België grijpt voor het eerst in bij buitenlandse chip- en softwareovernames

België heeft voor het eerst voorwaarden opgelegd bij overnames van bedrijven door buitenlandse partijen. Het gaat om drie deals, waarvan een op chipgebied en een op software- en IT-dienstverleningsgebied. Bij die laatste zou het gaan om een hofleverancier voor lokale overheden.

Het ingrijpen komt nu aan het licht door informatie die het Vlaamse parlementslid Peter Van Rompuy (CD&V) opvroeg bij de Vlaamse minister-president Matthias Diependaele (N-VA), schrijft De Tijd. De Belgische overheid heeft door de niet-Europese investeringen zorgen over 'de nationale veiligheid, de publieke orde en de strategische belangen' van België. De opgelegde voorwaarden voor kopers en investeerders kunnen neerkomen op het onderbrengen van bepaalde technologie, broncode of kennis bij een derde partij, of het bieden van garanties voor de continuïteit van bepaalde processen.

Het is vertrouwelijk om welke overnames het gaat, maar het is wel bekend dat deze plaatsvinden in de sectoren ruimtevaart, softwareontwikkeling en softwaredienstverlening, en halfgeleiders. Verder is bekend dat de investeerders in deze drie gevallen afkomstig zijn uit Canada, China en de Verenigde Staten. De Tijd leidt af dat de IT‑overname het Belgische bedrijf Cipal Schaubroeck betreft.

Cipal Schaubroeck is hofleverancier van IT‑diensten aan twee derde van de steden en gemeenten in Vlaanderen. De overname door een buitenlandse partij lag dan ook gevoelig. Bovendien gebeurde de verkoop zonder inspraak door gemeenten, die publieke aandeelhouders zijn in het Belgische bedrijf, onthulde De Tijd in juni. Vervolgens vreesden gemeenten door de Canadese koop voor een forse toename van hun IT-kosten en een gebrek aan concurrentie.

Het Canadese miljardenbedrijf Constellation Software kocht Cipal Schaubroeck begin dit jaar via de Nederlandse dochteronderneming Total Specific Solutions, die het eind 2013 overnam via de Canadese dochter Topicus. Het Belgische klantenbestand van het overgenomen bedrijf telt 276 lokale overheden, die uiteenlopen van gemeente- en stadsbesturen en Openbare Centra voor Maatschappelijk Welzijn tot politie, brandweer en andere hulpdiensten. Cipal Schaubroeck antwoordt niet op vragen van De Tijd of het bijsturende maatregelen opgelegd krijgt.

De maatregelen komen van de Interfederale Screeningscommissie, die sinds de zomer van 2023 bestaat en buitenlandse investeringen beoordeelt op de impact op België. Deze commissie legt nu voor het eerst bijsturende maatregelen op, omdat er in de drie gevallen sprake is van 'een risico voor de continuïteit van vitale processen, het in buitenlandse handen vallen van gevoelige gegevens of kennis en het ontstaan van strategische afhankelijkheden'.

Reacties (38)

[yevgeny]

Weer een stukje vrijheid verloren.

De eigenaar van een bedrijf wil met pensioen en zijn/haar bedrijf verkopen, nu gaat de overheid bepalen wie een bod uit mag brengen. Dus minder gegadigden dat drukt de prijs en de opbrengst kan tientallen miljoenen lager zijn dan de werkelijke waarde van een bedrijf.

Tweakers zullen hun schouders ophalen het is geld van een ander dus niet erg.

[Horla]

Cipal-Schaubroeck is echt niet een klein bedrijfje dat de eigenaar nu wil verkopen. Het is sowieso al een fusie uit 2016 van Cipal (intercommunale) en Schaubroeck waardoor je ging van drie bedrijven die software voor gemeentes schreven naar twee (Cevi en Cipal-Schaubroeck). In de praktijk hebben de twee (vroeger drie) Vlaanderen verdeeld: Cevi doet West- en Oost-Vlaanderen en een stukje van Vlaams-Brabant en Antwerpen en Cipal-Schaubroeck de rechterkant.

