Intel onthult details over 65nm-procédé

Intel heeft vandaag meer details bekendgemaakt over zijn 65nm-procédé, de technologie die de basis zal vormen voor een volgende generatie processors, en waarvan de ontwikkeling al in een vergevorded statium is. De nog steeds in vrijwel constant tempo lopende vooruitgang in de uiterst complexe wereld van chipfabricagetechnologie wordt traditioneel gezien gemeten aan de hand van de grootte van de transistors die ermee gemaakt kunnen worden. Met P1264 - de interne naam voor het 65nm-procédé - kunnen schakelaars met een lengte van 35 nanometer gebouwd worden. Dat is ruim twee keer zo klein als die van 90nm-chips zoals Prescott en Dothan, en zo miniscuul dat er maar liefst tien miljoen stuks van op de punt van een balpen geplaatst kunnen worden. Deze cyclus wordt opvallend genoeg al jaren volgehouden, en men voorspelt het zelfs na deze stap nog minstens drie keer te kunnen herhalen in hetzelfde tempo:

	Naam		P854		P856		P858		P1260		P1262		P1264		P1266		P1268		P1270
	Litho (nm)		350		250		180		130		90		65		45		32		22
	Gates (nm)		350		200		130		70		50		35		25		18		12
	Wafers		200		200		200		300		300		300		300		300		300
	Jaar		1995		1997		1999		2001		2003		2005		2007		2009		2011

Om het tempo van ontwikkelingen vol te blijven houden moet echter steeds verder afgeweken worden van het oude vertrouwde pad. Jarenlang kon men eigenlijk exact hetzelfde blijven doen, maar dan steeds op een kleinere schaal. Dat is de laatste jaren al steeds moeilijker geworden, maar het staat nu echt op de rand van onhaalbaarheid. De komende vijf jaar zullen er daarom een aantal fundamentele wijzigingen doorgevoerd worden in de manier waarop chips gebouwd worden. Voor het 45nm-procédé wordt bijvoorbeeld een heel nieuw soort transistor ontwikkeld gebaseerd op drie in plaats van twee gates, en één generatie later zal men aan de slag gaan met Extreme Ultra-Violet (EUV) wafersteppers. Vergeleken met deze toekomstige generaties is de overstap van 90nm naar 65nm niet zo gek groot. Intel schat dat ongeveer zeventig procent van de apparatuur in de fabrieken opnieuw gebruikt kan worden. Dat wil echter niet zeggen dat er geen grote voordelen zijn.

Een 65nm-chip kan meer transistors aan boord hebben, minder vermogen opnemen, hoger geklokt worden en kleiner geproduceerd worden dan een 90nm-chip. Uiteraard zal er door de ontwerpers die met een specifieke processor bezig zijn altijd een afweging gemaakt moeten worden tussen één of meerdere van deze voordelen, want ze kunnen in geen geval allemaal tegelijk voluit benut worden. Het Itanium-team zal bijvoorbeeld gretig gebruik maken van elke transistor die ze kunnen krijgen om meer cache en cores te implementeren. De Pentium M-jongens in Israël daarentegen zullen eerder geneigd zijn om de levensduur van de laptopaccu verder op te krikken, terwijl Intel voor de Pentium 4 graag meer performance ziet in de vorm van kloksnelheid, om de core van hun meest verkochte product zo goedkoop mogelijk te houden.

500 miljoen transistors tussen twee vingertoppen