Promovendus: 'Meldingsplicht computerrecherche nodig'

Jurist en promovendus F. Wiemans stelde afgelopen week zijn proefschrift voor waarin hij stelt dat gebruikers op de hoogte gebracht moeten worden als hun computer door de politie in de gaten gehouden wordt. Op dit moment is de recherche enkel verplicht systeembeheerders te informeren als er ook gegevens opgeslagen worden. Zolang het slechts om 'afluisteren' van data gaat is er totaal geen meldingsplicht. Alhoewel er een wet in de maak is die de melding bij het in de gaten houden wel verplicht maakt, gaat dit wetsvoorstel nog niet ver genoeg, vindt Wiemans. Het zijn immers de computergebruikers zelf die op de hoogte gebracht moeten worden, om protest aan te kunnen tekenen. Volgens Wiemans moet de wettelijke kloof tussen de digitale wereld, waarin justitie zomaar mag afluisteren, en de analoge communicatie, waar afluisteren en observeren aan strenge regels gebonden zijn, verdwijnen.

Reacties (36)

[Verwijderd]

Dit vind ik een beetje vreemd, je gaat toch ook niet tegen een criminele organisatie zeggen van: "ja wij gaan jullie nu ff in de gaten houden, onze undercover mensen staan daar en daar..."

Volgens mij heeft dit niet echt veel zin, want mensen gaan inderdaad hun gedrag aanpassen omdat ze weten dat er iemand meekijkt. Het is voor het onderzoek beter dat het niet gezegd wordt, maar voor de privacy van de mensen natuurlijk weer beter als het wel bekend is...een moeilijke afweging.

[AlterEgo]

Punt is: voor een telefoontap moet toestemming worden verleend door een rechter.
Iedere Jan met een blauwe pet kan daarentegen internet-taps aanvragen:

De huidige wet computercriminaliteit en het wetsvoorstel bieden justitie volgens Wiemans meer vrijheden dan in de analoge wereld waarin het gebruik van bijzondere opsporingsmethoden zoals afluisteren en observeren moeten worden gemeld aan de betrokkenen. Wiemans: "Dat verschil moet verdwijnen."

Dat is totaal krom en uit verhouding, en daarom stelt onze promovendus dat er een meldingsplicht nodig is voor internettaps.

En in mijn ogen heeft ie gelijk. (IANAL).

[Verwijderd]

Ik heb het proefschrift (natuurlijk) niet gelezen, maar mogelijk bedoelt Wiemans hier dat de gebruiker achteraf geïnformeerd wordt over het feit dat er opsporingsbevoegdheden zijn gebruikt.

Voor bijzondere opsporingsbevoegdheden (telefoontaps / infiltratie e.d.) geldt in zijn algemeenheid dat "(...) de officier van justitie, zodra althans het belang van het onderzoek dat toelaat, de betrokkene schriftelijk [moet] verwittigen van de hantering van een opsporingsbevoegdheid". (Aldus Corstens, het Nederlandse Strafprocesrecht, 4e druk, p. 477)

[miw]

In een eerder nieuwsbericht werd duidelijk dat een ISP deze info dient op te slaan zodat opsporing in principe ook over het surfverleden kan plaatsvinden. In dat geval staat het informeren van het doelwit niet de opsporing in de weg.

[Polaris]

Uit het bronartikel:

Computergebruikers moeten op de hoogte worden gebracht als justitie hun gegevens heeft bekeken of vastgelegd.

Het is dus inderdaad achteraf, en dat is wel zo logisch.

[mjtdevries]

Gebeurd dat dan ook bij analoog afluisteren?

Ik zou zeggen dat je de zaak gewoon gelijk moet trekken met analoog afluisteren. Ik zie geen reden daar onderscheid in te maken. (analoog kan je immers net zo hard opslaan)

[Verwijderd]

Ik snap het Nederlandse recht ook niet,
op het moment dat er gegronde redenen zijn om iemand af te luisteren, zowel analoog als digitaal, moet de privacy van de verdachte ondergeschikt gemaakt worden aan het rechtsbeloop.
Dat het dan sporadisch een keer voorkomt dat iemands privacy onterecht geschonden wordt vind ik een acceptabel iets, wanneer dit de prijs is voor verbetering van de algemene veiligheid in Nederland.

