waarom ook niet, via een buizenversterker. Volgens Takeyuki Ishii, de eigenaar van de shop, zorgt die combinatie van oude en nieuwe technologie voor een compleet nieuwe ervaring in een aangename sfeer. Hij beaamt dat het hier niet gaat om de beste geluidskwaliteit, bij sommige modellen hoort men zelfs de klank veranderen naarmate de buizen opwarmen, maar dat het hem puur om het ouderwetse luisterplezier te doen is.

Bovendien, zo beargumenteert Ishii, is de moderne apparatuur zo goed dat zij, vooral bij oudere opnames, vaak gebreken in de muziek aan het licht brengt die voorheen onopgemerkt bleven. Hoewel zijn winkel sinds maart al heel wat bezoekers over de vloer kreeg, is het economisch gezien geen daverend succes, aldus Ishii. Veel mensen stellen dan wel van het geluid te houden, maar zien het niet zitten om een dergelijke, prijzige antieke radio te kopen. Om een jonger publiek aan te trekken heeft hij dan ook een nieuw concept uitgedacht. Door moderne monitor-luidsprekers te verbinden met een antieke buizenversterker en daar de iPod op aan te sluiten hoopt hij jongeren te overtuigen, omdat zij de tijd van de buizenversterkers nooit gekend hebben en dit voor hen een compleet nieuwe ervaring is.

Reacties (63)

[PD2JK]

Een eigenschap van een buizenversterker is, dat de buizen harmonischen (vervorming) opwekken en toevoegen aan het audiosignaal. Het geluid lijkt dan beter of warmer te klinken dan transistor/MOSFET versterkers.

Dus ja, er zitten ook voordelen aan.

En ik citeer m'n vader: "Al het oude komt weer terug"

[Verwijderd]

Je wil dus zo min mogelijk harmonischen uit je versterker.
Met een transistor/mosfet kan je ook harmonischen maken, als in kromme deel van de diode grafiek zit.
En dan heb jij weer een warm geluid.

[Ortep]

Het probleem zit hem in de 'soort' harmonischen. Ze komen in heel de natuur voor, en zijn bijna altijd de 'even' harmonischen. Buizen krijgen dat doordat ze niet in een keer uitgaan als je ze overstuurd, maar ahw afremmen of uitdoven. Je golfvorm wordt daar ronder van. Transistoren maken ook harmonischen. Maar doen dat op een andere manier. Als je die overstuurt dan knallen ze in een keer dicht. Dat levert je oneven harmonischen op. Ze maken je golfvorm vierkanter. Dat is zeer onnatuurlijk voor ons gehoor en ze vallen dus vreselijk op. Een buizenversterker met 2% vervorming kan op het oor, beter klinken dat een transistor versterker met 0.01% vervorming. Het is dus niet zo dat de buizen versterker beter is maar hij klinkt prettiger .

[Ortep]

Theoretisch heb je volkomen gelijk. De praktijk is, zoals meestal, een tikje anders. Versterkers worden met regelmaat overstuurd. En dat wil niet zeggen dat het geluid dan keihard moet zijn. Het kunnen korte pieken zijn die ver boven het gemiddelde niveau uitkomen. Vooral bij klassieke muziek kan het dynamische bereik enorm zijn. De zachte stukken hoor je nauwelijks en de harde stukken laten je ruiten rammelen. Dat hoor je dan dus extreem vervormd. Dat is ook de reden dat men graag een 120 Wat versterker wil hebben die je dan gebruikt op gemiddeld 10 Watt. De zachte stukken zijn dan bv. 1 Watt en de harde (pieken) 100 Watt. Geluid is immers logaritmisch voor je oren. Dus electrisch gezien heb dan wat ruimte aan de bovenkant en het is niet veel zachter voor je gehoor.
Een ander probleem bij transistoren is dat het type versterker wat daar vaak gebruikt wordt er voor zorgt dat bij de 'nuldoorgangen' van de sinus de ene transistor het van de andere moet overnemen. Dat gaat niet altijd helemaal vloeiend en dat zorgt voor (hele smalle) spikes op dat moment. En dat zijn dus ook oneven harmonischen en wel van het meest onaangename type. En raad eens...deze vallen het meest op bij zacht geluid. Als je versterker dus minimaal belast. Je mag kiezen waar je je vervorming krijgt.
Ik weet het, er zijn versterker typen waar dat niet zo is. Maar die zijn dus aanzienlijk duurder en vooral ook heter. In de praktijk wordt daar dus flink de hand mee gelicht om een aantrekkelijke prijs te krijgen.
Buizen hebben hun eigen nadeel, daar heb je vaak een transformator nodig om je speakers aan te sturen. Die zorgt voor fase verschuivingen en andere ellende. Maar ook hier geldt: Het zijn even harmonischen en ze klinken dus niet zo onaangenaam.

