Wetenschappers maken snel uitzettend polymeer voor zelfvernietigende apparaten

Wetenschappers van een Saoedi-Arabische universiteit hebben een polymeer ontwikkeld, dat bij een temperatuur van minstens 80 graden Celsius snel groeit. Daarmee is het toepasbaar in zelfvernietigende apparaten, bijvoorbeeld telefoons of laptops.

Volgens een van de onderzoekers is het materiaal daarmee geschikt voor producten voor inlichtingendiensten, banken en soortgelijke organisaties, schrijft IEEE Spectrum. Het polymeer is in staat om binnen korte tijd met een factor van zeven te groeien bij een temperatuur van boven de 80 graden Celsius. De elektrodes die daarvoor nodig zijn, kunnen bijvoorbeeld van stroom voorzien worden door een smartphone- of laptopaccu.

Om het materiaal tot zijn maximale grootte uit te laten zetten in een tijd tussen de 10 en 15 seconden is tussen de 500 en 600mW nodig. Met 300mW is dit proces te vertragen tot ongeveer een minuut. Door het polymeer naast een chip te plaatsen, is het in staat om een exemplaar met een dikte van 90 micrometer, oftewel 0,09mm, te vernietigen. Het uitzetten komt doordat het polymeer kleine microspheres bevat die zijn gevuld met vloeibare koolwaterstof. Door de hoge temperatuur komt de koolwaterstof vrij en gaat deze over van vloeibaar naar gas.

Het is ook mogelijk om de benodigde temperatuur te verhogen naar 250 graden Celsius door een ander polymeer te gebruiken, aldus de wetenschappers. Zij testten verschillende scenario's als triggers voor het vernietigen van apparaten, bijvoorbeeld doordat het buiten een bepaalde zone werd gebracht. Dat stelden zij vast aan de hand van gps. Het polymeer zou in bestaande computers in te bouwen zijn voor ongeveer 15 dollar, schatten de wetenschappers. In de toekomst willen zij onderzoeken of het ook mogelijk is om het toe te passen in harde schijven of pcb's.

Het polymeer in actie

Reacties (127)

[Legosteen11]

Is een schijf volledig encrypten niet veiliger en sneller? Zelfvernietigend spul lijkt me niet het meest handige gebruik voor dit spul...

[fastedje]

Een lipo accu kortsluiten is waarschijnlijk nog effectiever maar wel met het risco op brand.

[Accretion]

Lipo is ook gedeeltelijk polymeer, zit in dezelfde richting of is dat te kort door de bocht?

[MrFax]

Lipo is geen lithium-polymeer, alleen het "jasje" is polymeer. Lipo batterijen ziijn gewoon lithium-ion.

Echte LiPo batterijen zijn nog onbruikbaar voor de echte wereld.

Quote Wikipedia:

A lithium polymer battery, or more correctly lithium-ion polymer battery (abbreviated variously as LiPo, LIP, Li-poly and others), is a rechargeable battery of lithium-ion technology in a pouch format. Unlike cylindrical and prismatic cells, LiPos come in a soft package or pouch, which makes them lighter but also less rigid.

[Reactie gewijzigd door MrFax op 24 juli 2024 15:20]

[hahaha2223]

Encryptie is te kraken, kapot silicium is niet te repareren

[Verwijderd]

Het is eerder andersom. Goede (ik herhaal, goede) encryptie lijkt me moeilijker te kraken dan dat kapot silicium te repareren is. Plus hoef je één en ander niet altijd (volledig) te repareren om het uit te kunnen lezen. Een kapotte harde schijf kan je vaak met een microscoop en veel inspanning nog prima uitlezen. Zonder ze te repareren.

[Frogmen]

Bij encryptie is er iemand die sleutel heeft en met de juiste druk is iedere sleutel te bemachtigen. Dit is voor destructie van informatie waarvan je wilt dat die zeker niet in verkeerde handen komt. Bijvoorbeeld telefoon van spion met nummers van informanten, vernietigen is dan veiliger. Dus even anders denken.

[12_0_13]

Meestal unlock je je private key met een password. Als je je key weggooit, kan je niks meer.

[MSalters]

Waarom zou er een sleutel zijn? De correcte methode (en Apple gebruikt het al) is om het hele Flash met een random key te versleutelen. Die sleutel zelf is ook weer versleuteld. Om alle data ontoegankelijk te maken hoef je dan alleen die versleutelde random sleutel te wissen - dat is 1 stroomstootje van een milliseconde.

