KOffice 1.1 onder de loep genomen

Een van de belangrijkste eisen waar een OS aan moet voldoen om geschikt te zijn voor desktop gebruik, is de beschikbaarheid van een goed office pakket. ZDNet heeft daarom een review geplaatst van versie 1.1 van het opensource office pakket KOffice, dat onder andere op Linux draait. KOffice bestaat onder meer uit een Wordprocessor, een spreadsheet programma, een presentatie programma en een flowchart programma. De aanwezige functies zijn meer dan voldoende voor de normale gebruiker, maar kunnen nog niet tippen aan die van andere office suites. Het grootste nadeel ten opzichte van onder andere StarOffice, is de slechte uitwisselbaarheid van documenten met Microsoft Office, iets wat door de meeste gebruikers toch als heel belangrijk wordt ervaren. Al met al is de reviewer niet al te positief:

The numerous individuals who comprise the collaborative effort resulting in KOffice 1.1 have done an impressive job building a highly functional, simple desktop office productivity suite for Linux. It is important to note, though, that because KOffice is the result of a volunteer effort, many features found in other office productivity suites are either not functional or are missing entirely from KOffice. For that reason, while KOffice 1.1 represents a significant step in the right direction for the future of Linux, its usability in corporate or other environments with serious information-processing needs is, at best, problematic. Users in those environments would be better served by staying with StarOffice at this time.

Reacties (43)

[odysseus]

De uitwisseling van documenten met MS Office is het voornaamste punt van kritiek. Dat is inderdaad lastig, maar het is zeker niet zo dat het hele pakket overbodig maakt. Er zitten een aantal mooie technieken in en ik maak er ook graag zo nu en dan gebruik van. Dat MS Office ondersteuning vereist zou zijn is voor thuisgebruikers (voor bedrijven is het anders) echter een fabel: ik gebruik mijn pc nu al een paar jaar om onder Linux werkstukken, opstellen en opdrachten te schrijven. Hierbij werk ik ook samen met andere mensen, met wie ik gewoon heb afgesproken dat zij mij de tekst sturen als plain-text of desnoods inline in een mailtje. Ik zet alle tekst bij elkaar en maak van het geheel een PDF'je wat ik op de win98-machine waarop de printer is aangesloten kan afdrukken. Nooit problemen gehad en mijn werkstukken zien er best professioneel uit, al zeg ik het zelf. En die documenten (ik maak ze in LyX of KLyx) bevatten paginanummering, voetnoten, indexen, inhoudsopgaven, afbeeldingen en alles wat je voor de rest kunt bedenken in een enigszins uitgebreid document. Who needs MS Office anymore? Ik zou nog wel willen beweren dat (K)LyX gebruiksvriendelijker is dan Word, al heeft het geen clippy

Last note: een paar weken geleden hebben de ontwikkelaars van onder andere KDE/KOffice, StarOffice (of OpenOffice, ben ik even kwijt) en wv aangegeven dat ze samen gaan werken bij het ontwikkelen van MS Office filters. Met wat geluk zijn die problemen dus op niet al te lange termijn ook een stuk minder.

* 786562 odysseus_

[bkor]

odysseus_ vraagt zich af sinds wanneer StarOffice op java gebaseerd zou zijn?

Volgens http://www.sun.com/software/star/staroffice/5 .2/faq. html#12:

StarOffice 5.2 software includes components written in the Java language, and provides the Java Virtual Machine for running software based on Java technology. However, the majority of the StarOffice 5.2 code is written in C++. Sun does not intend to rewrite StarOffice 5.2 in Java technology.

Ik dacht dat het help systeem in java was gemaakt.

[Beaves]

Werk ik ook samen met andere mensen, met wie ik gewoon heb afgesproken dat zij mij de tekst sturen als plain-text of desnoods inline in een mailtje

Wat niet gaat werken als die andere mensen dus ook "paginanummering, voetnoten, indexen, inhoudsopgaven, afbeeldingen" bevatten, wat dan?

Het is dus ook voor thuisgebruikers die met andere mensen samenwerkt die wel MS Office gebruiken wel belangrijk om MS Office filters te hebben binnen bijvoorbeeld KOffice, vooral als de documenten veel extra's bevatten die niet in Plain-tekst kunnen.

