Vier mainstreamkoelers getest

Inleiding

Of het nu om een stevig potje overklokken gaat, om het terugdringen van de geluidsdruk, om het verlagen van de temperatuur of om een indrukwekkend smoel achter het plexiglazen raam in de kast: een tweaker met een beetje ambitie gebruikt geen stockkoeler voor zijn cpu. Tweakers.net bekeek een viertal populaire alternatieven.

De vier mainstream koelers in deze test, met prijzen tussen de dertig en veertig euro, zijn de budget-koeler uit de CNPS-serie van Zalman, de Yasya van Scythe, de Thermax Eclipse van Spire en de VCT-9000 van Nexus.

De Nexus- en Spire-koelers zijn beide van het 'direct touch heatpipe'-ontwerp: de heatpipes staan direct in contact met de heatspreader van de processor. De andere twee koelers hebben een gladde heatsink die de warmte van de cpu opneemt en doorgeeft aan de heatpipes.

We lieten de vier koelers met de meegeleverde ventilators onder diverse omstandigheden hun werk doen. Vervolgens monteerden we op alle koelers identieke ventilators, om zo een directe vergelijking tussen de koelprestaties van de blokken te kunnen maken.

Prijzen en specificaties

Specificaties
Merk	Scythe	Zalman	Spire TherMax	Nexus
Type	Yasya	CNPS10X Performa	Eclipse II	VCT-9000

Laagste prijs	Onbekend	Onbekend	Onbekend	Onbekend
Afmetingen	130 x 109 x 159 mm (lbh)	132 x 100 x 152mm (lbh)	131 x 70 x 152 mm (lbh)	132 x 118 x 145mm (lbh)
Gewicht	848 gram	748 gram	822 gram	635 gram
Heatpipes	6x 6mm	5x 6mm	5x 8mm	1x 8mm, 4x 6mm
Materiaal basis	Koper	Koper	Direct touch (koper)	Direct touch (koper)
Materiaal koelribben	Aluminium	Aluminium	Aluminium	Aluminium
Fans	1x 120mm	1x 120mm	2x 120mm	1x 120mm
Socket	754, 775, 939, 940, 1156, 1366, AM2, AM2+, AM3	754, 775, 939, 940, 1156, 1366, AM2, AM2+, AM3	775, 939, 940, 1156, 1366, AM2, AM2+, AM3	775, 1366, AM2, AM2+, AM3
Extra's	Fan-controller	Fan speed resistor	Push/pull	Skivetek heatsink

Nexus VCT-9000

De VCT-9000 van fabrikant Nexus is geschikt voor AMD- en Intel-processors en op laatstgenoemde processors wordt de koeler met behulp van pushpins bevestigd, net als de Yasya. De Nexus oogt anders dan reguliere koelers: de koeltoren is aan één kant schuin 'afgesneden' en ook de 120mm-ventilator staat dus schuin. Daardoor wordt de luchtstroom onder andere langs de 'SkiveTek'-heatsink op de cpu geleid. Deze heatsink is uit een enkel stuk aluminium vervaardigd en beschikt over een paar dozijn kleine vinnetjes, wat de warmteafgifte moet verbeteren.

Voor het uiterlijk vertoon zijn aan de zijkanten wat metalen nepvlammetjes aangebracht en rond de fan zijn enkele leds geplaatst. Anders dan bij de overige torens wordt bij de 9000 een centrale 8mm-heatpipe bijgestaan door vier 6mm-heatpipes.

De assemblage van de 9000 is vrij eenvoudig: aan weerszijden van de heatsink moeten twee schroeven deels losgedraaid worden, waarna de pushpin-clips of AMD-hendels erin geklikt kunnen worden en met de schroeven gezekerd worden. Door het ontwerp van de koeltoren zijn de pushpins echter niet eenvoudig in het moederbord te drukken: daar zijn een schroevendraaier en wat kunst- en vliegwerk voor nodig.

Ook het vervangen van de 120mm-ventilator is minder eenvoudig dan bij de andere koelers: Nexus gebruikt een bevestigingssysteem met een pin binnen een klem. Dat levert een iets robuustere bevestiging dan met clips of rubbers op, maar de fan is minder makkelijk te vervangen.

Scythe Yasya

De Scythe Yasya is een opvallende verschijning. De koeltoren oogt vervaarlijk met zijn getande koelribben. Scythe noemt dit een TMLF-structuur, wat voor Trident Multi Layer Fin Structure staat. Zes heatpipes voeren de warmte van het koeloppervlak naar de drietand-koelribben af. Een meegeleverde Kaze Slip Stream-ventilator, compleet met draaiknop om het toerental te regelen, zorgt voor de luchtverplaatsing.