[burne]

Als jij je muziek regelmatig afluistert met een gemiddeld vermogen van 10W zul je vaak nieuwe apparatuur moeten kopen en dan hebben we het nog niet eens over regelmatig gedwongen verhuizen (Tokkie?) omdat de woningbouwvereniging na een aantal inbeslagnames door de politie je op straat laat zetten. 10W gemiddeld is namelijk genoeg om de buren goed pissig te krijgen. En dan niet alleen die links en rechts van je.

Verder is de rest van je argument ook poep. Zonder direct in een technisch verhaal te vervallen: een 120W transistorversterker produceert op 119.9W uitgangsvermogen nauwelijks vervorming. Pas bij het clippen gaat het mis. Een buizenversterker die 99% van z'n vermogen levert doet dat met 30-50% vervorming. En crossover-vervorming is een leuk argument, als je torrenversterkertjes uit 1964 bedoeld. Zelfs een moderne klasse A/B-versterker heeft nauwelijks meetbare crossover-vervorming, en er zijn veel betere oplossingen dan dat gevonden, die gewoon in hele normale apparaten zitten. Wat dat betreft heeft massaproductie een hoop goeds gedaan. Een klasse-A leesbrilletje vind je net zo goed in spul van Yoko en Bush.

[the_stickie]

't is wat je een voordeel noemt... moet een versterker niet juist zo foutloos mogelijk versterken

[draadjelos585]

Dat is dus de eeuwige discussie tussen de specificatie jagers en de 'op oor' kopers.

Maar ik kan je verzekeren dat zelfs een goed bevriende specificatie jager met aantoonbaar beter specs in zijn versterker uiteindelijk toch schoorvoetend voor de buizenversterker van mij viel.

Op een of andere manier kunnen we met al onze specs toch nog niet de karakteristieken van het menselijk oor vangen.

[Aaargh!]

Het ligt er helemaal aan wat je gewend bent, geluid is zeer subjectief.

[Countess]

voor veel mensen zal het gaan om de het ouderweste gevoel denk ik.
de nostalgie, je favoriete liedje precies zo horen als toen je het voor het eerste hoorde bv.

maar je hebt gelijk als je zegt dat bij versterking het geluid niet hoort te vervormen.
daarom weet ik ook niet hoe goed het zal aanslaan bij jongeren, want die hebben dat nostalgie gevoel niet (teminste niet voor die buis versterkers)

[Verwijderd]

Het geluid van buizen klinkt veel "warmer" en "voller" dan uit een transistor versterker. De industrie is ondertussen weer hard op weg naar het punt waar het gecombineerd gebruik van buizen en transistoren een beter resultaat boekt dan één van beiden. Een mooi voorbeeld voor de jeugd is toch wle dat met name snaarinstrumenten, die gedigitaliseerd toch erg vaak erg nep klinken, geweldig mooi klinken uit een buizenversterker. Hetzelfde geldt vor zang.
De laatste keer dat ik hier iets over las postte iemand dat er bij concerten vaak alweer buizenversterkers als voorversterkers gebruikt worden om een veel vetter geluid in de zaal te krijgen.

[Verwijderd]

@aartdeheus:

Dit is een eindloze discussie, veel mensen beweren dat transitoren het geluid "kouder" laten klinken dan buizen, maar dat is een illusie. De reden dat de muziekwereld zo'n beetje de enige plek is waar nog buizen gebruikt worden is omdat ze een dynamische vervorming toevoegen die bij zang en snaarinstrumenten door het menselijke gehoor als prettig wordt ervaren. Deze vervorming is natuurlijk bij de opname meteen te realiseren en veel gitaristen zweren nog bij buizenversterkers. Voor zang worden ook nog veel buizenmicrofoons en pre-amps gebruikt.

