Fancontrollers zijn al jaren geen bijzondere computeraccessoire meer. Tientallen fabrikanten bieden fancontrollers aan die elkaar nauwelijks ontlopen qua mogelijkheden. Als nieuwkomer op deze markt zal je je dus moeten onderscheiden van de concurrentie. Van MR Silent Computing kregen wij de mCubed T-Balancer XL opgestuurd. Deze fancontroller gebruikt PWM om de ventilatorsnelheden te regelen en is aan te sturen via een USB-aansluiting. Wat is het voordeel van deze fancontroller boven een 'normaal' exemplaar en hoe presteert het apparaat? Je leest het hier.
Uitpakken
De T-Balancer wordt geleverd in een compact kartonnen doosje waarin we een flink aantal onderdelen vinden. Als eerste vinden we in de doos de zogenaamde control unit, de eigenlijke fancontroller. Deze heeft een plexiglazen boven- en onderkant die beschermd wordt tegen beschadigen door middel van een verwijderbaar plasticlaagje. Verder vinden we in de doos een viertal sensoren, een cd en materiaal om de control unit en de sensoren te bevestigen. Als laatste vinden we een groot aantal kabels om onder andere de sensoren aan te sluiten en het apparaat aan te sluiten op een USB-poort.
De control unit van de mCubed T-Balancer XL
Het kloppend hart van de T-Balancer XL is de zogenaamde control unit. De control unit is een compact apparaat dat overal in de computerkast geplaatst kan worden door middel van een paar stukjes klittenband. Indien je niet zo enthousiast kan worden van deze bevestigingsmogelijkheid kan je kiezen voor de T-Balancer SL die gemonteerd kan worden in een PCI-slot. In tegenstelling tot veel andere fancontrollers kan het apparaat dus niet in een drive bay gemonteerd worden en zijn er geen knoppen aanwezig waarmee de ventilatoren geregeld kunnen worden. De configuratie van de ventilatoren gebeurt volledig via de meegeleverde software (waarover meer op de volgende pagina).
Zoals gezegd is de control unit het hart van het systeem. De control unit bevat een kleine microprocessor voor het aansturen van de ventilatoren, het uitlezen van de temperaturen en de communicatie met de pc. Aanwezig zijn een viertal ventilatoraansluitingen die elk maximaal 15 watt vermogen kunnen leveren. Bijzonder aan de ventilatoraansluitingen is dat de aansturing niet gebeurt door het variëren van het voltage over de ventilatoren, maar door middel van PWM. Bij PWM wordt de ventilator met een hoge frequentie aan- en uitgeschakeld om de snelheid te regelen.
Het viertal aansluitingen voor de ventilatoren
Om de ventilator langzamer te laten draaien wordt simpelweg het percentage van de tijd dat de ventilator geen stroom krijgt verhoogd. Het voordeel hiervan is dat de ventilator op de momenten dat hij wel stroom krijgt de volledige spanning over de ventilator staat waardoor hij gemakkelijker rond kan blijven draaien. Veel ventilatoren vallen stil bij een spanning van minder dan vijf à zeven volt, maar met PWM kan de snelheid geregeld worden tot minder dan tien procent van de maximale snelheid. Een bijkomend voordeel van PWM is dat er weinig energie verspild wordt wanneer de ventilatoren op een lage snelheid ronddraaien doordat er geen vermogen verstookt hoeft te worden om het voltage te verlagen.
Het viertal meegeleverde sensoren
De tweede bijzonderheid van de fancontroller zijn de temperatuursensoren. Deze worden verbonden met de control unit met een speciale communicatiebus waardoor het mogelijk is om meerdere sensoren aan te sluiten op één kabel. In theorie handig om de hoeveelheid kabels binnen de computerkast te minimaliseren, maar er zit een nadeel aan. De temperatuursensoren zijn uitgerust met een klein stukje hardware voor de communicatie over de bus waardoor ze redelijk groot zijn uitgevallen. Ze zijn niet gemakkelijk ergens op te plakken, zeker als er een tweetal kabels aan bevestigd is. Wat wel handig is dat er een klein LED'je geïntegreerd is op de sensor die laat zien of deze goed aangesloten is op de control unit.
