Zalman Reserator 1-waterkoelingsysteem getest

Inleiding

De Koreaanse fabrikant Zalman heeft de laatste jaren een goede naam opgebouwd op het gebied van koelproducten om de geluidsproductie van pc's binnen de perken te houden. Tweakers.net kreeg van Space Promotion één van de nieuwste Zalman-creaties van toegestuurd, de Reserator 1. De Reserator 1 is een innovatief extern waterkoelingsysteem dat zijn werk doet zonder gebruik te maken van ventilatoren. Geïnteresseerd in de werking en de prestaties van het apparaat? Je leest het hier in de review.

De Reserator

Het Reserator 1-product van Zalman bestaat uit verschillende onderdelen. Het belangrijkste onderdeel is de zogenaamde Reserator, een combinatie van pomp, reservoir en radiator (vandaar de naam). De Reserator is een flinke aluminium toren met een hoogte van ruim een halve meter met een stervormig koelprofiel om de warmte, opgenomen door het water, te lozen in de lucht. Om de warmte kwijt te raken wordt volledig vertrouwt op de passieve koelcapaciteit van de radiator, een ventilator is dus niet aanwezig. Hiermee is het systeem bijzonder stil, de enige potentiële bron van geluid is een klein pompje dat bevestigd is op de bodem van de Reserator.

Zoals gezegd is de Reserator een flinke toren. Het apparaat meet 150x150x592mm (LxBxH) en heeft een gewicht van maar liefst 6,5 kilo. Dit gewicht wordt grotendeels veroorzaakt door het koelprofiel dat een oppervlak heeft van ruim 1,2 vierkante meter. Zoals te zien is op de bovenstaande foto is de Reserator geanodiseerd in een hip blauw kleurtje waardoor je niet bang hoeft te zijn voor corrosie. De Reserator is niet verkrijgbaar in andere kleuren dan blauw wat ik persoonlijk enigszins jammer vind omdat het niet altijd even mooi zal staan bij de rest van het systeem. Een zwarte en zilverkleurige variant zouden in mijn ogen zeker bestaansrecht hebben.

Het rondpompen van water gebeurd door een klein pompje dat bevestigd is op de bodem van de Reserator. Dit pompje heeft een capaciteit van driehonderd liter per uur wat voor een waterkoelingsetje niet veel is. In het verleden hebben we op de frontpage van Tweakers.net setjes de revue zien passeren met capaciteiten van meer dan duizend liter per uur. Ik vermoed dat deze lage pompcapaciteit echter geen nadelige invloed zal hebben op de prestaties van de set. Op deze manier wordt het warme water juist de kans gegeven om op te stijgen in de koeltoren terwijl het koude water naar beneden zakt en doorgepompt wordt.

Het CPU-koelblok

Naast de Reserator vinden we in de doos ook nog een koelblok voor de processor. Standaard wordt het ZM-WB2 Gold-koelblok meegeleverd. Dit koelblok bestaat uit een koperen bodem en binnenkant, en een blauw geanodiseerde aluminium buitenkant. Om galvanische corrosie te voorkomen is het koper voorzien van een dun laagje goud. De koeler weegt 447 gram waarmee het net binnen de officiële limiet van 450 gram valt die geldt voor socket 478- en 754-koelers. Naast deze twee typen sockets kan de koeler ook bevestigd worden boven een processor met een socket A-voetje.

Wanneer we de slangaansluitingen losschroeven van het koelblok kunnen we een blik in de ZM-WB2 Gold werpen. Het blijkt dat binnenin het blok een flinke koperen kern zit waaromheen een aantal koperen schijven zitten waar het water langs kan stromen. In het verleden hebben we gezien dat een dergelijk design prima kan presteren. Het laatste wat opgemerkt dient te worden zijn de slangaansluitingen. Evenals de Reserator maakt het blok gebruik van handige aansluitingen waarin je de slang simpelweg kan vastschroeven. Het gebruik van slangklemmen is dus niet nodig.

