Twentse onderzoekers zijn erin geslaagd 10,5 bits aan informatie te encoderen in een enkel foton. Ze bereikten dit door fotonen zeer precies op een rooster van 112×81 pixels te richten en ruis tot een minimum te beperken.
"Als je me een paar jaar geleden had gevraagd hoeveel informatie een enkel foton kan bevatten, had ik waarschijnlijk 1 bit gezegd: hij kan een 1 of een 0 vertegenwoordigen", zegt prof. dr. Pepijn Pinkse van het Mesa+ Instituut voor Nanotechnologie tegen Tweakers. Dat is onderdeel van de Universiteit Twente. Pinkse en zijn team zijn erin geslaagd 10,5 bits aan informatie met een enkel foton te versturen.
Dat deed hij door niet twee staten te definiëren voor een foton, maar dit te koppelen aan een 'alfabet' van 9072 'symbolen'. De wetenschappers weten bij het versturen van fotonen heel nauwkeurig de plek te bepalen waar deze gaan landen. Bij hun opstelling richtten ze fotonen op een rooster van 112×81 pixels. Elke pixel vertegenwoordigt een symbool. Omdat ze fotonen secuur kunnen richten, kunnen de wetenschappers bepalen op welke pixel, of symbool, het foton valt. Na de detectie van de ontvanger is daarmee de informatie overgebracht.
Waar een symbool bij een systeem van twee mogelijkheden 1 bit vertegenwoordigt, is dat bij het alfabet van 26 letters 4,7 bits. In de opstelling van Pinkse en zijn collega's is de hoeveelheid bits van de informatiedrager in theorie log2(9072), oftewel 13 bits. Dat dit maximum niet behaald wordt, komt door ruis.
Het richten van de fotonen gebeurt met een spatial light modulator, of slm, terwijl de projectie vervolgens gebeurt op een intensified ccd-camera. "We moeten de camera heel kort openzetten en heel precies weten wanneer het foton aankomt. Het gaat om nanosecondes", aldus Pinkse. Om het precieze moment van de komst van het foton bij de pixel te weten te komen, sturen de wetenschappers twee fotonen: een ervan wordt gedetecteerd door een single-photon counting module, de ander bevat de informatie. Na detectie van de een, wordt de camera opengezet voor de ander.
Niet de detectie van de fotonen is het moeilijkst, maar het terugbrengen van ruis. Pinkse is daarom tevreden over het resultaat van 10,5 bits: "Zelfs als je een alfabet zou maken dat evenveel tekens bevat als het aantal atomen in het universum, dan zou je maximaal 270 bits met één foton kunnen versturen. Dan is 10,5 bits best goed."
Het onderzoek kan van belang zijn voor het gebruik van quantumcommunicatie om informatie veilig over te brengen. De Twentse wetenschappers hebben hun werk in Optics Express gepubliceerd onder de noemer Transmitting more than 10 bit with a single photon.