AIVD viert 75e verjaardag

Het is vrijdag 75 jaar geleden dat de Nederlandse inlichtingendienst AIVD werd opgericht. De dienst begon zijn werkzaamheden op 29 mei 1945 onder de naam Bureau Nationale Veiligheid.

Ook voor die datum waren er al wel Nederlandse inlichtingendiensten, maar volgens de AIVD waren die vooral militair van aard. Verder terug in de geschiedenis was er in Nederland, net als in veel andere landen, al een zogenoemde 'zwarte kamer'. Deze naam wordt gegeven aan het onderscheppen van poststukken om informatie te kunnen verzamelen.

Hoe dan ook spreekt de AIVD van 29 mei 1945 als geboortedag. Het Bureau Nationale Veiligheid is toen opgericht met als doel om collaborateurs op te sporen, maar al snel volgt de oprichting van de Centrale Veiligheidsdienst. Op 8 augustus 1949 wordt de Binnenlandse Veiligheidsdienst opgericht, die meer te zien is als de voorloper van de huidige AIVD en bijvoorbeeld ook het uitvoeren van veiligheidsonderzoeken als taak had. Het einde van de Koude Oorlog, begin jaren negentig, maakt dat de BVD zich op andere gebieden moet gaan richten dan het gewend was.

In 2002 treedt de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten 2002 in. Die wet breidde de taken van de dienst uit met een 'inlichtingentaak buitenland', waarmee ook politieke inlichtingen gewonnen dienen te worden. Daarom is besloten dat de term Binnenlandse Veiligheidsdienst niet langer voldoet en wordt de naam aangepast naar Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst of AIVD.

Sinds de eeuwwisseling staat met name de dreiging van het jihadisme hoog op de agenda van de inlichtingendienst. Ondertussen licht de dienst in zijn recente Dreigingsbeeld-rapport de opkomst van gewelddadig rechts-extremisme uit. Sporadisch komen details over inlichtingenacties van de AIVD in de openbaarheid, zoals het nieuws dat de dienst wist te infiltreren bij Russische staatshackers.