En om cru te zeggen: in mijn ervaring (ondertussen +10 jaar in lokale overheden) is het kiezen tussen de pest en de cholera bij die twee bedrijven. Ja, sommige van hun software werken goed maar meestal zijn er design of programmeerkeuzes gemaakt die op niets trekken. Een recent voorbeeld: Ik heb nu een nieuwe toepassing in het seniorencentrum dat speciaal geschreven is als mobiele toepassing (draait in de browser maar is de bedoeling dat je het gebruikt op een tablet). Nu gaven we een bugreport door dat je bij de bewoners niet naar de volgende pagina kon gaan want de Android navigatie-knoppen staan er voor. Volgens hun is de oplossing de navigatie-knoppen maar uit te schakelen. Er zijn miljoenen websites op het internet die het goed doen maar bij hun moet je de navigatie uitschakelen . Eén van de problemen hiermee is dat zorgmedewerkers niet gekend staan voor hun IT-vaardigheden en de helft dus niet meer kan wisselen tussen applicaties op de tablet.

En overschakelen naar een andere leverancier is quasi onmogelijk. Enerzijds vloeit alles in elkaar over (het pakket dat de sociale dienst gebruikt is ook het boekhoudpakket), data vloeit naar notuleringspakket etc., anderzijds is het quasi onmogelijk om als nieuwe speler in die markt te geraken want er is zoveel wetgeving waar binnen de toepassingen rekening mee moet worden gehouden dat je eerst jaren aan programmeeruren moet investeren voor je iets kan aanbieden aan de lokale overheden.

Nog een leuke: je koopt een toepassing waarbij je moet betalen voor onderhoud (tot nu toe logisch) en dan komen ze met een update en mag je weer betalen voor onderhoud. Nog een update: weer een onderhoudspakket. Voor dezelfde toepassing heb je dikwijls meerdere onderhoudscontracten lopen

En zo kan ik nog tientallen voorbeelden aanhalen. Ik denk dat wij maandelijks vlot 30-40k betalen aan onze leverancier (ik laat in het midden of het Cevi of Cipal-Schaubroeck is).

Nog een leuke: Eén van de twee leveranciers hun systemen draait op linux en ze hebben lange tijd een OS-versie blijven gebruiken die niet meer ondersteund werd...

[icecreamfarmer]

Dit klinkt als PinkRocade. Die zijn gelukkig in NL wel terrein aan het verliezen met hun software uit het dos tijdperk.

[mschuurman]

PinkRoccade is onderdeel van topicus.com, het bedrijf dat deze overname heeft gedaan.

[zordaz]

Het huidige PinkRoccade heeft (overigens) weinig te maken met het PinkRoccade zoals dat in de jaren negentig van de vorige eeuw ontstond uit de samenvoeging van Roccade (RCC) en het originele Pink Elephant.

De bedrijfsnaam van het huidige PinkRoccade is -simpel gezegd- via wat omwegen terecht gekomen bij de huidige eigenaren. Er zijn wel wat historische lijntjes te trekken, maar je kunt niet echt spreken van een volwaardige rechtsopvolger, eerder van een ander bedrijf die een oude naam heeft overgenomen. Hetzelfde geldt trouwens voor het huidige Pink Elephant, maar dat staat er verder los van.

Ik heb eind jaren '90 voor de 'originele' Pink Elephant gewerkt ten tijde van het ontstaan van PinkRoccade en ben zijdelings betrokken geweest bij het ontstaan van het 'nieuwe' Pink Elephant (rond 2008), dus wat je hierboven leest is uit eerste hand

[fredmatrack]

En om koppelingen via hun API's te mogen maken, moet je eerst ettelijke duizenden euro's neertellen alvorens je maar iets van documentatie krijgt. En dan zijn er scholen die verplicht gebruik moeten maken van die software (bv. voor boekhouding) maar ook andere software moeten gebruiken - want de verplichte software biedt geen opties voor onderwijs aan. Gevolg: software die naast elkaar draait en niet integreert met elkaar. En maar exporteren en importeren. En maar tijd verliezen en fouten maken. Onbegrijpelijk dat zoiets kan!

[catfish]

Vrijheid voor wie?