[Verwijderd]

bv. Mijn encrypted harddisk is geencrypteerd met een microSD kaartje. Als ik vind dat dat kaartje moet vernietigd worden, dan heb ik heus niet veel macht nodig om dat kaartje stuk te maken op zo'n manier dat de key onmogelijk nog gelezen kan worden (= microSD kaartje verbranden).

Ik heb in luks (de software op Linux om te encrypteren) de passphrase slots eruit verwijderd. Ik heb thuis ook een backup van dat microSD kaartje. Maar die backup kan even eenvoudig vernietigd worden. Die backup dient ervoor dat als het originele microSD kaartje stuk gaat buiten mijn wil, ik nog een fallback heb.

Maar ik heb dus werkelijk géén manier waarop men een sleutel of een passphrase of wat dan ook uit mij kan persen nadat ik die twee microSD kaartjes heb vernietigd. Ook geen grote Engelse sleutel waarmee men mijn schedel inbeukt, waterboarding, verkrachting en/of me tot de dood folteren. Ik heb die mogelijkheid eenvoudigweg niet. Er is geen geheim om te verklappen. microSD kaartjes vernietigd = geen decryptie.

Dat opzetten duurde me ongeveer een halfuurtje. Komt er op neer dat een standaard Debian z'n initrd lichtjes moet aangepast worden om het microSD reader device vroegtijdig op te brengen en dan met het commando dd wordt de private key via een script naar luks gepiped. M.a.w. er komt ook geen passwoord vraag tijdens mijn boot. Als er geen kaartje in zit, dan boot m'n Debian gewoon niet. Er is nl. helemaal geen passwoord om in te geven.

[Frogmen]

De zwakte zit hem in het feit dat je te arrogant bent om te erkennen dat je encryptie weleens gebroken zou kunnen worden. En hoe wil jij effectief en met 100% zekerheid ten alle tijde dat sd kaartje vernietigen. Dit wel waar het hier om gaat. Het is niet om je prive geheimpjes te beveiligen.

[mae-t.net]

Als je bijvoorbeeld een manjaar werk en een dure electronenmicroscoop nodig hebt om data terug te halen, moeten die data wel heel erg belangrijk zijn.

[Stoney3K]

Als je bijvoorbeeld een manjaar werk en een dure electronenmicroscoop nodig hebt om data terug te halen, moeten die data wel heel erg belangrijk zijn.

Dit soort maatregelen pas je natuurlijk niet toe als je bang bent dat de politie een schijf vol met gekopieerde films mee gaat nemen. Het heeft alleen nut voor heel erg belangrijke bedrijfs- of staatsgeheimen.

[hahaha2223]

Ik denk niet eens meer na over harde schijven, een ssd slopen hiermee bedoelde ik

[lololig]

Die ssd kun je vast ook nog wel op een of andere manier uitlezen toch?

[hahaha2223]

Nope, je kan het niet repareren, en de data is waarschijnlijk allang al weg gelekt

[Triblade_8472]

Is een schijf volledig encrypten niet veiliger en sneller? Zelfvernietigend spul lijkt me niet het meest handige gebruik voor dit spul...

Combinatie van beide lijkt mij.

Door ervoor te zorgen dat het 'selfdestruct' als het bijvoorbeeld NL (of zelfs een stad) verlaat, zal diefstal (naar Oost-Europa?) afnemen omdat de hardware waardeloos wordt. Ik ben hier absoluut een voorstander van!
Uiteraard is dit te omzeilen door bijvoorbeeld een GPS module uit te zetten of kapot te maken, maar goed tijd=geld dus is het het dan nog waard om te stelen?

Hiernaast, encryptie is voor de veiligheid van data. Als je laptop gestolen wordt kan je waardevolle data wellicht de stad niet eens verlaten voordat de HD eruit gehaald wordt. Of simpelweg een 1:1 kopie van je disk naar een andere schijf. Dan is encryptie net zo, al dan niet waardevoller dan selfdestruct.

[GoT]

Ik zie dit niet gebruikt worden in consumenten electronica.
Eerder iets voor geheime diensten.

[Bensimpel]

Leuk als ik veel reis, "sorry baas, mijn laptop heeft een self destruct gedaan in het vliegtuig".