[balk]

Wat niet gaat werken als die andere mensen dus ook "paginanummering, voetnoten, indexen, inhoudsopgaven, afbeeldingen" bevatten, wat dan?

Ik werk ook op die manier, en het gaat prima. Je spreekt namelijk ook af dat die gasten niet aan opmaak doen. Is trouwens sowieso handig als je met meerdere aan 1 verslag oid werkt.

[Verwijderd]

Ook al mag meneer de revieuwer er dan niet zo positief over zijn, dit is toch een goede stap voor Linux om dichter bij de desktops te komen.

[Verwijderd]

Dat geldt dan meer voor Staroffice. Dat is ook vollediga gratis en daar kun je al een stuk meer mee. Ik ben het nu thuis aan het testen en tot zover zijn de verschillen met Microsoft Office niet zo denderend groot. Alleeen om een beetje groot bedrijf om te scholen naar Staroffice zou wel nog flink wat tijd gaan kosten.

[flat]

Maar ik denk dat je jaarlijks zo veel geld uitspaart door over te stappen naar een gratis office-pakket, dat een kleine cursus wel kan (alhoewel het me niet nodig lijkt, zelfs m'n vader werkt er zonder problemen mee)

[RG]

Ik vind StarOffice juist enorm stabiel. Veel stabielere dan Microsoft Office. Vele testen bewijzen dat ook (lees de C't maar eens). Ik zou niet weten waarom je mensen zou moeten scholen voor zoiets. Gewoon 2 uurtjes uitleg van de systeembeheerder op een groot bedrijf lijkt me voldoende om alle typemiepen het te leren.

En vergeet niet dat je zo een investering doet in de toekomst, want de volgende StarOffice zal ook weer gratis zijn en voor elke nieuwe Office suite van Microsoft betaal je de volle mep.

[gumkop]

Kijk eindelijk een goede reactie.

Veel bedrijven zijn zo'n 400 tot 800 gulden kwijt (zelfs vaak nog hoger) aan licenties per MS Office pakket per pc !!!

Daarbij komen vaak scholingscursussen om met MS Office om te gaan, gemiddeld schat ik zo'n 400 gulden per persoon, afhankelijk van hoeveel onderdelen ze moeten kennen en hoe goed ze er in moeten worden.

Oftewel nu kun je gratis Staroffice gebruiken, zo'n 500 gulden steken in scholingscursus en nog tienduizenden guldens overhouden ook.

Onderhoud en stabiliteit zijn ook geen argumenten om MS Office te gebruiken ipv Startoffice omdat Office nog lang niet 100% stabiel is en Staroffice in de praktijk even stabiel blijkt als MS Office.

[RG]

ten eerste zijn het niet alleen de "tiep-miepen" die office gebruiken, er moeten vaak ook presentaties, rapporten, verslagen, etc. door anderen mee gemaakt worden, en dat soort dingen leg je niet ff in 2 uurtjes uit.

Ik wed dat op 80% van de computers waar Microsoft Office op staat alleen gewerkt wordt met Word. Excel, Access en Powerpoint in mindere mate worden veel minder gebruikt en in andere situaties.

ten tweede zullen vooral de beheerders de duurdere opleidingen nodig hebben, zij moeten de omgeving en applicaties tenslotte beheren.

Ik vraag me af wat je voor opleiding moet hebben om van Microsoft Office over te stappen op StarOffice als systeembeheerder zijnde. Applicatiebeheer is applicatiebeheer of je nu pakket A of B beheerd. En zoveel valt er aan StarOffice niet te beheren/

ten derde is het helemaal niet zeker dat StarOffice gratis blijft, het is zelfs niet zeker dat het blijft bestaan.

Wel waar, want het staat onder GPL, dus blijft het altijd gratis. Kijk maar op [url="http://www.openoffice.org."]http://www.openoffice.org.[/url] Je zult er misschien voor moeten betalen als je een retail pack oid koopt, maar het zal altijd gratis te downloaden zijn.

ten vierde is MS juist aan het overstappen naar andere licentie-vormen, zodat het niet noodzakelijk is steeds weer de volle mep te betalen bij een upgrade, abbonementen zijn ook mogelijk

Waar heb jij in vredesnaam gezeten de laatste tijd. Zo ongeveer iedereen behalve Microsoft zelf is negatief over het nieuwe licentiesysteem omdat het nu allemaal veel meer gaat kosten.

