'Eerste computer' geeft nieuwe geheimen prijs

De eerste analoge computer, ook wel bekend als het Antikythera-mechanisme, heeft een nieuwe functie prijsgegeven. Het ruim twee millennia oude apparaat zou gebruikt zijn om kalenderdata van de klassieke Olympische Spelen bij te houden.

Een team van Britse, Griekse en Amerikaanse onderzoekers ontdekten de 'nieuwe' functie van de Griekse rekenmachine. Zij ontdekten het woord 'Olympia' op één van de bronzen wijzerplaten die onderdeel van het mechanisme vormen. Ook de namen van Olympische sporten werden op de bronzen schijf aangetroffen. De ontdekking dat behalve astronomische berekeningen ook sociale gebeurtenissen op het mechanisme zijn vastgelegd, werd door de onderzoekers als 'opmerkelijk' omschreven. Eerder was al bekend geworden dat het mechanisme gebruikt kon worden om astronomische data te berekenen. De nieuwe onderzoeksresultaten wijzen op een Korinthische oorsprong, wat een relatie met Archimedes zou kunnen betekenen. Deze bekende Griekse filosoof, wiskundige, uitvinder en astronoom leefde op het Korinthische eiland Sicilië in Syracuse, ongeveer honderd jaar voordat het Antikythera-mechanisme gemaakt moet zijn.

De connectie met Archimedes wordt aannemelijk geacht omdat de namen voor de maanden die op het Antikythera-mechanisme werden ontdekt, ook in de Korinthische kolonie Sicilië werden gebruikt. Archimedes overleed echter zo'n honderd jaar voor het artefact werd gemaakt. Het mechanisme, dat wel als 's werelds eerste analoge computer wordt bestempeld, zou echter mogelijk op basis van aantekeningen van Archimedes gemaakt zijn. De constructie van de 'rekenmachine' wordt gedateerd op omstreeks 150 tot 100 jaar voor Christus. In 1902 werd het apparaat in een gezonken schip nabij het eiland Antikythera gevonden. De ongeveer dertig bronzen platen en tandwielen waren in roest en sediment gehuld, maar met behulp van computertomografie weten onderzoekers steeds meer details bloot te leggen. De wetenschappers zullen hun resultaten in de Nature-editie van augustus publiceren.

Reacties (87)

[Toff]

Er zijn WEL replica's in omloop van dit ding, maar die berusten voor een deel op giswerk. Het origineel is niet compleet, zwaar verroest en in 82 stukken teruggevonden. Volop ruimte voor speculatie dus... Filmpje

[Reactie gewijzigd door Toff op 29 juli 2024 02:23]

[Verwijderd]

Dat is een heel leuk filmpje. Dit is blijkbaar een multifunctioneel mechanisme: het werkte als kalender en verklaarde tegelijkertijd astronomische verschijnselen, die mogelijk als hulp werden gebruikt bij de scheepvaart navigatie (een soort ouderwetse Tom Tom). (Diende het mogelijk ook als vis-kalender?)

Verbazingwekkend vakmanschap, moeilijk voor te stellen dat ze in die tijd al zoiets konden maken. Ik vraag me wel eens af hoeveel van die oude cultuur er vernietigd is door de millenia heen. Ik denk dat er misschien nog wel meer spraakmakende verassingen tevoorschijn komen. Helaas verbergt dat tijdperk nog veel zaken, waar we volgens mij steil van achterover zouden slaan

[Reactie gewijzigd door Verwijderd op 29 juli 2024 02:23]

[StanPC]

Ik heb er dit jaar een documentaire over gezien. Ik was erg onder de indruk van het apparaat. Vooral dat men toen al dacht aan het 'automatiseren' van dingen.

Over die replica's: Er schijnt een soort van bouwtekening gemaakt te zijn, deze rol is waarschijnlijk naar de beroemde bibliotheek in Alexandrië (gesticht door koning Ptolemeus II) gebracht, en daar is deze tijdens de enorme brand (die helaas ervoor gezorgd heeft dat heel veel waardevolle en verbluffende geschiedenis verloren is gegaan) vernietigd.

Het is in ieder geval een zeer fascinerend apparaat. En dat er nog ontdekt is dat er waarschijnlijk berekeningen mee werden gemaakt voor de data van de olympische spelen wijst alleen nog maar meer op de beschaving die ze destijds hadden.