[Triblade_8472]

Tja, dan zou ik niet voor het NL-selfdestruct package gaan... Ik mag aannemen dat wanneer je een laptop met een NL-selfdestruct koopt, dat je zelf wel snapt dat je er niet het vliegtuig mee in moet.

[Switchie]

Waarom niet? Ik snap persoonlijk namelijk niet waarom "buiten een bepaalde zone" als voorbeeld wordt genomen. Imho kiest men namelijk voor een laptop om juist niet aan een vaste werkplek/zone gebonden te zijn.
Wellicht een stom voorbeeld, maar als er iemand interessante info heeft is het bij voorbeeld Mark Rutte of Donald Trump. Laten zij nou net dagelijks intercontinentaal reizen voor zaken.

[t_captain]

Dit is voor secure components etc.

[Padje]

Heeft Samsung hier al geen patent op sinds de Note 7

[Mister E]

als ik dit zo zie is het toestel waar het inzit niet meer bruikbaar maar nog steeds uit te lezen door andere methodes. Ik moet nog zien hoe dit gaat werken als je er bijvoorbeeld een SD kaartje onbruikbaar mee wil maken die ook in de telefoon zit. Bij zelfvernietigend apparaat heb ik meer het idee van volledig gefrituurde circuits of volledig verbranden of iets dergelijks.

[Reactie gewijzigd door Mister E op 24 juli 2024 15:20]

[Stoney3K]

als ik dit zo zie is het toestel waar het inzit niet meer bruikbaar maar nog steeds uit te lezen door andere methodes. Ik moet nog zien hoe dit gaat werken als je er bijvoorbeeld een SD kaartje onbruikbaar mee wil maken die ook in de telefoon zit.

Het polymeer is te fabriceren op micro-schaal, dus het package waar de NAND chip in zit in de SD kaart heeft dan het zelfvernietigende polymeer aan boord. Bij een self-destruct vernietig je dan ook alleen de chip met data.

[arjan1995]

Dat kan toch ook door er even een enorm hoog voltage door heen te jagen? Zie ook deze video: https://www.youtube.com/watch?v=5pP8TLwO_Ks

[Durandal]

Je kan je geheugen zo fabriceren dat je de toegang kan ontzeggen door een interne fuse op te blazen. Dat kan dan middels hard- of software en is niet moeilijk. Er moet alleen een markt voor zijn.

Ik zie dit dan ook niet als een eureka moment.

[dj__jg]

Aan de andere kant, een 'state actor' die echt heeeeeel graag wil weten wat er op zo'n geheugenchip zit kan je interne fuse misschien wel weer herstellen, al helemaal als zo'n fuse standaard op dezelfde plek zit enzovoorts. Dat is toch een stuk moeilijker als de chip in kwestie in kleine stukjes verspreid door de behuizing rammelt.

[Durandal]

Het is natuurlijk een eitje om een paar duizend van die fuses te maken. Misschien wel op elke geheugenrij. FPGAs werken als ik me goed herinner op die technologie.
Niets zo makkelijk als bestaande technologie combineren waarbij productielijnen ook nog eens niet aangepast hoeven te worden.

[dj__jg]

Hmmm, waarschijnlijk zou dat wel werken, al zouden 1000 stukjes nog steeds lastiger zijn denk ik. Een ander punt is dat je dit waarschijnlijk ook gewoon kan toepassen op normale chips: Gewoon een stevig metalen omhulsel onder en boven de chip, met aan de onderkant het polymeer en aan de bovenkant een aantal gaatjes waardoor het polymeer/de druk kan ontsnappen. Als het polymeer flink wat druk kan zetten bij het uiteenzetten (wat wel zo lijkt uit de beschrijving) drukt het makkelijk door de chip heen.

[Stoney3K]

Het is natuurlijk een eitje om een paar duizend van die fuses te maken. Misschien wel op elke geheugenrij. FPGAs werken als ik me goed herinner op die technologie.
Niets zo makkelijk als bestaande technologie combineren waarbij productielijnen ook nog eens niet aangepast hoeven te worden.

Het vervelende is alleen dat die fuses niet helpen tegen ingrijpende data forensics die de chip op microscopisch niveau letterlijk uit elkaar trekken. Ze zorgen er alleen voor dat je er elektronisch niet meer bij kan, maar de data op de chip is fysisch nog intact.