Scythe Yasya

Niet alleen het getande uiterlijk en de aanwezigheid van de fancontroller zijn opvallend: de Yasya is met 848 gram ook de zwaarste koeler in deze test. Toch ontbreekt een backplate: de Yasya wordt simpelweg vastgeklikt. De gedachtengang hierachter is dat de koeler zonder gereedschap op elk moederbord bevestigd kan worden. De Yasya lijkt daardoor beter geschikt voor AMD-systemen, die over een degelijker bevestigingssysteem beschikken.

Scythe Yasya

De pushpins of AMD-clips worden in de koeler vastgeklikt, waarbij wederom geen gereedschap nodig is. De installatie verloopt daarmee vrij eenvoudig, maar als de koeler eenmaal is geplaatst, verdient het aanbeveling om de kast verder zo min mogelijk te verplaatsen, om te grote belasting van het moederbord te vermijden. De meegeleverde 120mm-ventilator wordt met metalen beugels aan de koeler bevestigd; geluidsisolerende materialen worden niet geleverd.

Scythe Yasya

De aan de meegeleverde ventilator bevestigde fancontroller varieert de rotatiesnelheid van 1400 tot 2000 toeren per minuut. De draaiknop is gevat in een slotplaat die in een uitbreidingsslot bevestigd moet worden en voelt stevig aan. De kabel is met dertig centimeter echter niet al te lang.

Naast de klikmontage heeft de Yasya nog een niet onbelangrijk nadeel: de meegeleverde fancontroller is prettig en werkt goed, maar kan alleen met de meegeleverde fan worden gebruikt. Wie liever een andere ventilator gebruikt of er twee wenst, kan de controller afschrijven.

Scythe Yasya

Spire Thermax Eclipse II

Spire heeft met de 822 gram zware TherMax Eclipse de op een na zwaarste koeler uit deze test aangeleverd. De vijf koperen heatpipes, met elk een doorsnede van 8mm, staan in direct contact met de processor. Op hun beurt geven ze hun warmte door aan vernikkelde aluminium koelribben, die door een 120mm-fan worden gekoeld. Voor een push-pull-configuratie is ook een tweede ventilator meegeleverd, samen met bevestgingsmateriaal voor AMD- en Intel-sockets en de benodigde backplate.

De installatie van de koeler op het X58-bord begint met de assemblage van de backplate: hier dienen vier schroeven ingestoken te worden, die met bouten worden vastgezet. De plaat wordt onder het moederbord geplaatst en de schroeven worden door de bevestigingsgaten in het moederbord gestoken. Om de backplate elektrisch van het bord te isoleren moeten plastic isolatieringen worden aangebracht.

Aan de heatsink zelf hoeft niet gesleuteld te worden: die wordt direct op de schroeven geplaatst en met geveerde schroeven vastgezet. Die schroeven kunnen deels handmatig worden aangedraaid, maar voor het vastdraaien is toch echt een - platte - schroevendraaier nodig.

De ventilator of ventilators worden met behulp van rubbers aan de body van de koeler opgehangen om trillingen te voorkomen. Een minpuntje aan de bouwkwaliteit van de Eclipse zou de backplate kunnen zijn: deze is vrij zwak uitgevoerd. Ook het systeem met de rubberen isolatieringen, die slechts eenmaal te gebruiken zijn, verdient geen schoonheidsprijs. Verder kan het bevestigen van de rubber houders voor de ventilators aan de koelribben wat lastig zijn, hoewel de bekende clips ook niet altijd even handig zijn.

Zalman CNPS10X Performa

Zalman levert met zijn Performa een tower-koeler die sterk lijkt op de overige koelers uit de CNPS-serie. De koperen basis van de koeler staat in contact met vijf heatpipes die op hun beurt warmte doorgeven aan geribbelde aluminium vinnen. Een 120mm-ventilator zorgt voor de nodige luchtstroom. De koeler weegt ongeveer 748 gram en wordt met een backplate geleverd.

De prestaties en het geluidsniveau van de Performa-koeler zijn op diverse manieren te regelen. De draaisnelheid van de ventilator kan met pwm worden aangestuurd, maar de fan kan ook in de zogeheten Quiet Mode draaien. Daarvoor wordt een tussenstuk meegeleverd dat tussen de fanheader op het moederbord en de ventilator wordt geplaatst. Een flinke weerstand moet daarbij zorgen dat de ventilator niet meer dan 900 tot 1350 toeren per minuut maakt. Zonder die weerstand bedraagt het toerental 900 tot 2000 toeren per minuut, wat uiteraard voor meer geluid zorgt.

