Mechanisme Griekse 'computer' ontleed

De Grieken hadden rond 100 voor Christus al de beschikking over een 'rekenmachine' die de omloopbaan van hemellichamen kon voorspellen; tot deze conclusie komen onderzoekers na uitvoerige studies van een apparaat dat werd opgedoken in de Middellandse Zee.

In een Romeins wrak werden aan het begin van de vorige eeuw onderdelen gevonden van wat nu bekend staat als het Antikythera-mechanisme. Op 40 meter diepte werden 81 onderdelen van het rekentuig gevonden, volledig bedekt onder een laag roest. Onder de onderdelen bevonden zich 30 handgemaakte bronzen tandwielen, waarvan de grootste 27 tanden had. De onderzoekers, onder leiding van de Brit Tony Freeth van de universiteit van Cardiff, vermoeden dat de onderdelen in een platte houten doos hebben gezeten, en dat met hulp van het toestel de baan van de maan en zonsverduisteringen konden worden voorspeld. Met onder meer röntgenstraling werd een 3d-beeld van het apparaat gemaakt. Met behulp van dit beeld, en een reconstructie van de positie van de onderdelen, kon de functie van het apparaat vastgesteld worden.

De onderzoekers waren erg onder de indruk van het technische vernuft van de draagbare astronomiekalender; zo werd onder meer rekening gehouden met het feit dat de baan van de maan een ellips beschrijft. De onderzoekers hebben ook gedeeltes van de oude inscripties kunnen lezen; deze teksten suggereren dat het apparaat ook gebruikt werd om de baan van andere hemellichamen te bepalen. De techniek is volgens de onderzoekers zo verfijnd, dat in de duizend jaar na de bouw niet een vergelijkbaar technisch hoogstandje is afgeleverd. Al eerder dachten onderzoekers dat het oude mechaniek gebruikt moest zijn voor astronomische doeleinden. De Britse historicus Derek Solla Price was ook al tot die conclusie gekomen, maar kon geen directe bewijzen aanvoeren. De meest recente studie, gepubliceerd in het toonaangevende blad Nature, levert nu wél de wetenschappelijke bewijzen hiervoor.

Op het forum is ook een discussie gaande over het Antikythera-mechanisme.

Reacties (64)

[d3vlin]

Ik vraag me af of in dit model / apparaat de aarde in het midden ligt of de zon. Dat zou wat zijn als de zon hier al in het midden ligt gezien de kwestie Copernicus/Galilei zo'n slordige 1500 jaar later...

[Gekke Dirkie]

De Grieken en Romeinen en bijna iedereen wist dat de aarde om de zon draaide, alleen die Christelijke middeleeuwers wilden zichzelf graag belangrijker maken dus zetten zij de aarde in het middelpunt

[Anoniem: 175233]

Volslagen onzin. Waar haal je het vandaan zeg?

Ook de Grieken dachten dat de aarde het middelpunt van het heelal is. Hun 4-elementen concept was door o.a. reden voor. Aarde is het zwaarste, en zit dus in het midden, dan water, (zeeën, oceanen) dan lucht, en dan vuur. Vuur is dus de zon en sterren!

De Grieken dachten WEL dat de aarde rond was. En hadden de omtrek zelfs redelijk correct berekend.

De Christelijke leer is voor een zeer belangrijk deel op de Griekse filosofie gebaseerd. De kerk dacht dus ook dat de aarde rond was. De Griekse beschrijving van de hemellichamen, (aarde in het midden, zon, en planeten eromheen) werd gebruikt om de datum van Pasen uit te rekenen.

De problemen begonnen pas toen Copernicus beweerde dat de aarde om de zon draaide, en dus niet het middelpunt van het heelal was.

[Anoniem: 13443]

uhm, de Christelijke leer heeft niets van doen met Griekse filosofie maar is gebaseerd op de Joodse.
Grieks stond diametraal tegenover de christelijke leer. Grieken vs Joden word genoemd als heidenen vs volk van God.

In de Tenach (oude testament) word de aarde genoemd als een ronde aarde die in het heelal opgehangen is. Poetisch verwoord maar wel juist. En dat was iets van 900 vChr.

[PrinsEdje80]

Ik weet het niet zeker, maar ik denk dat zij toch nog steeds dachten dat de aarde plat was en dat de zon en maan er omheen cirkelden (zon was de god Helios, die op zijn vurige kar in een dag over de aarde heen vloog).

