Door Mark van der Kruit en Jelle Stuip

Het ultieme 32”-scherm voor op je bureau - QD-oled op 4k

05-05-2024 • 10:00

57

Monitorliefhebbers hebben er lang op moeten wachten, maar begin 2024 zijn ze er eindelijk: 32"-oledschermen met een 4k-resolutie en een hoge refreshrate. Voor wie een high-end gamingmonitor zoekt die niet heel groot of extra breed is, lijkt het zo'n beetje de ultieme combinatie. De Alienware AW3225QF, ASUS ROG Swift PG32UCDM, Gigabyte Aorus FO32U2P en MSI MPG321URX zijn de eerste gamingmonitors met zo'n 4k-QD-oledpaneel in de winkels. Welke is de allerbeste?

00:00 - QD-oled op 4k - Het ultieme 32”-scherm voor op je bureau
00:53 - QD-oled
03:14 - De aansluitingen
06:03 - Responstijden
06:53 - SRGB-modus
07:55 - Sdr & hdr
08:50 - Conclusie

Reacties (57)

Sorteer op:

Weergave:

Ik heb elders gelezen dat door de aparte subpixel-indeling, dergelijke oled-schermen eigenlijk onbruikbaar zijn voor office/productie taken vanwege de impact van color fringing op de leesbaarheid van tekst. Jullie noemen dat kort, maar is dat nu echt een issue of niet?

Jullie noemen de schermen hierboven "ultiem", iets wat je alleen voor gaming en films kunt gebruiken lijkt mij heel ver af staan van ultiem, vandaar de vraag.
Je hebt gelijk, veel reviews spreken hierover. Volgens mij komt LG eind 2025 met een RGB oled layout. Dit in combinatie met hogere PPI (4k/27") is in mijn ogen de "ultieme" monitor voor zowel games, films, en desktop

[Reactie gewijzigd door tweegroenethee op 22 juli 2024 13:36]

Color fringing als gevolg van 'wat' precies?

Bedoel je door anti-aliasing methodes die op subpixel niveau werken? Hiervoor zullen custom kernels gemaakt moeten worden, en de subpixel indeling zal onderdeel moeten worden van het hele besturingsysteem, graphics stacks, GPU drivers, etc.

In FreeType zet ik subpixel anti-aliasing zelfs nu al uit, want subpixel anti-aliasing geeft altijd gekleurde randjes.

Update: Even opgezocht, FreeType ondersteunt al het bepalen van de subpixels posities in hun API, dit noemen ze 'Harmony LCD'. Dan kun je subpixel anti-aliasing aanlaten, als je voorkeur daar naar uit gaat.

https://freetype.org/free...ce/ft2-lcd_rendering.html

[Reactie gewijzigd door likewise op 22 juli 2024 13:36]

Color fringing doordat de subpixels van het scherm een andere layout hebben dan bij gewoon LCD. Ik ben niet bekend met de hele rendering stack dus ik weet niet wat er makkelijkst aangepast zou worden, maar wat ik lees is dat scherpe randen (waar tekst voornamelijk uit opgebouwd is) color fringing opleveren doordat de rendering is geoptimaliseerd voor een andere indeling. Zwarte tekst is beduidend minder goed leesbaar als het ene rand paars is en de andere groen en alleen het midden zwart (als voorbeeld, de daadwerkelijke effecten hangen af van de hoek van de lijn).

In games en video kijk je vrijwel nooit naar scherpe lijnen met een uniforme kleur en is er dus geen zichtbaar probleem. Maar als je het scherm veel gebruikt voor tekstverwerking, dan is uitstekende leesbaarheid toch wel een vereiste.

Hier een pagina met voorbeelden: https://pcmonitors.info/a...nd-woled-fringing-issues/

[Reactie gewijzigd door Jefrey Lijffijt op 22 juli 2024 13:36]

Dat is inderdaad bij anti-aliasing, en met name bij tekst erg gevoelig.

De vraag is of de render stack met andere subpixel indelingen om kan gaan, anders is het uitzetten van subpixel rendering een optie. Ik vind ook op reguliere RGB subpixel indeling deze color ringing / fringing irritant.

Is in elk geval de moeite waard om te kijken wat je persoonlijke voorkeur is.
Nee, werk , shrijf en game op LG C1, werkt perfect.