[martijn_brinkers]

Dat het dan sporadisch een keer voorkomt dat iemands privacy onterecht geschonden wordt vind ik een acceptabel iets, wanneer dit de prijs is voor verbetering van de algemene veiligheid in Nederland.

Maar wat noem je sporadisch? vind je het bijv. ok dat jouw internet verbinding altijd wordt afgeluisterd .. want tja wie weet download je wel eens illegaal een mp3. Over wat acceptabel is en niet, daar moet discussie over plaatsvinden en dus ook toetsbaar zijn.

[Verwijderd]

Ik neem aan dat ze niet zomaar iedereen zijn of haar internet verbinding gaan aftappen.
Daar zullen ongetwijfeld duidelijk richtlijnen voor zijn,
en zijn die er nog niet dan is dát iets waarover gediscussieerd moet worden.
Maar wanneer iemand dan daadwerkelijk verdacht genoeg is om zo'n tap te plaatsten,
dan vindt ik het absurd dat ze dan eerst de desbetreffende verdachte even moeten bellen om te melden dat er afgeluisterd wordt.

[martijn_brinkers]

Webwereld vertelt iets meer:

"Computergebruikers moeten weten dat justitie in hun systeem heeft gekeken om eventueel bezwaar te kunnen maken"

Waar het dus om gaat is dat hij vind dat je achteraf moet worden ingelicht. Niet vooraf. Lijkt mij vrij normaal.

Ik neem aan dat ze niet zomaar iedereen zijn of haar internet verbinding gaan aftappen.

Dus jij vind het niet goed als ze zomaar iedereen aftappen. Zo te horen ben je d'r dus voor dat het controleerbaar moet gebeuren en volgens bepaalde regels. Dat is dus precies wat deze persoon voorstelt. Gebruik de regels die er al zijn voor niet digitaal verkeer.

[Rembert]

Nederland is het meest afluistergeile land ter wereld. Er wordt hier zelfs meer afgeluisterd dan in de VS! Het is kennelijk opsporingstactiek numero 1 en het werkt vast ook best aardig.

Maar hoe vaak wordt er dan onnodig afgeluisterd? Ik ben zeer gesteld op mijn privacy en ik wil ook kritisch kunnen zijn naar de overheid en het beleid zonder dat ik me zorgen moet maken over wat ik zeg via de telefoon of welke sites ik bezoek.

De regelgeving voor telefoontaps etc. is al erg soepel in dit land (lees de telecomwet er maar eens op na). Een (controleerbaar) bevel van een Officier van Jusititie lijkt me toch wel een minimale eis waarbij toch minstens de plaatselijke burgemeester op de hoogte moet worden gesteld.

[Verwijderd]

Euh... de burgemeester inlichten?! Wat heeft die daar mee temaken?

[Rembert]

De burgemeester heeft er in zoverre mee te maken dat ie a) hoofd politie is en b) verantwoordelijk voor zijn burgers. Je zal een OvJ toch op de een of andere manier moeten controleren. Het lijkt me niet erg handig om de afgeluisterde ZELF in te lichten over de afluisterpraktijken. Want dan kun je net zo goed meteen stoppen met het afluisteren.
In plaats van een burgemeester mag er ook best een of andere onafhankelijke toezichthouder komen, maar dat kost dan weer een gigantische berg belastingcenten. En die burgemeester hebben we toch al...

[Verwijderd]

Die onafhankelijke toezichthouder bestaat al lang... Dat is de rechter-commisaris!

Kijk voor de lol eens het wetboek van strafvordering door: bij veel opsproringsmethoden moet de rechter-commisaris vooraf een bevel geven.

Wat is het Nederlandse rechtssysteem toch verbazingwekkend doordacht, hè!