De Performa is geschikt voor alle courante sockets en processors, en Zalman levert dan ook de nodige hardware mee voor de bevestiging op diverse moederborden. Op het 1366-moederbord dient een kruis als backplate te worden geplaatst, dat echter eerst in elkaar gezet moet worden. De bouten moeten in de juiste gaten voor het gekozen socket worden gestoken en worden vastgezet met een plastic dopje. Vervolgens moet een vierkante dubbelzijdige sticker op de backplate worden geplakt, zodat het geheel tegen de achterkant van het moederbord kan worden geplakt. Vervolgens moet de heatsink worden voorzien van een bijpassende bracket en ten slotte worden vier schroeven in de juiste gaten gestoken om de koeler aan de backplate te bevestigen.

Om de ventilator te bevestigen, is meer knutselwerk vereist. Zalman levert twee strips schuim mee die de doorgifte van trillingen moeten voorkomen. De strips moeten op de koeler geplakt worden, waarna de ventilator met metalen beugels wordt bevestigd.

Het systeem van dubbelzijdig plakband, schuimstrips en filler-blokken (voor AM3-sockets) brengt echter wel nadelen met zich mee. Wie regelmatig de koeler van de cpu haalt, moederborden verwisselt of er andere hobby's op nahoudt, loopt tegen materiaaltekort aan. Met name het dubbelzijdige plakband is niet bestand tegen verwijdering en daar zal dus na verloop van tijd een alternatief voor moeten worden gezocht.

Afgezien van het verbruik van 'consumables' is de bevestiging van de Performa echter goed doordacht en relatief eenvoudig. De schroeven zijn goed bereikbaar en de 'zelfklevende' backplate maakt het vinden van de schroefgaten eenvoudig.

Testmethode

De koelers werden op een X58-Intel-systeem met een EVGA Classified-moederbord getest. De te koelen processor was een Core i7 920 die op 3,8GHz werd geklokt door de baseclock tot 180MHz te verhogen. Hierbij werd de cpu-spanning op 1,30V ingesteld. Tussen de processor en de heatsink werd Arctic Cooling MX2-koelpasta aangebracht.

Voor de idle-metingen, waarbij de geluidsproductie en de gemiddelde temperatuur van de vier cores werden gemeten, werd Speedstep ingeschakeld. De kloksnelheid bedroeg daarbij 2200MHz. Het geluid werd op een afstand van 25cm van de ventilator gemeten met een Voltcraft-geluidsdrukmeter en afgezet tegen het omgevingsgeluid. De gemiddelde core-temperatuur werd gemeten met RealTemp 3.40.

Bij metingen onder load werd Speedstep uitgeschakeld en bedroeg de kloksnelheid 3,8GHz. De load werd verzorgd door Prime95, dat ten minste vijf minuten kreeg om de cores op te warmen.

Naast de meegeleverde fans werden ook S-Flex 800- en 1600-ventilators op respectievelijk 800 en 1600rpm gebruikt. De pwm-ventilators werden op hun minimale en maximale toerental ingesteld met behulp van SpeedFan.

Resultaten: geluidsproductie

Tijdens de tests met de Voltcraft-geluidsdrukmeter bedroeg het omgevingsgeluid 29,3dBA. De metingen werden verricht in een geluidsarme ruimte om omgevingsgeluid zo veel mogelijk te beperken. De microfoon werd haaks op de koeler gericht en op een afstand van 25cm opgesteld.

Geluidsproductie, eigen ventilator
	Geluidsdruk in dBA, lager is beter
VCT-9000 @600rpm	******** 40,8
CNPS10X Performa @900rpm	******** 42,4
VCT-9000 @1600rpm	******** 43,2
CNPS10X Performa @1500rpm	******** 43,9
Yasya @1400rpm	********* 44,7
CNPS10X Performa @2000rpm	********* 47,8
Thermax Eclipse II @2300rpm	********* 48,6
Yasya @2000rpm	********** 51,2
Thermax Eclipse II 2x @2300rpm push/pull	********** 52,1

Op de stilste stand produceert de VCT-9000 veruit de minste decibels. Dit kan echter deels verklaard worden door de oriëntatie van de koeler: de schuine plaatsing ervan richt een deel van de geluidsdruk van de microfoon vandaan. Dit beeld is ook bij het hogere toerental zichtbaar. De CNPS blijkt, ook op hogere rotatiesnelheden, eveneens redelijk stil. Zoals verwacht mag worden, levert de push-pull-opstelling van de Eclipse II het meeste geluid, hoewel ook de ene fan van de Yasha op de snelste stand behoorlijk wat herrie produceert.