Je kan er zelfs wat mee prusten als je echt wil omdat zo goed als onzichtbaar te maken.

https://www.reddit.com/r/...or_oled_displays_getting/
Merci, dit klinkt goed.

[Bij nader inzien: het is niet duidelijk dat dit goed werkt voor QD-OLED, zoals in deze gaming-monitoren zit.]

[Reactie gewijzigd door Jefrey Lijffijt op 22 juli 2024 13:36]

Das dan ook geen QD-OLED.
Op WOLED is dat gewoon veel minder het geval.
Zowel in de video, als in de geschrevenr eviwe wordt benoemd dat het probleem op deze schermen door de kleinere pixels en dus hogere pixeldichtheid minder opvalt en bij dagdagelijks gebruikt, waarbij je er dus niet op let, ook niet echt opvalt.
Ik gebruik een 34" qd-oled voor werk, naast een 34" VA. De enige reden dat ik mijn VA meer gebruik is inbranden en het feit dat je iedere 4 a 8 uur de pixelrefresher moet draaien, color fringing stoort mij persoonlijk helemaal niet - maar naar het schijnt is de een er gevoeliger voor dan de ander.
Nee, dit is geen issue. Tekstkwaliteit is beter dan IPS 32" 4k, omdat die schermen vaak met een matte coating komen die de scherpte meer teniet doet dan de matig aanwezige colour fringing op OLED 4k 32" (en ik zie die colour fringing eigenlijk helemaal niet, op 50cm van het scherm, en ik zie >150% qua scherpte). Mijns inziens is de lage ppi het enige nadeel, ik kan niet wachten op 6k of 8k OLED 32", dát zou de tekstscherpte echt verbeteren.

Bron: ik gebruik een MSI 321 URX alleen als productiviteitsmonitor sinds dat ie beschikbaar is (i.e. zo'n 2 maanden), en ik heb hiervoor de volgende monitoren minimaal een week gebruikt de afgelopen anderhalf jaar als productiviteitsmonitor:

LG 35WN75C-B: wqhd VA 34"
LG 38WN95CP-W: 3800x1600 IPS 38"
LG 34WK95U: 5k2k IPS 34"
LG 27EP950-B: 4k OLED 27"
LG 27UP85NP-W: 4k IPS 27"
Dell UltraSharp U3223QE: 4k IPS 32"
Philips 27E1N8900: 4k OLED 27"
Philips 279M1RV: 4k IPS 27"

(ik ben aan een lange zoektocht naar de ideale monitor bezig.... Voor productiviteit komen deze 4k OLEDs in de buurt, behalve lage PPI en evt burn-in risico (ik denk dat dat risico overigens vrij klein is, maar ik kan het je over een paar jaar vertellen aangezien ik niets anders doe dan static content er op zetten))

[Reactie gewijzigd door oli4100 op 22 juli 2024 13:36]