[BigFast]

Sterker nog, das het parlement. Die moet de verschillende ministers controleren, en de ministers zijn verantwoordelijk voor de OvJ's en de agentjes.
Uiteraard de RC ook, maar je kunt het nog verder doortrekken. Uiteraard een andere kant op. RC valt onder de RM en is onafhankelijk, of zou dat moeten zijn.
Uiteindelijk zijn wij, de burgers, de controleurs Das democratie

Dacht dat een telefoontap alleen "aangelegd" mocht worden bij verdenking van een misdrijf, dus als je je netjes gedraagt heb je daar ook geen last van en hoef je je nergens over op te winden

[Verwijderd]

Kernwoord is "verdenking"

Een politieman kan mij verdenken, mijn internetverbinding afluisteren en zien dat ik niets verkeerd doe. Als dat sporadisch gebeurt is er niets mis, als deze man zijn hele woonwijk verdenkt moet er toch een mogelijkheid zijn om hier achter te komen.

Melding achteraf lijkt mij dan wel logisch. Anders weet ik tenslotte nergens van en kan zo'n agent min of meer zijn gang gaan.

[Sheean]

Dit onderscheid een rechtstaat van een politiestaat.

[Verwijderd]

Laat het Ministerie van Justitie eerst maar eens voor een ander TAP systeem zorgen. Een die ook te doorgronden is zonder Hebreeuws te beheersen..

[TRON]

Hoe kan je mensen dan controleren? Men zal echt wel hun surf- / downloadgedrag aanpassen als ze weet dat ze gecontroleerd wordt.

[sirdupre]

Of de obscure zaakjes via SSL gaan doen .

[TRON]

Idd. Of via een andere veilige lijn.

[Verwijderd]

M@rocNet op de van Wou

[@baddon]

Dan is het beoogde effect toch ook bereikt....

[EdwinG]

Juist niet, als je wilt weten wat hun normale gang van zaken is op het internet, en ze passen hun gedrag aan, heb je weinig aan het afluisteren.
En als ze tijdelijk geen contact meer onderhouden met bepaalde personen, kun je daardoor moeilijker een heel netwerk opsporen/oprollen.

[K.C.]

Ze kijken niet enkel "live" mee, maar zullen ook de history bekijken. Als ze al aftappen dan moet daar een gerede verdenking voor zijn, dat zal waarschijnlijk ook uit de history gegevens blijken.

[Brothar]

Aftappen gaat niet zó maar.
Een Officier van Justitie kan dat pas opdragen nadat hij toestemming heeft gekregen van een Rechter-Commissaris.
ook de inlichhtingendiensten zijn aan een dergelijke controle onderworpen.

Toevallig heb ik net een essay hierover mogen schrijven. Ik stel óók prijs op mijn privacy, maar méér nog op mijn veiligheid. En die keerzijde verliest men weer uit het oog.
NB door die controle op deze "rechtsmiddelen"zal er echt geen sprake zijn van een politiestaat of een "Big Brother".

[Rembert]

Yep, privacy en veiligheid staan vaak op gespannen voet met elkaar. Maar om onder het mom van veiligheid de privacy te verkwanselen is ook weer overdreven.

De RC is inderdaad de persoon die toestemming geeft, de OvJ vraagt om de toestemming op basis van een verdenking. De RC blijkt zelden zo'n aanvraag te weigeren. Er is hier verder, AFAIK, geen enkel toezicht op. Daarom suggereerde ik (wilde suggestie) om een dergelijke melding te doen bij bv. een burgemeester.

Mbt Internet is de situatie waziger. De laatste keer dat ik de telecomwet doornam, was 'stilstaande e-mail' (dus in een mailbox) beschermd door briefgeheim - dus een afluister toestemming noodzakelijk. Maar e-mail dat zich verplaatst van mailserver naar mailserver is niet beschermd door dat briefgeheim tenzij er enige vorm van encryptie overheen zit. ROT-13 is dan al voldoende. Dus zonder encryptie hoeft er ook geen afluister toestemming te worden gegeven. Hoe het met andere internet protocollen zit heb ik niet paraat.