Geluidsproductie, S-Flex @800rpm
	Geluidsdruk in dBA, lager is beter
VCT-9000	********* 40,5
CNPS10X Performa	********** 41,9
Thermax Eclipse II	********** 42,9
Yasya	********** 43,5

Het beeld verandert maar weinig als we de meegeleverde fans vervangen door de S-Flex-ventilators. De VCT-9000 is wederom stil en ook de CNPS10X van Zalman doet het goed met de S-Flex. De geluidsproductie van de diverse modellen varieert, zoals verwacht, maar weinig.

Geluidsproductie, S-Flex @1600rpm
	Geluidsdruk in dBA, lager is beter
VCT-9000	********* 42,3
CNPS10X Performa	********** 43,3
Thermax Eclipse II	********** 44,7
Yasya	********** 44,8

Wanneer een S-Flex-ventilator met een toerental van 1600rpm wordt bevestigd, liggen de resultaten nog iets dichter bij elkaar. De lijst wordt wederom aangevoerd door de VCT-9000 en de Zalman.

Resultaten: koelprestaties

De warmteproductie werd met behulp van RealTemp 3.40 gemeten. De idle-temperaturen werden berekend uit de gemiddelde gemeten temperatuur nadat Windows 7 gedurende vijf minuten zijn desktop heeft getoond. Onder belasting werd de maximum temperatuur van de vier cores gemeten en gemiddeld. De load werd door de Blend-test van Prime95 gegenereerd en werd ten minste vijf minuten gedraaid. De getoonde waarden zijn gemiddelde verschillen met de omgevingstemperatuur, die 21,5 graden bedroeg.

Idle

Warmteproductie, eigen ventilator, idle
	graden Celsius tov omgeving, lager is beter
CNPS10X Performa @2000rpm	***** 12,8
CNPS10X Performa @900rpm	****** 14,8
Yasya @2000rpm	****** 15,5
Yasya @1400rpm	****** 15,8
Thermax Eclipse II @2300rpm	******* 16,3
VCT-9000 @1600rpm	******** 20,3
VCT-9000 @600rpm	********** 25

De CNPS-koeler van Zalman weet de vier cores van de Core i7 920 netjes koel te houden, ook als de fan op het laagste toerental wordt ingesteld. Wie pwm gebruikt om de fansnelheid te reguleren, kan dus ook bij lagere toerentallen rekenen op een koele processor. De prestaties van de Spire vallen in de idle-test wat tegen: de fan draait het hardst maar kan niet voor de beste koeling zorgen. De stille Nexus VCT-9000 valt hier hard door de mand: wanneer de ventilator op zijn laagst draait, loopt de temperatuur met maar liefst 25 graden op tot ruim 45 graden.

Warmteproductie, S-Flex @800rpm, idle
	graden Celsius tov omgeving, lager is beter
Yasya	********* 19,3
CNPS10X Performa	********* 20
Thermax Eclipse II	********* 20
VCT-9000	********** 21,5

De langzame S-Flex-fan weet de processors ook in idle-toestand van voldoende lucht te voorzien, waarbij vooral opvalt dat de VCT-9000 nog steeds op de laatste plaats staat, maar nu toch een stuk beter koelt. De meegeleverde ventilator van Nexus kan dus beter vervangen worden. Ook de Scythe Yasya profiteert van de nieuwe koeler: in plaats van een middenmoter is deze koeler nu de beste uit de test.

Warmteproductie, S-Flex @1600rpm, idle
	graden Celsius tov omgeving, lager is beter
Yasya	******** 16,3
Thermax Eclipse II	********* 17,8
CNPS10X Performa	********* 18,3
VCT-9000	********** 19,3

Met de S-Flex op 1600rpm blijft de Yasya de best presterende koeler - als het om de temperatuur gaat, tenminste, de geluidsproductie is zoals gezegd hoger dan die van de concurrenten. Ook de overige koelers houden met een verdubbeling van het toerental de cpu ongeveer twee tot drie graden kouder.