Transistoren zijn dus een beetje te helder om in sommige situaties bij opnames te gebruiken omdat mensen nu eenmaal gewend zijn aan die vervorming bij bepaalde geluiden in muziek. Maar als je thuis of ergens anders muziek zo getrouw mogelijk wil luisteren zoals het afgemixed is kun je beter een superheldere transistorversterker gebruiken, en als het goed opgenomen is zal het zeker niet koud klinken!

[Verwijderd]

Als je nostalgie wil hebben, dan kan die versterker er misschien gelijk een boel ruis en krassen e.d. bij mixen. Misschien gelijk het zaakje even lekker metalig laten klinkten....

[Verwijderd]

Probleem is; wat is 'foutloos versterken'?
Een PC kan werken on aan/uit (bits, 0/1). Geluid werkt met golven. Een golf, die telkens weer door een vervormer/vertaler moet, om overgezet te worden. De golf die uit de speakers komt, kan onmogelijk gelijk zijn aan de golf die werd opgenomen. Of de opname moet van dezelfde speakers komen..

Wel kan men proberen de karakteristieken van het orininele geluid zo goed mogelijk na te bootsen..

[Verwijderd]

Wat jij zegt heeft NIETS met de versterker te maken, maar met de mogelijkheid of een opname en weergave identiek kunnen zijn. Compleet andere discussie

Foutloos versterken van een signaal is helemaal niet zo moeilijk, en kan prima met de moderne electronica.

[frogger3d]

Veel transistor versterkers die het geluid zo foutloos mogelijk reproduceren klinken vaak heel kil en te direct.

[Dreamvoid]

Als je ooit in een studio geluisterd hebt naar monitor speakers weet je ook direct waarom je 'perfecte' geluidsweergave helemaal niet wilt in je huiskamer: je hoort heel kil en duidelijk alle mixfouten, mastering problemen, etc - genieten is er niet echt bij. Een ideaal huiskamersysteem kleurt met opzet geluid mooi bij zodat het lekker warm en vloeiend klinkt. Het menselijk oor wil helemaal geen perfectie horen, het wil iets moois horen. Daarom is er ook al jaren veel onbegrip tussen "huiskamer audiofielen" en studioprofessionals over het begrip "goed geluid".

[boelshit]

je bedoelt dat zowel buizen als transistors hogere harmonischen opwekken, het verschil is dat buizen vooral even harmonischen opwekken(het is vervorming, maar komt wel natuurlijk en aangenaam over), en transistors vooral oneven harmonischen(deze klinken onaangenaam).
Overigens is de schakeling(veel/weinig/geen tegenkoppeling) waarin de buizen/transistors gebruikt worden minstens net zo belangrijk als de buis/transistor zelf.

oeps, had de hele thread (en dus Orteps post) nog niet gelezen, beetje overbodig...

[Verwijderd]

Mosfet's hebben dezelfde SOORT harmonischen als buizen (zie reactie van Ortep), en klinken dus zeker zo prettig als buizen.

[RetepV]

Ik zal maar vertellen waar het grote verschil hem zit. Buizen kun je zwaar in de verzadiging sturen (oversturen dus), waarbij de distortion nog best aan te horen blijft (je loopt niet met knarsende tanden weg). Terwijl als je een transistor in de verzadiging stuurt, het uitgaande signaal een blokgolf gaat worden en het lijkt alsof je speakers uit elkaar rammelen.

Buizen hebben in het lineaire gebied van de versterking geen ander geluid dan transistoren, in het non-lineaire gebied wordt het heel wat anders.

Daarom heb je nog zo veel buizen in gitaarversterkers. Gitaristen spelen veel met distortion en met buizen klinkt het gewoon veel mooier. En sowieso hebben gitaren een hele grote dynamiek, dwz. de versterker wordt vaak in de verzadiging gestuurd. Bij buizen blijft het geluid dan nog goed, bij transistoren komt die blokgolf dan weer om de hoek kijken, waardoor het gitaargeluid verrot gaat klinken.

Maar buizen hebben in feite een vrij lage rise-time, dus de frequentieresponse is niet zo hoog. Hogere frequenties worden verzwakt. Maar volgens mij maakt dat in het audiogebied (30Hz tot zo'n 25KHz) weinig uit. 25KHz is niet zo veel.

