52 jaar oude Bell Labs-tape gevonden met mogelijk eerste Unix-versie ooit in C

Een oude tape van het befaamde Bell Labs met daarop mogelijk Unix-versie 4 is gevonden bij opruimwerk in een kelder van de universiteit van Utah. Als het handgeschreven label correct is en de tape valt te lezen, wordt hiermee belangrijke computergeschiedenis hersteld.

De vierde versie van het computerbesturingssysteem Unix is significant omdat het de eerste release was die grotendeels was herschreven in de toen nieuwe computertaal C. Deze release is later grotendeels verloren gegaan; een complete kopie lijkt niet meer te bestaan, meldt professor Robert Ricci van de Universiteit van Utah. Hij maakt de vondst van de 52 jaar oude tape bekend in een post op sociaal netwerk Mastodon. De tape gaat naar het Computer History Museum om te zien of de data erop nog leesbaar is.

Het handschrift op het label van de tape is door Ricci herkend als dat van informaticus en Unix-expert Jay Lepreau, die in 2008 overleed. Hij zou Unix hebben geïntroduceerd in de computergemeenschap in Utah in de jaren tachtig. Lepreau droeg ook bij aan de ontwikkeling van BSD-varianten van het besturingssysteem, zoals een uitvoering voor de eigen PA-RISC-processors van HP. De nu gevonden tape zou zijn ontvangen door computerwetenschapper Martin Newell, gespecialiseerd in computergraphics en bekend van het driedimensionale theepotmodel dat in veel benchmarks dienst doet.

Medewerkers van de Universiteit van Utah vonden de tape bij het uitruimen van een opslagruimte. Volgens het handgeschreven label op deze oude negensporentape is daarop opgeslagen 'UNIX Original from Bell Labs v4', schrijft The Register. Bell Labs is het laboratorium van het Amerikaanse telefoniebedrijf Bell, later overgenomen door telecomreus AT&T. In dat laboratorium deden wetenschappers fundamenteel onderzoek, ook op informaticagebied. Dat leverde diverse innovaties op, waaronder het besturingssysteem Unix, dat later een fundamentele rol speelde bij de ontwikkeling van internet en als indirecte inspiratie diende voor het ontstaan van Linux.

Reacties (46)

[SilentLucidity]

Unix is overigens ook een belangrijke basis gewees voor MacOS en andere moderne Apple OS'es

[remkay]

Hier vind je een tijdlijn: https://eylenburg.github.io/os_familytree.htm

[rjmno1]

Ik dacht dat unix eerder was dan linux met de verschijningsdata,s

[Buitenaerts]

Dat klopt Linus heeft Linux gemaakt als open source alternatief voor commerciële unixen.

[rbr320]

Dat is niet correct, op z'n minst slaat het een aantal belangrijke stappen over. In de jaren '80 werd Unix niet alleen gesloten commerciële software, ook de gebruiksvoorwaarden van de handleiding werden gewijzigd. Een belangrijke wijziging was dat er niet meer vrij uit onderwezen mocht worden. In reactie daarop heeft Andrew S. Tanenbaum Minix ontwikkeld, een besturingssysteem dat net als Unix de POSIX standaard volgt en dat vrij te gebruiken was/is voor onderzoeks- en onderwijsdoeleinden. Begin jaren '90 kreeg een Finse student computerwetenschappen hier lucht van. Hij begon verzoeken te doen aan Tanenbaum voor wijzigingen aan Minix om er een besturingssysteem van te maken voor algemeen gebruik, in plaats van iets dat slechts bedoeld was voor onderwijs. Tanenbaum zag daar echter niets in en dus heeft die student toen zelf maar iets in elkaar geknutseld. Die student was Linus Torvalds en zijn programmeerwerk werd uiteindelijk Linux genoemd.

[pakka680]

Heb nog in het Natlab mee mogen maken dat mijn afstudeerbegeleider en later collega Johan Stevenson het naar Atari-St porteerde. Johan was een leerling van Tanenbaum. Mind-boggling indertijd, Unix draaide op Vax, PDP's etc. niet op een "simpele" thuiscomputer.

[SilentLucidity]

Ja Unix is eerder, dat staat ook in het artikel.

[Vaevictis_]

En FreeBSD is dan weer een vrije implementatie van destijds commerciele Unix varianten.

Ik heb nog eens meegewerkt aan FreeBSD, een van de oprichters hiervan Jordan Hubbard was bij een user bijeenkomst in Utrecht waar ik bij was eind jaren 90. Hij kondige de overstap aan naar Apple om de Mach kernel te gaan ontwikkelen.

[Jeffrey2107]

En de Playstations draaien nog steeds een BSD gebasserd OS dus ook die hebben uiteindelijk de Unix basis.

[freshy98]

En Nintendo sinds de GameCube, NetApp storage (een van de twee typen), Netflix storage dingen.

Allemaal FreeBSD of afgeleide.

[Navi]

En Android.

