De koeler
Cooler Master heeft maandag 5 mei de Hyper Z600-luchtkoeler geïntroduceerd en belooft daarmee cpu’s met een tdp van 89W passief te kunnen koelen. Wie zwaardere, overgeklokte cpu’s wil koelen kan één of twee ventilatoren bevestigen. Tweakers.net ontving een exemplaar van de Hyper Z600 en hield deze onder de spreekwoordelijke loep.
De Hyper Z600
Zoals bijna alle high-end luchtkoelers bestaat ook de Hyper Z600 uit een flinke toren van koelvinnen waar heatpipes doorheen zijn geprikt. De koeler is van de bodem tot de top 160mm hoog en 127,3mm breed en diep. In compacte behuizingen kan dit ongetwijfeld voor problemen zorgen. Aan de onderkant is de koeler gelukkig minder breed waardoor heatpipes en andere hippe koelconstructies op het moederbord geen probleem vormen.
De koeler bestaat uit een koperen onderkant die met behulp van zes heatpipes verbonden is met een stapel aluminium koelvinnen. De koelvinnen zijn V-vorming, maar doordat ze afwisselend links en rechts geplaatst zijn ontstaat een X-vormige toren. De bovenkant van de toren is afgedekt met een metalen plaatje waarin het Cooler Master-logo verwerkt is.
Ondanks het feit dat de koeler voor het overgrote deel uit aluminium bestaat is het gevaarte aan de zware kant. Cooler Master specificeert een gewicht van 1025 gram, en dat is nog zonder de optionele ventilatoren. Gelukkig is een zware cpu-koeler niet meer zo’n groot probleem als vroeger. De koeler kan immers stevig aan het moederbord bevestigd worden met een backplate, en daarnaast is de cpu minder kwetsbaar doordat deze beschermd wordt door een heatspreader.
De installatie van de Hyper Z600 is, zoals het hoort, simpel. Het is echter wel verstandig om even de handleiding er bij te pakken om te kijken welke onderdelen wel nodig zijn, en welke niet. De koeler kan namelijk zowel op een socket 775- als een socket 940/AM2/AM2+-moederbord geïnstalleerd worden en logischerwijs zijn daarvoor net andere onderdelen nodig.
De installatie van de koeler bestaat uit vier stappen. Allereerst moet aan de onderkant van de koeler een clip met vier schroeven vastgezet worden. Van deze clip is er een versie voor Intel- en een variant voor AMD-moederborden. Vervolgens kunnen vier rubberen antivibratieringetjes op het moederbord geplakt worden, en kan de backplate aan de achterkant van het moederbord geplaatst worden. Als laatste kan nu de koeler vastgeschroefd worden op de processor, waarvoor een klein hulpstukje meegeleverd wordt door Cooler Master.
:fill(white)/i/1209920761.jpg?f=thumb)
:fill(white)/i/1209920762.jpg?f=thumb)
:fill(white)/i/1209920763.jpg?f=thumb)
De koeler kan optioneel uitgerust worden met één of twee 120mm-ventilatoren. Cooler Master claimt dat de Hyper Z600 processors met een tdp van 89 watt passief kan koelen, maar daarbij zit wel een addertje onder het gras. Bij deze opstelling wordt namelijk aangeraden om een ventilator aan de achterkant van de behuizing te hebben die warme lucht de kast uit werkt. Dit is vandaag de dag redelijk standaard, maar als je van plan bent om een compleet passief gekoeld systeem te bouwen dan is de Hyper Z600 niet de juiste keus.
De installatie van de ventilatoren gaat helaas wat minder makkelijk dan de installatie van het koelblok zelf. Het is namelijk nodig om twee plastic strips vast te schroeven aan de ventilator, zodat deze op het koelblok vastgezet kan worden. Schroeven in een ventilator draaien is echter gemakkelijker gezegd dan gedaan: er is namelijk geen schroefdraad aanwezig, waardoor er veel kracht uitgeoefend moet worden. Dit zal natuurlijk ook afhangen van het type ventilator. Wij kregen echter van Cooler Master twee 120mm led-ventilatoren meegeleverd van hard transparant plastic, waarbij het hard werken was om de schroeven vast te draaien.
Prestaties
Om de Hyper Z600 te testen hebben we gebruikgemaakt van het onderstaande testsysteem en we hebben gekeken naar de geluidsproductie en de koelprestaties. We hebben de processor belast met behulp van het Orthos-testprogramma en de temperaturen zijn gemeten met Coretemp. De weergegeven waarde is het gemiddelde van de temperaturen van de twee cores, waarbij het verschil nooit meer dan één graad Celsius was. Als vergelijkingsmateriaal hebben we de resultaten van de Gigabyte G-Power Pro II cpu-koeler meegenomen. Deze koeler kost evenveel als de Hyper Z600, maar is standaard uitgerust met een 12cm-ventilator die op 1500rpm draait.
| Specificaties testsysteem |
Processor | Intel Core 2 Duo E6600, 2,4GHz |
Geheugen | 2x 1GB Kingston DDR2 PC2-6400 |
Moederbord | Asus P5B Vista Edition |
Videokaart | EVGA GeForce 7900 GS, 256MB |
Harde schijf (primair) | Western Digital Raptor, 74GB |
Harde schijf (opslag) | Seagate Barracuda 7200.10, 320GB |
Voeding | OCZ OCZ700GXSSLI, 700W |
Dvd-drive | Lite-On 16x48x IDE |
Temperaturen
We hebben verschillende configuraties met de Hyper Z600 getest. We hebben de koeler getest met één 12cm-ventilator op tien centimeter afstand van het koelblok om zo de zwakke luchtstroom van een enkele casefan te simuleren. Tevens hebben we de koeler getest met één en twee ventilatoren direct bevestigd op het koelblok. In alle gevallen hebben we gebruikgemaakt van de door Cooler Master meegeleverde ventilatoren die op 1200rpm werken. Tevens hebben we geprobeerd de koeler te testen zonder enige vorm van luchtstroming, maar toen de temperatuur onder belasting over de 75° Celsius ging hebben we de stekker uit dit experiment getrokken.