[Verwijderd]

Maar wat ik niet snap is dat men het beter vindt klinken.. een buizen versterker is geweldig in in de 20-5000 Hz maar volgens mij sampelen de gangbare codecs (ogg, AAC en de andere) niet dit gebied van het geluidspectrum.

Wellicht een keertje beluisteren.. natuurlijk is het wel zo dat mensen met lampen/buizen vaak hele mooie luisprekers hebben staan dus dat klinkt als zowieso beter ..

[Verwijderd]

Je MP3 tje zou verdomd raar klinken als ze 20Hz tot 5kHz weg zouden laten....

Neehoor, alle codecs coderen gewoon van 20 tot 20k. Alleen vroeger had je er een paar die boven de 16k afkapten....

[Tadango]

Ja, als je een dure moderne Buizen eindversterker gebruikt met een buizen voor versterker met goede digitale ingang....

[I.R. Overclocked]

Ik mag uit persoonlijke ervaring mededelen dat ook games (vooral race games) veel lekkerder klinken over een buizenversterker. Dit omdat het geluid veel 'natuurlijker' klinkt.
Maar bij MP3 kan dit ook nadelig werken, vooral bij de lagere bitrates...

[Willson]

Luister soms nog steeds LP, dit alleen vanwege de sfeer en oude sound die geweldig is.

[frogger3d]

Sjongejongejonge.... Veel audiofielen gebruiken buizenapparatuur, dat is toch niks nieuws. Een audiofiel met een ipod misschien wel, maar dat zou ik niet weten.

Ik heb alleen nog nooit gehoord van iemand die eerst het signaal via FM uitzend om het dan te beluisteren.

[Verwijderd]

Ik heb alleen nog nooit gehoord van iemand die eerst het signaal via FM uitzend om het dan te beluisteren.

Kan echter wel. Bijvoorbeeld naar je iPod luisteren via je autoradio. iPod met FM zender mag echter in Nederland niet. Zelfs in heel Europa niet.

[SisterOfMercy]

Is het niet gewoon legaal beneden een bepaald vermogen? Met een klein antennetje en een vermogen van 1 mW (ik weet niet precies hoeveel je nodig hebt maar 1 mW lijkt me zat) heb je toch net genoeg bereik om geen andere zenders te storen?

[brainball]

nee, de grens is wat dat betreft zeer duidelijk.
Je mag wel beperkt gebruik maken van lage frequenties(10-tallen kHz), maar die zijn zo laag dat je radio ze niet meer kan ontvangen

[Verwijderd]

Is het niet gewoon legaal beneden een bepaald vermogen?
Nee. Helemaal, totaal verboden om zelf een zender te bedienen zonder vergunning.
Kijk hier maar eens:
http://www.tweakers.net/nieuws/28173
http://www.tweakers.net/nieuws/26679/
http://www.at-ez.nl/

[Verwijderd]

Vooral de combinatie van buizenversterker FM zender is vrij komisch. Maar goed het gaat de antiekhandelaar ook niet om de kwaliteit maar meer om de emotie van de oude versterker.

[Verwijderd]

"bij sommige modellen hoort men zelfs de klank veranderen naarmate de buizen opwarmen"

Elke buizenversterker presteert (en klinkt) pas naar behoren als deze opgewarmd is.

In beperkte zin geldt dat overigens ook voor 'normale' componenten, de temp beïnvloed de klank, maar bij een transistor is het prima om hem lekker te koelen, maar dan bij voorkeur wel op constante temperatuur houden. (geen echt onbekend fenomeen bij Tweakerts, dacht ik zo
)

[Verwijderd]

Ik moet de eerste high-end versterker zien die met iets anders is uitgerust dan een simpele heatsink....

[-=bas=-]

Loop dan maar eens een betere audiozaak binnen.

[burne]

Ik had anders in 1978 al een audioversterker met heatpipes staan. Erger: het was niet eens high-end ofzo. Gewoon een Sony.

[Schapie]

Dat kan ik zeker bevestigen vooral bij oude jukeboxen heb je dit soms nog wel eens speelt eerst zeer slecht en een heel schel en na een minutje zijn de buizen opgewarmd en dan krijg je heel mooi geluid ja.

Maar was er niet een tijdje terug ook een moederbord met een buizenversterker al op het moederbord gebouwd als je dat combineert met z'on 'moderne' buizenversterker zou dat dan nog uitmaken qua geluid in verglijking met een gewone computer en een 'moderne' buizenversterker ?