Als je je bedrijf verkoopt aan je buurman is er niets aan de hand, als je het verkoopt aan iemand uit een ander land is het toch logisch dat ze eerst eens nakijken of er mogelijke gevolgen zijn.

Fictief voorbeeld: Als een Europese ondernemer 1 miljoen biedt voor je bedrijf en een Chinese ondernemer biedt 1,5 miljoen. Dan snap je toch wel dat er iets niet klopt?

[Why_O_My]

Ik geef meer om de werknemers die op straat staan nadat alles van waarde uit het bedrijf gestript is en naar het buitenland verdwijnd.... Ik ga echt niet huilen dat de baas met een miljoen minder op pensioen gaat.

[Aldy]

Je rukt het bericht helemaal uit z'n verband. Het gaat niet over jouw lokale toko met onbelangrijke lokale klanten, maar over een bedrijf dat te maken heeft met klanten die privacygevoelige informatie hebben en vaak ook strategisch belangrijke informatie. Daarnaast gebeurde de verkoop zonder de inspraak van de aandeelhouders.

Weer een stukje vrijheid verloren.

Misschien begrijp je dat het in dit geval juist wel over jouw vrijheid gaat, en dan niet verloren, maar behouden.

[R_Zwart]

Jouw reactie geeft eigenlijk heel goed aan dat een overheid het nooit goed kan doen. Nexperia overgenomen door Chinezen: commentaar op dit forum dat het zo naief is. Overheid voert beperkingen in: vrijheid verloren.

Wat willen we nu?

[WillySis]

Ik kan me voorstellen dat de Belgische overheid niet graag ziet dat een bedrijf waar zij (belangrijke) software van afnemen in Chinese handen komt. Met de rare fratsen van Trump is de Verenigde Staten ook niet zo'n lekker land. Een grote investeerder is evenmin erg handig, want dan weet je vrij zeker dat het bedrijf wordt gereorganiseerd en weer wordt verkocht. Verkopen kan ook in delen gebeuren. Dat zijn (te) veel onzekerheden.

In het huidig politieke klimaat is het ook beter om technologie binnen Europa te houden.

[RogerWilco2]

In bepaalde bedrijfstakken speelt nationale veiligheid nu eenmaal een rol, en dan heeft de staat iets te zeggen over je beslissingen als bedrijf. Het is de keuze van de ondernemer of die actief wil zijn in zo'n bedrijfstak.

[kodak]

Je bent zelf de tweaker die net doet alsof dit vooral gaat om 'geld van een ander'. De realiteit is dat het ingrijpen gaat om de risico's die van gezamenlijk belang zijn, zoals het nieuws ook duidelijk vermeld. En daar lijkt je geen enkele rekening mee te houden. Terwijl dat wel valt te verwachten als je je bedrijf belangrijk maakt. Daar komen ook risico's bij die niet alleen maar geld opleveren.

[kodak]

Mocht je stelling zijn dat andere redenen niet meer zo relevant zijn als het je als eigenaar overkomt: je geeft geen enkele onderbouwing hoe dat redelijker is dan je vooraf op dit soort risico's voor te bereiden. Want het is geen behoorlijk ondernemersschap als je wel de voordelen van de maatschappij wil maar niet de verantwoordelijkheid over de gevolgen wil aanvaarden.

[demianmonteverd]

ASML heeft al veel belangen in het buitenland, er zitten belangrijke stukken van de toeleveringsketen in vooral Duitsland en de VS.

[trab_78]

Het Canadese miljardenbedrijf Constellation Software kocht Cipal Schaubroeck begin dit jaar via de Nederlandse dochteronderneming Total Specific Solutions, die het eind 2013 overnam via de Canadese dochter Topicus.

Die zin moest ik drie keer lezen. Een klein diagrammetje zou handig zijn om het duidelijker te maken. Zegt ook wel weer iets, dat bedrijfsstructuren zo ingewikkeld zijn.

[Jasphur]

Zoals de diagram uit 2024 op deze pagina van een beleggingsanalist? (Internet archive link waarschuwing)

[Reactie gewijzigd door Jasphur op 29 oktober 2025 12:32]

[Aldy]

Zegt ook wel weer iets, dat bedrijfsstructuren zo ingewikkeld zijn.