Het VGA-koelblok

Standaard wordt de Reserator 1 set niet geleverd met een VGA-koelblok, maar deze is wel optioneel verkrijgbaar voor een meerprijs. Zalman heeft het ZM-GWB1 setje in het assortiment zitten waarin we een tweetal aluminum VGA-koelblokken vinden en een achttal kleine RAM-heatsinks. In de ZM-GWB1 set vinden we een tweetal blokken om zoveel mogelijk verschillende videokaarten te kunnen koelen. Het ene blokjes is ontworpen om gehuisvest te worden op nVidia-videokaarten terwijl het andere blokje zich het beste voelt op een ATi-videokaart. Positief detail is dat Zalman er zelfs aan heeft gedacht om een schroevendraaiertje mee te leveren om de blokjes te kunnen installeren.

Het design van de blokjes is bijzonder simpel, het zijn blauw geanodiseerde blokjes metaal met een tweetal slangaansluitingen. Het water stroomt gewoon recht door het blokje heen. Voordeel hiervan is dat de blokjes de doorstroomweerstand nauwelijks verhogen, maar echt fantastische prestaties hoef je er niet van te verwachten. Wel positief is het feit dat je slechts één PCI-gleuf hoeft op te offeren wanneer je het blokje op een videokaart plakt. Minder positief is echter het feit dat de VGA-blokken geen handige schroefaansluitingen hebben voor de slangen en je dus moet werken met een paar slangklemmen.

Flow indicator

Voor mensen die twijfels hebben over de betrouwbaarheid van waterkoelingsystemen levert Zalman een apparaatje dat in de waterstroom kan worden opgenomen en laat zien of het water stroomt. De Flow indicator is een bijzonder simpel apparaatje waarin een klein plastic drijvertje beweegt wanneer er water stroomt. Persoonlijk vind ik een dergelijk apparaat weinig toegevoegde waarde hebben, het biedt mijns inziens alleen schijn veiligheid. Wanneer er bijvoorbeeld een slang losschiet zal eerst het volledige reservoir leeggepompt worden voordat de indicator aangeeft dat er iets mis is. Het is hoogstens handig om te checken of je er wel aangedacht hebt om de pomp aan te zetten.

Installatie

De installatie van de Reserator 1-waterkoeling set van Zalman is kinderlijk simpel. Grotendeels is dit natuurlijk te danken aan het feit dat het reservoir, de radiator en pomp in één zitten waardoor je eigenlijk alleen het CPU-koelblok hoeft te bevestigen, eventueel het GPU-koelblok en verder hoef je alleen een paar slangetjes aan te sluiten. De installatie van het CPU-koelblok gaat zonder problemen. Het is een kwestie van het blok op de processor zetten, het bevestigingsmechanisme op het socket zetten en vervolgens een tweetal schroeven aandraaien.

Het enige wat nu nog moet gebeuren is het aansluiten van de slangen. Aangezien het CPU-koelblok in de computerkast zit en de Reserator buiten de kast staat neemt dit nog wel even wat tijd in beslag. Het is namelijk de bedoeling dat je een tweetal koppelstukjes achter in de kast schroeft op de plek waar normaal een PCI-kaart zit. Vervolgens verbind je deze twee koppelstukjes aan de binnenkant van de kast met het CPU-koelblok en de twee aansluitingen die naar buiten steken worden aangesloten op de Reserator. Daarnaast kan je nog de Flow indicator tussen de Reserator en één koppelstukje zetten wanneer je dit wenst.

Het koelsysteem is nu volledig geïnstalleerd en klaar voor gebruik, maar wanneer je bijvoorbeeld je computer wil meenemen naar een LAN party is het handig als je de Reserator weer los kan halen. Hier heeft Zalman ook aan gedacht, en voor dit doel worden een viertal klemmen meegeleverd. Met behulp van deze klemmen kan je de slang rond het koppelstuk volledig dichtknijpen waardoor er je de kast en de Reserator gemakkelijk van elkaar los kan koppelen. Bij het loskoppelen zal wel een beperkte hoeveelheid water vrijkomen, maar dat is niet veel meer dan wat er in de twee koppelstukjes zit. Hoewel niet ideaal, het blijft mogelijk je pc zonder al te veel toeren te verplaatsen wanneer je de Reserator 1-kit installeert.