Ik zou me eerder druk maken over burn in als je het gaat gebruiken voor werk. Fringing is alleen zichtbaar als je dichtbij het scherm zit(~30cm).
Iemand met qd oled (alienware 360hz) hier, het ziet er wat anders uit dan normaal maar het is prima bruikbaar voor Office. Bekende van me heeft ook een qd oled en ook hij vind de text prima. Niks storends aan.
Super gaaf deze monitoren. Ik lees dat de Gigabyte 99% DCI-P3 kan weergeven. In de video wordt ook gesproken over adobeRGB weergave. Hier zou ik ook in geïnteresseerd zijn voor de afwisseling voor fotobewerking. Iemand een idee hoeveel procent deze adobeRGB kan weergeven?
93 procent, meer informatie en testresultaten in de geschreven roundup!
Thanks! Ik ga hem lezen _/-\o_
ik las 4k.. afgehaakt.
focus aub op 5k of hoger.
Inderdaad. 32 inch is veel te klein voor een 4K scherm..moet ik alsnog gaan schalen, heb je nog geen extra ruimte van de hogere resolutie. 4K op 40 inch is optimaal.
euh nee, Ik heb 5k 27inch. Dat is goed. Liever een 5k 30inch.
Of 6K 32inch. Waarom willen mensen enorme schermen? Totaal nutteloos.
resolutie is wat telt.
Ik heb altijd gebrek aan ruimte. Het is bijzonder prettig om even twee documentjes en een tekening naast elkaar te kunnen houden. Of een grote tekening te kunnen bekijken zonder de hele tijd te moeten scrollen of zoomen. Hogere resolutie is pas fijn als er voldoende schermruimte is. Dat is bij mij bij een scherm van ongeveer een meter breed en meer dan een halve meter hoog. Dan kan je op normale werkafstand je volledige kijkhoek vullen. Als de resolutie boven dit formaat hoger wordt is het prima. Wordt het nog iets scherper, maar dat is in principe nu al prima.
Kan toch niemand lezen man...
Brilletje kopen? :)
Apple verkoopt toch gewoon 32inch 6k schermen.
Alle is retescherp maar toch leesbaar.
Er worden bijna geen 5k schermen meer gemaakt. Zonde.
Voor (professioneel) foto & video werk is 30-32 inch op 4k prima. Alleen oled zou ik dan niet direct kiezen - voor programmeerwerk/gamen is het misschien een ander verhaal.
Te groot verschil tussen 4k en 5k, 33% meer scherm. Liever nog 6k voor adobe apps.
Alleen wachten totdat er weer voorraad is voor de ASUS… ;(
De nieuwste AMD kaarten hebben toch wel een DP 2.1 poort aansluiting? Voor consumenten kaarten is deze echter volgens mij max UBHR13.5 en niet UBHR20 en dan loop je nog steeds tegen bandbreedte issues aan 8)7.
Is het niet goedkoper om een 32" OLED TV te kopen? De meeste PC's halen toch geen 144 FPS of meer op 4K met High Detail in games..

Ik heb ooit eens een 32" scherm geprobeerd om mee te gamen.

Conclusie was dat ik er te dicht op zat en niet voldoende kon zien (FPS / COD). Dus, 32" is/was te groot op een bureau, 27" gaat nog... Maar ook niet mijn voorkeur, toen weer 24" gekocht. :D Merkte dat ik met mijn hoofd links en rechts ging kijken ipv met mijn ogen, dus nek klachten.

[Reactie gewijzigd door Macboe op 22 juli 2024 13:36]

Leuk al die reviews voor schermen die vrijwel nergens te krijgen zijn. Zelf vind ik 250 nits voor sdr toch aan de lage kant en met gevaar van burn in is mini led niet gewoon een betere keuze? De asus pg32uqx is nu momenteel voor dit geld te krijgen is dit niet gewoon een betere keuzr buiten dan wellicht dat hij geen 240 hz is om?
Zelf vind ik 250 nits voor sdr toch aan de lage kant en met gevaar van burn in is mini led niet gewoon een betere keuze?
Burn-in risico is grotendeels theoretisch. Pas bij bewust misbruik van een scherm is het een ding.
Is dat ook zo met een desktop waar je taakbalk constant op dezelfde plek dezelfde graphics toont?...
Dan is het niet een theoretisch risico.
Je moet dus wel degelijk je workflow er voor aanpassen. Blijkbaar ook geen vaste iconen op je desktop hebben.
En volgens jouw bewering zou het niet auto-hiden van je taakbalk onder misbruik van het scherm vallen. 8)7
Dan is het niet een theoretisch risico.
Je moet dus wel degelijk je workflow er voor aanpassen. Blijkbaar ook geen vaste iconen op je desktop hebben.
Je hebt nooit een venster op je scherm?

Verder heeft auto-hide geen invloed op je workflows. Beweeg de muis naar waar de juiste knop is of gebruik de Windows-toets op je toetsenbord, net zoals je zonder zou doen.

Auto-hide heb ik aanstaan om meet schermruimte te hebben voor programma's. Voor OLED kan je het preventief aanzetten om het ongeluk niet op te zoeken. Ik heb echter nog geen daadwerkelijk ingebrande taskbars gezien, en zo'n horrorverhaal zou ondertussen al uit moeten zijn gekomen gezien hoe lang OLED-monitoren (ook in notebooks) al op de markt zijn.

[Reactie gewijzigd door The Zep Man op 22 juli 2024 13:36]

Hmm, ik weet niet of de techniek heel anders is, maar op mijn LG Oled-televisie staat het F1TV logo lichtjes ingebrand rechts bovenin. Het valt nauwelijks op, maar als er toevallig een egaal vlak te zien is daar, zie je het. En als je het een keer hebt gezien, valt het je vaker op.