Kan het niet laten de Romeinen, en vooral de Grieken op wetenschappelijk gebied, van de oudheid even te promoten

[proatjeboksem]

da's ook wel typisch.

geweldige technologie zonder goede documentatie, omdat er geen backup van is gemaakt. Zouden we dat hedentendage nog tegenkomen?

[jdm8]

Ik weet hoe mijn volgende case mod er uit gaat zien

Maar is het niet mogelijk om een replica te maken? Al zitten er maar enkele tanden op elk tandwiel, dan kan je berekenen hoe veel tanden er op elk tandwiel zaten en dus wat de verhoudingen tussen de verschillende tandwielen waren. Aan de hand daarvan kun je dan kijken of die verhoudingen met bekende verschijnselen overeen komen, ehb je neit eens een replica nodig. Maar hier hebebn vast al mensen aan gedacht die er meer verstand van hebben.

[Reactie gewijzigd door jdm8 op 29 juli 2024 02:23]

[MAX3400]

Hier hebben meerdere mensen al aan gedacht maar een replica is onmogelijk. Puur omdat ze niet precies weten welke tandwielen ze missen of waar een tandwiel met 6 of 14 tandjes (bijvoorbeeld) moet komen te zitten.

Probleem is ook dat de documentatie over deze computer nooit gevonden is dus op basis van aannames en historische data, kunnen de onderzoekers alleen maar zeer sterke gokjes maken naar wat de machine allemaal kon.

[vgroenewold]

Wat verder niet wegneemt dat tandraderen van deze kwaliteit uit die tijd behoorlijk spectaculair zijn op zichzelf! Het geeft toch aan dat er meer gedaan is in die tijd dan je soms dacht. Ik vind het echt een ontdekking die tot de verbeelding spreekt, prachtig.

[batavier]

Waarschijnlijk komt dit omdat de handleiding vanuit het Japans door een slechte vertaler is overgezet naar het Grieks. Dat vraagt om moeilijkheden, toen al!

[To_Tall]

Mischien moeten ze een replica maken om te ontdekken wat het apperaat wel niet meer kon

[iceheart]

hebben ze genoeg geprobeerd, maar het apparaat is niet helemaal compleet en dat blijft dus altijd gokwerk

[graey]

Niet als de aantekeningen van archimedes nog intact zouden zijn

[svenk91]

het zal niet alleen op zijn aantekeningen zijn gebaseerd

[fevenhuis]

Ik weet niet hoor, maar hebben we het hiet niet gewoon over een klok ipv. computer ?

Heeft ook uiterlijk en innerlijk meer weg van een klok,
maar dan wel eentje die zijn tijd heel erg vooruit liep.

[vgroenewold]

De computer is uiteindelijk gebaseerd op dit soort mechanismen. Zonder tandraderen was de computer waarschijnlijk ook niet zo snel bedacht. Misschien herinner je je nog de ponskaarten die gebruikt werden in vroege versies van computers? Gebaseerd op mechanisch aangedreven weefmachines, die ook met ponskaarten werkten. Zo is elke uitvinding, en zeker deze, een schakel in het bedenken van het volgende.

[fevenhuis]

Nee, dan nog zou het zo zijn dat computers gebaseerd zijn op (mechanische) klokken.

Of we moeten de stelling maken:
een klok is een computer zodra het ook een kalenderfunctie bevat. (Zoals in dit voorbeeld).

[Reactie gewijzigd door fevenhuis op 29 juli 2024 02:23]

[KilZone]

Ik weet dat mijn reactie 'laat' is in termen van Tweakers.Net maar ik wil hier toch nog even wat over kwijt.

Het woord computer betekent vandaag de dag min of meer 'het apperaat in die zwarte (*) kast naast je monitor' maar dat heeft het niet altijd betekend!

* Vul zelf een andere kleur in, of bedenk dat hij in je monitor zit als je een Apple computer hebt

Het woord 'computer' komt van het werkwoord 'to compute', wat in het Engels berekenen betekent. Vroeger werd het woordt 'computer' gebruikt voor iets of iemand die iets berekende en dat is wat dit apparaat doet.

Ooit vertelde mijn geschiedenis docent me, dat het (chineese) telraam ook onder de naam 'computer' bekent stond, omdat het niets anders was dan een vroege versie van een 'rekenmachine'.