Prestaties

De prestaties van het koelsysteem hebben we getest met behulp van het onderstaande systeem. We hebben de Reserator alleen getest met enkel de CPU-koeler aangesloten. Enerzijds omdat je in het standaard pakket geen GPU-koeler krijgt meegeleverd, maar belangrijker: het GPU-koelblok past niet op de GeForce1-videokaart die we voor al onze waterkoelingtesten gebruiken.

Als referentie hebben we de resultaten behaald met de Asetek Waterchill met enkel de CPU-koeler aangesloten en de Silverprop waterkoelingset opgenomen in de grafiek. Tevens hebben we de resultaten bepaald met de standaard Intel Socket 478-luchtkoeler meegenomen. Het systeem hebben we getest door de SiSoft Sandra burn-in wizzard te draaien om zo de processor flink aan het werk te zetten. De temperatuur is gemeten met behulp van Motherboard Monitor in samenwerking met de Pentium 4-temperatuursensor.

	Het testsysteem
	Processor		Intel Pentium 4 3,0GHz 800MHz FSB & HT
	Moederbord		Asus P4C800
	Geheugen		2x Corsair TWINX 256MB 466MHz
	Videokaart		Asus GeForce 256 DeLuxe
	Harde schijf		Maxtor D740x, 40GB

Resultaten

	Temperaturen met 100% load
	Silverprop	27
	Waterchill	30
	Reserator	33
	Luchtkoeling	42

Zoals blijkt uit bovenstaande grafiek presteert het Reserator-systeem heel redelijk. Niet geheel verrassend presteren de waterkoelingsetjes van zowel Asetek en Silverprop beter, maar hier staat tegenover dat deze ook alles behalve stil zijn. Wanneer ik kan kiezen tussen absoluut geen geluidsproductie en een zacht gezoem met een temperatuur die een paar graden lager ligt is voor mij de keuze snel gemaakt.

	Temperaturen met overklokken
			Kloksnelheid		Voltage		FSB		Temperatuur
	Silverprop		3720MHz		1,70V		248MHz		30
	Waterchill		3690MHz		1,70V		246MHz		34
	Reserator		3601MHz		1,70V		240MHz		41
	Luchtkoeling		3571MHz		1,65V		238MHz		45

Wanneer we de kloksnelheden verhogen wordt het verschil tussen de Reserator en de overige waterkoelingsetjes groter. De Reserator blijft echter wel aanzienlijk beter presteren dan de standaard Socket 478-luchtkoeler. Voor de tweakers die ten koste van alles een zo'n hoog mogelijk kloksnelheid willen halen is de Reserator niet de beste keus. Wanneer je echter ook belang hecht aan de geluidsproductie is de Reserator ideaal. Het apparaat is niet stil, maar simpelweg onhoorbaar terwijl de overklokprestaties kunnen concurreren met high-end luchtkoeling.

Conclusie

Als reviewer voor Tweakers.net heb ik de laatste jaren een flink aantal verschillende waterkoelingsetjes door mijn handen laten gaan. Sommige setjes waren bedroevend slecht, veel setjes waren matig en slechts enkele setjes waren echt goed. De Reserator 1 van Zalman kan zonder een seconde te twijfelen toegevoegd worden aan de laatste categorie. Hoewel de set qua temperaturen niet in de top meedoet wordt dit meer dan goed gemaakt door het feit dat de Reserator zijn werk letterlijk onhoorbaar doet.

Het feit dat de Reserator geen geluid produceert is op zich al een hele prestatie met de huidige generatie heetgebakerde processors, maar het is des te opmerkelijker dat deze eigenschap gekoppeld wordt aan relatief goede overklokprestaties. Een honderd procent stil computersysteem zal desondanks nog lastig zijn met behulp van de Reserator, de harde schijf en voeding blijven struikelblokken.