| Temperaturen idle (° C) |
|---|
| Hyper Z600 'casefan' |    24,0 |
| Hyper Z600 1x fan | 23,5 |
| Hyper Z600 2x fan | 22,5 |
| G-Power Pro II |    21,5 |
| Temperaturen load (° C) |
|---|
| Hyper Z600 'casefan' | 46,0 |
| Hyper Z600 1x fan | 45,0 |
| Hyper Z600 2x fan | 43,0 |
| G-Power Pro II | 41,0 |
Zoals blijkt uit bovenstaande grafiek weet de Hyper Z600 de processor op een aangename temperatuur te houden met een minimale luchtstroom. Verrassend genoeg heeft het plaatsen van de ventilator direct op de cpu of het plaatsen van een extra ventilator weinig invloed op de temperatuur. Deze zakt wel met een paar graden, maar het verschil is niet groot. De G-Power Pro II-koeler weet de Core 2 Duo E6600 nog net iets koeler te houden dan de Hyper Z600.
Geluidsproductie
Het is niet alleen belangrijk dat de koeler goed koelt: de geluidsproductie is van minstens even groot belang. We hebben de geluidsdruk gemeten met een Voltcraft 322, een digitale geluidsdrukmeter. Per meting hebben we het gemiddelde genomen van 300 samples die gemeten zijn met een samplesnelheid van 0,1 seconde. De metingen zijn op een afstand van 30cm gedaan.
| Geluidsproductie (dB(A)) |
|---|
| Hyper Z600 passief | 41,3 |
| Hyper Z600 'casefan' | 42,7 |
| Hyper Z600 1x fan | 42,9 |
| Hyper Z600 2x fan | 43,1 |
| G-Power Pro II | 48,6 |
De meegeverde 120mm-ventilatoren die op 1200rpm hun werk doen blijken dit ook bijzonder stil te doen. De ventilatoren zijn niet alleen bijna onhoorbaar, maar de geluidsproductie is zelfs bijna niet te meten in onze testopstelling. We meten deze namelijk bij een draaiend computersysteem waar niet alleen de cpu-koeler, maar ook de videokaart, harde schijven en de voeding hun steentje bijdragen in de herrie. Bovenstaande grafiek laat zien dat er praktisch geen verschil zit tussen de volledig passief gekoelde Hyper Z600 en de actief gekoelde variant. De G-Power Pro II maakt daarentegen aanzienlijk meer lawaai en deze is goed hoorbaar boven de andere apparatuur.
Overklokken
Als laatste hebben we gekeken in hoeverre het verschil in koelprestaties een invloed heeft op de maximaal haalbare kloksnelheid van de processor. We hebben ervoor gekozen om het voltage niet te verhogen om zo het aantal variabelen beperkt te houden. De maximale snelheid is bepaald door te kijken tot welke frequentie Orthos ten minste een uur foutloos kon draaien.
| Maximale overklok (MHz) |
|---|
| G-Power Pro II | 32/64° C | 3527 |
| Hyper Z600 2x fan | 34/66° C | 3508 |
De betere koelprestaties van de G-Power Pro II blijken te resulteren in een paar MHz hogere kloksnelheid en tegelijkertijd een paar graden lagere temperatuur. Geen grote verrassing gezien de eerdere resultaten op de standaard snelheid.
Conclusie
Cooler Master is er in geslaagd om met de Hyper Z600 een prima luchtkoeler op de markt te zetten die met een minimale luchtstroom de processor nog op een aangename temperatuur kan houden. Helaas kan de koeler niet helemaal passief werken, maar desondanks ben je op het juiste adres bij de Hyper Z600 als je op zoek bent naar een stille luchtkoeler.
Met een adviesprijs van 39 euro is de Hyper Z600 concurrerend geprijsd in vergelijking met de andere bekende high-end luchtkoelers die voor een vergelijkbaar bedrag over de toonbank gaan. Cooler Master levert echter geen ventilator mee waardoor de koeler effectief iets duurder is, als je tenminste een ventilator wilt gebruiken. Het gewicht en het formaat van de Hyper Z600 zouden verder als minpuntjes aangestipt kunnen worden, maar helaas is dit noodzaak voor een goed presterende luchtkoeler. Het enige puntje dat nog wel verbeterd zou mogen worden is de installatie van de ventilatoren, afgezien daarvan is de Hyper Z600 een uitstekend product.
Dankwoord: Met dank aan Dollarshops voor het leveren van de Gigabyte G-Power Pro II.
:strip_icc():strip_exif()/u/181585/crop6808fc982fb9f_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/2395/tweakers_forum.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/85308/mirko.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/1740/shark.jpg?f=community){kind=small}
/u/201019/George_50_50.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/110813/crop5a5f72f2cd9e5_cropped.gif?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/33808/avatar.gif?f=community){kind=avatar}
/u/136818/2dt252w.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/192289/t.net.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/244513/IMG_1483%2520zovve.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/164502/motor_ava.jpg?f=community){kind=small}