[Zer0]

ten eerste zijn het niet alleen de "tiep-miepen" die office gebruiken, er moeten vaak ook presentaties, rapporten, verslagen, etc. door anderen mee gemaakt worden, en dat soort dingen leg je niet ff in 2 uurtjes uit.
ten tweede zullen vooral de beheerders de duurdere opleidingen nodig hebben, zij moeten de omgeving en applicaties tenslotte beheren.
ten derde is het helemaal niet zeker dat StarOffice gratis blijft, het is zelfs niet zeker dat het blijft bestaan.
ten vierde is MS juist aan het overstappen naar andere licentie-vormen, zodat het niet noodzakelijk is steeds weer de volle mep te betalen bij een upgrade, abbonementen zijn ook mogelijk.

[Verwijderd]

het helemaal niet zeker dat StarOffice gratis blijft, het is zelfs niet zeker dat het blijft bestaan.

Dat vraag ik me af. De naam StarOffice blijft misschien niet en 't zal misschien achter de schermen flink veranderen. Maar ergens zal iets van StarOffice heus wel blijven bestaan. Vooral na die grote CD acties o.a

[Verwijderd]

Daarbij komen vaak scholingscursussen om met MS Office om te gaan, gemiddeld schat ik zo'n 400 gulden per persoon, afhankelijk van hoeveel onderdelen ze moeten kennen en hoe goed ze er in moeten worden.

Als dit al niet hoger ligt. Wanneer er onder werktijd gestudeerd gaat worden in verband met het aantal uren dat gewerkt mag worden per dag of het aantal uren dat men Wil werken.
Wat dacht je dat mensen per uur kosten ?

[Johannes]

Wel waar, want het staat onder GPL, dus blijft het altijd gratis. Kijk maar op [url="http://www.openoffice.org."]http://www.openoffice.org.[/url] Je zult er misschien voor moeten betalen als je een retail pack oid koopt, maar het zal altijd gratis te downloaden zijn.

Dit is niet waar, als zij besluiten om een volgende versie niet onder de GPL te releasen, dan hoeft het niet meer gratis te zijn. De oude versie kan dan nog wel doorontwikkeld worden, maar de nieuwe niet.

Ook betekent GPL niet dat software gratis is:

``Free software'' is a matter of liberty, not price. To understand the concept, you should think of ``free'' as in ``free speech,'' not as in ``free beer.''

Zie hier voor meer info over de GPL en hier voor het artikel waar ik de bovenstaande quote uit haalde.

[mOrPhie]

Ik ben het nu thuis aan het testen en tot zover zijn de verschillen met Microsoft Office niet zo denderend groot

Hmm, is dat zo? En grappen zoals VBA (Macro's), kun je dat ook in Staroffice? Ik denk dat dat Word juist zo sterk maakt, omdat je daardoor Word kan aanpassen aan de wensen van een bedrijf of gebruiker. Vaak gaat een bedrijf automatiseringstechnisch verder dan simpel tekstverwerken. Denk maar aan grote mailings. Dan kun je 'MS Word' mooi koppelen aan een Database(SQL of Acces) om de adresinfo op te halen. Kan dit ook met Staroffice?

[Stealthje]

Kan dit ook met StarOffice

Ja dus, VBA niet natuurlijk, maar SQL is no problem, en de link tussen de tekstverwerker en het databaseprogramma is ook niets mis mee.

Nadeel is hier dus enkel dat het patent op VBA te duur is.

[RG]

Uit tetsen van de C't is gebleken dat het koppelen van databases aan een tekstverwerken het beste wordt gedaan door StarOffice. En kom op wie gebruikt er nou Macro's om te tekstverwerken? Volgens mij schakelt een bedrijf het liever uit om virussen te voorkomen...

[curry684]

En kom op wie gebruikt er nou Macro's om te tekstverwerken?

Ieder bedrijf dat met standaardbrieven werkt. Ik heb nog ooit een VBA-Word projectje in mekaar geflanst voor een gemeentedienst. Ergo ieder bedrijf dat heel veel brieven verstuurd die door computer-illiterates en vakantiewerkers ook opgesteld moeten kunnen worden gebruikt macro's.

Je kunt beter vragen wie geen macro's gebruikt om te tekstverwerken... developers en managers dus. Jammer genoeg een iets kleinere groep dan tiepmiepen.