[LauPro]

Ik dacht dat AOpen dit al had verzonnen:

http://aopen.com.tw/News/News_showAnswer_Old.asp?RecNo=713&Language=En glish
http://english.aopen.com.tw/tech/techinside/Tube.htm

Bijvoorbeeld dit moederbord: http://english.aopen.com.tw/products/mb/AX4GETube.htm

Dit moederbord heeft buizen onboard. Dus er is helemaal geen geklooi met FM zendertjes nodig .

[Varkraj]

Wat is dit grappig. Ik ga zelf zo'n oud 1watt-meetzendertje scoren en aan een van de auxlijnen van m'n audiokaart hangen, kan ik geluid afspelen over de ontvanger van een buizenradio!

Oh ja, de best werkende audioversterker is een 20 watt klasse-A eindtrap met twee goeie mosfets die geen last heeft van intermodulatie(crossover)vervorming die dat scherpe geluid geeft, en een stabiel stereobeeld.
Je kunt zoiets bouwen voor rond de 130 euro. En mooi behuist verkopen voor 2500 euro, maar dan moet je het leuk vinden om (iets te) goedgelovige mensen af te zetten.

Buizenversterkers zijn geweldig in buizenradio's. Lekker naar ongedempte luidsprekers luisteren en een uitgangstrafo die mooi warm verzadigd. Echte oude buizenradio's & jukeboxen hebben 'akoestische luidsprekers', die gaven zelf een toon af bij ongeveer 70 hertz (resonantie) om de bassen wat aan te dikken.. Prachtig spul.. Zonde om van die schelle MP3's over af te spelen..

[Luiaard]

Een grappig idee van deze Japanner, maar logisch dat het niet loopt. Hij probeert een nichemarkt (oude buizenradio's) met een grote markt (Ipod) te combineren en dat faalt omdat de wederzijdse consumenten in die markten geen behoefte hebben aan deze combinatie. Je zou beter voor de trendy persoon die iets retro-chiques wil waar hij zijn ipod op aan kan sluiten bv. een winkel beginnen in radio's van Tivoli.

Op mijn moderne buizenversterker (Audio Research) zou ik niet eens een Ipod willen. MP3 en aanverwanten zijn leuk voor op de computer, op feestjes of voor mobiel gebruik, maar voor mij persoonlijk ongeschikt voor serieus luisteren.

[Verwijderd]

De discussie gaat nu alleen nog maar over de voors en tegens van buizenversterkers vs. transistorversterkers. Dat heeft die japanner helemaal niet bedoeld, en dat staat ook in het artikel. Je kunt het zien als dat je een klassieke auto uitrust met een aantal moderne componenten wat nogal eens gebeurt.

Afgezien daarvan is de keuze zeer individueel en van eigen smaak en portemonnee afhankelijk. Iedereen met wat luisterervaring in High-End land weet dat er geen alles omvattende audiofiele waarheid bestaat. Er is genoeg apparatuur waarvan de Tweaker bij een blinde luisterproef nooit zal kunnen zeggen of het buizen of transistor is.

[Varkraj]

In vakbladen voor audiotechnici vind je vaak blinde luistertests, techneuten raden dan welke mengtafel gebruikt is tijdens een opname. En dat valt best te doen gezien de resultaten.
Het verschil tussen een buizenbak en een transistor is dan echt niet zo lastig waar te nemen.
Er is een nieuwe ontwikkeling gaande die veelbelovend is: versterkers gebaseerd op deze modules.
Ook weer uitstekend zelf te bouwen, maar natuurlijk ook aan te schaffen voor het tien tot vijftienvoudige bedrag.

Tis dat ik een functionerend geweten heb, anders zou ik me op deze handel storten.

[Verwijderd]

Er word hier in de reacties veel gesproken over 'harmonischen' Maar volgens mij zijn harmonische golven golven die een gehele veelvoud zijn van een frquentie f.

Zoals -3*f,,,2*f, 3*f, dus gehele veelvouden.

Een piano bevat bijvoorbeeld per toon die je aanslaat 3 snaren. Dus 3 harmonische golven.

[Verwijderd]

Harmonischen zijn inderdaad veelvouden van een frequentie.

Maar die 3 harmonischen van je piano slaat nergens op..... Aantal harmonischen heeft niets met het aantal snaren te maken.