En dat is dan een TV. En ik kijk veel meer dan alleen F1TV. Maar op mijn desktopscherm zit er rechtsbovenin heel vaak een X-je om een venster te sluiten, met daarnaast het "restore window"-knopje en het "minimize"-knopje op vaste afstand. Tenzij je dus continu full screen games speelt (en daarin veel variatie zonder een HUD die continu in beeld staat), zou burn-in wel degelijk een risico kunnen zijn.

Ik vraag me alleen af hoe mini-led daar een oplossing voor gaat zijn? Ook daar heb je een fijnmazige set lichtbronnen die lokaal bovengemiddeld zwaar kunnen worden gebruikt, waardoor ze sneller slijten dan de rest. Het effect is alleen minder zichtbaar, omdat het niet echt per (sub)pixel, maar per groepje pixels gebeurt. De overgang van een ingebrand logo bijvoorbeeld is dus minder scherp afgetekend.
Hmm, ik weet niet of de techniek heel anders is, maar op mijn LG Oled-televisie staat het F1TV logo lichtjes ingebrand rechts bovenin.
Ik ken een stel fanatieke F1 kijkers die geen ingebrande OLED hebben. Je haalt de TV toch niet van het lichtnet af als die "uit" staat?
Uiteraard niet. Maar de TV is nu 6 jaar oud (LG C8 zo uit mijn hoofd).
Is 4k op 32” niet ontzettend onscherp? Op 27” wil je eigenlijk al een 5k scherm, op 32” zou ik toch minimaal 6k verwachten.
? Zit hier op een 48" 4k = 92ppi

4k op 32" is 140 ppi
5k op 27" is 220 ppi dat is wat apple als "retina" ziet voor hun laptops. Lijkt me redelijk overbodig voor een desktop scherm waar je verder van zit als een laptop.
Ik had ooit een 27" 2560x1440 scherm en kon op een bepaald moment vergelijken met een apple 27" 5120x2880 AIO. 4x De resolutie en dus 2x de DPI.

Het verschil was dag en nacht. Ik had veel minder het gevoel naar een scherm te kijken maar meer door een venster. Mensen beseffen gewoon niet hoe laag die standaard DPI waarden van 80-120 zijn. Ze zijn het gewoon en windows met DPI schaling op 100% is daarop leesbaar en werkbaar, maar mooi is het echt niet wanneer je vergelijkt met een high DPI scherm.
Een venster? Op wat?
Die resolutie is veel te hoog om daar ooit daarop te gamen .
Media (films, series) is er niet op 5k dat veranderd dus niks.
Ik heb een laptop van het werk met een veel hogere dpi en of ik daarop werk op kantoor (en dus dichter zit) of thuis merk ik amper/geen verschil op. Toch niks dat ik als negatief zou ervaren.

Wat schiet er dan over? beeldbewerking? Kan ik inkomen dat het daar beter is, maar voor de rest?
Die resolutie is veel te hoog om daar ooit daarop te gamen .
Media (films, series) is er niet op 5k dat veranderd dus niks.
Tja, als je je computer alleen maar gebruikt voor entertainment dan is het misschien niet zinvol. Maar als je serieus gebruik maakt van je computer is high-dpi onmisbaar.

Het belangrijkste verschil: tekst.

Ik werk dagelijks met grote hoeveelheden tekst. Code, API documentatie. bug reports, design documenten, etc. Tekst op een high-DPI scherm is zo veel prettiger leesbaar dan op een low-DPI scherm en als gevolg daarvan minder vermoeiend. Als je er eenmaal aan gewend bent dan snap je niet hoe je ooit met een low-DPI scherm gewerkt kan hebben.

92ppi is voor mijn totaal onwerkbaar. Compleet ongeschikt voor serieus gebruik.
Grappig want als schrijver en IT'er werk ik ganse dagen ook met tekst en geen enkele issue.
Het is niet dat er problemen zijn met de leesbaarheid op de standaard/lage DPI schermen. Het ziet er gewoom veel mooier en strakker uit op hoge DPI schermen.