Niet alleen qua prestaties doet de Reserator het goed, ook de overige belangrijke aspecten zijn prima in orde. De installatie van de set is erg gemakkelijk en indien nodig kan je terugvallen op een duidelijke handleiding. Ook wat betreft de prijs, vaak een struikelblok, scoort de Reserator niet slecht. Op moment van schrijven is de laagste prijs van de Reserator in de Tweakers.net Pricewatch € 220,-. Zonder twijfel een flink bedrag, maar vergelijkbaar met andere waterkoelingsets die vaak zowel qua prestaties als kwaliteit minder hoog scoren. Als je op zoek bent naar een stil computersysteem is het Reserator-koelsysteem dus absoluut een aanrader!

Dankwoord: deze review kwam tot stand dankzij de medewerking van Space Promotion.

Reacties (64)

[Help!!!!]

Zeer interessant systeem voor mensen die geen zin hebben in allerlei gegoochel met pompjes en radiotoren in een kleine miditower maar toch graag de stilte van waterkoeling willen.

Voordat ik hem koop moeten echter de volgende zaken verbeterd zijn:
- Kleur. (Zilver staat beter naast mijn alu kast).
- VGA blokjes moeten ook snelkoppelingen hebben.
- Een wat geavanceerder systeem om de reserator los van de kast te halen. Die klemmetjes zijn wat simpel.

Verder hoop ik dat verder tweaken van het ontwerp er toe leidt dat de koelprestaties nog ietsje beter worden.

Ook nog twee vragen:
- Hoe ontlucht je dit systeem.
- Start hij automatisch op als je je pc opstart? Of moet je hem telkens zelf aanzetten. Dat zou ik ook een minpunt vinden.

Verder leuke review en interessant innovatief produkt.

[Hielko]

Hoe ontlucht je dit systeem.

Daar hoef je niks voor te doen, dat gebeurt automatisch (dankzij het reservoir met een flinke capaciteit).

- Start hij automatisch op als je je pc opstart? Of moet je hem telkens zelf aanzetten. Dat zou ik ook een minpunt vinden.

Hij start niet automatisch mee op. Dat is ook logisch, want de pomp staat buiten de computerkast en heeft dus geen mogelijkheid om te zien of de computer aan staat. Je kan het best de pomp gewoon altijd aan laten staan, of zo'n stekkerblok gebruiken waarbij alle apparaten stroom krijgen zodra het master apparaat (de pc) aangezet wordt.

[Anoniem: 110985]

Kleur: na ja, ok vooruit
VGA blokje: Dan koop je toch andere? het zit er niet bij standaard
ontkoppelsysteem: wat had je zelf in gedachte om een met water gevulde slang los te koppelen, het enige dat je kunt doen is dichtknijpen. En dit werkt naar eigen ervaring met de reserator prima!

[Hakker]

Je blijft een probleem behouden met de pomp ben ik bang. Persoonlijk lijkt mij een 600l/u pomp veel beter presteren ook vanwege het feit dat als je het toch echt stil wilt hebben je CPU, NB, VGA & PSU dan via watercooling wil gaan doen anders krijg je nog altijd herrie daar vandaan. hierdoor heb je gewoon meer kracht nodig of moet ik dan maar 2 reserators gaan aansluiten?

[NiGeLaToR]

Wat dacht je van een reseratorcluster? Die pompt het water van de ene reserator in de ander en dan wordt het toch koud!! Kun je meteen nog bong-effecten toevoegen

Maargoed, ik denk dat je ook nog kan overwegen een kamer fannetje te misbruiken om soms wat bij te blazen in de zomer ofzo... kan ook superstil en het effect zal prima zijn

[Anoniem: 93545]

Kun je meteen nog bong-effecten toevoegen

dan moet je wel een bong hebben, met een reserator gaat dat niet lukken denk ik.. tenzij je em btje 'aanpast'.

[Hielko]

Het is mogelijk om de standaard pomp te vervangen door een krachtiger exemplaar als je dat graag wilt. Wanneer je de reserator in zijn standaard opstelling gebruikt is een krachtige pomp absoluut niet nodig, en ik ben dan ook blij dat er slechts een 300l/h pomp in zit. Stilte gaat voor. En hoeveel mensen zullen nou ook de voeding etc met water gaan koelen, als je zoiets wilt doen met je geen twee linkerhanden hebben.