[mOrPhie]

En kom op wie gebruikt er nou Macro's om te tekstverwerken? Volgens mij schakelt een bedrijf het liever uit om virussen te voorkomen...

Je zal er versteld van staan hoeveel bedrijven macro's gebruiken. Vaak omdat het hele mooie functionaliteiten heeft. Misschien zal het niet vaak in word gebruikt worden. Maar is Excell, i.s.m Office Automation, best veel. Vooral om facturen op te maken en zo.

edit:
typo

[Beaves]

Ook al mag meneer de revieuwer er dan niet zo positief over zijn, dit is toch een goede stap voor Linux om dichter bij de desktops te komen.

Dit pakket heeft daar niet voor gezorgt, maar dat heeft StarOffice gedaan. Dat is een echte concurent voor Office geworden en dat kan er dus o.a. voor zorgen dat Linux meer op de desktop gebruikt zal worden, niet KOffice.

Alleeen om een beetje groot bedrijf om te scholen naar Staroffice zou wel nog flink wat tijd gaan kosten.

Volgens mij lijken StarOffice en MS Office aardig op elkaar, dus qua tekstverwerker hoeven de meeste denk ik geen cursus. En aangezien StarOffice ook op Windows draait, kan StarOffice wel eens steeds meer gebruikt gaan worden.

[freaky]

Zou een goeie!! browser ook wel fijn vinden, tweakers.net word hier alleen door Galeon goed weergegeven, Konqueror en Netscape maken d'r een rotzooitje van.... Wel weer kewl dat je Galeon (gnome app) gewoon onder KDE kunt starten enzoot :0

[Verwijderd]

Ahem freaky, heb jij je browsers wel goed ingesteld (javascript aan). Tweakers werkt bij mij prima met de verschillende netscape browser onder linux (4.7 en 6.1 (mozilla)). Volgens mij doet konqueror het ook prima.

[gumkop]

Hoezo ?? Staroffice draait ook onder Linux, alleen de reviewer vindt dat er aan KOffice nog wel wat gesleuteld mag worden.

En niet vergeten dat er al tientallen tekstverwerkers voor Linux geschreven zijn, of ze allemaal gebruiksvriendelijk zijn, oke maar toch.

[deadinspace]

Over hetgene waar de reviewer en de meeste posters hier het meeste op aan te merken hebben, het im/exporten van MS word documenten:

Ja, dit is een probleem voor de open source office apps (Staroffice doet het aardig, maar is niet opensource). En dat heeft maar één oorzaak: Het feit dat MS de specificaties van word documenten niet vrijgeeft.
Dit houdt in dat de developers van KOffice, AbiWord, en anderen dus niet volgens specificaties een word-doc filter kunnen implementeren, maar zelf .doc files uit elkaar moeten pulken en gissen naar welke bytes wat betekenen, en dit is imho een zeer slechte zaak.
Open standaarden zijn voor iedereen (op monopolisten na) gunstig. De duidelijkste voorbeelden zijn denk ik wel jpeg, mpeg, mp3 en divx. Deze formaten zijn open, en - raad eens - iedereen kan deze formaten altijd gewoon gebruiken, of je nou Windows, Solaris, GNU/Linux, FreeBSD of BeOS gebruikt.
Maar .doc files kunnen alleen door MS word en door commerciele programma's waarvan de ontwikkelaars veel geld aan MS hebben betaald goed geopend worden.

Die gesloten formaten/standaarden zijn imho een van de slechtste zaken van de computer industrie.

[RG]

Ik wil maar ff zeggen dat MP3 helemaal geen open standaard is. Er zitten dikke patenten aanvast. Gelukkig staat Fraunhofer toe dat er open source versies worden gemaakt waar niet voor betaald hoeft te worden, maar bijvoorbeeld de auteurs van WinAmp betalen dik aan Fraunhofer hoor.

Ik vind ook dat gesloten "standaarden" (die dus eigenlijk niet bestaan, anders waren ze wel open) niet goed zijn. Als alle type bestanden open waren was er gewoon veel meer concurrentie. Daarom hoop ik ook dat veel gangbare gesloten formaten worden vervangen door open varianten. Uiteindelijk zal iedereen daar beter van worden.

