Voorpaginanieuws in De Telegraaf op donderdag: 'Ov-chipkaart weer gekraakt'. Ook NU.nl, tv-programma's en andere media pakken er groots mee uit. Klopt het nieuws wel? Is er inderdaad sprake van een nieuwe hack? Nee.
"Gratis reizen door truc met smartphone", schrijft De Telegraaf donderdag op zijn voorpagina. Het nieuws is afkomstig van 'onderzoeksbureau ITDev Solutions en reizigersorganisatie TotalOV', die waarschuwen hoe 'kinderlijk eenvoudig' het is om 'gratis met het openbaar vervoer te reizen'. Het enige dat je nodig hebt, is je smartphone en een nfc-sticker die je over je ov-chipkaart plakt. De nfc-sticker bootst de functionaliteit van de ov-chipkaart na, en een app op de smartphone wordt gebruikt om de 'chipkaart' in te checken of het saldo op te hogen.
De belangrijkste reden waarom de 'nieuwe ov-chipkaart-hack' weinig om het lijf heeft, is dat er feitelijk niets nieuws omhanden is. Het is een hack die vijf jaar oud is en die in een nieuw jasje is gestoken. Het is immers al veel langer mogelijk om in te checken, ov-chipkaarten te klonen en je saldo op te hogen. Die hack werkt na al die jaren nog steeds, zolang de incheckpaaltjes en de apparatuur van bijvoorbeeld conducteurs nog niet zijn aangepast. Ook zijn er al tijden apps die nfc-tags kunnen beschrijven.
Maar dat zijn niet onze enige bedenkingen bij dit 'nieuws'. Uiteraard hebben wij contact opgenomen met 'onderzoeksbureau' ITDev Solutions en 'reizigersorganisatie' TotalOV, om te vragen waar hun beweringen vandaan komen. Wat blijkt: er is helemaal geen app, en ook geen bewijs dat die er komt: er is slechts een 'theorie' en een 'verwachting'. "Wij hebben een theorie opgebouwd over wat nu mogelijk is", zegt Marcel Balk van ITDev Solutions. "Op bepaalde media, waarvan ik niet ga verduidelijken welke, wordt beweerd dat er inderdaad een app komt." Die zou binnen een maand beschikbaar moeten zijn, maar meer informatie dan dat is er niet.
Allereerst: technisch is het prima mogelijk, wat ITDev Solutions en TotalOV beweren. Maar ITDev Solutions is geen onderzoeksbureau, maar een webhoster; TotalOV lijkt meer een commercieel bedrijf dat ov-informatie en -storingen doorgeeft. Bovendien willen beide bedrijven niet aangeven waar ze hun informatie vandaan hebben, waardoor wij - en andere media - die niet kunnen verifiëren. Wij hebben een goede reden om terughoudend te zijn met dit soort claims. Begin 2011 hadden we op de redactie van Tweakers al een Android-app in handen waarmee zogenaamd kon worden ingecheckt op ov-paaltjes, maar ondanks de beloftes van de maker, bleek die niet te functioneren. Bovendien claimt TotalOV dat er ook een iOS-app komt, maar zowel de iPad als iPhone beschikken helemaal niet over nfc.
Ook Trans Link Systems, het bedrijf achter de ov-chipkaart, is sceptisch: het bedrijf benadrukt dat de hack vooralsnog theorie is. "Beide organisaties hebben bij Trans Link Systems aangegeven dat het fraudescenario in de praktijk nog niet mogelijk is", schrijft de organisatie op haar website. Daar komt bij dat TotalOV en ITDev Solutions zeggen dat ze Trans Link Systems van de hack op de hoogte hebben gesteld. Woordvoerster Anita Hilhorst zegt echter pas op de hoogte te zijn gesteld toen het bedrijf een telefoontje kreeg van De Telegraaf. Volgende week zullen de organisaties pas met elkaar om tafel gaan.
Wat niet meehielp om de claims geloofwaardig te maken, waren de verbazingwekkende quotes die Clemente Valli van TotalOV geeft. "Er zal een wet moeten komen om die stickers te verbieden, en dat gaat veel tijd kosten", zegt hij. "Want iedereen gaat dit straks gebruiken. Dan krijgen de ov-bedrijven geen geld meer, en kunnen ze hun medewerkers niet meer betalen", aldus Valli. Toch knap, voor een hack die al jarenlang mogelijk is.
Het kan natuurlijk dat er daadwerkelijk binnen nu en enkele weken een app met genoemde functionaliteit verschijnt en dat zou nog enige nieuwswaarde hebben. Dit kunnen we echter niet verifiëren bij een betrouwbare bron. Voorlopig lijkt het geheel daarmee op een mediastunt die te onbetrouwbaar is om media-aandacht te rechtvaardigen.
Update, 14:02: Als 'bewijs' voor de claims, heeft ITDev een filmpje online geplaatst waarin wordt getoond hoe een ov-chipkaart kan worden uitgelezen. In de beschrijving van de video schrijft ITDev niet te laten zien hoe de ov-chipkaart wordt beschreven, uit 'veiligheid voor de gebruiker'. Het getoonde programma is echter vrij verkrijgbaar, maar ondersteunt niet het schrijven naar ov-chipkaarten, zo merkte tweaker LearnDriver terecht op. Bovendien is de geplaatste video gekopieerd; het origineel werd afgelopen zomer door iemand anders online geplaatst. Dat lijkt te bevestigen dat het om een hoax gaat.