Dat ze de planeten konden voorspellen, daarvan vind je tegenwoordig nog steeds iets van terug in de sterrenkunde. Ze gebruikten zogenaamde epicykels (Engels: epicycle), bedacht door Ptolomaeus om de rare beweging van de planeten (betekent letterlijk: wandering star) aan de hemel te verklaren. Hiervoor is de aanname dat je de aarde als middelpunt hebt. Je ziet de epicykel terug komen in de dynamica van melkwegstelsels.

[Anoniem: 13443]

FYI, 'de Grieken' is niet iets statisch. Zij hebben ook een geschiedenis meegemaakt en zich ontwikkeld.

[i-chat]

das onzin, dat niet iedereen wist dat de aarde niet 't middelpunt was maar de zon was bij bepaalde volkeren zoals indianen al lang bekend, -

dat om wat voor rede dan ook men in europa dat nog niet inzag, staat daar natuurlijk los van,

[merethan]

De reden?

Als je dat zei werd je door de Christenen op de brandstapel gezet.

[blobber]

De ideeen manier van denken uit het christenlijke westen zijn juist de grondslag voor ons moderne wetenschappelijk onderzoek

Ga jij eens wat geschiedenisboeken lezen.De grondslag van de moderne westerse Wetenschap is gelegd door oa de Oude Grieken en Soemeriërs.Hun Wetenschappelijke kennis is ook door de Arabieren overgenomen.Toen de (inmiddels Christelijke) Westerse beschaving terugviel in barbarisme, heksen en bijgeloof tijdens de middeleeuwen, hebben we dankzij de kruistochten weer heel wat van de Arabieren geleerd wat we zelf waren kwijtgeraakt.Daarna bloeide de wetenschap op, niet dankzij het Christendom, maar ondanks het Christendom, lees maar hoe het Copernicus en Galilei verging.Daar kan nauwelijks van stimulatie gesproken worden hoor

[Anoniem: 13443]

Pardon? Wat is dat nou weer voor haatopwekkende taal? De ideeen manier van denken uit het christenlijke westen zijn juist de grondslag voor ons moderne wetenschappelijk onderzoek. Dat het christendom misbruikt is in de machtsstrijd in de middeleeuwen heeft daar niet mee te maken. En dat wetenschap en dogmatiek verstrengeld raakten is geen goede zaak, gelukkig zijn we daar nu vanaf.
De ontwikkeling van onze huidige welvaart en wetenschap heeft zijn wortels in het christendom, of je dat nu leuk vind of niet. De joods-christelijke traditie is de enige godsdienst die wetenschappelijk onderzoek stimuleert.

Er zijn aanwijzingen dat de mensen van oudsher al wisten hoe het heelal in elkaar zat, alleen heel veel mensen/volken zijn die informatie kwijtgeraakt omdat het niet belangrijk genoeg was (onder moeilijke omstandigheden), maar hebben er later dus een andere eigen draai aan gegeven. Sommige oude beschavingen van ver voor de Egyptenaren blijken al weet van astronomie te hebben (door de ligging van grote gebouwen die uitgelijnd zijn op een sterrenkaart van bijna 10.000 jaar geleden).

@zaphod
woordje huidige vergeten op te schrijven.
Het bouwt natuurlijk wel op de griekse ideeen en denkbeelden Die zijn in geschriften eeuwenlang door monniken in kloosters zorgvuldig gearchiveerd en gekopieerd en zijn daardoor bewaard gebleven.

@blobber
dat ligt er maar net aan wat voor boeken. Ik heb er genoeg gelezen. Niet alle geschiedenisboeken schrijven de waarheid en de waarheid ligt zoals altijd veel genuanceerder.
Wat ik bedoel is dat christendom niet de vijand is van wetenschap. Veel wetenschappers zijn echter wel behoorlijk vijandig tegenover het christendom. Vandaar mijn reactie op Merethan die nogal omgenuanceerd was.

[Anoniem: 126610]

"Onze welvaart en wetenschap heeft zijn wortels in het christendom, of je dat nu leuk vind of niet."

Toen dit apparaat werd gemaakt moest JC nog worden geboren en dit komt op mij toch behoorlijk wetenschappelijk over. Of je dat nu leuk vindt(!) of niet.