Zeker weten, maar nu is dit voor de verkoop al duidelijk. Wat als over een paar jaar Constellation Software of een onderdeel daarvan wordt overgenomen door één of ander Chinees bedrijf. Dan kan het zomaar gebeuren dat een overheid te laat achter zo'n transactie komt en is Cipal Schaubroeck, of welk ander bedrijf ook, ineens in Chinese handen.
Opmerkelijk vind ik ook dat de (publieke) aandeelhouders bij de overname helemaal niet geïnformeerd zijn.

[trab_78]

Inderdaad. Het is de vraag of er niet eens grenzen gesteld zouden moeten worden aan hoeveel bedrijven er in één zo'n "kerstboom" mogen hangen en/of hoe groot een bedrijf/conglomeraat van bedrijven maximaal mag worden.

[CivLord]

Waarom zou dat moeten?

Er zijn genoeg goede redenen waarom een groot bedrijf uit meerdere kleinere bedrijven kan bestaan. In de meeste gevallen is zo'n structuur ook helder en inzichtelijk. Ook al wordt het voor een leek vaak al onoverzichtelijk bij meer dan drie lagen.

[trab_78]

1. Het zou voor leken altijd inzichtelijk moeten zijn.
2. Er wordt vee misbruik gemaakt van ingewikkelde constructies.
3. Boven een bepaalde grootte heeft verdere groei eigenlijk alleen maar nut voor de aandeelhouders, niet voor klanten en niet voor personeel.

[CivLord]

1. Er is heel veel dat niet inzichtelijk is voor leken. Om te beginnen met de PC/ telefoon die je gebruikt om deze site te bekijken. Waarom zou dat bij een bedrijfsstructuurt opeens anders moeten zijn?
2. Ik xdenk dat alles voor misbruikt gebruikt kan worden. Dat er misbruik gemaakt wordt van ingewikkelde constructies betekent niet dfat ingewikkelde constructies bedoeld zijn om misbruik te maken.
3. Elk bedrijf dat het merendeel van de aandelen uit heeft staan bij aandeelhouders die geen directeur zijn van dat bedrijf, bestaat voor die aandeelhouders vooral als belegging en bron van dividend en niet om werknemers werk te bieden of klanten te bedienen. De grootte maakt daarvoor helemaal niets uit.
   Daarbij hoeven groei en ingewikkelde bedrijfsstructuur niets met elkaar te maken te hebben. Menig bollenbedrijf heeft met het oog op verschillende familiebelangen en overnameconstructies een ingewikkelder structuur dan een multinational.

[trab_78]

1. Dat laatste is ook een probleem. Maar in dit geval: je zou te allen tijden moeten weten met wie je nu eigenlijk zaken doet/ een overeenkomst aangaat. Daarvoor zou je niet gestudeerd moeten hoeven hebben.
2. Dat klopt, fair point. Je kan het ook omdraaien: omdat alles misbruikt kan worden, moeten we dan geen enkel probleem meer oplossen?
3. Niet helemaal mee eens. Het huidige systeem dwingt bijna elk bedrijf om altijd maar te blijven groeien. En dat mondt uiteindelijk veel te vaak uit in aandeelhouders die het bedrijf slechts als investering zien en dus rendement en dus nóg meer groei eisen. Dat moet echt een keer stoppen. Een maximum-grootte en/of maximale complexiteit van de structuur zouden daarbij kunnen helpen. Er is heus een plaats voor aandeelhouders en investeerders in deze wereld, maar op dit moment is deze groep te dominant.

[internet]

Dat ben ik met je eens.

Total Specific Solutions (NL) is in 2013 gekocht door Constellation Software (CA). Ze deed die aankoop via haar dochter "Constellation Software Netherlands" (NL).

Total Specific Solutions (NL) wil in 2025 Cipal Schaubroek (BE) overnemen

Topicus is een onderdeel van Constellation Software (CA), maar ik begrijp niet waarom die wordt genoemd. Dit is niet de overnemende partij voor zover uit de gegeven bronnen van Tweakers is af te leiden.