De volgende serie aansluitingen op de control unit lijken op ventilator aansluitingen, maar zijn dit niet. Dit viertal aansluitingen kan gebruikt worden om het toerental van de ventilatoren door te sturen naar het moederbord. In mijn ogen niet echt een bijzonder nuttige feature aangezien het ook al mogelijk is om het toerental uit te lezen met de bij de T-Balancer XL meegeleverde software, maar het is uiteraard niet verplicht hier gebruik van te maken.
Close-up van de interne USB-aansluiting (links) en het viertal RPM-doorlusaansluitingen (rechts)
De laatste aansluitingen die we op de T-Balancer XL vinden zijn voor de stroomtoevoer en de USB-verbinding. Aanwezig zijn een tweetal USB-aansluitingen. Met de eerste aansluiting kan de T-Balancer XL simpel aangesloten worden op een vrije USB-poort met behulp van een standaard kabeltje. Met behulp van de tweede aansluiting kan het apparaat aangesloten worden op een interne USB-poort. Bij de laatste optie zal je even moeten kijken in de handleiding van je moederbord hoe de kabel precies aangesloten moet worden, maar dan is het apparaat wel netjes weggewerkt in de pc.
Zoals bovenstaand verhaal wellicht duidelijk maakt is het nodig om een groot aantal kabels aan te sluiten alvorens de T-Balancer XL zijn werk kan doen. Helaas is de meegeleverde handleiding erg summier en zijn niet alle aansluitingen foolproof. Het feit dat de sensors verkeerd om aangesloten kunnen worden is al niet zo handig, maar het is nog minder dat het zelfs mogelijk is om het apparaat te slopen. Het dubbel aansluiten van één sensor op de bus zorgt voor een mooie rookwolk zoals ik zelf heb ondervonden. Het aansluiten van een PWM-uitgang op het moederbord in plaats van een RPM-doorlusuitgang is ongetwijfeld ook geen handige zet. Opletten bij het aansluiten van de T-Balancer XL is dus geen overbodige luxe.
De Engelstalige Quick Install-handleiding
Het onderdeel wat in grote mate de toegevoegde waarde van de T-Balancer XL bepaald is de meegeleverde software. Met behulp van de software kunnen alle ventilatoren vol automatisch aangestuurd worden op basis van de temperaturen die de sensoren meten. Voordat het zover is zal de software eerst geïnstalleerd moeten worden. Dit is een stap die elke tweaker zonder problemen kan uitvoeren, maar wanneer we de computer opnieuw opstarten komen we voor een onaangename verrassing te staan. De driver die geïnstalleerd wordt zorgt voor een blauw scherm tijdens het opstarten wanneer het apparaat aangesloten is. Het loshalen van de USB-kabel tijdens het opstarten lost het probleem op, maar het is zeker niet netjes. Dit probleem deed zich voor op een Asus P4C800-E moederbord in combinatie met Windows XP SP1 en de zogenaamde certified USB-driver.