[Sorki]

Wel geweldig wat dat ding allemaal kan

The functions provided by the device include:

* A 365-day calendar, which ingeniously factored in the leap year every four years
* The Metonic cycle
* The Callippic cycle, which is four Metonic cycles minus one day and reconciles the solar year with the lunar calendar
* Predict lunar and solar eclipses under the Saros cycle, a 223-month repetitive interplay of the Sun, Earth and Moon
* A star almanac, showing the times when the major stars and constellations of the Greek zodiac would rise or set
* (speculatively) may also have shown the positions of the planets
* Includes the main lunar anomaly (the Moon appears to move across the heavens at different speeds at different times)

[Anoniem: 399]

Hoe, leap year? Ik dat dat dat een functie van de Gregoriaanse kalendar was die pas later verzonnen werd? Deden de Romeinen en Grieken daar ook al aan?

Trouwens, waarom wordt een Grieks navigatiemiddel in een Romeins schip gevonden?

[Anoniem: 13443]

Dat ding hield gewoon de juiste waarden aan. 365,2425 dagen. Dan gaat het schrikkeljaar vanzelf. Dit ding is astronomisch en geeft de tijd aan voor de kalender. Een kalender is bedoeld voor boeren wanneer ze kunnen zaaien en oogsten. De omlooptijd van de aarde heeft niets met Julius of Gregorius te maken.

[Barbapapa720]

@KnetterGek

Je hebt helemaal gelijk

http://nl.wikipedia.org/wiki/Gregoriaanse_kalender

edit:

slecht opgelet en gelezen. jhellingman heeft gelijk. Het schrikkeljaar bestond al. @mezelf beter lezen!!

[Fireshade]

waarom wordt een Grieks navigatiemiddel in een Romeins schip gevonden?

De Romeinen hadden de Grieken ook ingelijft, en daarmee alles wat los en vast zat van hen overgenomen. Inclusief hun goden (maar dan met Romeinse namen).
Dus zo'n stukje vernuftige techniek laten ze niet liggen natuurlijk.

[Bulls]

wel vreemd dat alles al ingebouwd is hoe de banen gaan, en alles met 1 wiel bestuurd kan worden.

[Anoniem: 73319]

och, de planeten en manen hoeven ook niet in de Deventer Almanak te kijken

[Anoniem: 124281]

Da`s wel vet. Werkt dit apparaat ook onafhankelijk van waar die op Aarde staat?

[Anoniem: 194064]

De eerste GPS met bereik overal ter wereld

[_Thanatos_]

Hij werkt zelfs op andere planeten

[Anoniem: 76438]

Volgens mij was vroeger bij een aflevering van Arthur C. Clarke's Mysterious World een aflevering aangeweid (best wel een interessant programma). Ik stond er toen ook wel van te kijken. Men wist toen alleen nog niet zeker wat het nou precies was.

Edit: http://www.sacred-texts.com/ufo/artifact.htm

In het nieuwsbericht staat overigens dat het grootste tandwiel 27 tanden had. Moet het niet zijn dat het kleinste tandwiel 27 tanden had? Dat lijkt me namelijk heel wat aannemelijker, zeker als ik kijk naar wat foto's en x-rays.

[Jiriki]

In de bron staat ook dat het grootste gevonden stuk 27 tanden had, maar er staat dus niet dat het een heel wiel betreft.

Ik denk het niet, omdat er 81 stukken zijn gevonden en het apparaat maximaal 72 delen had.

[Opi]

Momenteel loopt er een discussie over het artikel in W&L. Deze is hier te vinden. Tevens zijn er links naar achtergrond informatie.

[jhellingman]

Schrikkeljaren zoals wij ze kennen zijn al onderdeel van de Juliaanse kalender, van 45 voor Christus. Ook de oude Grieken kenden het concept al. Paus Gregorius XIII heeft alleen een kleine aanpassing rond de eeuwwisselingen ingevoerd, zodat de kalender nog beter past.

[Anoniem: 132102]

ook in het oude Griekenland waren er al velen die in een heliocentrisch zonnestelsel geloofden. Het geocentrische model werd pas echt volledig dominant door de scholastiek en de populariteit van Aristoteles in de Middeleeuwse wereld.

[Who Am I?]

Grappig, onder het artikel taat een link naar de nieuwe AMD quadcore Opteron

Wel gaaf dat ze in 1000jaar na de ontwikkeling van dat apparaat nog niets vergelijkbaars is geproduceerd en knap dat ze dit allemaal konden voor dat er satellieten of andere dingen waren.