[deadinspace]

Ik weet dat er patenten op MP3 encoding rusten, maar het formaat is weldegelijk open. Er zijn immers zat opensource mp3spelers, waarvoor geen cent betaald is (qua licenties om mp3-decoding software te schrijven).
Wel was het maken van mp3-encoding software stricter dacht ik, met bijvoorbeeld als gevolg dat er geen mp3-encoders in Debian zitten/mogen (Debian streeft ernaar 100% opensource / Free software te zijn).
Maar mijn punt was dat het (bij mijn weten) vrij is om een programma te schrijven dat MP3s decode, en dat de specs hiervoor vrij verkrijgbaar zijn, met als (duidelijk zichtbaar) gevolg dat MP3s een zeer veelgebruikt en succesvol formaat is, onder veel OSsen.

[RG]

wzzrd:

Als ik me niet vergis levert SuSE 7.2 KOffice beta1 mee. Ofwel die is nog niet helemaal stabiel lijkt me. Download even de 1.1 final om te kijken of dat uitmaakt.

StarOffice maakt helemaal geen gebruik van Java. De redenen waarom het zo traag is zijn:
* Ze gebruiken een eigen widgetset
* Ze hebben een geintegreerde desktop.
* Alle modules wordne direct geladen.
Het eerste zal altijd wel zo blijven, maar de andree twee punten die de slomheid van het opstarten voor het grootse deel beinvloeden kunnen wel worden uitgeschakeld in theorie.

Probeer anders eens OpenOffice. Is hetzelfde als StarOffice, alleen dan wat verder in ontwikkeling en zonder desktop. Hier wordt StarOffice 6 op gebaseerd volgend jaar ofzo. Binnenkort komt er al een beta uit

[wzzrd]

Ik heb een KOffice geprobeerd, die ik zelf heb gedownload. Dus ik denk wel dat het versie 1.1 was, maar dat weet ik dus niet zeker.

Als OpenOffice geen desktop heeft -dat wist ik niet- zal ik die zéker eens proberen (zodra er Kyro drivers voor linux zijn )

[]Byte[]

Het grootste nadeel ten opzichte van onder andere StarOffice, is de slechte uitwisselbaarheid van documenten met Microsoft Office

Misschien dat ik iets gemist heb, maar volgens mij kan ik in StarOffice 5.2 zonder problemen m'n Word-documenten uit Office 2000 inlezen!
Het enige nadeel is wel dat ie geen formules meeneemt maar alleen de uitkomsten.
Maar misschien dat StarOffice 6.0 wel in dat gat gedoken is.

[xces]

Het grootste nadeel ten opzichte van onder andere StarOffice

Lees: "Het grootste nadeel van KOffice ten opzichte van onder andere StarOffice"

Het gaat erom dat KOffice dit niet kan, StarOffice wel.

* 786562 Xces

[]Byte[]

Euhhhh, ja
Klopt dus.
Ik had het dus niet helemaal goed gelezen, althans, wel goed gelezen maar de klemtoon verkeerd in de regel gezet.
Thnkz

[wzzrd]

Heeft dan niemand hier ooit KOffice geprobeerd in het verleden? Nou, goed, bij deze dan:

ik heb KOffice geprobeerd in SuSE 7.2. Ik dacht dat ik ook al 1.1 had. KOffice is practisch en goed bruikbaar, maar zéér instabiel en vrij zwak in het converteren van andere bestandsformaten. De stabiliteit wordt steeds beter, neem ik aan en wat het converteren betreft, da's ook een kwestie van tijd. Persoonlijk geef ik de voorkeur aan KOffice boven StarOffice, omdat StarOffice vrij traag is; ik denk door het gebruik van Java. Vooral in het opstarten. Ik heb hier overigens wel de gratis StarOffice CD liggen van een tijdje terug. KOffice is dus wel snel en door gebruik van Qt naadloos geintegreerd in KDE.

Ik wacht denk ik toch maar op StarOffice 5, dat schijnt binnenkort te komen. Maar als dat ook niet snel is, en KOffice stabieler wordt is mijn keuze alsnog in het voordeel van KOffice...