[Blokker_1999]

Android draait op een Linux kernel, en hoewel die lijkt op Unix is het geen Unix.

[sus]

Sterker, MacOS is een officiele versie van UNIX - al is daar de laatste tijd wel discussie over.

[Iavak]

Kan dit geïnstalleerd worden op mijn afgedankte Windows 10 laptop?

[timh_cs]

Dit is geschreven voor een oude processor architectuur en is dus niet compatible met moderne hardware, maar met een VM kan het vast.

[Marctraider]

Met een hedendaagse virtualization VM? Vergeet het maar. Heel veel instructies werken niet(meer). Zelfs Windows 95 installeren in een hedendaagse VM vergt OS patches.

Dan kijk je echt naar full fledged emulatoren zoals PCem.

[MSalters]

Instructies die niet meer werken? Een i3 van nu heeft nog steeds de antieke BCD instructies die niemand in de afgelopen 30 jaar gebruikt heeft.

Nee. Het zijn andere dingen zoals missende drivers of teveel geheugen.

[Marctraider]

Misschien geen missende instructie, maar wel andere mankementen:

https://github.com/JHRobotics/patcher9x?tab=readme-ov-file

Wel iets meer dan alleen missende drivers. En voor Windows 9x is er ook een memory patch.

Dus 100% backwards compatible is het allemaal niet meer.

Overigens geen problemen met 'missende' drivers in Win9x, op graphics acceleratie na. Maar daar is ook een leuk experimenteel project voor: https://github.com/JHRobotics/softgpu

[Reactie gewijzigd door Marctraider op 9 november 2025 18:08]

[The Third Man]

Dit is nog van ver voor de architecturen als i386, dus dat gaat je niet lukken. Bedenk ook dat die systemen toen nog zwakker waren dan de spelcomputers en mini pc’s van de jaren ‘80 (C64 bijvoorbeeld) en daar heb je al emulatoren voor nodig.

[TheVivaldi]

QEMU, wellicht?

[downtime]

Als QEMU een PDP-11 kan emuleren.

[TheVivaldi]

Ik weet niet of die ondersteuning er al is, maar het lijkt me niet ondenkbaar dat die ondersteuning er kan komen. Er is immers een PDP-11-replica: https://obsolescence.dev/pdp11.html Aan de hand daarvan kan code voor QEMU worden geschreven, mocht die er nog niet zijn.

Edit: en het kan zijn dat deze tape op PDP-8 draait. Ook daar is gelukkig een replica van: https://obsolescence.dev/pdp8.html

[Reactie gewijzigd door TheVivaldi op 9 november 2025 16:05]

[karelvandongen]

https://github.com/felipenlunkes/run-ancient-unix iemand is er al mee bezig geweest om dit soort antieke dingen te laten draaien

[timh_cs]

Ha ja eigenlijk logisch als ik er even over na denk, wie gaat nou al dat werk doen voor zo'n volledig oud systeem.

Mocht iemand geïnteresseerd zijn in simulatie/emulatie, ik kom net het project SIMH tegen en deze zou PDP-11 kunnen emuleren.

[SilentLucidity]

Ik zou dan toch lekker voor een moderne Linux variant gaan, zoals CachyOS

[MneoreJ]

Pfa. Al die bloat die in een moderne distro zit! Destijds wisten ze tenminste nog de hardware goed te benutten!

...moest ook wel want de hardware kwam tot aan het plafond en kostte evenveel als een halve woning.

[JeroenED]

Geen idee of je het serieus bedoeld maar toch even aannemen van wel.

Jouw windows 10 laptop is waarschijnlijk een x86 of ARM laptop. Unix versie 4 was geschreven voor PDP-11 (Minipc's/CPU's die populair waren in de jaren 70). Compleet andere machines dus. Daarboven op zijn ARM en x86 zijn ook jonger dan Unix v4 (ARM begon in 1985; x86 begon in 1978; Unix v4 werd gereleased in 1973) dus kans op native installatie is herleid tot 0.

Je kan echter wel proberen met emulators maar in hoeverre dat dat werkt en in hoeverre je dat als daily driver wilt gebruiken zoals 50 jaar geleden is maar de vraag.

Hoe dan ook er bestaat geen volledige Unix Versie 4 meer dus de kans dat je dat ooit effectief lukt is gewoon 0.00%. Mocht het toch lukken is dat wel nerdpoints galore!

[dasiro]

Gewoon als technische uitdaging zou ik het nog snappen om het draaiende te krijgen, maar dat zal het dan ook zijn. Gezien de beperkte rekenkracht dat systemen indertijd hadden zal het wel mogelijk zijn om er een emulator voor te schrijven die "moderne" hardware niet trager zal lopen dan wat er toen beschikbaar was, maar daar stopt het dan ook. Met wat geluk kan je hem zelfs door een AI laten genereren, aangezien de hardware van toen enorm goed gedocumenteerd werd, simpelweg omdat je niet ergens snel even kon aankloppen om hem te laten herstellen. Die documentatie is in de loop der jaren vaak in het public domain terecht gekomen, dus de kans is wel reëel dat het mits wat inspanning te draaien valt.