[DJ Henk]

In principe maakt het voor het apparaat weinig uit of je veronderstelt waar de aarde in het zonnestelsel ligt, lijkt me. Het gaat erom dat de sterren/planeten een bepaalde baan aan de horizon beschrijven en dat je technische trucs moet uithalen om deze baan tot uiting te laten komen.

Of je die banen berekent vanuit het bekende aarde-in-het-midden-model, of dat je ze simpelweg nauwkeurig in de praktijk meet, ligt daarbuiten.

[edit]: was eigenlijk reactie op d3vlin hieronder..

[Anoniem: 13443]

Voor de baan van andere planeten maakt het nogal verschil hoor
De maan draait om de aarde en de aarde om de zon en dus gaan ze op en onder in 1 beweging, echter de planeten gaan op maar wel elke dag op een andere plaats. De plaats waar planeten opkomen vormen alleen geen ellips, maar vaak maken ze een lus terug om daarna weer verder te gaan. Dat komt omdat wij de planeet 'inhalen' of worden ingehaald.

Wil je dat goed hebben moet je toch eerst wel snappen hoe het in elkaar zit. En aangezien ze ook al corrigeerden voor een ellipsvormige baan zullen ze dat best al wel gesnapt hebben. Mensen in de oudheid waren niet dom hoor.

[memphis]

Zo zijn er nog veel mysteries uit de oudheid, met name de Egyptenaren die de sterrenstelsels aardig in kaart hadden en met grote precisie gebouwen neerzetten en de moeilijkste gesteenten kaarsrecht maakten.

[Anoniem: 40118]

Mysteries? Niks mysteries. Mensen denken soms dat omdat ze 2 duizend jaar geleden nog geen computers en vliegtuigen hadden dat ze dus dom waren of zo.

Daar is natuurlijk niks van waar. Een hoop van de grote denkers uit die tijd hebben de basis gelegd voor onze cultuur en onze wetenschap.

Dat ze misschien vaak de mogelijkheden niet hadden om de dingen te maken die ze zich voorstelden neemt niet weg dat je er wel over kunt nadenken (wij kunnen ook niet naar het centrum van ons melkwegstelsel reizen en toch hebben de geleerden er genoeg theorieen over).

Het bijzondere van deze ontdekking is dat men dus in die tijd wel degelijk in staat was om hun gedegen astronomisch kennis ook om te zetten in een praktisch bruikbaar mechanisch navigatiehulpmiddel.

En dat is heel knap en we weten misschien nog niet hoe ze het hebben gedaan, maar een mysterie is het zeker niet.

[dmantione]

Mag ik even protesteren tegen "astrologie". De Romeinen hadden een zeer geavanceerde zeevloot en gebruikten dit soort instrumenten voor de navigatie, niet voor sterrenwichelaarij.

[Anoniem: 34614]

Het bron-artikel heeft het ook over "astronomy", niet "astrology". Het is idd een wetenschappelijk instrument dus.

[Anoniem: 176201]

Het gaat hier om astronomie en niet astrologie.

Binnen de context van zeevaart, de voorloper van gps

Koersbepaling op basis van de posities van sterren en andere hemellichamen.

[the___butcher]

Ik denk dat ze hier inderdaad astronomie bedoelen.

Edit: Spuit 11...

[klaafstra99]

Jeetje... geen sterrewichelarij met dit soort instrumenten. Hoe weet je dit zo zeker?

Zat je opa bij de Romeinen of zo?

[UncleScooby]

Rare jongens he, die Romeinen.

[Anoniem: 95057]

eeehm, dit soort apparaten bestaan al veel langer...

stonehenge

4000 BC bestond er ook nog een volkje in voormalig Irak, die kwa astronomische kennis nog immer op ons voorlopen.. Sumeriërs

[Jack Flushell]

Van stonehenge is helemaal niet bekend of het een astrologische/astronomische/gastronomische betekenis had. Het is gewoonweg niet bekend. Bovendien past stongenge niet op een schip en was stonehenge toch wel wat minder kunstig dan dit werkje met zijn radertjes...

[Arjan A]

Stonehenge past ook wel in een schip

[conradm]

ff rondje bellen of iemand een stonhenge navigatie platform voor me kan bouwen...

hoezo GPS...

[Dutch_Razor]

Hoe kunnen die figuren nou op ons voorlopen? Zoveel is er toch niet te doen zonder radiotelescopen etc..