[boelshit]

een versterker moet een aantal tonen(golven) versterken. De bedoeling is dat hij niet meer laat horen, dan de tonen die aan de ingang van de versterker worden toegevoerd, echter in deze imperfecte wereld kan dat niet, de versterkende elementen voegen namelijk hogere harmonischen van deze tonen toe, vandaar. Nu is het zo dat een imperfectie van buizen(en mosfets) is dat deze even harmonischen toevoegen, bij transistors is een imperfectie dat deze oneven harmonischen toevoegen.

[memphis]

Men bedoeld eigenlijk het galmen van de roosters......

[Xellence]

Ik vind het prachtig dat smaak OBJECTIEF wordt gebruikt. Buizen én MOSFET vervormen beide om de doodsimpele reden dat ze WARM worden. Alle electrische apparaten verschillen in werking door temperatuur verschillen. Mijn PC is helaas een sterk voorbeeld maar zo ook m'n MOSFET versterker.

Wanneer ik muziek maak wil ik perfect horen wat ik doe en hoe het FLAT klinkt. Als ik een buizenamp zou gebruiken, weet ik nooit hoe het klinkt. Ook over m'n gewone versterker ben ik er nog niet zeker van dus gebruik ik extra ook nog eens een goeie koptelefoon ERBIJ, rechtstreeks vanaf de bron, om het geluid zo perfect mogelijk te horen en de boxen verzorgen het gevoel van geluid wat je mist wanneer je alleen maar een koptelefoon gebruikt. Maakt niet uit wat voor versterker er aan die boxen hangt.

Deze meneer heeft het duidelijk niet begrepen omdat je ook je walkman® of discman® al aan de buis had kunnen hangen. Waarom wel de iPod ineens interressant? Het geluid van een goeie discman zal toch beter zijn met of zonder buizen. Kortom het idee is leuk maar volslagen achterhaald en niet origineel.

Maar geweldig weer om te zien hoeveel mensen zich door emoties volledig voor buizen zwijmelen of voor de harde feiten gaan van de sterk verbeterde hedendaagse amps. Wat mij betreft mag iedere maand wel wat over buizen geplaatst worden

[boelshit]

eeehhhm,
er zijn ook sterk verbeterde hedendaagse buizenamps, juist nu is een buizenamp interessant, omdat de benodigde overige elektronica sterk verbeterd is t.o.v. vroegâh.
Ik ben niet pro of contra buizen of transistor, met beide technieken zijn mooie dingen te doen(en helemaal met de combinatie hiervan).

[Verwijderd]

Waar het om gaat is dat een buizenversterker het geluid minder helder versterkt dan een transistorversterker. Als je honderden zoniet duizenden extra euro's overhebt voor een mooie vervorming over je muziek dan moet je vooral voor buizen gaan.

Maar ik kies er persoonlijk voor om muziek (die ik ook zelf maak) zo veel mogelijk in de buurt te laten komen als de producer die het afgemixed heeft voor ogen/oren had.

Natuurlijk zijn ook buizenversterker sterk verbeterd, maar als ze niet meer diezelfde vervorming gaven als vroeger zouden ze geen stuiver meer waard zijn, en juist die vervorming is het discussiepunt.

[Verwijderd]

Als je over een beetje versterker (en luidsprekers met bijbehorende goede! kabels!) een mp3/WMA afspeelt ga je zowat over je nek van de compressie en troep....klinkt nergens naar! Nasaal geluid...totaal geen diepte ...niks....

verschil plaat - cd - mp3 is echt duidelijk te horen!

[Verwijderd]

Bla bla bla....

Paar jaar geleden heeft de c't eens de proef op de som genomen. MP3 vs. CD en plaat, getest op consumenten bij een audio zaak. En dan eentje met ECHT high-end apparatuur. Niveau van een handjevol in Nederland.

Op een enkele jonge knaap na, kon niemand verschil horen.

Iedereen schreeuwt altijd lekker, maar wanneer je een MP3 op een behoorlijke bitrate opneemt, dan worden de verschillen heel snel erg klein.

Jaartje geleden een wetenschappelijk artikel over gelezen. Bij 128kb verschil te horen, bij 196kb heel soms, bij hoger simpelweg geen verschil hoorbaar.
En dat is ook mijn eigen ervaring. (Ik gebruik altijd variabele bitrate, met 196kb gemiddeld.)