Als er al geen meldingsplicht is voor computerrecherche, dan kan dit soort recherche dus enorm gemakkelijk geautomatiseerd worden waardoor enorme groepen mensen vol-automatisch kunnen worden gevolgd, gecategoriseerd enz. Dat komt eng dicht bij het Echelon systeem.

Hoe ver ga je met je veiligheid, dat is de grote vraag. Hoeveel privacy willen we inleveren voor veiligheid? En verkrijgen we daardoor wel veiligheid, of is het een schijn-veiligheid? Wat leveren we allemaal met die privacy in? Een definitief antwoord is daar niet op te geven, maar ik denk wel dat IT-ers en dus ook de tweakers een verantwoordelijkheid hebben om heel kritisch te kijken naar computerrecherche. Het is ons vakgebied, wij hebben hier kennis van en wij zouden de laatsten moeten zijn die ons als een mak lam mee laten slepen naar een situatie waarbij de 'anarchistische vrijstaat internet' volkomen is opgegeven.

[memphis]

Zeg dat ook even tegen het Echolon project.......

[Sovereign]

F-I-X schrijft:

Soms begrijp ik niet waar de juristen zich mee bemoeien. Ze hebben de wet uit te voeren maar niet om elke wets regel te gaan betwisten.

hoe kom je daar nu bij? Het is in de rechtswetenschap heel normaal dat juristen veelvuldig schrijven over de kwaliteit van wetgeving en daarbij suggesties doen. Dergelijke suggesties worden namelijk door de wetgever soms nauw betrokken bij het wetgevingsproces.

[Verwijderd]

En bovendien wordt (vrijwel) alle wetgeving door juristen geproduceerd!

[AxiMaxi]

Ik had hier graag op willen reageren, maar uit veiligheidsoverwegingen zeg ik maar even niks...

[mkampstra]

Een hoofdagent heeft ooit gezegd dat flitspalen er zijn om A geld binnen te halen en B als mensen remmen voor een flitspaal houden ze zich aan de snelheid. En dat is het doel. Niet t geld maar de snelheid. Als men laat weten dat de regering je pc in de gaten houd dan zal men gas terug nemen en indien nodig al het illegaal in bezit zijnde software direct vernietigen. Dan hebben ze hun doel bereikt.

En wat aan gaat privacywet. Wanneer men camera's ophangt dan moet dit gemeld zijn en er moet een goedkeuring voor zijn. Dus als ze mee willen kijken in een computer moet je daarvoor gewaarschuwd worden en ze moeten een gerechterlijk bevel hebben.

[Peetke]

Even voor de duidelijkheid: nederland is nummer 1 in de wereld in het 'tappen'. De nederlandse politie en justitie tappen (naar verhouding, per inwoner) verreweg het meest. Meer als bijv. in de VS (!).

[Yoeri]

Belt de politie dan ook de gene op met "Ja met de politie, we willen even aangeven dat uw telefoon nu wordt afgeluisterd."

Iets dergelijks gebeurt wel degelijk, bij mijn weten moeten personen altijd op de hoogte gebracht worden en zelfs toestemming verlenen vooraleer hun telefoon afgeluisterd mag worden. Het lijkt me persoonlijk dan ook niet meer dan logisch dan dat dezelfde regels gelden voor digitale communicatie en dat is waar deze jurist ons op wijst.

[F-I-X]

Hmmmm,

Als het klopt wat je zegt, is er weer iets waar ik me aan kan ergeren.

Ik kan me wel voorstellen dat al de aanvragen voor afluister zaken worden ingedient via een rechter-commissares. Die bepaald dan aan de hand van de aangevoerde bewijzen of dit rechtmatig is en kan worden uitgevoerd. Dit lijkt me de enige en meest logische manier.

Misschien niet duidelijk uit mijn eerste post maar ik ben dus enkel voor welke vorm van afluisterpraktijk als dit wordt gedaan na akkoord van een rechter..

F.