Er word niet voor niets AA (cleartytpe in windows) gebruikt om tekst er mooier te laten uitzien.
Ik heb een macbook pro met retina en HDPI en daar werk ik nooit meer op nadat ik die vervangen had met een mac mini aangesloten op een LG C1.

Dat is eenvoudigweg niet beter zelfs al is dat hdpi.

Ik kan me voorstellen dat sommige daar misschien liever mee werken? Maar doen alsof lager onwerkbaar is complete onzin.
Gross van de mensheid is niet prof bezig met tekst en gross van mensheid is budget beperkt en ik met source code hooft het niet optimaal te zijn. Ben je wel pro bezig dan ga je ervoor en betaal je er ook voor.
Het belangrijkste verschil: tekst.
Vergeet vector graphics niet. Als je ooit met Illustrator of Affinity designer hebt gewerkt op een 5K scherm valt daarna alles wat minder is tegen...
[...]

Tja, als je je computer alleen maar gebruikt voor entertainment dan is het misschien niet zinvol. Maar als je serieus gebruik maakt van je computer is high-dpi onmisbaar.
Onmisbaar nog wel. Overdrijven is ook een vak. Voor telefoons kan ik me de hoge dpi-behoefte goed voorstellen. Ook daar kon ik prima met een lagere resolutie werken, maar de scherpe letters zijn wel fijn. Echter is de kijkafstand bij een telefoon ook wel even wat anders dan een computerscherm, zeker een 32". Ik heb zelf een 4k 32" scherm en heb echt niet het idee dat ik de pixels kan tellen. Als ik mijn best doe, kan ik ze misschien onderscheiden, maar dan moet ik al dichter op het scherm gaan zitten dan ik normaal doe. Ik kan me gestrekte arm mijn scherm net niet aanraken. Misschien zit jij wel heel dicht op je scherm (bijziend?) en valt het je daarom zo extreem op.

Uiteindelijk is DPI een nietszeggende eenheid, omdat je kijkafstand afhankelijk is van je schermgrootte. Een telefoon houd je dichter voor je neus, dus het aantal pixels per inch moet hoger zijn, zodat het aantal pixels per graad kijkhoek gelijk blijft. Vergelijk het met de resolutie die voor een reclamebanner van 10x5m langs de A1 nodig is, de resolutie van een A1-poster van 840x594mm en een 10x15cm foto... Dat gaat van lage naar hoge DPI, maar de kijken ziet dat niet omdat de kijkafstand mee schaalt.
Het belangrijkste verschil: tekst.

Ik werk dagelijks met grote hoeveelheden tekst. Code, API documentatie. bug reports, design documenten, etc. Tekst op een high-DPI scherm is zo veel prettiger leesbaar dan op een low-DPI scherm en als gevolg daarvan minder vermoeiend. Als je er eenmaal aan gewend bent dan snap je niet hoe je ooit met een low-DPI scherm gewerkt kan hebben.

92ppi is voor mijn totaal onwerkbaar. Compleet ongeschikt voor serieus gebruik.
"Totaal onwerkbaar" en "compleet ongeschikt". Right. Nogmaals: je overdrijft enorm met je krachttermen. Ik geloof best dat het mooier is, maar je doet nu net alsof je bijvoorbeeld een film op een full HD-televisie niet kunt volgen omdat het "maar" full HD is, of niet HDR. "Compleet onkijkbaar en niet te volgen".

En juist als de focus op gaming ligt, met hoge refresh rates en snelle bewegingen, ga je die extra pixels alleen maar als last ervaren. Geen videokaart die 8k soepel weergeeft in de hoogste instellingen en je ziet het niet eens.

[Reactie gewijzigd door Grrrrrene op 22 juli 2024 13:36]