Dus de term 'computer' duidt inderdaad op een klok, maar omdat het gebruikt werd om de tijd te voorspellen van een eclipse of het houden van de Olympische Spelen is het een rekenapparaat en dus een 'computer'.

[Verwijderd]

Er wordt nu wel gesproken van 'de eerste computer', maar zou 'de oudst gevonden computer' niet een betere beschrijving zijn? Als het apparaat al 100 jaar tevoren beschreven werd in de geschriften van Archimedes is het dan niet veel aannemelijker dat er al eerdere exemplaren waren?
Het is te hopen dat er ooit een tweede exemplaar van wordt gevonden, waardoor hopelijk het hele mechanisme nagebouwd kan worden.
Anderzijds is het wel een grimmige gedachte dat er twee duizend jaar geleden al een dusdanig hoog ontwikkelde wetenschap was. Die wetenschap heeft de ten ondergang van die beschaving toch niet kunnen tegenhouden.

[fevenhuis]

Inderdaad is het 'Oudste gevonden" voorzinnetje beter, maar over het algemeen gebruikt men termen om juist de zaken aan te duiden waarmee we bekent zijn.
En men gebruikt dus niet termen die zaken beschrijven waarvan we het bestaan niet van weten, men heeft dus alleen vermoedens dat de principes van het apparaat al 100 jaar eerder zijn beschreven.

Ik vind ook dat het verkeerd is om te stellen dat wij veel verder ontwikkeld zouden zijn als voorgaande beschavingen niet ten onder waren gegaan.
Het is juist zo dat wij we hier zijn, omdat het de (menselijke) ontwikkeling zelf is, wat de cycli van bloei en ondergang doorstaat.
Ook zullen onze computers wellicht ooit niet meer zijn dan kleine toevallige zijsporen van ontwikkelingen in compleet andere richtingen.

En als je de oude beschavingen eens bestudeerd dan kom je erachter dat men misschien niet zo "hoogontwikkeld" was in alle zaken, zoals je nu maar even zo snel voor de makkelijkheid aanneemt. Want het was vooral bijgelovigheid wat toen regeerde.

[Reactie gewijzigd door fevenhuis op 29 juli 2024 02:23]

[vgroenewold]

Klopt, maar dat lag voornamelijk aan de vele oorlogen, gebrek aan communicatie, slechte levensomstandigheden, zeer beperkte manieren om te reizen, bijna niemand die studeerde, slechte kijk op mensen die zich wetenschapper noemde, etc. De wereld van vandaag de dag is totaal anders en veel beter in de hand te houden omdat iedereen op elkaar let, aan de andere kant kunnen we ook veel sneller een beschaving naar de knoppen helpen.

Maar als je inderdaad ziet dat men 2000 jaar geleden reeds zulke fijne mechanieken kon maken...en uberhaupt een mechaniek als deze kon bedenken, dan vraag je je af of de computer bijv. al niet 1000 jaar eerder had bestaan. En waar hadden we dan nu gestaan...

[Reactie gewijzigd door vgroenewold op 29 juli 2024 02:23]

[bangkirai]

Dat op elkaar kunnen letten is ook een nadeel, daardoor zijn er sneller volken op elkaars teentjes getrapt, die anders geen contact hadden....

[Verwijderd]

Offtopic:Stel je eens voor onze beschaving gaat eraan door de derde wereldoorlog(nucleaire oorlog en iedereen weer in de steentijd zit en een kleine groep mensen de aarde weer bevolkt) dat ze over 1000 jaar net zo kijken naar onze beschaving en zich geen raad weten met de componenten van onze computer? Het is een cyclus dat elke beschaving op zijn hoogtepunt zichzelf weer vernietigd en het is bewezen door de tijden heen.

Ik vind het zowiezo apart, net als de eerste persoon in de tijd van de grieken die met een bal vol met water, vuurtje eronder en een kleine pijp die uit de bol een soort van straalmotor principe heeft bedacht als de beschaving niet was omgevallen vlogen we allemaal al 1000 jaar geleden.

[Reactie gewijzigd door Verwijderd op 29 juli 2024 02:23]

[Verwijderd]

Om een draaiende fluitketel een straalmotor te noemen, is toch wel enigzins overdreven...