[Durandal]

Mee eens, maar het zal een hoog technologische overheid en/of bedrijf en een grote zak geld vereisen om die data dan weer boven water te halen. Dat sluit bijna alle data uit.
Dat staat je tevens toe te bepalen in welke mate je data dan veilig is.

In contrast daarmee een ondergrond die vervormd en je chip in een onbekend aantal stukjes breekt, waarbij je nog steeds niet weet of het gedeelte waar de data staat dan ook gebroken wordt en boven dat ook nog eens niet kan voorspellen hoe veilig je data nu eigenlijk is.

[flaskk]

Kun je de chip dan niet simpelweg op een éénzelfde pcb plaatsen waar de fuses nog wel intact zijn?

[PepijnK]

Kun je de chip dan niet simpelweg op een éénzelfde pcb plaatsen waar de fuses nog wel intact zijn?

Als die fuses in de die zitten, heeft het geen zin om de chip op een ander PCB te plaatsen.

Maar zelfs dat is nog "onveilig" vergeleken met een laagje polymeer dat de hele chip die in zand verandert. Ga dat maar eens terug puzzelen en lijmen.

[Durandal]

De fuses maken deel uit van de geintegreerde schakeling; op/in het silicium dus

[leuk_he]

Geheugen? Als je data encrypt hoef je alleen maar de sleutel weg te gooien. Maar dat spreekt niet zo tot de verbeelding.

[jurroen]

Uiteraard. Maar een combinatie is altijd sterker. Op dit moment zou je bijvoorbeeld op servers met gevoelige data FDE kunnen instellen. Als het chassis 'ongeauthoriseerd' wordt geopend doe je een full poweroff (via de voeding, niet een ACPI event). Een techniek als deze maakt het bevriezen van het werkgeheugen om de key eruit te kunnen halen nog moeilijker.

Uiteraard gaat het voor de meeste situaties en 'threat models' veel te ver. Maar er zijn zeker situaties waarin dit een goede ontwikkeling is.

[lololig]

Kost meer moeite denk ik, je moet dan wel 't voltage boosten met condensators. Die nemen weer veel ruimte in als die een hoge capaciteit moeten hebben.

Deze manier uit dit artikel is denk ik veiliger voor de omgeving.

[smiba]

Daar is weer extra techniek en stroom voor nodig lijkt me, dit lijkt me een betere oplossing met minder kans dat er iets in de brand vliegt.

[FvGa]

Misschien mis ik de punt volledig hoor maar als je een temp kan bereiken van 250 graden in je device dan ben je er al toch? Of is dat niet destructief genoeg?

[hahaha2223]

In je hele device wel ja, maar daar heb je zoveel energie voor nodig. Dit kan al als het 250 graden is in een heel klein stukje van je apparaat

[Fermion]

Silicium blijft tot 250 graden Celsius goed.

[lololig]

Bij 250 graden smelt alleen nog maar het plastic. Verder gebeurt er nog niet heel veel. De meeste gebruikte metalen smelten nog niet en er vliegt ook nog niks in brand. Mogelijk gaat de accu dan wel open waardoor uiteindelijk alles in de brand vliegt bij een veel hogere temperatuur.
Maar waarom zou je een brandje willen stichten? Levert alleen maar risicos op en een dergelijk apparaat zal niet zomaar worden goedgekeurd om mee te mogen in bijvoorbeeld vliegtuigen voor het geval dat het ooit een keertje fout gaat.

[Switchie]

Het effect treedt blijkbaar al op vanaf 80 graden celcius.
Lijkt me dus uberhaubt al niet geschikt voor een deftig Game of render-laptopje.

Wordt een stevig potje call of duty wel heel levensecht. VR 2.0
Alleen re-spawnen lijkt me wat lastig.

[Reactie gewijzigd door Switchie op 24 juli 2024 15:20]

[arjan1995]

Nope, die halen idd cpu / gpu temparaturen van 90+ graden celcius. Niet dat zulke hoge temperaturen erg goed zijn voor de chips. Je hoort toch vaak genoeg dat laptops op een gegeven moment een kapotte GPU hebben.

[Verwijderd]

Ligt er toch aan over welke fabrikant/gpu generatie je praat.

Ik heb meerdere Alienware's gehad (en nog in bezit) en me 18 met sli (eerst 2 880m nu 2 980m en een 4930mx ) komen niet boven de 70 graden. Als ik ga over klokken dan pas kunnen ze aardig in de buurt van de 80 komen.