[jeroenvanthoog]

Desnoods sloop je die pomp uit de resonator en plaats je een losse pomp in je kast, kan nooit echt veel werk zijn, als je de constructie een beetje bekijkt, is die pomp van die resonator in een paar minutjes gedemonteert. En kan je meteen de pomp in je kast schakelen zodat je nooit kan vergeten heel de zaak in te schakelen.

[PcDealer]

Zou het in temperatuur schelen als de ventilator van de voeding op de Reserator zou blazen, ook al is die lucht warm? Het veroorzaakt in elk geval een werveling in de lucht.

[Hielko]

Denk het niet. Zoals je ziet wordt de CPU 30/40 graden (afhankelijk van het feit of er wordt overgeklokt), de meeste lucht die uit de voeding komt zal deze temperatuur ook wel halen waardoor het misschien zelfs wel een negatieve invloed heeft op de prestaties. Daarnaast zal je denk ik wanneer je een reserator gebruikt ook een super stille voeding willen wat autoamtisch betekend dat deze een beperkte luchtstroom uitstoot.

[Anoniem: 110985]

Wat je ook niet moet vergeten is dat de reserator koelt door het opstijgen van verwarmde lucht, hij creert zn eigen werveling doordat ie warm wordt.

Een voeding blaast alleen te warme lucht zoals al gezegd is

[Anoniem: 110894]

Gezien de temperaturen die het ding haalt is dit maar voor heel weinig een interessante optie. De koeling is gewoon slecht in vergelijking met 5 minuten shoppen naar een paar losse onderdelen voor koeling die ook stil WEL een hele goede koelprestatie afleveren voor eenzelfde of lagere prijs.

[We Are Borg]

Je ziet 1 ding over het hoofd: stiller dan dit krijg je het haast niet. Zalman is ook vooral gericht op stilte. De temperaturen zijn idd niet zo geweldig, maar dit betekent niet dat het een slechte set is. Ik zou er zeker voor kiezen vanwege de stilte. De reviewer meldt ook dat die paar graden verschil niet opweegt tegen de enorme stille set van zalman

[Hielko]

Ik ben benieuwd; wat voor onderdelen denk jij zo ff te kunnen halen die deze prestaties kunnen evenaren (en zelfs flink te verbeteren)?

[Foxie_s]

Wat ik me afvraag bij dit setje. Wat als de omgevingstemperatuur sterk stijgt? In de zomer heb je dagen dat het buiten 35°C is (en binnen in tweakers slaapkamers) kan het nog warmer zijn. Wat zijn de prestatie's van zo een Reserator dan? Want zo een toestel kan toch alleen maar koelen als de omgevingstemperatuur koud genoeg is om de warmte af te voeren. Als de koelplaat (die uit metaal bestaat) warm wordt dan heb je in plaats van een koeltoren een warme aanvoer.
Of zie ik dit verkeerd ?

[Hielko]

Ja, de stijging van de temperatuur heeft onafhankelijk van de gebruikte koelmothode exact dezelfde invloed. Og het nou lucht, water of phase change cooling is, wanneer het buiten 1 graden warmer wordt, wordt de cpu ook 1 graden warmer. Wanneeer het 2 graden warmer wordt, wordt de cpu ook 2 graden warmer etc etc....

[REDFISH]

Wat zou er eigenlijk gebeuren als je dat ding per ongeluk omstoot?

[Anoniem: 110985]

Zit een klein ontluchtingsgaatje in dat vrijwel niks door laat. als hij je slang niet beknelt/doorsnijdt/losrukt gaat hij gewoon door. Je moet hem alleen wel weer rechtop zetten omdat anders de koeling niet meer goed werkt...

en op de kop gaat het pompje lucht happen...

[DolleDries]

Ik gok erop dat dit flink lawaai maakt & je waarschijnlijk een beschadigde vloer hebt (tenzij je tapijt hebt) en wat luchtbelletjes in je water.. verder denk ik niet dat het wat uitmaakt (gezien de stevige constructie met weinig uitstekende delen..)

[boner]

't zelfde als wanneer je hem expres omstoot.