[Verwijderd]

Correctie : ik had het over het straalmotor principe maar in het engels heet het, het jetpropulsion principal als vliegtuigingenieur is het een van de eerste dingen die je leert over de werking van een ramjet en soortgelijke. Ze gebruiken het om zo een jet motor simpel uit te leggen. Dus vandaar jetpropulsion principal. het enigste probleem was dat ze geen nuttig gebruik ervan konden maken. Het is niet dat ik zei dat, dat een straalmotor moest voorstellen.

[Verwijderd]

Hehehehe, briljante comment, heeft echt mijn dag gemaakt.

Meer relevant zou zijn geweest dat het principe van de stoom machine al gebruikt werd om te helpen met de deuren van de tempel van karnak(correct me if I'm wrong) te openen.

Wat als de Egyptenaren treinen hadden. Het is natuurlijk wel zo dat niet alleen een principe nodig is om een technologie succesvol in (massa)gebruik te nemen.

Denk trouwens ook dat de Griekse beschaving nooit is omgevallen....

[wolf47]

322 vóór Christus werd de Atheense democratie door de Macedoniërs afgeschaft. Wat wij nu democratie noemen, lijkt veel minder op de oorspronkelijke democratie dan op de klassieke in onze ogen structureel corrupte Romeinse republiek met partijen en verkiezingen. De oude Grieken wisten dat wij te stom zijn om onze leiders te kiezen en lieten dat over aan de godin van het lot (zie het Engelse ballot). Eerst gebeurde dat via een geblinddoekte maagd; toen die oude schurken uitgevogeld hadden hoe je die kunt corrumperen, bouwden ze een lottomachine. De USA maakte hier een replica van toen ze hun 200ste verjaardag vierden.

[Hazuki]

Syracusa is geen eiland, maar een stad op Sicilie.

[willemdemoor]

Fixed, zie ook Eerste computer geeft geheim prijs?

[Zenyatta]

Hij doet zijn naam wel eer aan: Antikythera-mechanisme.

Maar even zonder dollen: het is wel een inventief apparaat. Waarschijnlijk kon men er nog veel meer mee dan aan ons bekend is. Ik ben benieuwd wat men er in de toekomst nog meer over te weten komt.

Dit is toch hét bewijs dat oude beschavingen meer kennis hadden dan we denken.

[YopY]

Zeker als je het vergelijkt met de tot nu toe als eerste mechanische rekenmachines beschouwde vergelijkt, die zo groot als een kamer waren. Als ik die afbeelding en dat filmpje van Toff zie is het Antikythera mechanisme veel en veel kleiner, terwijl 'ie hetzelfde doet.

[dasiro]

jij spreekt over digitale rekenmachines, het gaat hier om een analoog toestel, maw het valt in dezelfde categorie als het telraam en de abacus, die ook al duizenden jaren oud zijn

[Japs]

telraam / abacus zijn in feite ook digitale rekenmachines.
Digitaal / analoog slaat op de waarden waarmee kan worden gewerkt: liggen die in een continue bereik (in principe elke waarde mogelijk) dan is het een analoog; Is alleen een vaste set van waarden mogelijk, dan is het een digitaal systeem.

Digitaal / analoog heeft ook niets met wel/niet elektronisch te maken:
Je kan ook een elektronische analoge rekenmachine maken: met wat weerstandjes en opamps kan je al optellen / aftrekken / vermenigvuldigen / delen.
Gooi er een condensator / spoel bij en je kan zelfs differentieren / integreren.

[rogierslag]

Je maakt nu de fout door analoog vs digitaal te verwarren met continu (wat alle waarden kan aannemen) en discreet (slechts enkele waarden zoals alle getallen in het bereik R).

Analoog en digitaal is gebaseerd op de manier van schrijven van getallen. Digitaal kan een bijna continu systeem zijn met hele kleine stappen ertussen. Maar analoog kan 100% discreet zijn, denk maar aan de electra in een chip. Deze stuurt bijvoorbeeld (zolang die niet defect is) waarden als +0V, +6V of +12V uit. Electriciteit is analoog en mogelijk 100% continu maar het is zeer mogelijk om zo'n analoog medium als discreet te laten werken

[Jaco69]

Nee hij heeft 100% gelijk, een telraam/abacus is digitaal.
Digitaal is discreet (in stappen) en analoog is continue.

[stefanass]

Wel opvallend dat ze toen al een "computer" hadden die een fatsoenlijke kalender-functie had, terwijl "wij" nog niet zo lang geleden te maken hadden met een millenium-bug..