Zelfde geld voor de nieuwste generatie met de 10 serie kaarten. Met de standaard koelpasta ligt de temperatuur aan de hoge kant (80+) verricht je een repaste daalde het meteen voor de meeste onder de 65.

De 600 en 700 serie konden nogal stoom blazen net zoals de 880m de enigste was met echte probleem in de 800 serie ( te hoge voltage op de vram ) omdat het eigenlijk gewoon een 780m was met geoverclokte vram.

Maar tegenwoordig hebben de meeste (game/workstation) laptops genoeg koper en grotere fans waardoor de temperaturen aardig zijn gaan dalen.

http://forum.notebookrevi...nware-17-r4-15-r3.797378/

Edit: link toegevoegd

[Reactie gewijzigd door Verwijderd op 24 juli 2024 15:20]

[DamirB]

Je kan ook gewoon een Note 7 kopen

On topic, ziet er wel gaaf uit! Ben benieuwd waar dit nog meer in gebruikt gaat worden.

[lololig]

Met je note 7 weet je niet of en wanneer.

[Idunno_WhyNoT]

Met dit materiaal ook niet, denk ik... Lig je op het strand: "Schat, heb jij de telefoon toevallig in de auto laten liggen?..."

Ik heb het artikel niet kunnen lezen, maar mijn zorg zou zijn dat het niet volledig stopt met werken beneden de 80 graden Celsius. Zou wel eens een ongecontroleerde levensduur op kunnen leveren. Wat dan voor de toepassing in extra beveiligde elektronica misschien weer helemaal geen issue is.

Is mij ook niet duidelijk of dit qua volume / gewicht opweegt tegen andere technieken zoals circuits die overspanning op een chip kunnen zetten om sporen te 'zappen'.

[xoleum]

"this device will self-destruct in 5 seconds", waarna het opzwelt als een ballon en wegzweeft?

[ArcticWolf]

Inspector gadget

[sigmundfreund]

Materiaal voor de nieuwe Notes dus.

Maar even zonder gein, als het spul uitzet is er dan absoluut geen enkele mogelijkeid om nog data uit een chip aan de binnenkant te halen?

[hahaha2223]

Als het in de chip zit, kan je het echt wel vergeten (bij een ssd is alleen de controller of index denk ik al genoeg, de rest van de data op de schijf is dan niet meer in volgorde te zetten)

[Universal Creations]

Er wordt gesproken over koolwaterstof, maar de vraag is welke? Want er zijn er heel veel en een aantal daarvan zijn redelijk brandbaar.

[lololig]

Eentje met een verdamppunt rond de 80 graden dus.

[segil]

Door het polymeer naast een chip te plaatsen, is het in staat om een exemplaar met een dikte van 90 micrometer, oftewel 0,09mm, te vernietigen.

Hoe moet ik dit lezen? Bij een chip denk aan een zwart package op een pcb. (bijvoorbeeld een geheugenchip) Wordt dit component ernaast geplaatst en zo ja, hoe zorgt het groeien ervoor dat de package wordt vernietigd? Het is toch geen zuur wat het materiaal aantast?
Of wordt dit in de chip geplaatst, zodat het circuit wordt beschadigd door het groeiende polymeer?

[mae-t.net]

Denk aan aambeeld en hamer, maar dan met de behuizing van de chip als aambeeld en het stukje polymeer als hamer.

[iCeQbe.]

Laptop gestolen: vanop afstand laten vernietigen. In de meeste andere gevallen lijkt me HDD eruithalen en enkel die stukmaken efficiënter.
En als zoiets algemeen in smartphones komt, is het opeens heel wat minder interessant om die te stelen.

[Accretion]

Hmm, als die gestolen wordt is GPS lokalisering handiger. Als ik 'm stukmaak in de handen van een boef, dan liever met een vlam of een knal

[lololig]

Totdat die net naast iemand anders in de trein zat ofzo. Of in een vliegtuig. Niet zo'n goed idee om iets te laten knallen waarvan je niet precies weet waar het is

[PepijnK]

Met een webcam actief kan je heel goed bepalen wanneer iemand alleen zit. (porno?)

Moet je wel remote bij de webcam kunnen, die niet afgeplakt zijn met tape....

Kan er beter een autodestruct zijn ingebakken die op GPS of iets anders werkt. Autonoom, zonder dat je als user al te makkelijk aan de instellingen kan.