[TheVivaldi]

Hoe dan ook er bestaat geen volledige Unix Versie 4 meer […]

Wat staat er volgens jou dan op de tape uit het artikel? Even aannemende dat het label klopt en de tape nog werkt.

[lenwar]

Nee. UNIX v3 (en daarmee v4) zijn voor 16bits minicomputers (zoals de PDP-11) ontworpen. Die systemen hadden een hardware-specifieke instructieset, en daarmee waren ze niet goed portabel. Als het goed is, is de v4-UNIX ook nog 'hardcoded' op dat platform.

Vanaf SystemV (wat we nu nog steeds gebruiken) zijn de UNIX'en portabel over meerdere platformen. (en daar zijn toen de moderne varianten zoals AIX, Solaris en de BSD's uit gekomen, die gebaseerd zijn op UNIX 7 en 8.)

[Reactie gewijzigd door lenwar op 9 november 2025 14:29]

[Alex3]

Misschien draait het in 64 kB.

[metalmania_666]

Denk eerder in 16kB in 1973

[Exirion]

Let op: sarcasme wordt online steeds slechter begrepen :P

[InjecTioN]

Ik (en velen met mij), als fanaat van oude hardware en software, juich deze vorm van preserveren alleen maar toe. Wat een ontzettend mooie vondst!

_{Mocht je dit soort vondsten ook mooi vinden, dan raad ik aan om eens op YouTube aan te kloppen bij het kanaal Usagi Electric. Hij restaureert mini computers en laat daadwerkelijk ook zien waartoe ze in staat zijn, om het volledige potentieel van een dergelijk apparaat te benutten. Hij heeft ook homebrew computers gebouwd.}

[tweaker29789]

Ik (en velen met mij), als fanaat van oude hardware en software, juich deze vorm van preserveren alleen maar toe. Wat een ontzettend mooie vondst!

_{Mocht je dit soort vondsten ook mooi vinden, dan raad ik aan om eens op YouTube aan te kloppen bij het kanaal Usagi Electric. Hij restaureert mini computers en laat daadwerkelijk ook zien waartoe ze in staat zijn, om het volledige potentieel van een dergelijk apparaat te benutten. Hij heeft ook homebrew computers gebouwd.}

Helemaal mee eens.

Usagi Electri is een leuk kanaal ja, Misschien vind je dan CuriousMarc ook leuk. Als je wilt leren over bv hoe Apollo hardware werkt (communicatie, computer, navigatie) en analoge navigatie systemen van oude bommenwerpers etc. Dmv restauratie en reverse engineering.

[jmvdkolk]

Dank je wel voor de tip. De merchandise van CuriousMarc is ook geweldig!

[Exirion]

Of de tape nog gelezen kan worden of niet, het blijft een museumwaardig object. Mooi stukje computer-historie :)

[rohnie007]

Ik heb het nog geleerd op XENIX. Vijf enorme floppen achter elkaar erin gooien en vlammen maar.

[Ryen]

Zet het op GitHub! Leuk om in te grasduinen.

[downtime]

Als je wil grasduinen kun je misschien beter het Lions Book (Lion's Commentary on UNIX) lezen. Dat bevat de volledige source van een vroege UNIX versie met commentaar.

[arithcoder]

UNIX (en achtige) is waarschijnlijk één van de beste general-purpose OSen die de mensheid tot nu toe heeft ontwikkeld. Plan9 corrigeert de "fouten" in UNIX maar is al lang op life support. Het zal nooit iets worden.

[Jay47]

Bell Labs is nog steeds van Nokia dacht ik.

[Qwerty-273]

Het stukje mist inderdaad wat tekst.

Bell Labs is het laboratorium van het Amerikaanse telefoniebedrijf Bell, later overgenomen door telecomreus AT&T.

Dat klopt tot 1996. Toen werd het over genomen door Lucent Technologies. In 2006 fuseerden Lucent en Alcatel tot Alcatel-Lucent. In 2016 werd het weer verkocht aan Nokia. Om het patroon van 10 jaar te herhalen zal er wellicht volgend jaar iets gebeuren ;)

[KorporaalTimmer]

Mooie geschiedenis en daarnaast in feite nog mooier dat risc X86 heeft zien komen, en waarschijnlijk ook zal zien gaan. Qualcomm kon een tijde terug Intel voor een prikkie kopen maar zelfs die hadden zo iets van: “meh”. Het zou jammer zijn als dat alleen nog maar hobbymatig in spel pc en spelcomputers zou overblijven ooit, concurrentie is altijd belangrijk

[pennywiser]

Het is Scotch/3M tape, ik verwacht dat het leesbaar is. Alle media van vaan dat merk waren altijd de beste en duurzaamste, floppies cdr's etc.