[veldmuis]

hm die ga ik denk ik zo eens downloaden
ziet er in tegenstelling tot staroffice best wel "MS" uit eigelijk
zo te zien heeft dit niet zo een irritante startknop en desktop als staroffice, want dat werkt voor geen meter

Includes filters for importing documents created by other office suites or office programs

lijkt me dus eigelijk zo dat ie wel overweg kan met MS office..

download en installatiedingen:
http://www.koffice.org/install-binaries.phtml

[Marcel Loesberg]

Met KOffice kan je documenten in PDF formaat opslaan en zo toch delen met M$ gebruikers.
Print je KOffice document naar een file, dit wordt een .ps bestand. Dat bestand kan je met "ps2pdf" in een PDF document omzetten.
Opslaan in Word formaat kan je vergeten. Maar er is hoop want in de volgende versie zit deze functionaliteit wel.

veldmuizzz: Wacht even op StarOffice 6 die midden Oktober uitkomt of download OpenOffice (daar is StarOffice6 op gebaseerd).
Beide hebben een "M$" achtig uiterlijk en hebben niet langer de geintegreerde desktop met "irritante startknop" zoals versie 5.x dat had.
Voordeel van Star-/OpenOffice is dat ze dus wel goed bestanden kunnen uitwisselen met M$ e.d.
Zelf draai ik al enige tijd zonder problemen met OpenOffice, een aanrader.

[Beaves]

Includes filters for importing documents created by other office suites or office programs

lijkt me dus eigelijk zo dat ie wel overweg kan met MS office..

Hoeft niet, er staat dat er filters bijzitten voor andere Office suites, maar tussen die andere Office suites hoeft MS Office niet te zitten, ze kunnen best Corel WordPerfect en StarOffice bedoelen.

Dat MS Office niet goed ondersteund wordt terwijl andere Office pakketten onder Linux dat wel doen betekent dat dit paket niet veel gebruikt zal worden zolang MS Office nog de meest gfebruikte is.

[Marcel Loesberg]

KOffice kan Word documenten wel openen (inlezen en converteren) maar een document kan niet als Word document worden opgeslagen. Dat is wat ze met die filters bedoelen.

[Verwijderd]

Is het niet zo dat OpenOffice de opensource versie is van StarOffice? En ik heb tot op heden weinig compatibiliteits probs gehad met het uitwisselen tussen m'n SO producten en de comps op school waar alleen M$ spul op zit .... Waar ik heen wil: 't is open source, dus zou het M$ compat. deel van OpenOffice ook niet met KOffice te gebruiken zijn ?

[odysseus]

Daar wordt aan gewerkt, men werkt van verschillende projecten samen om uiteindelijk een goed filter te krijgen. Deze samenwerking is enige tijd geleden aangekondigd en ik verwacht op niet al te lange termijn wel een verbetering. Niet dat de filters nu perfect worden, zelfs verschillende versies van Word hebben moeite elkaars documenten te openen...

[MAZZA]

dat andere onder op Linux draait

onder andere denk ik

[demonite]

whehehe die jongen is gisteren ook wezen stappen man...
niet zo op de details letten joh

[jep]

Dit is een office pakket die 'vader proof' is. Met Koffice lijkt het dan wel dat je in windows zit..maar toch is het niet zo .. Het werkt erg lekker.. vertrouwd.. snel en stabiel

Nu nog compatible met word, en het feest is compleet!

[Parlor_Inventor]

Ik heb dit hele KOffice ding nooit zo gemogen. Versie 1.0 ervan bezat alleen software die nog in pre-alpha stadium verkeerde. De interface was heel erg fancy en zo goed als af, maar qua features en stabiliteit was het waardeloos. Wat wel mooi was was het embedden van de componenten, zoals een spreadsheet in de textverwerker enzo. Alleen jammer dat dit ook niet erg veel meer dan een interface was. Het embedding-framework van Gnome (Bonobo) is erg goed, en de spreadsheet (Gnumeric) is ook erg goed, maar qua volledig office-pakket wil het in het Gnome-kamp nog niet echt komen. Gnumeric is mijns inziens af, vooral met Bonobo-plugins voor graphs enzo (Guppi) en de scriptbaarheid is erg goed. AbiWord is de officiele textverwerker voor dit Gnome-Office, maar helaas wordt daarbij te veel gedacht aan de portbaarheid naar andere platforms, en niet aan de integratie met Gnome.

Ik wacht nu op de eerste beta van StarOffice 6.0, en ik hoop dat die een stuk lichter is dan 5.2.