[Liberteque]

"Moet je wel remote bij de webcam kunnen, die niet afgeplakt zijn met tape...."

Alsof die er veel zijn

Ik heb een aardig netwerkje opgebouwd de afgelopen 18 jaar in de ICT en echt honderden laptops en PCs zijn er door mn handen gegaan, maar de enige webcam die ik heb meegemaakt die was afgeplakt was van mijn eigen iMac.

weer even ontopic:
Zo een auto destruct moet zo geïmplementeerd worden dat misbruik door "vreemde mogendheden" onmogelijk is.
Kan die garantie niet gegeven worden, dan lijkt het mij geen goed idee.

[dj__jg]

Een materiaal dat 7 keer zo groot kan worden in een tijdspanne die gemeten word seconden zo niet minuten is op geen enkele manier geschikt als explosief. Niet snel genoeg en niet genoeg volumetoename. De enige manier waarop je daar een vliegtuig mee neerhaalt is als meer dan 1/7de gevuld is met dit spul. Een laptop of smartphone gevuld met dit spul (en dat valt op, want dan werkt ie niet meer) kan maximaal 7 keer zo groot worden. Zelfs als dat met flinke snelheid zou gebeuren zou dat nog nauwelijks effect hebben. Dit soort onderzoeken aan terrorisme proberen te koppelen is absurd.

[StGermain]

Een beetje van dit spul verstopt in de motor zodat die onklaar gemaakt wordt tijdens de vlucht? Dit product maakt de wereld echt niet veiliger.

[dj__jg]

Ook echt niet minder veilig. Er zijn veel beter producten te vinden die bij warmteontwikkeling veel sneller en veel groter uiteenzetten. Noemt men ook wel explosieven. Als iemand met de motor van je vliegtuig kan staan kloten heeft ie dit spul echt niet nodig om te zorgen dat ie na een uurtje kapot gaat.

[Stoney3K]

Een materiaal dat 7 keer zo groot kan worden in een tijdspanne die gemeten word seconden zo niet minuten is op geen enkele manier geschikt als explosief. Niet snel genoeg en niet genoeg volumetoename. De enige manier waarop je daar een vliegtuig mee neerhaalt is als meer dan 1/7de gevuld is met dit spul. Een laptop of smartphone gevuld met dit spul (en dat valt op, want dan werkt ie niet meer) kan maximaal 7 keer zo groot worden. Zelfs als dat met flinke snelheid zou gebeuren zou dat nog nauwelijks effect hebben. Dit soort onderzoeken aan terrorisme proberen te koppelen is absurd.

Je kan dit spul natuurlijk prima gebruiken als aanzet om een normaliter onschuldige stof (zoals, ik zeg, een laptop of tablet-accu) om te toveren tot een gevaarlijk explosief.

Bovendien is sabotage natuurlijk niet beperkt tot bommen, als je op een paar strategische plaatsen de leidingen in een vliegtuig weet te raken dan komt het ding ook naar beneden. Je hebt wel fail-safes maar die houden geen rekening met bewust vandalisme of sabotage.

[dj__jg]

Maar zodra iemand de leidingen in je vliegtuig kan saboteren heeft ie dit spul ook niet meer nodig.

[Stoney3K]

Maar zodra iemand de leidingen in je vliegtuig kan saboteren heeft ie dit spul ook niet meer nodig.

Misschien wel, een hoop belangrijke leidingen (hydrauliek, brandstof) en kabels lopen boven en onder het passagierscompartiment door. Als je dus op de juiste plaats gaat zitten en je hebt zoiets als dit polymeer bij de hand, dan kun je vanuit het passagiersgedeelte een vlieguig saboteren, terwijl het pas wordt opgemerkt als het te laat is. Laat bijvoorbeeld je laptop maar "slingeren" op de juiste plaats (onder een stoel) en zorg dat dit polymeer zijn werk doet. Je hoort geen knal maar hooguit een hoop gekraak tot de boel al stuk is.

[mae-t.net]

Weliswaar niet allemaal uit hetzelfde land, maar er komt nog best wat technologie uit het midden-oosten. Intel heeft een grote basis in Israel, geen kapers maar ook omstreden, en ook in andere landen in die omgeving hebben ze tussen het politiek gekrakeel door nog wel tijd voor beschaving, technologie en wetenschap. Wij hebben daar door het eenzijdige nieuws een heel ander beeld van.