Load

Warmteproductie, eigen ventilator, load
	graden Celsius tov omgeving, lager is beter
Eclipse II @2300rpm push/pull	****** 40
Eclipse II @2300rpm	****** 42
Yasya @2000rpm	****** 42,8
CNPS10X Performa @2000rpm	****** 43
Yasya @1400rpm	****** 45
CNPS10X Performa @1500rpm	****** 45,3
VCT-9000 @1600rpm	******** 55
VCT-9000 @600rpm	********** 72

Onder belasting is de push-pull-configuratie van de Spire met zijn twee ventilators het effectiefst, en de single-fan-configuratie van dezelfde koeler doet het niet veel slechter. Ook de Yasya doet het out of the box goed. De CNPS en de Yasya vormen de middenmoot. De 9000 stelt hier weer ernstig teleur: met de ventilator op 1600tpm kan de processor maar net koel worden gehouden. Als de fan in de langzaamste stand wordt gezet, kan de processor maar nauwelijks onder zijn kritieke grens worden gehouden en sommige cores komen boven de 95 graden.

Warmteproductie, S-Flex @800rpm, load
	graden Celsius tov omgeving, lager is beter
Yasya	******** 50,8
Eclipse II	********* 52,5
CNPS10X Performa	********* 53,5
VCT-9000	********** 61,3

Met de 800rpm-S-Flex weet de lawaaiige Yasya-toren opnieuw te overtuigen, met in zijn kielzog de Eclipse en Performa. De Nexus presteert met de S-Flex opnieuw slecht, maar is wel iets beter dan met zijn eigen fan op 600rpm en bijna zo goed of slecht als met zijn eigen fan op 1600rpm.

Warmteproductie, S-Flex @1600rpm, load
	graden Celsius tov omgeving, lager is beter
Eclipse II	******** 44,8
Yasya	******** 44,8
CNPS10X Performa	********* 46
VCT-9000	********** 53,3

De snellere S-Flex met zijn 1600rpm houdt de processor in alle gevallen significant koeler dan zijn tragere variant, maar de verschillen met de stock-fans op vergelijkbare snelheden zijn verwaarloosbaar: De Yasya is iets warmer met zijn tragere stock-fan, terwijl de Performa met zijn tragere stock-fan koeler blijft. De heatsink en koelribben van de Nexus voldoen ook met S-Flex-ventilators nauwelijks om de cpu-temperatuur binnen acceptabele grenzen te houden.

Conclusie

De duidelijkste conclusie die de tests naar voren brengen, is dat de Nexus VCT-9000 ongeschikt is om een licht overgeklokte i7-quadcore te koelen. Wanneer een traag draaiende ventilator onder belasting wordt gebruikt, is de kans groot dat de thermische beveiliging van de cpu moet optreden, en ook idle lopen de temperaturen knap hoog op. Bovendien is zowel het installeren van de koeler als het verwisselen van de ventilator een pittige klus.

De prestaties van de overige koelers ontlopen elkaar niet veel. De Eclipse is het meest veelzijdig met zijn twee meegeleverde ventilators en de push-pull-configuratie levert de beste koelprestaties op. Deze Spire-koeler maakt dan echter ook de meeste herrie en een idle systeem wordt wat minder efficiënt gekoeld. Met een S-Flex-ventilator is de koeler iets stiller, maar een echt geruisloos zal de Eclipse niet worden. De koeler is dan ook wellicht een aardige keus voor overklokkers die weinig om geluid en veel om goede koelprestaties geven. De bevestiging van de ventilator(s) is wat bewerkelijk, maar de rest van de installatie zal niet voor problemen zorgen.

De Yasya van Scythe maakt vrij veel geluid, maar de koelprestaties zijn niet mis. Met een S-Flex-fan voert de koeler alle ranglijsten aan. De meegeleverde fan is echter wat minder effectief en dat is jammer, want de meegeleverde fan-controller maakt deel uit van de ventilator en kan niet in combinatie met andere fans gebruikt worden. Ook voor de keus voor pushpins krijgt de Yasya puntenaftrek: schroeven en een backplate zouden beter passen bij deze zware koeler.

Zalman lijkt met de CNPS10x Performa de beste balans te hebben gevonden. De koelprestaties bevinden zich in de subtop en het is ook een van de stilste koelers, ongeacht de gebruikte ventilator. Voor de bevestiging van deze zware koeltoren is een backplate beschikbaar en het enige minpunt hierbij is de flinke hoeveelheid plakstrips die gebruikt moet worden. De mogelijkheid om de fan af te remmen met een extra weerstandje is aardig en de Performa is ook nog eens de goedkoopste koeler uit onze test.