Ik kan me gestrekte arm mijn scherm net niet aanraken. Misschien zit jij wel heel dicht op je scherm (bijziend?) en valt het je daarom zo extreem op.
Als ik een beetje voorover buig kan ik met m’n neus het scherm aanraken. Waarom heb je een 32” scherm als je ‘t zo ver weg moet zetten? Dan kan je net zo goed een kleiner scherm kopen dat dichterbij staat. Het hele doel is om zo veel mogelijk beeldoppervlak in je field-of-view te hebben.
Nogmaals: je overdrijft enorm met je krachttermen
Nee, totaal niet. Een jaar ofzo terug hadden we nog een paar werkplekken op kantoor met een 1080p scherm. Als ik door drukte zo’n werkplek moest gebruiken dan werkte ik liever op het ingebouwde high-dpi scherm van m’n laptop (14”) dan op een externe 22” 1080p scherm. Technische gezien is programmeren met 1 hand op je rug vastgebonden ook niet onwerkbaar, maar je kan moeilijk beweren dat het praktisch is.
je doet nu net alsof je bijvoorbeeld een film op een full HD-televisie niet kunt volgen omdat het "maar" full HD is, of niet HDR. "Compleet onkijkbaar en niet te volgen".
Een film is natuurlijk iets anders dan hoe je een computer gebruikt. Bij een film kijk je naar het hele beeld, bij computerwerk focus je meestal op een klein deel.
[...]

Als ik een beetje voorover buig kan ik met m’n neus het scherm aanraken. Waarom heb je een 32” scherm als je ‘t zo ver weg moet zetten? Dan kan je net zo goed een kleiner scherm kopen dat dichterbij staat. Het hele doel is om zo veel mogelijk beeldoppervlak in je field-of-view te hebben.
Simpel, omdat het ontzettend slecht voor je ogen is om zo dicht op het scherm te zitten. Het is ook vermoeiend voor je ogen. Niet voor iets raden oogartsen aan om geregeld van je scherm weg te kijken in de verte, zodat je ogen even op oneindig kunnen focussen.

Maar wetende dat je op een paar cm van je scherm zit, snap ik wel dat je de pixeldichtheid niet hoog genoeg vindt.
Ligt het aan de dpi of de schaling van font size etc agz apple volledig vertically integrated is van os level tot hardware? MacOS ziet er op 4k op 100% bij mij niet echt uit, op veelvouden van 1440p of 5k wel..
Het aantal high dpi 27" schermen is op 1 hand te tellen. Apple heeft het geprobeerd en deel heeft ooit 6k schermen verkocht maar er is vrijwel geen markt voor. High DPI stopt tegenwoordig bij 20-24" 4k schermen.
Hoezo geprobeerd? Apple levert standaard al meer dan 10 jaar alleen nog maar high-DPI schermen...
De oorzaak dat het niet zo'n succes is bij de Windows gebruikers ligt volgens mij deels bij gebrekkige support van high-DPI door Windows waardoor mensen hoge resoluties met 'kleine letters en pictogrammen' gingen associëren en aan de andere kant bij mensen en bedrijven die het per se op z'n goedkoopst willen hebben. 2K/4K is een stuk voordeliger omdat dezelfde panelen ook in TVs toegepast worden.
Apple verkoopt geen 27" iMac model meer.
Ze verkopen gewoon Studio Display 27" schermen met dezelfde 5K resolutie.

Mijn punt was dat alle schermen die ze verkopen op dit moment (van iPhone, iPad, iMac, MacBooks en de 2 losse displays) high-DPI zijn.
Het probleem bij apple is dat er vaak buiten spects HDMI protocol en niche high-end markt is en 4K 6K lang daar wordt toegepast maar 4K voor linux en wind gestandaardiseerd is.
En voor PC de next step meer 8K is en groter scherm meer real estate bied grote letters standaard windows setting. En gross van volk gebruikt PC niet voor prof text verwerking zoals folders bookwerk flyers. Maar voor email. En high DPI houd in kleiner scherm of duurdere scherm.

Ik doe geen pro werk met text. Ik gebruik wel xcode en super strak text voor A0 posters is niet mijn ding. Mijn 1440p en 4K 32” zitten wat verder van mij af. Meter dat maakt dat eigenlijk meer als normale afstand 27” zijn en dat vind ik te klein. En die high dpi is niet relevant voor mij. Gezien moderne Mac mini op HDMI 8K kunnen uitsturen.
Is migratie naar 1 grote 8K monitor met 1 of 2 kleinere er naast in portretmode .
Optie touch screen monitor er onder vlak boven toetsenboard gekanteld.
Mogelijk dat 54” 8K iets als monitor gebruik voldoende realestate voor xcode is dat zeer uitgebreid multimon niet nodig is aangezien je bij apple daar al tier hoger in mac mini of al aan mac studio moet denken.

Op dit item kan niet meer gereageerd worden.