Een screenshot van de Duitstalige interface, een Engelstalige variant is ook beschikbaar
Wanneer we het programma opstarten krijgen we een scherm voorgeschoteld die laat zien welke temperaturen de sensoren meten en op welke snelheden de ventilatoren draaien. In het pakket werd een cd meegeleverd met Duitstalige software, maar na het publiceren van deze review bleek dat er ook een Engelstalige versie te downloaden is van de site van mCubed. Verder zijn een vijftal knoppen aanwezig. De meeste functionaliteit zit verborgen onder de "Einstellung"-knop waarmee we kunnen instellen hoe de ventilatoren moeten reageren op de temperatuursensoren. Aangezien één plaatje meer zegt dan duizend woorden heb ik hieronder een aantal screenshots geplaatst die laten zien welke mogelijkheden onder deze knop verborgen zijn:
Klik op de thumbnails voor de screenshots in de volledige resolutie
De configuratie van het programma bestaat uit een zestal stappen. In de eerste stap kan je namen geven aan de sensoren en ventilatoren zodat je gemakkelijk kan zien waar ze geplaatst zijn in de kast. Tevens kan je hier aangeven of de ventilatoren uitgerust zijn met een toerenteller. In de tweede stap kunnen de sensors gekalibreerd worden indien nodig en in de derde stap kan aangegeven worden wat de maximaal toelaatbare temperatuur is. Het is overigens mogelijk dit in te stellen per kanaal wanneer we het "Erweitert"-vakje aanvinken. Bij de volgende stap kunnen we aangeven op welke sensoren een ventilator moet reageren en in de daarop volgende stap kunnen we aangeven hoe er gereageerd moet worden. Dit kan gedaan worden door te kiezen uit een voorgedefinieerde curve of door zelf een curve te ontwerpen. In de laatste stap kan de herkenning van een stilstaande ventilator getweakt worden. Zoals je kan zien zijn de instelmogelijkheden erg uitgebreid en hoef je eigenlijk nooit meer naar je koeling om te kijken wanneer alles goed is ingesteld.
Naast het automatisch regelen van de koeling is het ook mogelijk om zelf de controle over te nemen. Dit kan met het bovenstaande schermpje waarmee de snelheid van elke ventilator simpel geregeld kan worden door middel van een draaiknop. Tevens is het hier mogelijk om de frequentie van de PWM-regeling te veranderen. Dit kan handig zijn als de standaard frequentie voor ongewenste resonanties of storingen zorgt.
De mogelijkheden die de mCubed T-Balancer XL biedt zijn zonder twijfel erg uitgebreid. Persoonlijk kan ik me weinig opties voorstellen die een zinnige toevoeging zijn. Dankzij PWM kan de snelheid van elke ventilator gevarieerd worden tussen minder dan tien en honderd procent, en de software kan automatisch de ventilatoren aansturen op basis van de meetresultaten van de sensoren. Helaas zitten er verschillende ruwe randjes aan het product die het plezier enigszins bederven.
Het aansluiten van de kabels is niet foolproof, de handleiding is erg summier en de driver crasht bij het opstarten. De eerste twee punten zijn lastig, maar zijn problemen die te overkomen zijn indien er goed opgelet wordt bij de installatie. Het laatste punt is vervelender, maar zal waarschijnlijk niet bij elke hard- en softwarecombinatie voorkomen. Met een prijskaartje van € 60,- is de mCubed T-Balancer XL goed betaalbaar, maar of je kan leven met de minpunten zal ieder voor zichzelf moeten uitmaken. Mijn inziens is de mCubed T-Balancer XL fancontroller een interessant alternatief voor een 'normaal' exemplaar die gebruik maakt van variabele weerstanden en draaiknoppen.
De T-Balancer XL in actie onder een blauw CCFL-schijnsel
Dankwoord: Met dank aan MR Silent Computing voor het leveren van de T-Balancer XL.
Als je nou full-screen een spel aan het spelen bent, waardoor je PC heet wordt, dan wil je toch snel de fans open kunnen draaien, zonder dat je moet alt-tabben? OK, de software kan het automatisch aan de hand van temperatuursensoren, maar als je proc die niet heeft (of niet goed werkt, wat bij de Athlon 64 bordjes van MSI een groot probleem is)? Je zou maar je proc. toasten.
/u/12476/DSC_1041.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/1740/shark.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/69099/ryuava.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/1325/crop574b219f4ba94_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/49921/internetbrommer.gif?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/18948/dott.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/1229/crop5f993f51c8e2d_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/32247/jayce.JPG?f=community){kind=small}
/u/30520/crop63626c261c7cb_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/46872/volume-s.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/33074/crop5f7576a7992e0_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/104484/pinguin.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/37421/kt666.jpg?f=community){kind=small}