[supersnathan94]

Topicus is een onderdeel van Constellation Software (CA), maar ik begrijp niet waarom die wordt genoemd.

Ik ook niet. Die overname was pas in 2020-2021.

[Bospaddenstoel]

Stel je voor dat holdingvennootschappen verboden zouden zijn bij wet, je zou nogal wat zien.

[trab_78]

Dat zou interessant zijn inderdaad.

[DMZ]

Eindelijk gaan ze tenminste iets doen. Nexperia in Nederland, nu dit, lijken goede zaken te zijn voor de toekomst.

[ToolBee]

Die heeft duidelijk met Karremans gebeld.

[Quilt]

Het was al geen clean dossier:

Cipal Schaubroeck, de IT-hofleverancier van twee derde van de Vlaamse gemeenten, kwam in Canadese handen zonder dat de publieke aandeelhouders inspraak hadden. Alles werd voorbereid via juridische constructies, strategische aanbestedingen en belangenvermenging. 'Het is diefstal.'

Bron: De Tijd: https://archive.ph/ddGOw

[Stijnvi]

Deze commissie legt nu voor het eerst bijsturende maatregelen op, omdat er in de drie gevallen sprake is van 'een risico voor de continuïteit van vitale processen, het in buitenlandse handen vallen van gevoelige gegevens of kennis en het ontstaan van strategische afhankelijkheden'.

Zou fijn zijn als we dit in Nederland ook hadden gehad. Dan was Zivver hopelijk niet overgenomen en waren onze gevoelige persoonsgegevens niet in handen gekomen van een Amerikaans bedrijf geleid door voormalige (?) Israëlische elite-spionnen...

[KorporaalTimmer]

Ik zou juist de vijand Belgische bedrijven laten overnemen (als Nederlander zeg ik dat) xD

Maar serieus het is goed dat ze het voor zijn en goede regels maken want zonder dat krijg je lastige situaties

[TheBlackbird]

Goed om te zien dat de overheid hier eindelijk (!) alert voor is. Wie zijn bedrijf verkoopt kijkt enkel naar zijn eigen financiële belang; de overheid hoort in te grijpen als dit teveel ingaat tegen het strategische belang van een land. In deze turbulente geopolitieke tijden, geen overbodige luxe.

[zonglew00]

Ik zie het verschil haast niet meer tussen private en publieke ondernemingen. Nu worden sommige specifieke private ondernemingen als publiek behandeld. Wel de lusten maar niet de lasten.

Alles moet maar goedkoper maar beter is een ander verhaal. Sommige instellingen mogen nooit in private handen komen.

Welke deze zijn mogen de mensen erover discussiëren. Dan hebben we dit soort problemen niet meer, ipv daarvan hebben we logge en slome semi overheidsinstanties. Liever dat dan een buitenlandse vermogen die de boel bestiert.

[evandj]

Ik snap dat de eigenaar misschien graag op pensioen wil en nu wil cashen maar men zou bedrijfsleiders ook wel verantwoordelijk mogen stellen als ze hun bedrijf verkopen zonder na te denken over de gevolgen. Het is al jaren dat bedrijven worden verkocht, nu aan Canadezen, dikwijls aan Chinezen tot er onenigheid is tussen bepaalde landen en dan valt alles stil en worden producten gebruikt als drukkingsmiddel, chantage.

Men ziet wel het geld waarmee die buitenlandse bedrijven zwaaien om een Europees bedrijf over te nemen en de meeste aandeelhouders gaan er ook niets mee inzitten dat een volledig bedrijf, al zijn kennis en technologie in buitenlandse handen valt. Zolang ze hun aandeel maar met veel winst kunnen verkopen.

[Cobalt]

Je opinie dat het Canadezen zijn klopt niet. Het is een Nederlands bedrijf met voornamelijk Nederlands personeel dat alleen in Canada een .inc heeft om in Canada op de beurs zitten omdat daar investeerders zijn die wel veel geld durven te investeren in tegen stelling tot Nederland. Technologie en kennis blijft dus gewoon in Nederland