[sjhgvr]

Wat zou er eigenlijk gebeuren als je dat ding per ongeluk omstoot?

Dan issi opeens niet meer zo hoog

[Anoniem: 112510]

Beetje offtopic misschien maar ....

Ik heb zelf een cool river el cheapo waterkoeling setje en dezelfde prestatie`s...(voor nog geen fractie van de prijs..)

En met luchtkoeling kun je hetzelfde stille resultaat krijgen : goede heat sink (koper) en een 20cm fan (geknepen op 1000 toeren) (Heb hier een 2400@2133Mhz athlon heethoofd op 38 graden..full load.)

Wat is nou het grootste voordeel van waterkoeling?
-Temp?


@Bombadil:

Wat ook belangrijk is : verschillende metalen reageren met elkaar (ionen) Als een deel van koper is en een ander van goud zorgt dat dat er "deeltjes" loskomen.

[Hielko]

Met luchtkoeling kan je niet hetzelfde resultaat krijgen, het kan ongetwijfeld stil, maar niet 100% stil. Je blijft altijd met een ventilator zitten, en een ventilator die geen geluid maakt heb ik nog niet gezien.

[Luxx]

Wat ook belangrijk is : verschillende metalen reageren met elkaar (ionen) Als een deel van koper is en een ander van goud zorgt dat dat er "deeltjes" loskomen.

Het voordeel van goud is nou net dat dit (bijna) niet reageert. Door goud te gebruiken in de smalste delen van de installatie (de in de koelblokjes) weet je juist zeker dat daar geen "deeltjes" loskomen. Als het goud goed gepolijst is, waar ik wel van uit ga, zullen deeltjes ook niet snel aanhechten.
Je houdt dan eigenlijka dus alleen koper over, dat ook al niet al te reactief is. Kortom, ik denk dat je daar bij deze set veel minder last van hebt dan bij een set met bijvoorbeeld alluminium onderdelen erin.

[Anoniem: 113354]

Wat me opvalt is dat er nu geen negatief woord gezegt wordt over de slang aansluitingen!!
deze zijn zo te zien identiek aan de Nextcool cpu koeler en die werd als matig tot slecht bestempeld,dit vanwege het stuk snijden van de slang tijdens het aandraaien..... Hoe zit dat nu dan?

[Hielko]

Met het type slangaansluitingen is niks mis, in mijn ogen zijn ze zelfs erg goed. Het probleem is dat je wel de juiste aansluiting moet hebben bij het juiste diameter slang en dat was gewoon fout bij de Nextcool set. Bij deze set is daar geen sprake van en kan je de slangen zonder problemen vast zetten.

[Anoniem: 110985]

Deze aansluitingen snijden idd in de slang...
En ik heb het apparaat thuis staan dus ik kan het weten.

Maar het werkt prima hoor, dat snijden valt best mee...

[Sosabowski]

Voor je GPU cooling offer je dus één PCI slot op. Is dat slot dan nog te gebruiken voor de doorvoerslangen of ben je in totaal twee slots kwijt?

[Hielko]

Doorvoer van slangen moet wel lukken via het PCI-slot dat ook wordt opgeofferd voor de videokaart koeling.

[Anoniem: 110985]

Wat dacht je er van je gpu met water te koelen? capaciteit zat in de reserator. Ik heb het getest; nauwelijks tempverschil

[raoul4one]

http://shop.freezinghardware.nl/index.asp?Pagina=00003&ItemID=1449

Automatische pomp starters zijn niet zo duur.
Dus dat is geen probleem.
Ben van plan om dit aan te schaffen.
Maar wel 1 extra radiator in de kast en extra pompje.
En dan de hele zooi te waterkoelen.
Dus NB, HDD, CPU en GPU.

[MikeyMan]

Automatische pompstarter???
Gewoon een simpel relais zul je bedoelen... Dit is echt weggegooid geld, een relais heb je voor ongeveer 2 euro... En doet net zoveel... Hou je nog geld over voor een paar biertjes...

[_Thanatos_]

HDD en northbridge waterkoelen? die kun je nota bene passief koelen...